Η μετατροπή της ΡΑΕ σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, η συζήτηση για ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση και η κριτική για τη διαχείριση και τιμολόγηση του νερού κυριάρχησαν στις τοποθετήσεις των βουλευτών και εκπροσώπων φορέων στη Βουλή, επί του νομοσχεδίου μαμούθ του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
«Θέλουμε να διατηρήσουμε τον δημόσιο χαρακτήρα των υπηρεσιών παροχής ύδατος, είτε πόσιμου νερού στις πόλεις, είτε αρδευτικού νερού στις καλλιέργειες», ανέφερε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας, κατά τη διάρκεια της μαραθώνιας συνεδρίασης της επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής την Τρίτη 7 Μαρτίου 2023 απαντώντας σε παρεμβάσεις εκπροσώπων των φορέων που κλήθηκαν σε ακρόαση.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ένωσε τα τρία νομοσχέδια, που είχε θέσει το τελευταίο διάστημα σε σύντομη δημόσια διαβούλευση, σε ένα, παρουσιάζοντας ένα πολυνομοσχέδιο-μαμούθ 356 σελίδων, χωρίς την εισηγητική έκθεση, που περιλαμβάνει διατάξεις σε 263 άρθρα για όλο το φάσμα θεμάτων αρμοδιότητας του ΥΠΕΝ, ενώ προβλέπεται να προστεθούν και νέες ρυθμίσεις με τροπολογίες προσθήκες κατά την ψήφιση του στη Βουλή. Το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ τίθεται σε δεύτερη ανάγνωση την Πέμπτη 9 Μαρτίου 2023 και ακολούθως εισάγεται στην Ολομέλεια για τελική ψήφιση την Τρίτη 14 Μαρτίου 2023.
Το ΥΠΕΝ για την
νέα αρχή και το νερό
Ο υπουργός κ. Σκρέκας είπε ότι αυτό που προτείνει το νομοσχέδιο είναι μια οριζόντια αρχή να εποπτεύει τους φορείς που παρέχουν τις υπηρεσίες ύδατος, ενώ σήμερα στην εποπτεία αυτή εμπλέκονται περισσότερα από έξι υπουργεία. «Θέλουμε την εποπτεία και τον έλεγχο. Δεν στοχοποιούμε τις επιχειρήσεις.
Οι επιχειρήσεις ύδρευσης κάνουν καλά τη δουλειά τους, άλλες πολύ καλά, άλλες καλά. Αυτό όμως δεν το γνωρίζουμε συστηματικά.
Μόλις το 40% των επιχειρήσεων αυτών καταχωρούν τα απαιτούμενα στοιχεία στην αντίστοιχη πλατφόρμα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας», ενημέρωσε την επιτροπή της Βουλής ο κ. Σκρέκας και εξήγησε: «Υπάρχουν ΔΕΥΑ σήμερα, που τιμολογούν έως και 190% το κόστος του νερού. Δηλαδή, υπάρχουν πολίτες – δημότες που πληρώνουν 40% και 50% παραπάνω το νερό από ό,τι θα έπρεπε σύμφωνα με τον νόμο, σύμφωνα με την ΚΥΑ της τιμολόγησης.
Πρέπει να το παραδεχτούμε ότι υπάρχει πλημμελής έλεγχος. Δεν φταίνε οι εργαζόμενοι. Φταίει η δημόσια διοίκηση. Θέλουμε να το αλλάξουμε αυτό, θέλουμε να αλλάξουμε μια κακή λειτουργία.
Ερχόμαστε και λέμε σε μία δημόσια Ανεξάρτητη Αρχή, ότι θα ασκεί έλεγχο και εποπτεία – τίποτε περισσότερο και τίποτα λιγότερο – ώστε μετά, μέσα από τις δράσεις που θα αναλάβουμε, να μπορέσουμε να βελτιώσουμε τις υπηρεσίες». Είχαν προηγηθεί στην διαδικασία ακρόασης φορέων, οι εκπρόσωποι των ΔΕΥΑ που δήλωσαν την ανησυχία τους ότι το νομοσχέδιο συνιστά έμμεση ιδιωτικοποίηση του νερού.
Η θέση της ΚΕΔΕ
Σε συνέχεια της συζήτησης στη Βουλή του σχετικού νομοσχεδίου, η ΚΕΔΕ διευκρινίζει την θέση της σε σχετική ανακοίνωση που εξέδωσε:
«Οι ΔΕΥΑ, οι ΦοΔΣΑ και οι Δήμοι δεν λειτουργούν στο πλαίσιο της αγοράς και δεν αναπτύσσουν μεταξύ τους σχέσεις ανταγωνισμού. Η Κυβέρνηση και ο αρμόδιος υπουργός έχουν ξεκάθαρα δηλώσει ότι δεν προετοιμάζουν την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης της ύδρευσης, της αποχέτευσης και των στερεών αποβλήτων στις πόλεις και τους οικισμούς, πολιτική επιλογή η οποία θα δικαιολογούσε ως πρώτο βήμα την ένταξη της εποπτείας της λειτουργίας τους σε Ρυθμιστική Αρχή. Η ΚΕΔΕ ζητά περαιτέρω διευκρινίσεις σχετικά με την προτεινόμενη δημιουργία της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, αφού η συγκεκριμένη Αρχή δεν έχει καμία απολύτως αρμοδιότητα να εισηγηθεί προς τα αρμόδια Υπουργεία (ΥΠΕΝ, ΥΠΕΣ, ΥΠΑΝΕ) τις αναγκαίες νομοθετικές ρυθμίσεις, διοικητικά μέτρα και τη χρηματοδότηση των παρόχων, που θα διαπιστώσει ότι απαιτούνται κατά την άσκηση του ρυθμιστικού και ελεγκτικού ρόλου της.
Επομένως, στο σημερινό νομοθετικό καθεστώς των ΔΕΥΑ, των ΦοΔΣΑ και φυσικά των Δήμων δεν ταιριάζει η ένταξη της εποπτείας τους σε μια Ρυθμιστική Αρχή που ρυθμίζει κανόνες ανταγωνισμού. Επίσης δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή η υφέρπουσα το τελευταίο διάστημα, αλλά και διατυπωμένη στο Αρ. 12 του σχεδίου νόμου, πρόθεση για συνενώσεις ΔΕΥΑ «…προτείνει την αναδιοργάνωση των υφιστάμενων παρόχων υπηρεσιών ύδατος με συνενώσεις ή συγχωνεύσεις, προς ενίσχυση της διαχειριστικής τους ικανότητας…», οι οποίες δεν πρόκειται να λύσουν προβλήματα.
Τουναντίον, θα δημιουργήσουν πολλά περισσότερα. Άποψή μας είναι πως τις αδυναμίες των μικρότερων ΔΕΥΑ δεν θεραπεύει η συνένωσή τους, αλλά οι κοινές υπηρεσίες και η διαδημοτική συνεργασία τους. Και στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπάρξει διευκρίνιση.
Δηλώνουμε πως κανείς Δήμος και καμία ΔΕΥΑ δεν είναι αντίθετοι σε οποιοδήποτε έλεγχο.
Επίσης καμία ΔΕΥΑ δεν είναι αντίθετη με τη χάραξη κοινών πολιτικών με στόχο τη βελτίωση των υποδομών και των παρεχομένων υπηρεσιών προς τους πολίτες. Άλλωστε την ώρα αυτή μέσω του προγράμματος “Αντ. Τρίτσης” και του ΕΣΠΑ υλοποιούνται από Δήμους και ΔΕΥΑ έργα που αγγίζουν τα 500 εκ. ευρώ.
Για όλα τα παραπάνω, θα πρέπει να ζητηθεί η γνώμη της Επιτροπής Συντονισμού και Καθοδήγησης Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων ΥΠΕΝ-ΥΠΕΣ-ΥΠΑΝΕ-ΚΕΔΕ-Δίκτυο ΦοΔΣΑ του άρθρου 166 του Ν.4951/2022 και για τις ΔΕΥΑ η Επιτροπή Καθοδήγησης ΥΠΕΝ-ΥΠΕΣ-ΥΠΑΝΕ-ΕΝΠΕ-ΚΕΔΕ- ΕΔΕΥΑ της Προγραμματικής Σύμβασης ολοκλήρωσης των υποδομών λυμάτων».
Τι θα γίνει με την
ΔΕΥΑ Ρόδου
Σχολιάζοντας τις εξελίξεις με δηλώσεις του προς την «δημοκρατική» ο πρόεδρος της ΔΕΥΑ Ρόδου κ. Δημήτρης Τσίκκης υπογράμμισε τα εξής:
«Εμείς σαν ΔΕΥΑ δεν έχουμε αντίρρηση για κανέναν έλεγχο. Ωστόσο, οι ρυθμιστικές αρχές όπως η ΡΑΕ κ.λπ. είναι για να ρυθμίσουν –στην ουσία- τον ανταγωνισμό στις ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Εμείς, δεν λειτουργούμε με αυτά τα κριτήρια και σαν ΔΕΥΑ έχουμε συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο στο οποίο υπαγόμαστε. Συνεπώς, πώς θα μας αντιμετωπίζουν; Απαιτούνται κάποιες διευκρινίσεις τις οποίες ζητάμε κι εμείς σαν συνδικαλιστικό όργανο των ΔΕΥΑ ανά την Ελλάδα.
Η αίσθηση που έχω είναι ότι ‘φοβάμαι για ό,τι πάει να γίνει για εμάς, χωρίς… εμάς’. Το δ.σ. της ΔΕΥΑΡ δεν έλαβε κάποια απόφαση, ακριβώς επειδή δεν ερωτηθήκαμε. Επιπλέον, το νομοσχέδιο μιλάει και για συγχωνεύσεις ΔΕΥΑ –αλλά αυτό δεν μας αφορά. Και πάλι όμως, το δικό μας παράδειγμα, είναι ενδεικτικό για το εγχείρημα. Δεν θεωρώ ότι είναι έτοιμο το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει αυτή τη στιγμή τις ΔΕΥΑ, να ελεγχθεί από ρυθμιστική αρχή. Αλλού όμως, έπρεπε να κοιτάξουν οι ιθύνοντες της κυβέρνησης και όχι να μας εντάξουν σε μια ρυθμιστική αρχή. Να δουν τα προβλήματα των επιχειρήσεων που είναι αποδεκατισμένες και απαξιώθηκαν όσον αφορά στο προσωπικό. Δεν έχουν γίνει προσλήψεις μονίμου προσωπικού, από το 2012 κι έπειτα. Κι αυτό το ζητάμε, αφού εμείς σαν ΔΕΥΑ δεν επιβαρύνουμε τον κρατικό προϋπολογισμό, αφού πληρώνουμε τα έξοδά μας, το προσωπικό μας από τις εισπράξεις που έχουμε, γιατί να μην μας εγκρίνουν προσλήψεις;».
Η Τροπολογία για τα χρέη των ΔΕΥΑ – Ο Μ.
Σταυριανουδάκης
Παράλληλα, την περασμένο μήνα, με άλλη Τροπολογία που κατατέθηκε στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών για την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, δόθηκε η δυνατότητα να ξεμπλοκάρει το πρόβλημα της έκτακτης επιχορήγησης των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης καθώς και των Συνδέσμων Ύδρευσης των ΟΤΑ για την αντιμετώπιση του υπέρογκου ενεργειακού κόστους στους λογαριασμούς τους.
Ειδικότερα με τη ρύθμιση επιτρέπεται η επιχορήγηση των ΔΕΥΑ και των Συνδέσμων Ύδρευσης για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του ενεργειακού κόστους από πιστώσεις του κρατικού προϋπολογισμού, μέσω του προϋπολογισμού του υπουργείου Εσωτερικών. Με ΚΥΑ των υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών καθορίζεται ο τρόπος, η διαδικασία και το ύψος της επιχορήγησης ανά ΔΕΥΑ και Σύνδεσμο Ύδρευσης.
Σημειωτέων ότι η πλειοψηφία των 122 ΔΕΥΑ της χώρας, που παρέχουν υπηρεσίες ύδατος σε 5 εκ. περίπου πολίτες αντιμετωπίζουν σοβαρότατο οικονομικό πρόβλημα λόγω της αύξησης της τιμής του ρεύματος, αφού το ενεργειακό κόστος των επιχειρήσεων από 20% τον Αύγουστο του 2021 αυξήθηκε στο 40% σήμερα με αποτέλεσμα η πρόσθετη επιβάρυνση να εκτοξευτεί στα 120 εκ. ευρώ.
Από τη διαβούλευση που έγινε ωστόσο με το υπουργείο Εσωτερικών και το υπουργείο Οικονομικών αναδείχθηκε ότι υπήρχε κώλυμα για τη χρηματοδότησή τους λόγω του θεσμικού πλαισίου που διέπει τις ΔΕΥΑ. Η Ένωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης -Αποχέτευσης (ΕΔΕΥΑ), τον Δεκέμβριο του 2022 κατά τη γενική της συνέλευση, είχε υπογραμμίσει ότι το εξαγγελθέν ποσό των 20 εκ. ευρώ για την ενίσχυση των ΔΕΥΑ δεν καλύπτει παρά μόνο ένα μικρό ποσοστό της πρόσθετης επιβάρυνσής τους από την υπέρογκη και μη διαχειρίσιμη αύξηση της τιμής του ρεύματος και ζητούσε πρόσθετη οικονομική ενίσχυση.
Με την εν λόγω τροπολογία επιτρέπεται πλέον η χρηματοδότησή τους από τον κρατικό προϋπολογισμό «με την επιφύλαξη της τήρησης του ενωσιακού δικαίου», αλλά για να φτάσει στα ταμεία των ΔΕΥΑ, θα πρέπει να εκδοθεί άμεσα η σχετική ΚΥΑ.
Θυμίζουμε ότι το θέμα συζητήθηκε στην πρόσφατη συνεδρίαση της ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, με τον γ.γ. του ΥΠΕΣ κ. Μιχάλη Σταυριανουδάκη, να μιλάει με θερμά λόγια για την παροχή δυνατότητας προς τις ΔΕΥΑ να χρηματοδοτηθούν από το υπουργείο Εσωτερικών.
«Δεν πέρασαν οι παλιές διαταγές πληρωμής και οι συμβιβασμοί (εξωδικαστικοί) για τον λόγο ότι από ένα σημείο και πέρα, υπήρξε και η ανάλογη προσπάθεια από τους δημάρχους» -όπως τόνισε.
«Μας το είχε υποσχεθεί ο γ.γ. του ΥΠΕΣ στο ετήσιο συνέδριο των ΔΕΥΑ στην Λάρισα, και τελικά τα 20 εκ. έγιναν 50 εκ. Καλοδεχούμενο! Να δούμε πάντως, πώς θα μας τα δώσουν και υπό ποιες προϋποθέσεις…», σχολίασε ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΡ κ. Τσίκκης.
