Ο γενικός διευθυντής του ΟΗΕ στη Γενεύη, ο Δανός Μίχαελ Μέλερ, αισιοδοξεί πως οι νέοι αναπτυξιακοί στόχοι θα βάλουν τέλος στην ακραία φτώχεια, αλλά δεν έχει ψευδαισθήσεις για τις προσφυγικές κρίσεις, υπογραμμίζοντας ότι θα συνεχιστούν. Γι’ αυτό, στην πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα με την ευκαιρία των 70 ετών από την ίδρυση του ΟΗΕ, συνέστησε να θυμηθούμε τι έγινε τη δεκαετία του 1980.
– Εχει η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες την κατάλληλη χρηματοδότηση;
– Οχι. Οι ανάγκες έχουν αυξηθεί εκθετικά τα τελευταία χρόνια, ενώ υπάρχει κόπωση δωρητών. Πολλά από όσα ξοδεύουμε για ανθρωπιστική βοήθεια θα έπρεπε στην πραγματικότητα να εντάσσονται στην αναπτυξιακή βοήθεια, αφού η μέση διάρκεια παραμονής προσφύγων σε καταυλισμούς κυμαίνεται ανάμεσα στα 14 και 17 χρόνια. Επίσης, η σημερινή προσφυγική κρίση ήταν αναμενόμενη εδώ και δύο χρόνια, ο ύπατος αρμοστής προειδοποιούσε τους ηγέτες πολύ καθαρά. Λίγη προετοιμασία –και αναφέρομαι και στο πεδίο της κοινής γνώμης– θα έκανε μεγάλη διαφορά.
– Τι εννοείτε;
– Η ξενοφοβική ρητορική δεν λαμβάνει υπόψη της ότι οι οικονομίες ολόκληρης της Ευρώπης, με εξαίρεση μία-δυο χώρες, χρειάζονται μετανάστες για να λειτουργήσουν. Υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στον αριθμό μεταναστών και στη μεγέθυνση της οικονομίας. Θέλω επίσης να πω ότι με προβληματίζει πολύ η παγκόσμια αμνησία. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 είχαμε πολύ μεγαλύτερους αριθμούς προσφύγων που έφευγαν με βάρκες από τη νοτιοανατολική Ασία. Συγκλήθηκε διεθνής διάσκεψη, αποφασίστηκε σχέδιο δράσης και η διεθνής αλληλεγγύη ήταν πολύ ευρύτερη από ό,τι σήμερα. Σε επτά χρόνια επανεγκαταστήσαμε 2,5 εκατ. ανθρώπους. Γιατί δεν μπορούμε να μάθουμε κάτι απ’ αυτό; Κακώς κοιτάζουμε το τωρινό προσφυγικό ρεύμα ως μεμονωμένο. Οταν αρχίσουν να μετακινούνται οι περιβαλλοντικοί πρόσφυγες, θα έχουμε παγκοσμίως πολύ μεγάλο πρόβλημα, εκτός αν καθίσουμε και φτιάξουμε μόνιμες δομές αντιμετώπισης. Στην Κοπεγχάγη κατασκευάζουν φράγματα για να μην πλημμυρίσει η πόλη, κάτι που σημαίνει ότι η Δανία κινδυνεύει να «γεννήσει» εκατομμύρια περιβαλλοντικούς πρόσφυγες. Πρέπει να φερθούμε σωστά σε όσους είναι τώρα πρόσφυγες, γιατί μπορεί να είμαστε οι επόμενοι. Ας μην επανεφευρίσκουμε κάθε φορά τον τροχό.
– Βλέπετε το ενδεχόμενο το κλείσιμο συνόρων στην Ευρώπη να οδηγήσει σε εγκλωβισμό προσφύγων στην Ελλάδα;
– Οι πληροφορίες διαδίδονται αστραπιαία, όλοι έχουν κινητά και ο χρόνος αντίδρασης είναι ταχύτατος. Οταν γίνει σαφές ότι υπάρχει μπλοκάρισμα, οι πρόσφυγες θα βρουν άλλους τρόπους. Ηδη βρίσκουν, περνούν μέσω Ρωσίας με ποδήλατο στη Νορβηγία.
– Θεωρείτε ότι η αντιμετώπιση του προσφυγικού, και δεν μιλώ μόνο για την Ελλάδα, μπορεί να συμβαδίσει με τη συνέχιση της λιτότητας;
– Οχι. Φυσικά όχι. Πρόκειται για μια «τέλεια καταιγίδα». Αλλά οι αποφάσεις για τη λιτότητα ελήφθησαν πριν από το προσφυγικό κύμα.
– Είναι ώρα ν’ αλλάξουν;
– Ετσι πιστεύω.
– Είστε υπεύθυνος για τον πυρηνικό αφοπλισμό. Πρέπει να παραδεχθείτε ότι η έννοια αυτή δεν είναι και πολύ της μόδας.
– Δυστυχώς. Είναι σκανδαλώδες. Η Σύνοδος για τον Αφοπλισμό, το κορυφαίο αρμόδιο όργανο του ΟΗΕ, δεν έχει κάνει τίποτα τα τελευταία 20 χρόνια. Δεν έχει καν ατζέντα.
– Και είστε επικεφαλής της.
– Ναι. Τους λέω δημοσίως ότι είναι η ντροπή της ανθρωπότητας και άλλα τέτοια. Επισήμως δεν απαντούν, ενώ κατ’ ιδίαν έρχονται οι πρέσβεις και μου ψιθυρίζουν «πολύ ωραίος λόγος, συμφωνούμε». Πρέπει να συνεχίσουμε να πιέζουμε. Αναπτύσσονται τεχνολογίες πραγματικά τρομακτικές: αυτόνομα ρομπότ-δολοφόνοι, συστήματα στο Διάστημα, κυβερνοπόλεμος. Και παράλληλα όλοι αυτοί οι παλαβοί, οι πυρηνικές δυνάμεις, ανανεώνουν τα πυρηνικά τους οπλοστάσια. Είμαστε πολύ τυχεροί που δεν έχει γίνει κάτι έως τώρα. Αλλά είναι θέμα χρόνου.
Καθημερινή
