Μείζον νομικό ζήτημα, με ανυπολόγιστες ακόμη συνέπειες, προκάλεσε η έκδοση της υπ’ αρίθμ. 1017/2018 απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας, που έκρινε ότι οι δήμοι είναι αναρμόδιοι για τη μετατροπή υποχρέωσης παραχώρησης τμήματος γηπέδου από τουριστική μονάδα σε καταβολή χρηματικού ποσού (εισφορά γης σε χρήμα).
Το συγκεκριμένο ζήτημα είχε αποτελέσει αιτία αντιπαράθεσης μεταξύ της δημοτικής αρχής Ρόδου και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, μετά και από την «κόντρα» νομικών συμβούλων, σχετικά με την αρμοδιότητα για την είσπραξη οφειλών ύψους 20 εκατ. ευρώ από την εισφορά γης σε χρήμα ξενοδοχειακών μονάδων.
Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, είχε καταστήσει σαφές ότι ο Δήμος Ρόδου αναρμοδίως ανέλαβε πρωτοβουλίες σε διοικητικό και πολιτικό επίπεδο για την τακτοποίηση της πολυετούς εκκρεμότητας.
Όπως έγραψε η «δημοκρατική», από σαφέστατες διατάξεις Προεδρικών Διαταγμάτων αλλά και του Καλλικράτη, προκύπτει ότι η αρμοδιότητα για τον υπολογισμό και την επιβολή της εισφοράς, ανήκει αποκλειστικά και μόνο στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, η οποία αφού κινήσει τις διαδικασίες, εν συνεχεία οφείλει να καταβάλει τα εισπραχθέντα στον δικαιούχο Δήμο.
Ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου κ. Γ. Χατζημάρκος, είχε εκδώσει μάλιστα την πρώτη απόφαση για την τακτοποίηση οφειλόμενης εισφοράς γης σε χρήμα σε ξενοδοχειακή μονάδα της Νότιας Ρόδου.
Ο νομικός σύμβουλος του Δήμου Ρόδου κ. Δ. Σαλαμαστράκης, είχε διαφωνήσει, υποστηρίζοντας ότι η αρμοδιότητα ανήκει στη δημοτική αρχή, εμμένοντας εξάλλου και σε σχετική γνωμοδότησή του, που κοινοποιήθηκε αρμοδίως τον Φεβρουάριο του 2015.
Έκτοτε η δημοτική αρχή ασχολήθηκε σχεδόν αποκλειστικά με το ζήτημα εμμένοντας στη θέση της ότι η αρμοδιότητα της ανήκει και εξέδωσε σχετικές αποφάσεις.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας με την ως άνω απόφαση του, που βρίσκεται ακόμη στο στάδιο της καθαρογραφής (όμοιες οι ΣτΕ 1019 και 1020/2018) έκρινε συγκεκριμένα τα εξής:
«-Με ισχύουσες διατάξεις καθορίζονται όροι δόμησης για περιοχές εκτός σχεδίου πόλεως και ορίων οικισμών προϋφισταμένων του 1923.
Αυτοί είναι είτε γενικοί και εφαρμόζονται σε κτίρια που δεν υπάγονται σε ορισμένη ειδική κατηγορία κτιρίων, είτε ειδικοί και εφαρμόζονται σε συγκεκριμένες κατηγορίες κτιρίων και κατασκευών, ανάλογα με τη χρήση τους, μπορούν δε να αποκλίνουν, εν όλω ή εν μέρει, των γενικών όρων δόμησης για λόγους που σχετίζονται με την εκάστοτε ειδική χρήση των κτιρίων και τη λειτουργικότητά τους ενόψει της χρήσης αυτής.
Οι εν λόγω ειδικοί όροι δόμησης, ακόμη και αν διαφοροποιούνται σε ορισμένο βαθμό των γενικών όρων εκτός σχεδίου δόμησης, εκείνων, δηλαδή, που δεν εφαρμόζονται σε ειδικές κατηγορίες κτιρίων και κατασκευών, δεν συνιστούν όρους δόμησης «κατά παρέκκλιση» των γενικών, δηλαδή όρους ευνοϊκότερους για ορισμένες κατηγορίες ιδιοκτητών ή γηπέδων από τους συνήθεις, αλλά αποτελούν τους κατά κανόνα όρους δόμησης για την ειδική κατηγορία κτιρίων και κατασκευών, για την οποία πρόκειται.
Η πρόβλεψη τέτοιων όρων δόμησης, προσαρμοσμένων σε ειδικές χρήσεις κτιρίων, είναι συνταγματικώς ανεκτή υπό τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν ως προς την οργάνωση της δόμησης σε περιοχές εκτός σχεδίου, όπου, κατά την έννοια του άρθρου 24 παρ. 2 Συντ. η δόμηση είναι μόνο κατ’ εξαίρεση ανεκτή. Κατά το σύστημα που οργανώνεται σχετικώς προβλέπεται η υποχρεωτική διάθεση, χωρίς αποζημίωση για τον ιδιοκτήτη, εκτάσεων αναγκαίων για κοινόχρηστους χώρους και κοινωφελείς χρήσεις και σκοπούς και την καταβολή των οικείων δαπανών, εφαρμόζεται δε, υπό προϋποθέσεις και προκειμένου περί εκτός σχεδίου περιοχών, το ανώτατο όριο εκμετάλλευσης, αναφερόμενο στη δόμηση και όχι το ποσοστό κάλυψης του γηπέδου, δεν συνιστά τη μέγιστη δυνάμενη να υλοποιηθεί δόμηση, αλλά τη μέγιστη δόμηση που μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς υποχρέωση του ιδιοκτήτη να παραχωρήσει τμήμα του γηπέδου του στον οικείο Δήμο.
Η δόμηση καθ’ υπέρβαση του ανωτάτου ορίου εκμετάλλευσης και μέχρι την εξάντληση του ανώτατου επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης παραμένει επιτρεπτή, θεσπίζεται, όμως, ως όρος για την υλοποίηση του νομίμου, αλλά αυξημένου έναντι του ορίου εκμετάλλευσης, συντελεστή, η παραχώρηση στον οικείο ΟΤΑ τμήματος του γηπέδου, η επιφάνεια του οποίου καθορίζεται σε συνάρτηση με την υπέρβαση του εν λόγω ανωτάτου ορίου εκμετάλλευσης. ο βασικός τρόπος εκπλήρωσης, έναντι του οικείου ΟΤΑ, της υποχρέωσης του ενδιαφερομένου να εξαντλήσει το συντελεστή δόμησης για ξενοδοχειακά κτίρια στην ιδιοκτησία του, είναι η παραχώρηση τμήματος του γηπέδου και μόνο κατ’ εξαίρεση η καταβολή χρηματικού ποσού, αφού για τη μετατροπή της υποχρέωσης παραχώρησης γης σε χρηματική, η έγκριση της οποίας απόκειται στη διακριτική ευχέρεια της Διοίκησης, προβλέπεται, πάντως, ειδική διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει αίτηση του ενδιαφερομένου, γνωμοδότηση του οικείου ΟΤΑ, εισηγήσεις κεντρικών και νομαρχιακών υπηρεσιών και, τέλος, πράξη του Νομάρχη, με την οποία εγκρίνεται η μετατροπή.
Η αρμοδιότητα έγκρισης της μετατροπής σε χρηματική της υποχρέωσης παραχώρησης τμήματος γηπέδου στον οικείο ΟΤΑ προκειμένου να υλοποιηθεί ο προβλεπόμενος συντελεστής κατά το μέρος που υπερβαίνει το καθοριζόμενο όριο, δεν περιλαμβάνεται στις αρμοδιότητες των καταργηθεισών νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων, οι οποίες είτε μεταβιβάσθηκαν στις συσταθείσεις περιφέρειες ή στις νεοπαγείς Αποκεντρωμένες Διοικήσεις ή στους οικείους ΟΤΑ.
-Η παραχώρηση τμήματος του γηπέδου και η, τυχόν, έγκριση της μετατροπής της υποχρέωσης αυτής σε χρηματική λαμβάνουν χώρα προ πάσης εκδόσεως οικοδομικής άδειας ή προελέγχου ή ελέγχου των σχετικών μελετών.
Ως προς την αρμοδιότητα αυτή έχει, επομένως, εφαρμογή η γενική διάταξη του άρθρου 283 παρ. 3 περί ολικής μεταφοράς των αρμοδιοτήτων των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων κατά κανόνα στις περιφέρειες, και, ειδικώς εφόσον αφορούν σε θέματα διαχείρισης και προστασίας δασών και χωροταξίας και περιβάλλοντος, στις οικείες Αποκεντρωμένες Διοικήσεις.
Η εν λόγω αρμοδιότητα, εξάλλου, δεν συνιστά άσκηση χωροταξίας ούτε συνδέεται ειδικώς με την προστασία του περιβάλλοντος, δεδομένου, μάλιστα, ότι συνιστά έγκριση μετατροπής σε χρηματική της υποχρέωσης παραχώρησης τμήματος γηπέδου. Κατά συνέπεια, η αρμοδιότητα αυτή έχει ήδη μεταφερθεί στην Περιφέρεια κατ’ εφαρμογή του άρθρου 283 παρ. 3 του ν. 3852/2010.
-Με την αίτηση προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη πράξη εκδόθήκε αναρμοδίως κατά χρόνο, δεδομένου ότι, όπως προβλέπουν οι εφαρμοστέες εν προκειμένω διατάξεις, το αίτημα μετατροπής της υποχρέωσης παραχώρησης τμήματος γηπέδου σε χρηματική θεωρείται ότι έγινε δεκτό αν η σχετική εγκριτική πράξη δεν εκδοθεί εντός προθεσμίας τεσσάρων μηνών από την υποβολή του αιτήματος αυτού. Υποστηρίζεται, ειδικότερα, ότι η σχετική τετράμηνη προθεσμία κινήθηκε με την υποβολή της αίτησης της αιτούσας και έληξε άπρακτη, οπότε, κατά τους ισχυρισμούς της, στοιχειοθετήθηκε αποδοχή του αιτήματος της, όπως αυτό είχε υποβληθεί.
Όμως,η μεν αρχική αίτηση προς τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση δεν περιείχε κανένα από τα στοιχεία, η δε αιτούσα, θεωρώντας προδήλως και η ίδια τη διαδικασία εκκρεμή, συμμετείχε στην ανταλλαγείσα μεταγενέστερη αλληλογραφία με τις συναρμόδιες διοικητικές αρχές με σκοπό τη συμπλήρωση του φακέλου και την αποσαφήνιση του υποβληθέντος αιτήματος, υποβάλλοντας ορισμένα από τα δικαιολογητικά που της είχαν ζητηθεί, η διαδικασία δε αυτή συνεχίστηκε, και με τη συμμετοχή της, και μετά την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης. Ενόψει τούτων, ο λόγος ακυρώσεως περί κατά χρόνο αναρμοδιότητας της Διοικήσεως να εκδώσει πράξη με το περιεχόμενο της προσβαλλομένης λόγω παρόδου της προβλεπόμενης τετράμηνης προθεσμίας είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.
-Η προσβαλλόμενη πράξη, εκδοθείσα από τον καθ’ύλην αναρμόδιο Δήμο Ερμιόνης, πρέπει να ακυρωθεί για το λόγο αυτό».
Το πλήρες κείμενο της απόφασης θα αναρτηθεί αμέσως μετά την καθαρογραφή της από το Δικαστήριο.
