Το hashtag στο Twitter είναι #mkoxeftiles, που μιλάει από μόνο του. Μια μικρή αποδελτίωση αποκαλύπτει ότι οι οργανώσεις, μηδεμιάς εξαιρουμένης, ταΐζουν μουχλιασμένα τρόφιμα τους πρόσφυγες, συμμετέχουν στην ανθρωπιστική δράση για τα κονδύλια («Οι ΜΚΟ είναι η πιο προσοδοφόρα μπίζνα μετά τα ναρκωτικά και το τράφικινγκ. Κανονικό ξέπλυμα γίνεται…», γράφει κάποιος), τα ’χουν κάνει πλακάκια με τις Αρχές κ.λπ.
Το ίδιο κλίμα και στο πεδίο, στα νησιά, στον Πειραιά, στην Ειδομένη. Μολονότι το πρώτο διάστημα όλοι αναγνώριζαν ότι χωρίς τις οργανώσεις, τοπικές και μεγάλες, θα επικρατούσε χάος, το κλίμα σταδιακά άλλαξε. Τι κερδίζουν; Ποιους εξυπηρετούν; Σήμερα, οι ΜΚΟ έχουν να καλύψουν και τα μεγάλα κενά της διοίκησης και να αντιπαλέψουν τη γενικευμένη δυσπιστία. Παραδόξως, το κράτος τις έχει αφήσει μόνες και σε αυτό.
«Το πρόβλημα δημιουργήθηκε επειδή το κράτος δεν ανέλαβε ποτέ συντονιστικό ρόλο», λέει στην «Κ» ο Απόστολος Βεΐζης, υπεύθυνος προγραμμάτων του ελληνικού τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, οργάνωσης που βρέθηκε από την πρώτη στιγμή σε όλα τα καυτά σημεία. «Στη συγκεκριμένη κρίση, αν δεν υπήρχε η κοινωνία των πολιτών να παρέμβει, η χώρα δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί. Ομως κάποια στιγμή, η κατάσταση έγινε πράγματι ανεξέλεγκτη. Στα νησιά άρχισαν να συρρέουν κάθε είδους φορείς και οργανώσεις. Οι Αρχές θα μπορούσαν από την πρώτη ημέρα να ελέγξουν την κατάσταση. Οι οργανώσεις έχουμε όνομα και επώνυμο, ΑΦΜ, τα πάντα. Θα μπορούσε να τηρηθεί ένα μητρώο. Οταν υπάρχει κενό από το κράτος, θα μπούνε και κάποιοι σαν κι εμάς που έχουμε τη φιλοσοφία της επικοινωνίας με τις τοπικές και εθνικές αρχές και κάποιοι που απλώς βρίσκουν μια τρύπα. Σίγουρα υπάρχουν άνθρωποι με τη δική τους ατζέντα στο προσφυγικό, αλλά δεν είναι η δουλειά μας να βρούμε ποιοι είναι οι καλοί και οι κακοί». Οπως λέει ο ίδιος, στον Ελαιώνα αλλά και στα υπόλοιπα οργανωμένα hotspots δεν παρατηρείται το ίδιο φαινόμενο. «Γιατί; Γιατί το κράτος κάνει εκεί έναν υποτυπώδη συντονισμό».
Η «μυστικοπάθεια», και όσον αφορά την έκτακτη χρηματοδότηση από την Ε.Ε. (3 εκατ. ευρώ), αφήνει εκτεθειμένους στην κριτική και όσους δεν έχουν να λαμβάνουν. Οι ΓΧΣ για παράδειγμα δεν έχουν δεχθεί χρηματοδότηση από το κράτος ή την Ευρωπαϊκή Ενωση για τη δράση τους στο προσφυγικό.
«Στην ουσία ζούμε τα κατάλοιπα μιας παλιάς ιστορίας», εκτιμά μιλώντας στην «Κ» ο Δημήτρης Ιμπραήμ, διευθυντής εκστρατειών στην Greenpeace, οργάνωση που επίσης δεν έχει δεχθεί οικονομική ενίσχυση από εταιρείες, κυβερνήσεις ή οργανισμούς, ούτε τώρα ούτε γενικά. «Πληρώνουμε την υπόθεση κακοδιαχείρισης και διασπάθισης δημόσιου χρήματος που είχε βγει στο φως το 2007, χωρίς να έχει όμως επέμβει εισαγγελέας ή να έχει γίνει δικαστήριο. Τεχνηέντως, κάθε φορά που έρχεται χρήμα από την Ε.Ε. επανέρχεται η ίδια ιστορία. Αλλά κάποια στιγμή θα πρέπει να τελειώσει». Η Greenpeace βρέθηκε στη Λέσβο από τα τέλη Νοεμβρίου έως τις 31 Μαρτίου, προσφέροντας πολύτιμη θαλάσσια εμπειρία και τεχνογνωσία στη διάσωση προσφύγων. «Η σκληρή αλήθεια είναι ότι χωρίς τις ΜΚΟ δεν θα μπορούσε να γίνει δουλειά στο νησί στο κομμάτι της υποδοχής, της σίτισης, της προστασίας. Αλλά προφανώς όταν υπάρχουν 200 οργανώσεις στο νησί, με κάποιους θα έχεις πρόβλημα. Εμείς είμαστε υπέρ της “βιοποικιλότητας”, έχουμε αναπτύξει πολύ καλές συνεργασίες, αλλά δεν είναι μυστικό ότι υπάρχει έντονο έλλειμμα εμπιστοσύνης από τις μικρές κινήσεις στις μεγάλες. Το θέμα δεν είναι όμως να βρούμε ποιος κάνει καλύτερη δουλειά, αλλά πώς θα συνεργαστούμε. Να σε ενώνουν τα ανθρωπιστικά ιδεώδη και να σε χωρίζουν οι πηγές χρηματοδότησης; Πόση πόλωση να αντέξει αυτή η χώρα;».
Ενταση από μεμονωμένα άτομα
«Το κομμάτι των ΜΚΟ έχει αναπτυχθεί στην Ελλάδα χωρίς ποτέ να έχει υπάρξει συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο. Στην ουσία, αν μια νομική μορφή λειτουργίας δεν ανήκει στο κράτος, ονομάζεται ΜΚΟ», λέει ο κ. Απόστολος Βεΐζης από τους ΓΧΣ, ερμηνεύοντας το φαινόμενο. «Οργανώσεις είναι εγγεγραμμένες σε μητρώα σε διάφορα υπουργεία, δεν έχει γίνει οργανωμένη χαρτογράφηση. Ισως σε ένα βαθμό ευθυνόμαστε κι εμείς. Επρεπε να είχαμε οργανώσει κάποια καμπάνια ενημέρωσης».
Καθημερινή
