Τώρα που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, ο Γιάννης τριγυρνά νευρικός στο δωμάτιό του. Είναι Κυριακή, και όπως κάθε Κυριακή, σκέφτεται πως αύριο πρέπει πάλι να πάει στο σχολείο. Ο Γιάννης είναι καλός μαθητής, το διάβασμα δεν είναι πρόβλημα γι’ αυτόν. «Το πρόβλημα είναι τα διαλείμματα», λέει. «Και το σχόλασμα. Και το πεντάλεπτο πριν έρθει στην τάξη ο καθηγητής». Ο Γιάννης, βλέπετε, έχει καταγωγή απ’ την Αίγυπτο. «Είμαι μελαψός και κοντός για την ηλικία μου» λέει, σχεδόν σαν να απολογείται, σαν να καταλαβαίνει, εν μέρει, τα αγόρια του Λυκείου που του κάνουν τη ζωή αφόρητη. Με τον πατέρα του να δουλεύει 12ωρα και τη μητέρα του να έχει τον αδελφό του στην κούνια, ο Γιάννης δεν έχει και πολλές επιλογές. Κάθε πρωί πάει στο σχολείο έτοιμος για το χειρότερο. Κι αυτό ακριβώς είναι που του συμβαίνει.
Του λέω για τον εννιάχρονο από το Πλωμάρι της Λέσβου, που έσπασε και τα δυο του χέρια πέφτοντας απ’ την μπασκέτα και το αγόρι κουνάει το κεφάλι. «Σε μας δεν κάνουν τέτοια» λέει. «Αλλά σου κλέβουν τα ρούχα σου, σε αφήνουν να γυρίσεις σπίτι με ένα παπούτσι, ή σου παίρνουν τα λεφτά σου, ή σου σπάνε το κινητό, έτσι, για πλάκα. Ή σε βγάζουν φωτογραφία την ώρα που είσαι στην τουαλέτα, και μετά τη στέλνουν σε όλη την τάξη». Ο Γιάννης, αφού πρώτα σιγουρεύεται πως τα αληθινά του στοιχεία δεν θα βγουν ποτέ στη δημοσιότητα,μέσω της εφημερίδας, παραδέχεται πως όλ’ αυτά του έχουν συμβεί. Και όχι μόνο σε αυτόν. Αλλά ούτε εκείνος, ούτε κανείς άλλος στο σχολείο έχει κάνει κάτι για να σταματήσει τους νταήδες του σχολείου. Κι έτσι, ο Γιάννης δύο χρόνια τώρα το μόνο που κάνει είναι υπομονή. «Θα μεγαλώσω και θα τα ξεχάσω όλα» λέει. «Ετσι δεν είναι;».
Ο Νίκος Σ. δεν παραξενεύεται απ’ τη στάση του παιδιού. Ως ψυχολόγος με ειδίκευση στους εφήβους, ξέρει πως τα παιδιά σαν το Γιάννη συνήθως δεν μιλούν γι’ αυτά που υφίστανται. «Οταν ο γονιός το μαθαίνει, συνήθως έχει περάσει ήδη πολύς καιρός που το παιδί υποφέρει» λέει. Υπάρχουν, βέβαια, και πιο ακραίες περιπτώσεις. Οπως εκείνη του αγοριού απ’ το Ηράκλειο που πριν από τρεις μήνες βρέθηκε στα επείγοντα με κακώσεις στον αυχένα. Οταν οι τραυματιοφορείς ρώτησαν το 14χρονο, εκείνος είπε πως έφταιγε το «σύννεφο». Κάτι σαν το «φατούρο», δηλαδή, που ίσως θυμάστε από τα παιδικά σας χρόνια. Αλλά με πέντε αγόρια να χτυπούν στον λαιμό το πιο αδύναμο παιδί της τάξης βάζοντας όλη τους τη δύναμη…
Οι έρευνες δείχνουν πως τέτοια περιστατικά συμβαίνουν πολύ συχνότερα απ’ ό,τι φανταζόμαστε: προ μηνών, σε έρευνα που έγινε σε 35 σχολεία της Αττικής, ένας στους τρεις μαθητές δήλωσε πως έχει υποστεί bullying, τη βία εκ μέρους συμμαθητών. Το ποσοστό από το 2010 έχει διπλασιαστεί. Αλλά τα νούμερα όσο σοκαριστικά κι αν είναι, δεν αποτυπώνουν αυτό που περνά το κάθε παιδί ξεχωριστά.
Ισως θυμάστε από τα «ψιλά» των ειδήσεων το εξάχρονο αγοράκι που τα μεγαλύτερα παιδιά το πέταξαν σε έναν κάδο σκουπιδιών και έκλεισαν το καπάκι. Ή το 13χρονο αγόρι στην Πάτρα, που οι συμμαθητές του το γύμνωσαν και το περιέφεραν δεμένο στην αυλή του σχολείου. «Είναι σοκαριστικό που προκάλεσαν τόσο πόνο σ’ αυτά τα παιδιά» λέει στην «Κ» ο ψυχολόγος. «Αλλά δυστυχώς δεν είναι κάτι σπάνιο». Μου εξηγεί πως στα σχολεία τα πράγματα πια δεν είναι τόσο αθώα όσο ίσως τα θυμόμαστε απ’ τα δικά μας παιδικά χρόνια. «Τώρα τα παιδιά έχουν κινητά και Ιντερνετ και αρχίζουν τη σεξουαλική τους ζωή από τα 14» λέει. «Σκεφτείτε τι συμβαίνει όταν σε μια σελίδα για την οποία μαθαίνει όλη η τάξη, έχει αναρτηθεί το γυμνό βίντεο μιας κοπέλας 16 χρόνων». Αυτό είναι κάτι που ο Νίκος Σ. κλήθηκε να αντιμετωπίσει τον Ιανουάριο του 2013. «Στη σελίδα έμπαιναν οι συμμαθητές της κοπέλας και άφηναν σχόλια. Οταν είδαν πως εκείνη δεν αντιδρούσε, έστειλαν μέιλ στη μητέρα της, που ανυποψίαστη πάτησε τον σύνδεσμο και είδε την κόρη της έτσι. Τότε ήταν που ενημερώθηκα εγώ. Η μάνα κράτησε την ψυχραιμία της, αλλά το κορίτσι ήταν ράκος». Τον ρωτάω οι καθηγητές στο σχολείο τι θέση πήραν. «Τη συνηθισμένη», απαντά ο γιατρός. «Είπαν πως “εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε ανακρίσεις, δεν είμαστε αστυνομία”». Και η ιστορία τελείωσε με την κοπέλα να αφήνει πίσω της το σχολείο εφέτος τον Σεπτέμβριο. «Αλλά το τραύμα δεν το αφήνεις πίσω σου το ίδιο εύκολα», λέει ο ψυχολόγος.
Οι τελευταίες έρευνες, βλέπετε, λένε πως ο εκφοβισμός στο σχολείο αλλάζει το παιδί για πάντα. Η έρευνα του Νοσοκομείου Παίδων του Λος Αντζελες σε 83 μαθητές, απέδειξε πως το bullying αφήνει στο μυαλό και στην ψυχή των παιδιών τέτοιο τραύμα, που ούτε η διαδικασία της ωρίμανσης μπορεί να το επουλώσει. Γιατί όπως λέει και η υπεύθυνη της έρευνας Αλίνα Αρακέλιαν, «παλιά ο νταής ήταν στην αυλή του σχολείου. Τώρα μέσω Ιντερνετ μπορεί να είναι όλη μέρα μαζί σου».
Καθημερινή
