Εν αναμονή του Χωροταξικού Σχεδιασμού για τον Τουρισμό στη βάση των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης, το οποίο φαίνεται ότι ακόμα καθυστερεί, δεδομένης της πολυπλοκότητας του εγχειρήματος εξαιτίας των πολύ διαφορετικών αναγκών των τουριστικών προορισμών, θερινών και χειμερινών, ανά την Ελλάδα και τη νησιωτικότητα της χώρας, η προσοχή στρέφεται στην αναθεώρηση του Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδιασμού για το Ν. Αιγαίο. Το ζήτημα έχει πολλάκις τεθεί επί τάπητος στις συνεδριάσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου Ν. Αιγαίου και φαίνεται ότι βρίσκεται στην τελική φάση επεξεργασίας.
Ο Περιφερειάρχης κ. Γ. Χατζημάρκος, εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς, όπως έχει δηλώσει πολλές φορές, ο χωροταξικός σχεδιασμός θα μπορούσε να αποτελέσει εργαλείο βιώσιμης ανάπτυξης για τα νησιά με σύγχρονες υποδομές, οργανωμένη δόμηση, βελτιωμένη προσπελασιμότητα κ.α. προκειμένου να τα καταστήσει ανταγωνιστικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να τους προσφέρει ίσες ευκαιρίες παντού, ακόμα και σε επίπεδο χρηματοδότησης.
Φιλικότερες προς το περιβάλλον οι στρατηγικές επενδύσεις
Σε συνδυασμό με τον χωροταξικό σχεδιασμό, οι ειδικοί του τουρισμού θεωρούν ότι λύση για την προώθηση περιβαλλοντικά φιλικών τουριστικών επενδύσεων είναι η προώθηση των στρατηγικών επενδύσεων. Με το ισχύον ρυθμιστικό πλαίσιο, το οποίο υποχρεώνει σε σύνταξη Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικής Επένδυσης (ΕΣΧΑΣΕ) και σε Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), οι οποίες μέσω της δημόσιας διαβούλευσης, της γνωμοδότησης των αρμόδιων Δημόσιων Υπηρεσιών, και της επεξεργασίας από το Συμβούλιο της Επικρατείας εν τέλει τροποποιούνται ή και εγκρίνονται με την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος.
Οι συγκεκριμένες μελέτες ορίζουν μεταξύ άλλων τις αρχές που διέπουν την εκάστοτε στρατηγική επένδυση, επιβεβαιώνοντας την ορθολογική χωρική οργάνωση με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον, τη συμβατότητα με τη φυσική γεωμορφολογία, το τοπίο και την τοπική αρχιτεκτονική, την εξασφάλιση της συμπληρωματικότητας των χρήσεων γης, καθώς και τη λειτουργική σχέση με οικισμό γειτονικούς οικισμούς.
Η ιδιαίτερα απαιτητική διαδικασία ελέγχων που ισχύει για τις στρατηγικές επενδύσεις, όπως εξηγούν, διασφαλίζει ότι οι τουριστικές επενδύσεις που εγκρίνονται ικανοποιούν τις βέλτιστες περιβαλλοντικές προδιαγραφές και τα προβλεπόμενα από την εθνική και Ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία στο πλαίσιο της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης με σεβασμό στο ιδιαίτερο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον των νησιών. Επιπλέον, σημειώνουν ότι με την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος, υπάρχει δέσμευση στον ύψιστο βαθμό για την πιστή υλοποίηση αυτών των τουριστικών επενδύσεων.
Η Ίος πρωτοπορεί κατά της υπερδόμησης με τις στρατηγικές επενδύσεις
Χαρακτηριστικό παράδειγμα στρατηγικής επένδυσης στις Κυκλάδες η Ίος με τις στρατηγικές επενδύσεις του Ομίλου CALILO. Σε απάντηση στην ανεξέλεγκτη κατάτμηση γης και ως εκ τούτου στην άναρχη και διάσπαρτη ανοικοδόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές στο νησί που διευκολύνει το ισχύον ρυθμιστικό πλαίσιο, η στρατηγική αυτή επένδυση περιορίζεται οικειοθελώς, μεταξύ άλλων, από την ύπαρξη περιβαλλοντικών όρων, περιορισμών δόμησης, και ιδίως με την επιβολή ιδιαίτερα χαμηλού συντελεστή δόμησης. Με ανώτατο εκ του νομοθετικού πλαισίου επιτρεπόμενο όριο δόμησης στο 0,2, ο σχεδιασμός των τουριστικών υποδοχέων του Ομίλου Calilo, όπως κατατέθηκαν και στα 3 Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων και έχουν εγκριθεί από τις αρμόδιες επιτροπές προβλέπουν έως 75% χαμηλότερο του ισχύοντος συντελεστή δόμησης που κυμαίνεται από 0,06 έως 0,04, ο οποίος αντιστοιχεί στο 50% του Συντελεστή Δόμησης που ισχύει στην εκτός σχεδίου περιοχή στην Ίο (ΣΔ 0,1).
Φωνές βοόντων εν τη ερήμω
Αυτή η στρατηγική ανάπτυξης βρίσκει επιτήδειους πολέμιους, οι οποίοι σε πνεύμα οπιστοδρόμησης εκμεταλλεύονται τη σχετική ασυδοσία που επιτρέπει το ισχύον ρυθμιστικό πλαίσιο, με παντίους τρόπους, μεταξύ άλλων, χτίζοντας ανεξέλεγκτα, χωρίς την εκπόνηση περιβαλλοντικών μελετών και με λιγότερο κόστος. Ακόμα και μεγάλες τουριστικές μονάδες που δεν εντάσσονται στο πρόγραμμα στρατηγικών επενδύσεων του Enterprise Greece κατασκευάζονται με απλές οικοδομικές άδειες και υπογραφή του επιβλέποντος μηχανικού.
Οι διορατικοί επιχειρηματίες του τουρισμού εργάζονται, ώστε να προωθηθεί η υψηλής προστιθέμενης αξίας τουριστική ανάπτυξη σε πείσμα όσων επιμένουν στο μαζικό τουρισμό με τις γνωστές εικόνες στις Κυκλάδες, τη Ρόδο και τη Ζακυνθο, ελπίζοντας να θέτουν πρότυπα και να μην αποτελούν φωνές βοώντων εν τη ερήμω.
