Την ημέρα που επισκέφθηκα το ΚΕΘΕΑ Αριάδνη για την συνέντευξη με τον υπεύθυνο του Κέντρου κ. Αποστόλη Πετρίδη, οι θεραπευόμενοι έφτιαχναν μελομακάρονα υπό την καθοδήγηση της «ψυχής» της δομής, κ. Ευδοκίας Ζάχου.
Γέλια, ευχάριστες στιγμές, χαρούμενη ατμόσφαιρα έξω από το γραφείο όπου καθίσαμε με τον κ. Aπ. Πετρίδη για τις ανάγκες της συνέντευξης.
Τα στοιχεία που παρουσίασε ο υπεύθυνος του συμβουλευτικού κέντρου ΚΕΘΕΑ Αριάδνη, στην συνέντευξή του στη «δ» για το τι συμβαίνει πίσω από τη βιτρίνα, ήταν σε απόλυτη αντιδιαστολή με όσα συνέβαιναν έξω στην αίθουσα των συνεδριών. Τα παιδιά είχαν γίνει μια μεγάλη παρέα στην μικρή κουζίνα και ανυπομονούσαν για το αποτέλεσμα. Κοντράστ. Δύο κόσμοι διαφορετικοί, το πριν και το μετά της μεγάλης απόφασης, στεγασμένοι σε ένα περιορισμένο χώρο στο κτήριο του Παλιού Νοσοκομείου.
Ο κ. Aπ. Πετρίδης, στυλοβάτης του Κέντρου, στη συνέντευξή του σήμερα στη «δ» διαλύει μύθους και στερεότυπα γύρω από τον κόσμο των εξαρτήσεων και παρουσιάζει την εικόνα όπως είναι πραγματικά, βγάζοντας τα ωραιοποιητικά γυαλιά που μας αρέσει να φοράμε, ακριβώς για να μην βλέπουμε κατάματα το πρόβλημα…
• Kύριε Πετρίδη, πόσο καιρό λειτουργεί στη Ρόδο η δομή του ΚΕΘΕΑ;
Η δομή επαναλειτούργησε πριν από 3,5 χρόνια.
• Επειδή ήταν μεγάλες οι ανάγκες;
Ναι, κι αυτό φάνηκε από την αρχή. Μόλις άνοιξε η δομή αρχίσαμε να δεχόμαστε «βροχή» αιτημάτων. Τα πρώτα μας μέλη, που έκλεισαν 3,5 χρόνια καθαρά, αποφοιτούν τώρα.
• Οταν ήρθατε στη Ρόδο, ποια θα λέγατε ότι ήταν τα προβλήματα που κύρια αντιμετωπίσατε;
Θα σας πω για το ευρύτερο πλαίσιο της κοινωνίας της Ρόδου. Διαπιστώσαμε μεγάλη ανοχή.
• Ανοχή απέναντι σε τι;
Είτε σε συμπεριφορές, είτε σε ουσίες. Αρκεί να σας πω ότι το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία, έχει ανιχνεύσει ουσίες στη Ρόδο που δεν υπάρχουν πουθενά αλλού! Κι αυτές εντοπίστηκαν όταν οι άνθρωποι χρειάστηκε να νοσηλευτούν στο Νοσοκομείο.
• Τι ουσίες είναι αυτές, πού μπορεί να τις βρει κάποιος;
Αυτό δεν το γνωρίζω.
• Είναι ναρκωτικές ουσίες που παρασκευάζονται εδώ στη Ρόδο;
Προφανώς, υπάρχουν και εργαστήρια εδώ.
• Τι άλλο έχετε εντοπίσει;
Στη Ρόδο, υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι το «χασισάκι είναι του Θεού», ότι δεν κάνει κακό, ότι είναι καλύτερο από ένα απλό τσιγάρο, κάτι που είναι ένας μεγάλος μύθος. Εχουμε πάρα πολλούς έφηβους και νεαρούς ενήλικες που έρχονται εδώ με ψυχωσικά επεισόδια εξαιτίας της χρήσης χασίς. Και ανάμεσα σε αυτά που κυκλοφορούν στη Ρόδο, υπάρχει χασίς εμποτισμένο με χημικές ουσίες πάρα πολύ επικίνδυνες που μάλιστα κάνουν θραύση.
• Ανησυχητικά είναι αυτά που μας αποκαλύπτετε…
Το ζητούμενο είναι η ανησυχία να προκύψει νωρίτερα. Να επιτρέπεις σε ένα παιδί 12, 13 ετών να γυρνάει στα μπαράκια, αυτό είναι ανησυχητικό. Πολλές φορές ρωτάω εδώ τους γονείς, αν ζούσαν στην Αθήνα, θα επέτρεπαν στο παιδί τους να γυρνάει στις 2 και στις 3 το πρωί μόνο του χωρίς επίβλεψη και με κοιτούν αποσβολωμένοι. Οι γονείς μπορεί να νιώθουν ότι είναι ασφαλή τα παιδιά τους τα βράδια στη Ρόδο, αλλά αυτό είναι λάθος. Ασφαλής είσαι όταν δημιουργείς εσύ ασφαλές περιβάλλον, όχι επειδή έχει γύρω γύρω θάλασσα και είναι μικρή κοινωνία. Υπάρχει αντίληψη ότι δεν θα πάθουν κάτι κακό, αλλά αυτό ισχύει μέχρι να γίνει το κακό…
• Πιο εύκολα σας προσεγγίζουν γονείς ή παιδιά;
Και οι δύο πλευρές. Εχουμε άψογη συνεργασία και με τα σχολεία, οπότε αν κρίνουν οι καθηγητές ότι πρέπει να έρθουμε σε επαφή με κάποιο παιδί, μας ειδοποιούν.
• Οι θεραπευόμενοι πώς διαχωρίζονται σε ομάδες;
Ανάλογα με τον εθισμό και με βάση την ηλικία τους. Ακόμα και η διαφορά ανάμεσα στα 15 με 17 έτη είναι χάσμα στις θεραπείες.
• Ο πιο μικρός θεραπευόμενος πόσων ετών είναι;
Είναι 11 χρονών και ακολουθεί θεραπεία για τον εθισμό στο διαδίκτυο.
• Πού εντοπίζονται οι μεγαλύτεροι εθισμοί;
Στις ναρκωτικές ουσίες, όπως το χασίς, τα συνταγογραφούμενα φάρμακα που είναι μεγάλη πληγή κι αυτή… Υπάρχουν επίσης παιδιά που παίρνουν τα φάρμακα των γονιών τους, των παππούδων τους…
• Σε μικρές ηλικίες κι αυτά;
Ναι, εκεί στα 13 με 14, είναι στη φάση που τα παιδιά θέλουν να αλλάξουν τη διάθεσή τους και αρχίζουν να πειραματίζονται είτε με αλκοόλ, είτε με βενζοδιαζεπίνες, με φάρμακα, με κόλλες, με εισπνεόμενα… με διάφορα.
• Σκληρά ναρκωτικά δεν κυκλοφορούν ευρέως;
Τι εννοείτε σκληρό ναρκωτικό;
• Υποθέτω η ηρωίνη, η κοκαΐνη, ό,τι μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ζωή του χρήστη.
Δεν υπάρχει σκληρό και μαλακό ναρκωτικό. Πιο πολύ κινδυνεύει κάποιος που θα «πιει» οποιαδήποτε ουσία, είτε αλκοόλ, είτε φάρμακα ή οτιδήποτε άλλο και θα οδηγήσει μηχανή ή αυτοκίνητο, υπό την επήρεια ουσιών. Εκεί κινδυνεύει περισσότερο να εμπλακεί σε τροχαίο και να σκοτωθεί, παρά να πεθάνει από ναρκωτικά. Ειδικά στην Κρήτη και στη Ρόδο, στα τροχαία είμαστε πρωταθλητές κι αυτό δεν είναι τυχαίο, πολλά από αυτά έχουν άμεση σχέση με τη χρήση ουσιών. Στη Ρόδο καταγράφεται μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ, φαρμάκων αλλά και του σίσα, αυτό το κρύσταλλο που λένε. Το σίσα σε «τρώει» από μέσα προς τα έξω και μπορεί να περιέχει από υγρά μπαταρίας μέχρι χλωρίνη.
• Περισσότερα μέλη σε ποιες ομάδες έχετε;
Στις παράνομες ουσίες.
• Ποιες θεραπείες μπορεί να ακολουθήσει κάποιος εδώ;
Για αλκοόλ, για συνταγογραφούμενα φάρμακα, για παράνομες ουσίες, για νόμιμες ουσίες, για διαδίκτυο, για τζόγο… Στη Ρόδο υπάρχει σοβαρό πρόβλημα και με τον τζόγο. Και συνήθως μαζί με τον τζόγο υπάρχει και χρήση αλκοόλ ή χρήση χασίς ή χρήση κοκαΐνης. Είναι μεγάλη ομάδα οι εθισμένοι στον τζόγο, και άνδρες και γυναίκες.
• Ενήλικοι χρήστες που έχουν ίσως και οικογένεια, έρχονται εύκολα για θεραπεία;
Οι περισσότεροι είναι οικογενειάρχες. Υπάρχει μεγαλύτερο κίνητρο σε αυτές τις περιπτώσεις. Για να έρθει κάποιος σε εμάς πρέπει να έχει ένα κίνητρο, δεν έρχεται επειδή ξύπνησε ένα πρωί και είπε εγώ θα αλλάξω τη ζωή μου. Ερχεται είτε γιατί πιέζεται από το παιδί του το οποίο αρχίζει να μεγαλώνει και αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει, είτε επειδή τον πιέζει η σύντροφός του, είτε επειδή η Πρόνοια προειδοποιεί ότι θα τους αφαιρέσει την επιμέλεια των παιδιών.
• Πρόκειται για χρήστες που κατά κύριο λόγο ξεκίνησαν τη χρήση πριν κάνουν οικογένεια;
Σχεδόν όλοι ξεκίνησαν εκεί στα 13 από χασίς. Το χασίς, ανοίγει την πόρτα… Κάποια στιγμή το χασίς ή οποιαδήποτε άλλη ουσία δεν είναι ικανή να σου αλλάξει την συμπεριφορά ή τη διάθεση, που όπως είπαμε, γι αυτό κατά κύριο λόγο πειραματίζονται τα παιδιά, οπότε στη συνέχεια, αναζητούν είτε παραπάνω ποσότητα είτε διαφορετική ουσία.
• Τα παιδιά που κάνουν χρήση, αναπτύσσουν εξαιτίας αυτού και παραβατική συμπεριφορά;
Εννοείται. Μόνο και μόνο ότι αγοράζουν χασίς είναι παραβατική συμπεριφορά. Παραβατική συμπεριφορά είναι και να πάει ένας 13χρονος σε ένα μπαρ για να πιει αλκοόλ. Υπάρχει ανοχή από τους γονείς. Και φτάνουμε πλέον στο σημείο να δούμε έναν άνθρωπο να τρυπιέται για να του βάλουμε ένα όριο. Τα όρια πρέπει οι γονείς να τα βάζουν από την αρχή. Το καλό βέβαια εδώ στο νησί είναι ότι υπάρχει άριστη συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων και δομών και ότι οι άνθρωποι έχουν μάθει κατά κάποιο τρόπο να ζητάνε βοήθεια. Δεν το θεωρούν ταμπού να έρθουν στο ΚΕΘΕΑ, αυτό είναι το εύκολο. Το δύσκολο είναι το μετά, όταν τους ζητάμε να αλλάξουν…
• Εκεί τι χρειάζεται;
Κίνητρο. Η αλλαγή είναι πάντα επώδυνη, δεν υπάρχει ανώδυνη αλλαγή. Και για να μπορεί να επιτευχθεί χρειάζεται ισχυρό κίνητρο, αν δεν υπάρχει είναι δύσκολο, γι αυτό και βλέπουμε πολλούς ταλαιπωρημένους ανθρώπους έξω. Κανένας από αυτούς όταν ξεκίνησε στα 13 του δεν επιθυμούσε να καταντήσει έτσι ταλαίπωρος. Ολοι ξεκινάνε για να καλυτερεύσουν τη ζωή τους, αλλά σιγά σιγά φτάνουν σε αυτό το σημείο.
• Υπάρχει γυρισμός ακόμα και από αυτή την κατάσταση;
Από όλες. Με ρωτήσατε, πριν ξεκινήσουμε την συνέντευξη, για ποιο λόγο ήθελα να ασχοληθώ με αυτή τη δουλειά και το πρώτο πράγμα που μου ήρθε στο μυαλό ήταν η εικόνα ενός ανθρώπου πριν κάποια χρόνια, που δεν μπορούσε να σηκωθεί από τον καναπέ, που έπεφταν κομμάτια από το δέρμα του το οποίο ήταν πληγιασμένο και είχε παντού αποστήματα. Αυτός ο άνθρωπος σήμερα δουλεύει σε ένα μεγάλο Δήμο της κεντρικής Ελλάδας ως δεξί χέρι δημάρχων.
Ολοι τον είχαν ξεγραμμένο, δεν τον ακουμπούσε κανένας, είχε AIDS, είχε ηπατίτιδα, ακόμα και ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του τελειωμένο… Ηρθε κάποια στιγμή στο ΚΕΘΕΑ επειδή δεν μπορούσε να πάρει πια τα φάρμακά του και για να πίνει κανέναν καφέ. Και στο ΚΕΘΕΑ, τον αγκαλιάσαμε, κι έτσι αποφάσισε να πάρει το δρόμο του γυρισμού.
• Τι απόθεμα δύναμης να είχε αυτός ο άνθρωπος για να πάρει το δρόμο του γυρισμού;
Κάθε χρήστης έχει τρομερά αποθέματα δύναμης.
• Εσείς έχετε δουλέψει στις φυλακές παλαιότερα.
Ναι, είχα στην ευθύνη μου όλες τις φυλακές της Κεντρικής Ελλάδας.
• Εχετε διακρίνει κάποιο κοινό χαρακτηριστικό που μπορεί να έχουν όλοι οι εθισμένοι;
Ναι, είναι άνθρωποι που ψάχνονται… Δεν μπορώ να σας το πω αλλιώς.
• Ανήσυχα πνεύματα δηλαδή.
Ανήσυχα πνεύματα που λες ότι αυτοί είναι γεννημένοι για μεγάλα πράγματα, είτε για τα καλύτερα είτε για τα χειρότερα. Ευφυέστατοι.. Δεν μπορεί να επιβιώσει εύκολα κάποιος στην πιάτσα, δεν είναι τόσο απλά και ρόδινα τα πράγματα. Στον ευρύτερο κύκλο κάθε οικογένειας υπάρχει κι ένας εθισμένος πλέον. Ο εθισμός δεν κοιτάει ούτε ποιος είσαι, ούτε πόσο μορφωμένος είσαι, ούτε πόσα λεφτά έχεις. Εχουμε και γιατρούς, δικηγόρους, επιχειρηματίες… Οι χρήστες έχουν μια τρομερή δεξιότητα, έχουν εκπαιδευτεί σε κάτι που ο μέσος άνθρωπος δεν έχει εκπαιδευτεί, κι αυτό είναι να βάζουν στόχους. Ο χρήστης έχει έναν ξεκάθαρο στόχο, να “πιει”. Δεν υπάρχει περίπτωση μέχρι το τέλος της ημέρας να μην τα καταφέρει, με οποιονδήποτε τρόπο και οποιοδήποτε κόστος. Εμείς στο ΚΕΘΕΑ, αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι μετατοπίσουμε αυτόν τον στόχο. Αν ο χρήστης βρει το κίνητρο που λέγαμε πριν, και βρει νόημα σε αυτό τον στόχο, δεν υπάρχει περίπτωση να μην τα καταφέρει. Το δύσκολο είναι μέχρι να αλλάξει τον στόχο.
• Τα ποσοστά επιτυχίας δικαιώνουν την προσπάθεια;
Τα ποσοστά επιτυχίας είναι πολύ μεγάλα, αρκεί ο χρήστης να ολοκληρώσει το πρόγραμμα.
• Υπάρχουν άνθρωποι που έφυγαν και ξαναήρθαν;
Αυτό είναι σύνηθες και δεν είναι και κακό. Εδώ μια δίαιτα πάμε να κάνουμε και την καταστρέφουμε και την αρχίζουμε πόσες φορές…
• Με ανθρώπους που έχουν αποφοιτήσει διατηρείτε επαφές;
Αμέ! Η θεραπεία είναι η σχέση που αναπτύσσεις, ούτε το πλαίσιο ούτε κάτι άλλο. Μέσα στη θεραπευτική ομάδα αναπτύσσονται ισχυροί δεσμοί, δημιουργούνται ισχυρές φιλίες, κι αυτό τους θωρακίζει με άλλες αξίες και καθορίζει τι θα κάνουν στην μετέπειτα ζωή τους, με άλλους στόχους πια.
• Εσείς πώς επιλέξατε να κάνετε αυτή τη δουλειά;
Εγώ έχω αποφοιτήσει από πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ. Ημουν χρήστης, όταν ήμουν νεαρός, μπήκα σε πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ και μετά μου πρότειναν να εργαστώ στη δομή. Βέβαια δεν αρκεί μόνο να είσαι απόφοιτος του ΚΕΘΕΑ για να εργαστείς εδώ, απαιτείται εκπαίδευση πιστοποίηση….
• Αρα ξέρετε εκ των έσω τις δυσκολίες.
Ναι, αλλά αυτό δεν είναι το καλύτερο κριτήριο πάντα. Υπάρχει ένας μύθος που λέει ότι αυτός που γνωρίζει τη διαδικασία απεξάρτησης εκ των έσω, μπορεί να σε βοηθήσει καλύτερα.
• Αυτό δεν ισχύει δηλαδή;
Ισχύει μέχρι ένα σημείο. Αν θες για παράδειγμα να κάνεις μια επέμβαση σκωληκοειδίτιδας θα ψάξεις γιατρό που έχει κάνει απαραίτητα και ο ίδιος επέμβαση σκωληκοειδίτιδας;
• Εσάς το δικό σας κίνητρο ποιο ήταν για να βγείτε από τη χρήση;
Ηρθα αντιμέτωπος με τις συνέπειες των πράξεών μου.
• Τι είναι αυτό που θα πρέπει να χτυπήσει καμπανάκι στους γονείς;
Οι γονείς πάντα νιώθουν όταν κάτι δεν πάει καλά με το παιδί τους. Το θέμα είναι να μην εφησυχάζει ο γονιός και να μην θεωρήσει ότι θα περάσει μόνο του λες και είναι ίωση…
• Ο χρήστης τι πρέπει να ξέρει;
Οτι υπάρχει γυρισμός αν κάποιος το θέλει, αλλά ακόμα κι αν δεν θέλει να επιστρέψει, μπορεί να έρθει να δει στο ΚΕΘΕΑ έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, μια πρόταση διαφορετική, δεν έχει να χάσει τίποτα. Ολα τα προγράμματα είναι δωρεάν και υπάρχει απόρρητο. Οι ουσίες πάντα θα υπάρχουν και θα περιμένουν αν θέλει να επιστρέψει. Εκείνος θα επιλέξει τι θα κάνει στη συνέχεια, κανένας άλλος δεν θα αποφασίσει γι αυτόν.
• Ακόμα και οι ανήλικοι χρήστες;
Εννοείται. Ας δει τον τρόπο μας, κι αφού πάρει τη γνώση ας αποφασίσει. Κανείς δεν θα τον κατακρίνει. Δεν διεκδικούμε την αυθεντία, αν δεν του κάνει ο τρόπος μας, μπορεί να απευθυνθεί σε άλλα πιστοποιημένα κέντρα που παρέχουν δωρεάν υπηρεσίες. Αυτό που θέλω να επισημάνω όμως είναι ότι το πλέον σημαντικό είναι να υπάρχει υποστηρικτικό περιβάλλον.
Εκτός από ομάδες χρηστών, έχουμε και ομάδες γονέων, αδελφών, συντρόφων… Οπωσδήποτε πρέπει κι εκείνοι να ακολουθούν πρόγραμμα, τότε η θεραπεία έχει καλά αποτελέσματα. Οταν απλώς έρχονται για “παρκάρουν” εδώ τον άνθρωπό τους, δύσκολα θα έχουμε καλά αποτελέσματα.
