Της Στεφανίας Σούκη
Ξεπερνούν τα πρό κρίσης επίπεδα οι πλήρως απασχολούμενοι στον κλάδο του τουρισμού, έχοντας φθάσει, με βάση τα επίσημα στοιχεία, τις 335,8 χιλιάδες για το πιο «θερμό», τρίτο τρίμηνο του 2017, με τα νούμερα να αναμένονται ακόμη υψηλότερα φέτος δεδομένων και των σημαντικά υψηλότερων πληροτήτων που παρουσιάζουν ήδη τα ξενοδοχεία ανά την Ελλάδα.
Το τρίτο τρίμηνο του 2017 οι απασχολούμενοι με πλήρη απασχόληση στον τουρισμό σημείωσαν ρεκόρ δεκαετίας, αν ληφθεί υπόψη ότι το αντίστοιχο τρίμηνο του 2009, οπότε είναι και η δεύτερη καλύτερη επίδοση, το αντίστοιχο νούμερα ήταν λίγο χαμηλότερα στις 329,5 χιλιάδες. Αντίθετα, στους λοιπούς κλάδους, οι απασχολούμενοι με πλήρη απασχόληση δεν έχουν, ως γνωστόν, ανακάμψει ακόμη στα προ κρίσης επίπεδα (από 4.057 χιλιάδες το γ’ τρίμηνο του 2008 σε 3.127 χιλιάδες το γ’ τρίμηνο του 2017.
Την «ακτινογραφία» όσον αφορά την εργασία στον τουρισμό και τους λοιπούς κλάδους επιχειρεί το Sete Intelligence του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, μέσα από την ανάλυση για την «Απασχόληση στον τουρισμό και τους λοιπούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, 2008 – 2017», σε μία προσπάθεια να καταδείξει τη συμβολή του τομέα στο χώρο της εργασίας. Σημειώνεται εδώ ότι ως απασχολούμενοι στον τουρισμό νοούνται οι εργαζόμενοι στην κατηγορία «Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης». Αν και μέρος της δραστηριότητας της εστίασης δεν αφορά στον τουρισμό, η εποχικότητα που παρουσιάζουν τα στοιχεία απασχόλησης σε αυτήν ταυτίζεται με την εποχικότητα του ελληνικού τουρισμού. Ως εκ τούτου η δραστηριότητα της εστίασης θεωρείται ως κλάδος του τουρισμού. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν άλλες τουριστικές δραστηριότητες (π.χ. μεταφορές, ταξιδιωτικά γραφεία) που περιλαμβάνονται σε άλλες κατηγορίες και δεν καταγράφονται στα στοιχεία.
Αναφορικά με τους απασχολούμενους πλήρους απασχόλησης λοιπόν, παρατηρείται ότι υπάρχει μια γενικευμένη πτώση της απασχόλησης, από το 2008 έως το τέταρτο τρίμηνο του 2013 για τον τουρισμό (από 326,7 χιλ. στο γ’ τρίμηνο του 2008 σε 251,8 χιλ. το γ’ τρίμηνο του 2013, -22,9%) ενώ για τους λοιπούς κλάδους η πτώση συνεχίστηκε μέχρι το α’ τρίμηνο του 2015 φθάνοντας στο κατώτατο σημείο (από 4.029 χιλ. το α’ τρίμηνο του 2008 σε 2.926 χιλ. το α’ τρίμηνο του 2015, -27,4%). Έκτοτε, η αύξηση της απασχόλησης στον τουρισμό είναι έντονη (γ’ τρίμηνο: από 291,2 χιλ. το 2014 σε 335,8 χιλ. το 2017, +15,3%) ενώ αντίθετα η απασχόληση στους λοιπούς κλάδους είναι πιο ήπια (γ’ τρίμηνο: από 3.028 χιλ. το 2015 σε 3.127 χιλ. το 2017, +5,8%).
Η μερική απασχόληση
Στους απασχολούμενους μερικής απασχόλησης παρατηρούμε ότι υπάρχει μια διαχρονική τάση αύξησης, που είναι πιο έντονη στον τουρισμό. Συγκεκριμένα, μεταξύ του γ’ τριμήνου του 2008 και του γ’ τριμήνου του 2017, οι εργαζόμενοι στον τουρισμό με μερική απασχόληση αυξάνονται από 20,9 χιλ. σε 62,9 χιλ. (+201,3%) ενώ στους λοιπούς κλάδους από 235,1 χιλ. σε 298,2 χιλ. (+26,9%). Σε αντίθεση με τους πλήρους απασχόλησης, οι απασχολούμενοι μερικής απασχόλησης καταγράφουν αυξητική πορεία ακόμα και κατά την περίοδο 2008 – 2013 (αν και με διακυμάνσεις ανά τρίμηνο) όπου η απασχόληση στο σύνολο της οικονομίας είχε υποστεί σημαντικό πλήγμα. Επιμέρους, αξιοσημείωτη είναι η μεγάλη αύξηση των απασχολούμενων μερικής απασχόλησης στον τουρισμό μετά τον 2014 σε αντίθεση με τους λοιπούς κλάδους όπου η αύξηση είναι πιο ήπια και με λιγότερες εξάρσεις.
«Αυτό όμως που είναι ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι η αύξηση της μερικής απασχόλησης στον τουρισμό μετά την ανάκαμψή της το 2013, δεν είναι εις βάρος της πλήρους απασχόλησης αλλά προστίθεται στην αύξηση αυτή, δίνοντας μια διέξοδο μερικής -έστω- απασχόλησης σε δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους ενώ, ταυτόχρονα, οι επιχειρήσεις ακολουθούν μια συντηρητική πολιτική εν μέσω κρίσης», επισημαίνει η ανάλυση του ΣΕΤΕ. Επίσης, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η μερική απασχόληση στον τουρισμό για το 2017 στην Ελλάδα αντιστοιχεί στο 17,9% της συνολικής απασχόλησης στον κλάδο, έναντι 33,0% στην ΕΕ-28 (έναντι 17,9% και 32,9% αντίστοιχα για το 2016). Ακόμα οι εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης στον τουρισμό, στην Ελλάδα απασχολούνται 51,1 ώρες εβδομαδιαίως έναντι 44,3 ώρες στην ΕΕ-28 και οι μερικής απασχόλησης 20,7 ώρες στην Ελλάδα έναντι 18,4 ώρες στην ΕΕ-28.
Παρόμοια είναι η εικόνα στους λοιπούς κλάδους αν και με μικρότερη διείσδυση της μερικής απασχόλησης σε σύγκριση με τον τουρισμό, ενώ η συνολική απασχόληση το 2017 (ανά τρίμηνο) υπολείπεται ακόμη σημαντικά του 2008. Ακόμα, η μερική απασχόληση στους λοιπούς κλάδους στην Ελλάδα αντιστοιχεί στο 9% της συνολικής απασχόλησης έναντι 19,6% στην ΕΕ-28 (για το 2016 τα αντίστοιχα μεγέθη ήταν 9,1% και 19,8% αντίστοιχα). Επίσης, οι εργαζόμενοι στους λοιπούς κλάδους πλήρους απασχόλησης στην Ελλάδα απασχολούνται 44,4 ώρες εβδομαδιαίως έναντι 41,3 στην ΕΕ-28 ενώ οι μερικής στην Ελλάδα απασχολούνται 20,2 ώρες έναντι 20,3 ωρών στην ΕΕ-28.
