“Μια φορά κι έναν καιρό στον τόπο τούτο το μικρό
Ζούσαν κάτι φουκαράδες, οι ραγιάδες
Κοτσαμπάσηδες, πασάδες και σεβάσμιοι δεσποτάδες
κυβερνούσανε τη χώρα, καλή ώρα …”
Σε μια συμφωνία που προβλήθηκε ως «διαχωρισμού κράτους – εκκλησίας», ο Πρωθυπουργός, και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος ανακοίνωσαν μάλλον το ακριβώς αντίθετο. Το κείμενο της Συμφωνίας μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας προβλέπει ότι οι κληρικοί δεν θα νοούνται πλέον ως δημόσιοι υπάλληλοι, αλλά το Δημόσιο θα επιδοτεί την Εκκλησία με το ίδιο ακριβώς ποσό για τη μισθοδοσία τους, ενώ δημιουργείται Ταμείο Αξιοποίησης Εκκλησιαστικής Περιουσίας, που θα διοικείται από κοινού και θα περιλαμβάνει μόνο τα αμφισβητούμενα ακίνητα, με την Εκκλησία εθελοντικά να μπορεί να παραχωρήσει και άλλα. Διαχωρισμό δεν το λες, ίσως ένα πρώτο και μικρό βήμα για παραπέρα συζήτηση. Δεν είναι εύκολα αυτά να γίνουν… απότομα σε μια χώρα που κάποιοι θεωρούν πως διαχωρισμός σημαίνει να μας «πάρουν» τα Χριστούγεννα και τους σταυρούς απ’ τις σημαίες. Προσπαθώντας να αντιληφθώ την μπερδεμένη ιστορία με το πως αυτή η εκκλησιαστική περιουσία βρέθηκε στα χέρια της εκκλησίας και η οποία το 1939 πέρασε στο κράτος με αντάλλαγμα την μισθοδοσία των περίπου 10.000 ιερέων την οποία θα συνεχίσουμε -με άλλο τρόπο- να καταβάλουμε ως φορολογούμενοι, «έπεσα» σε ένα άρθρο του καθηγητή Γιώργου Κουμάντου, ο οποίος δίνει μια απάντηση σ’ αυτό από τις 4.5.1981 στο «Βήμα». Αναφέρει μεταξύ άλλων: «…Ενα μεγάλο μέρος αυτής της περιουσίας, ίσως το μέγιστο προέρχεται από δωρεές κατά την Τουρκοκρατία, για να μην πάρουν τα κτήματα οι κατακτητές. Οι Τούρκοι δε σέβονταν την περιουσία των Ελλήνων αλλά σέβονταν την περιουσία της Εκκλησίας. Έτσι η Εκκλησία εμφανίζεται ως θεματοφύλακας περιουσιών που της δόθηκαν από κατατρεγμένους Έλληνες για να τις φυλάξει και να τις διασώσει. Έτσι όμως, η ιδιοκτησία που υπάρχει κατά τους νομικούς κανόνες, βρίσκεται ηθικά υπονομευμένη: τα κτήματα αυτά ανήκουν ουσιαστικά στο εθνικό σύνολο. Θεμελιώνεται, λοιπόν, ηθικά το δικαίωμα της Πολιτείας να αξιώσει την απόδοση αυτών των περιουσιακών στοιχείων που τυπικά είναι «γραμμένα» στο όνομα της Εκκλησίας και των άλλων εκκλησιαστικών νομικών προσώπων» Ταπεινό συμπέρασμα: To θέμα είναι πότε ακριβώς σε αυτή τη χώρα θα εφαρμοστεί η ρήση του Καποδίστρια, ότι δηλαδή αυτό το κράτος, το ελληνικό κράτος, δημιουργήθηκε «επαναστατικώς και δημευτικώς» και ως εκ τούτου ο λαός του δε χρωστάει τίποτα σε «κοτσαμπάσηδες, πασάδες και σεβάσμιους δεσποτάδες».
