Η ΚΒ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων έχει προτάξει, κατά προτεραιότητα, την ένταξη του έργου
ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου του Μόντε Σμιθ στην νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020
Τι προβλέπει η μελέτη που έχει
εγκριθεί και που θα επικαιροποιηθεί
Στις προτεραιότητες του αντιδημάρχου πολιτισμού κ. Τ. Χατζηιωάννου τέθηκε η υλοποίηση ενός μεγαλόπνοου σχεδίου για την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου του Μόντε Σμίθ με την υλοποίηση master plan, που έχει προ πολλού σχεδιάσει η ΚΒ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Για τις παρεμβάσεις που προβλέπονται για την αποκατάσταση της άθλιας εικόνας που παρουσιάζει ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μνημεία της Ρόδου, έχει ενημερωθεί η υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Αντζελα Γκερέκου, που ξεναγήθηκε στο χώρο από το δήμαρχο Ρόδου κ. Φώτη Χατζηδιάκο.
Η ΚΒ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων έχει προτάξει, εξάλλου κατά προτεραιότητα, την ένταξη του έργου ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου του Μόντε Σμιθ στην νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020.
Η αρχαιολογία κινητοποιείται για τη συντήρηση των μνημείων, που βρίσκονται στον πυρήνα της αρχαίας ακρόπολης της Ρόδου.
Αναμένεται η υπογραφή σύμβασης για να ξεκινήσουν οι εργασίες καθαρισμού των αρχαιολογικών μνημείων στη Ρόδο και του περιβάλλοντος χώρου, ενώ δρομολογούνται και μία σειρά άλλων παρεμβάσεων.
Όπως προκύπτει εξάλλου από την απάντηση που έδωσε το Υπουργείο σε σχετική ερώτηση του βουλευτή Δωδεκανήσου κ. Μάνου Κόνσολα, ξεκινά η μελέτη αποκατάστασης των φθορών στο αναστηλωμένο ρωμαϊκό ωδείο, η οποία αμέσως μετά την ολοκλήρωσή της θα προωθηθεί για έγκριση στο Υπουργείο Πολιτισμού.
Ταυτόχρονα, η συντήρηση και αποκατάσταση τμημάτων του ναού του Πυθίου Απόλλωνα στη Ρόδο, θα γίνει με βάση την μελέτη αποκατάστασης, που έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα δράσης, μέχρι το τέλος του 2014.
Σημειώνεται ότι η διαμόρφωση και σταδιακή ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου του Μόντε Σμιθ ώστε να καταστεί επισκέψιμος, εκκρεμεί εδώ και 14 χρόνια.
Υπάρχει master plan που έχει εκπονηθεί από την ΚΒ΄ Εφορεία Αρχαιοτήτων και έχει εγκριθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού από το 1999.
Θυμίζουμε ότι το όλο ζήτημα είχε αποτελέσει αντικείμενο ιδιαίτερης ενασχόλησης και του συλλόγου για τη διατήρηση της Αρχιτεκτονικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Στόχος είναι η Ακρόπολη της Ρόδου να αποτελέσει ένα αρχαιολογικό πάρκο ή ανοικτό μουσείο, μέσα από το οποίο θα είναι ορατό το σημαντικότερο κομμάτι της ιστορίας της πόλης μας που δημιουργήθηκε με βάση το Ιπποδάμειο Σύστημα το 408 πχ.
Σε πλήρη αντίθεση με τον αρχαιολογικό χώρο, έρχονται οι αυθαίρετες κατασκευές που έχουν στηθεί εδώ και πολλά χρόνια, τα σκουπίδια, τα δίκυκλα που περνούν νύχτα μέρα από την περιοχή και οι κεραίες των τηλεοπτικών σταθμών.
Με την οριοθέτηση του αρχαιολογικού πάρκου θα αναδειχθούν τα μνημεία που υπάρχουν στο χώρο για να θυμίζουν στους Ροδίτες τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο.
ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Η ευρύτερη αρχαιολογική ζώνη της Ακρόπολης, σήμερα, αποτελεί τον μοναδικό πνεύμονα μέσα στην πυκνοδομημένη πόλη. Ενώ όμως θα μπορούσε να αποτελεί μία όαση, είναι πολύ υποβαθμισμένη.
Το γεγονός ότι ο χώρος δεν είχε ποτέ οριοθετηθεί, ούτε καν το τμήμα που περιλαμβάνει τους δύο πυρήνες των μνημείων, δημιούργησε μία ανεξέλεγκτη κατάσταση, έχοντας επιτρέψει τόσο στους πρώην ιδιοκτήτες των οικοπέδων, όσο και στους κάθε λογής καταληψίες, να παρανομούν διαρκώς με το να κτίζουν νέα αυθαίρετα για να στεγάσουν τα νέα μέλη των οικογενειών τους ή και άλλους συγγενείς τους μέσα στα απαλλοτριωμένα οικόπεδα του Ελληνικού Δημοσίου, έχοντας δημιουργήσει ολόκληρα συγκροτήματα με αυθαίρετα κτίσματα και κάθε λογής παράγκες, σχεδόν ολόκληρους οικισμούς.
Αλλωστε δεν υπάρχει και δυνατότητα σωστής φύλαξης. Μόνο τη θερινή περίοδο υπάρχει συνεχόμενη φύλαξη με έκτακτο προσωπικό και πάλι από ένα μόνον άτομο ανά βάρδια, ενώ τους χειμερινούς μήνες ο χώρος φυλάσσεται με μεγάλα κενά.
Ετσι, μία περιοχή για την οποία το κράτος έχει δαπανήσει τεράστια ποσά, όχι μόνο δεν έχει ανταποδώσει οικονομικά, αλλά βρίσκεται σε τρομερή υποβάθμιση από τις χρήσεις που προαναφέρθηκαν, δηλαδή ως χώρος απόρριψης κάθε άχρηστου υλικού, διακίνησης ναρκωτικών, τουαλέττας των σκύλων, γήπεδο ποδοσφαίρου και χώρος για σούζες με τα μηχανάκια μέσα στο Αρχαίο Στάδιο.
Πολλές φορές έχουν γίνει και σοβαροί βανδαλισμοί από τις επισκέψεις των Σχολείων, από μαθητές που έγραψαν με μπογιά ή σπρέυ επάνω στις ενεπίγραφες βάσεις των αγαλμάτων και σε άλλα αρχαία μέλη που βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη την περιοχή των μνημείων.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΜΕΛΕΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ
Στα πλαίσια των μελετών ωρίμανσης, η Εφορεία εκπόνησε συμπληρωματική μελέτη, η οποία προβλέπει με μία σειρά παρεμβάσεων, καθαρισμών, διερευνητικών τομών, διευθετήσεων αρχαίων διαδρομών και οριοθετήσεων, τη δημιουργία ενός ευρύτερου αρχαιολογικού πάρκου που θα περιλαμβάνει ένα οριοθετημένο τμήμα αρχικά με τον βασικό πυρήνα των μνημείων, όπου το Στάδιο, Ωδείο κ.λ.π..
Η μελέτη αποσκοπεί στην προστασία και ανάδειξη των αρχαιοτήτων αλλά και στη διατήρηση του φυσικού τοπίου με μία ομαλή μετάβαση από την πόλη στο εσωτερικό των μνημείων, χωρίς να δημιουργείται ένα κλειστό καγκελόφρακτο κέλυφος.
Στη μελέτη περιλαμβάνονται:
1. Η διαμόρφωση της εισόδου στον βασικό επισκέψιμο πυρήνα του αρχαιολογικού χώρου από την οδό Διαγοριδών.
2. Η αρχιτεκτονική μελέτη του φυλακίου της κυρίας εισόδου.
3. Η διαμόρφωση του αρχαιολογικού πάρκου από την οδό Θεμ. Σοφούλη έως την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου, τη θέση χώρου στάθμευσης, χώρων υγιεινής και πωλητηρίου – κυλικείου.
4. Η διευθέτηση των διαδρομών στον επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο με τις θέσεις των ενημερωτικών πινακίδων, των καθιστικών, του προτεινόμενου ανελκυστήρα για τα ΑΜΚ.
5. Η θέση της υπόγειας διάβασης (εγκεκριμένη ήδη στη μελέτη του 1999), που θα ενοποιεί το Στάδιο με τη μνημειώδη στοά στα ανατολικά του τεμένους του ναού της Αθηνάς Πολιάδος και Διός Πολιέως.
6. Τα σχέδια των επί μέρους ενημερωτικών πινακίδων τεκμηρίωσης του κάθε μνημείου και των γενικών ενημερωτικών πινακίδων.
7. Λεπτομέρεια καθιστικών.
8. Σχέδια τυπικών περιφράξεων με πεζούλια και φυτοφράκτες, με κιγκλιδώματα, με χαμηλά τοιχία και κιγκλιδώματα, με την επισκευή- ανακατασκευή των λιθοδομών των ορίων των αρχαίων οδών.
9. Σχέδια για τις παρακείμενες στάσεις των λεωφορείων.
Παράλληλα, εκπονήθηκαν τρία γενικά σχέδια για το σύνολο των επεμβάσεων στη ροδιακή Ακρόπολη και στην ευρύτερη αρχαιολογική ζώνη, που περιλαμβάνουν:
Ι. Τη γενική διευθέτηση – οριοθέτηση και ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων των δύο πυρήνων των μνημείων της Ακρόπολης.
ΙΙ. Τις φάσεις επέμβασης, αποκατάστασης και ανάδειξης της Ακρόπολης.
ΙΙΙ. Τον προγραμματισμό των επεμβάσεων στο σύνολο της αρχαιολογικής ζώνης.
Η οριοθέτηση του βασικού πυρήνα των μνημείων εκτός του ό,τι θα αποκαταστήσει την χαμένη σήμερα αξιοπρέπειά τους, θα επιφέρει την ασφάλειά τους, την καθαριότητά τους, και την αισθητική αναβάθμισή τους γενικότερα, αλλά παράλληλα θα μπορέσει να έχει και οικονομικά οφέλη. Σημειώνουμε ότι με την έντονη τουριστική κίνηση ο χώρος δέχεται μόνο από τις οργανωμένες επισκέψεις τουλάχιστον 50-60 τουριστικά λεωφορεία την ημέρα.
Η οριοθέτηση του βόρειου πυρήνα των μνημείων με τη συμπλήρωση του χαμηλού τοιχίου κατά μήκος της οδού Ακροπόλεως, θα δώσει τη δυνατότητα στην Υπηρεσία να εξυγιάνει και να ασφαλίσει τον τόσο σημαντικό αυτό χώρο (Ναού του Διός Πολιέως και της Αθηνάς Πολιάδος και Νυμφαίων), που καταπατείται νυχθημερόν για την εγκατάσταση νέων κεραιών και θα αναγκάσει την ΕΡΤ να μετακομίσει, η οποία εδώ και μία 15ετία κωλυσιεργεί. Με την άμεση επέμβαση, στοιχειώδη οριοθέτηση του χώρου, θα υπάρξει έλεγχος και των ενοίκων, ώστε να μη κυκλοφορούν με τα τροχοφόρα τους επάνω στα μνημεία, και να γίνει σιγά -σιγά δυνατή η απομάκρυνσή τους από τα παλαιά ιταλικά φυλάκια, τα οποία πρέπει αμέσως να καθαιρεθούν για να αποκαλυφθούν τα υπάρχοντα μνημεία.
Η οριοθέτηση του κεντρικού πυρήνα του χώρου με τα όρια των αρχαίων οδών, θα αποκλείσει τους κάθε είδους καταληψίες, θα επιτρέψει άμεσα την καθαίρεση του πλήθους των παραπηγμάτων, που βρίσκονται σχεδόν σε επαφή με το αρχαίο Στάδιο. Έτσι θα γίνει δυνατή η επαναλειτουργία των μονοπατιών της ιταλικής διαμόρφωσης και οι επισκέπτες θα γνωρίσουν ένα μοναδικό αρχαιολογικό χώρο μέσα στην όαση.
Στόχος είναι η σταδιακή μετατροπή του λόφου σε πάρκο – ανοικτό μουσείο.
Τα απαλλοτριωμένα κτίσματα προβλέπεται να χρησιμοποιηθούν για να στεγάσουν τις κτιριακές ανάγκες του πάρκου καθώς και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Οι νέες λειτουργίες θα είναι: χώροι εκθέσεων, χώροι αναψυχής, χώροι εργαστηρίων και αποθήκες για τα ευρήματα.
Βασικό στοιχείο των επεμβάσεων είναι η επανάχρηση και η ανάδειξη του δικτύου των μονοπατιών το οποίο σε συνδυασμό με τα κατωφερικά επίπεδα αποτελούν το υπόβαθρο πάνω στο οποίο θα εξελιχτούν οι νέες λειτουργίες οι οποίες αναφέρονται στη σημερινή εποχή. Αναδεικνύοντας αυτό το υπόβαθρο ουσιαστικά ερχόμαστε πιο κοντά στο χαρακτήρα του τοπίου της αρχαίας εποχής.
