Αλλαγές στην Τράπεζα Θεμάτων, οι οποίες θα περιλαμβάνουν προσθαφαιρέσεις κεφαλαίων, επαναξιολόγηση του βαθμού δυσκολίας, νέο τρόπο που θα δίνονται τα θέματα στα σχολεία, αλλά και κίνητρα στους εκπαιδευτικούς για να εργαστούν στο συγκεκριμένο project, προωθεί το υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ). Παράλληλα, επανασχεδιάζεται το πληροφοριακό σύστημα της Τράπεζας Θεμάτων, ώστε να είναι εύκολο και προσβάσιμο, ενώ θωρακίζεται περισσότερο η ασφάλεια του.
Οι βασικές βελτιωτικές αλλαγές στον θεσμό που εξετάζονται είναι:
01. Μείωση μέρους της διδακτέας ύλης ή αύξηση των ωρών διδασκαλίας κάποιου μαθήματος ως μέτρο για την εκτόνωση της πίεσης των εκπαιδευτικών σχετικά με την κάλυψη της ύλης, η οποία φαίνεται να έχει άμεσο αντίκτυπο στην ποιότητα της διδασκαλίας τους και στα μαθησιακά επιτεύγματα των μαθητών.
02. Επέκταση της Τράπεζας Θεμάτων, καθώς οι καθηγητές θα έχουν τη δυνατότητα να αντλούν όλα τα θέματα μέσα από αυτήν, στην τελική εξέταση, ή θα τους δοθεί περισσότερος χρόνος για τη σύνταξη των δικών τους θεμάτων.
03. Διατηρείται η δυνατότητα επιλογής του ενός από τα τρία κληρωμένα θέματα, αλλά ενισχύεται η αντικειμενικότερη στάθμιση του βαθμού δυσκολίας των θεμάτων, ώστε να μην είναι κάποια από αυτά δυσανάλογα δύσκολα ή εύκολα για το σύνηθες επίπεδο των μαθητών.
04. Θα δοθούν κίνητρα στους εκπαιδευτικούς, ώστε να αυξηθεί ο βαθμός συμμετοχής τους στη διαδικασία θεματοδότησης και αξιολόγησης θεμάτων.
Η έρευνα
Τη δική τους βαθμολογία στην Τράπεζα Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας (ΤΘΔΔ), από την οποία επιλέγονται θέματα για τις εξετάσεις όλων των τάξεων του Λυκείου, έδωσαν οι εκπαιδευτικοί, όπως αποτυπώνεται σε έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης από καθηγητές του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 1.219 εκπαιδευτικών από όλη την Ελλάδα. Εκπαιδευτικοί που διατηρούν κατά κύριο λόγο θετική στάση για την ΤΘΔΔ τονίζουν: «Είναι ένας θεσμός, ο οποίος κατά την άποψή μου είναι καλός», «Γενικότερη εκτίμησή μου είναι ότι είναι θετική», «Η γενικότερη αποτίμηση είναι θετική, αλλά με αστερίσκους», «Ναι, είναι ένα ζήτημα και ένας θεσμός που θα μπορούσε να έχει καλή και σωστή χρήση για τον χώρο του σχολείου υπό προϋποθέσεις». Εκπαιδευτικοί που φαίνεται να διατηρούν αρνητική στάση για την ΤΘΔΔ υποστηρίζουν μεταξύ άλλων: «Θεωρώ ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει υπό το καθεστώς που είναι τώρα… Δηλαδή, ουσιαστικά, είναι διπλή δουλειά για τους εκπαιδευτικούς», «Πιστεύω ότι δυσκολεύει τους μαθητές. Θα προτιμούσα να τους βάζω εγώ τα θέματα και όχι να υπάρχει Τράπεζα», «Γενικά δεν έχω πάρα πολύ καλή εικόνα. Θεωρώ ότι δεν ήταν επιτυχημένη. Δυσκολεύτηκαν αρκετά τα παιδιά. Δεν θα ήθελα να συνεχίσει με αυτό το καθεστώς που βρίσκεται. Ισως να ήτανε σαν επιλογή το να το χρησιμοποιήσουμε αυτό, όχι να υπάρχει υποχρεωτικός χαρακτήρας», «Ο καθηγητής δεν έχει πλέον τη δυνατότητα μαθητοκεντρικού πλαισίου, αλλά δασκαλοκεντρικού, αφού δεν έγινε το μάθημα με βάση τις ιδιαιτερότητες των μαθητών του συγκεκριμένου τμήματος, αλλά με βάση την ύλη που έχει καθοριστεί εξαρχής από το υπουργείο». Από την ανάλυση των απαντήσεων των δύο ομάδων προκύπτουν, σύμφωνα με την έκθεση, αφενός ορισμένα διακριτά οφέλη, τα οποία αφορούν τον παιδαγωγικό και τον αξιολογικό ρόλο της Τράπεζας, καθώς και τεχνικά οφέλη, και αφετέρου, ορισμένα διακριτά προβλήματα. Αυτά αφορούν στην ποιότητα των αναρτημένων θεμάτων, την ψυχολογική επιβάρυνση/δημιουργία αντιπαραγωγικού άγχους σε μαθητές και εκπαιδευτικούς, την άσκηση πίεσης για την εμπρόθεσμη ολοκλήρωση της ύλης και την τεχνική επιβάρυνση της διαδικασίας των εξετάσεων.
Τα οφέλη
Ως προς τον παιδαγωγικό ρόλο της ΤΘΔΔ, εκπαιδευτικοί που πήραν μέρος στην έρευνα δέχονται τα οφέλη, τα οποία κυρίως πηγάζουν από τη λειτουργία της ως ενός εύχρηστου αποθετηρίου θεμάτων: «Η Τράπεζα Θεμάτων είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τον εκπαιδευτικό, γιατί μπορεί εύκολα και γρήγορα να αντλήσει θέματα αναγκαία για τη διδασκαλία του», «Εχω μια θετική άποψη, κυρίως ως αποθετήριο θεμάτων που διευκολύνει τη λειτουργία του μαθήματος». Μάλιστα, όπως αναφέρεται, η πρόσβαση στα έτοιμα θέματα διευκολύνει τον εκπαιδευτικό απαλλάσσοντας τον από την υποχρέωση να τα συντάσσει εκείνος,-τον καθοδηγεί ως προς τη δομή της διδασκαλίας του και διευκολύνει τους μαθητές προσφέροντας τους μια εύχρηστη ευκαιρία εξάσκησης. Ως προς τον αξιολογικό της ρόλο, εκπαιδευτικοί τονίζουν ότι η ΤΘΔΔ οδηγεί σε έναν αντικειμενικό τρόπο αξιολόγησης των μαθητών: «Τα θέματα είναι κοινά για όλα τα σχολεία της Ελλάδος, με αποτέλεσμα να υπάρχει μια αντικειμενική βαθμολόγηση στα παιδιά και στις τρεις τάξεις του Λυκείου» και «Το βλέπω σαν ένα θετικό μέτρο, που μπορεί να κάνει διαβάθμιση στο επίπεδο της αξιολόγησης, δηλαδή να υπάρχει μια αντικειμενική αξιολόγηση των μαθητών». Αντιθέτως, ως προς τα αρνητικά σημεία, εκπαιδευτικοί επεσήμαναν τον προβληματισμό τους για την ποιότητα των θεμάτων, καθώς είτε έχουν εντοπίσει ασάφειες και σφάλματα, είτε τα θεωρούν ανεφάρμοστα για τους μαθητές λόγω βαθμού αναντίστοιχης δυσκολίας με το επίπεδό τους («Το μεγαλύτερο πρόβλημα στη Χημεία ήταν τα θέματα που ήταν εργαστηριακά»).
Τέλος, σημαντική είναι η πίεση του χρόνου που αισθάνονται κάποιοι εκπαιδευτικοί προκειμένου να ολοκληρώσουν την ύλη εντός των χρονικών ορίων.
