Οι σπάνιες δημόσιες εμφανίσεις της, η διακριτική της στάση σε παλιότερες βραβεύσεις, ευθύνονται για την εικόνα της ως ενός ανθρώπου μονήρους, απόμακρου. Πώς να νιώθει άραγε η Αμερικανίδα ποιήτρια Λουίζ Γκλικ, που από χθες το μεσημέρι είναι η 117η κάτοχος του βραβείου Νομπέλ Λογοτεχνίας, καθώς η Σουηδική Ακαδημία την επέλεξε «για την απαραγνώριστη ποιητική φωνή της, που με τη λιτή της ομορφιά καθιστά την ατομική εμπειρία, οικουμενική»; Η πρώτη αντίδραση πάντως, όταν ενημερώθηκε από τον γραμματέα της Ακαδημίας Ματς Μαλμ, ήταν ενδεικτική: «Ηταν μια έκπληξη για εκείνη», δήλωσε ο Μαλμ, «αλλά πάντως καλοδεχούμενη».
Γεννημένη το 1943 στη Νέα Υόρκη, πρωτότοκη κόρη μιας οικογένειας ουγγροεβραϊκής καταγωγής, η Γκλικ ενδιαφέρθηκε για την ποίηση από τα μαθητικά της χρόνια. Σύμφωνα με ένα περιστατικό που η ίδια παραθέτει στο δοκίμιο «The education of the poet», μια μέρα, μια οικογενειακή φίλη της ζήτησε να απαγγείλει ένα σχολικό της ποίημα, όταν όμως η Γκλικ το έκανε αντιστρέφοντας τους όρους της μετρικής, η φίλη τη διόρθωσε. «Ανασκεύασε αυτό που είχα εσκεμμένα παραβιάσει. Ημουν εξοργισμένη», έγραφε η ποιήτρια.
Εχοντας υποφέρει στην εφηβεία της από νευρική ανορεξία και νιώθοντας κατά δήλωσή της ως «αντικαταστάτρια» μιας κόρης που η οικογένειά της είχε χάσει προτού εκείνη γεννηθεί, η Γκλικ προτίμησε την ψυχανάλυση από την ολοκλήρωση των σπουδών της, εμβάθυνε όμως στην ποίηση μέσα από μαθήματα στο κολέγιο Sarah Lawrence και στο Πανεπιστήμιο Columbia, με δασκάλους την ποιήτρια Λεονί Ανταμς και τον Στάνλεϊ Κούνιτζ.
Ωστόσο, όπως τόνισε χθες ο πρόεδρος της Σουηδικής Ακαδημίας, Αντερς Ολσον, η τέχνη της δεν απόκτησε αποκλειστικά αυτοβιογραφικό χαρακτήρα, αλλά αντίθετα, την έφερε αντιμέτωπη με τις ψευδαισθήσεις του εαυτού και τον αγώνα για μια γλωσσική αυστηρότητα, συγκρίσιμη με της Εμιλι Ντίκινσον.
Ενδεικτικά, στη συλλογή του 1985 «The triumph of Achilles», το αυτοβιογραφικό στοιχείο συνομιλεί με τους κλασικούς μύθους, ενώ στο «The wild iris» του 1992 (βραβευμένο με Πούλιτζερ), η αλλοτινή απώθηση για κάθε τι υλικό, αντικαθίσταται από ένα ενδιαφέρον για τις οικογενειακές σχέσεις και τον φυσικό κόσμο κι όλα αυτά, με μια γλώσσα που πειραματίζεται σταθερά με τη δομή και τη σύνταξη, με όσα λέγονται και όσα μένουν άρρητα.
Ποιήματά της έχουν δημοσιευθεί στο περιοδικό «Ποιητική», μεταφρασμένα από την ποιήτρια Δήμητρα Κωτούλα, η οποία ανέλαβε μαζί με τον Χάρη Βλαβιανό τη μετάφραση της συλλογής της «Πιστή και ενάρετη νύχτα» του 2014 (Εθνικό Βραβείο Βιβλίου των ΗΠΑ), που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Στερέωμα.
«Αυτό που μας ελκύει στην ποίηση της Γκλικ», δήλωσε στην «Κ» η Δήμητρα Κωτούλα, «πέρα από το εύρος της θεματολογίας της –γράφει από εξομολογητικά ποιήματα μέχρι ποιήματα εμπνευσμένα από τον αρχαίο ελληνικό μύθο– είναι, όντως, η γλώσσα. Η Γκλικ γράφει σε μια γλώσσα αφοπλιστικά αληθινή, γνήσια και λιτή, μακριά από περίπλοκους και εν τέλει περιττούς ακροβατισμούς, χωρίς όμως να στερεί την ποίησή της από νεύρο και δημιουργική φαντασία. Είναι μια γλώσσα, όπως αποδεικνύεται, ανθεκτική στον χρόνο (και στη μετάφραση θα έλεγα) που της έχει δοθεί η χάρη να παρέχει ένα αίσθημα ασφάλειας στον αναγνώστη, την αίσθηση ότι μένει προστατευμένος απέναντι στη σκληρή, πολλές φορές αλήθεια που καλείται να εκφράσει το ποίημα».
Πηγή: kathimerini.gr
