‘ Αρθρο του Αλέξη Κοιμήσης
Ως σύγχρονο ‘γεφύρι της Άρτας” αντιμετωπίζεται από τις κυβερνήσεις το Υπουργείο Τουρισμού, η αυτόνομη ύπαρξη του οποίου αποτελεί σημαντικό εργαλείο για τον κλάδο. Ένας θεσμός ταλαιπωρημένος και απαξιωμένος τα τελευταία χρόνια. Παρά τα “μεγάλα λόγια” για την συμβολή του τουρισμού στην Εθνική μας οικονομία στην πράξη απαξιώνεται ο εθνικός του ρόλος. Κυβερνήσεις που ανεβοκατεβαίνουν το καταργούν, ενσωματώνουν ή το επανασυστήνουν. Ενώ η λογική για την βαριά βιομηχανία της χώρας θα ήταν η ενδυνάμωσή του για να λυθούν προβλήματα του κλάδου και να γίνουν παρεμβάσεις. Και τα μεγάλα προβλήματα που είναι ανοιχτά μπροστά μας καθιστούν αναγκαία τη δημιουργία υπουργείου, το οποίο θα σχεδιάζει, οροθετεί, αδειοδοτεί και να ελέγχει.
Η νέα κυβέρνηση ενσωμάτωσε τον τουρισμό στην ομπρέλα του υπερυπουργείου Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας, τοποθετώντας στην ηγεσία άτομα αξιόλογα, με όρεξη για δουλειά, αλλά καμία επαφή και εμπειρία με την τουριστική αγορά. Άτομα που μέχρι να ενημερωθούν και να “εκπαιδευτούν” θα έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος για την εφαρμογή μιας τουριστικής στρατηγικής, πολύτιμος χρόνος για τα συμβόλαια του 2016. Κι εδώ θα συμφωνήσω με την αναπληρώτρια υπουργό Τουρισμού κα Έλενα Κουντουρά ότι “δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο”. Ήδη οι ανταγωνίστριες χώρες που είχαν προβλήματα και έπεσαν οι αφίξεις τους –μας “έστειλαν” σημαντικό αριθμό τουριστών τα προηγούμενα χρόνια- ξαναπαίρνουν τα πάνω τους. Προχωράμε χωρίς σχέδιο για να αποσβέσουμε τους όποιους κραδασμούς.
Η Αίγυπτος, για παράδειγμα, μπαίνει δυναμικά στο παιχνίδι κι εμείς αναλωνόμαστε στο πόσα παγωτά και ποτά θα προσφέρουμε δωρεάν στο all inclusive. Λες και μ’αυτόν τον τρόπο θα μεταμορφώσουμε σε μοναδικό και ανταγωνιστικό το προϊόν μας στη διεθνή αγορά. Το 2015 εκτιμώ ότι θα είναι μία δύσκολη χρονιά για τον ελληνικό τουρισμό. Έχουμε το μεγάλο πρόβλημα με την Ρώσικη αγορά που ήταν μια σημαντική δεξαμενή τουριστών. Η πτώση του ρουβλίου καθώς και η πρόθεση της Ε.Ε. να υιοθετήσει από την άνοιξη του 2015 νέο σύστημα θεωρήσεων βίζας Σένγκεν (VIS), το οποίο θα βασίζεται σε βιομετρικά στοιχεία θα επηρεάσουν το ρωσικό τουριστικό ρεύμα προς την Ελλάδα. Η ανοδική τροχιά κινδυνεύει από τα νέα δεδομένα που διαμορφώνουν οι εξελίξεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή και τις μεταβολές σε κρίσιμες αγορές, όπως της Γερμανίας και Ρωσίας. Όλοι γνωρίζουμε ότι τα ρεκόρ του ελληνικού τουρισμού δημιουργήθηκε από τα προβλήματα που είχαν χώρες όπως η Τουρκία, η Συρία, η Αίγυπτος. Δεν ανοίξαμε νέους ορίζοντες με στοχευμένες προσπάθειες προσέλκυσης νέων αγορών, όπως αυτή της Αμερικής, της Σαουδικής Αραβίας. Δε διαφοροποιηθήκαμε.
Αναλωθήκαμε σε κουβέντες για το all inclusive, ένα προϊόν που αφορά στο 2,2% των ξενοδοχειακών μονάδων που οι περισσότερες δεν ανήκουν σε Έλληνες, αλλά σε ξένους μετόχους και φέρνει μαζικό τουρισμό. Σε ξένους που παίζουν το γνωστό τους παιχνίδι και στέλνουν τον κόσμο εκεί που έχουν τα συμφέροντά τους. Έχουν δικά τους πρακτορεία, αεροπλάνα και τα ξενοδοχεία. Όλοι γνωρίζουμε το παιχνίδι. Γνωρίζουμε ότι μεγάλοι TOs, προκειμένου να διατηρήσουν τα δρομολόγια των charters τους προς τις χώρες προορισμών –όπως και στην Ελλάδα- απαιτούν από τις κυβερνήσεις επιδότηση των πτήσεών τους. Ασχοληθήκαμε με το all inclusive που “μαντρώνει” τους επισκέπτες μέσα σ‘ένα ξενοδοχείο, αποκομμένους από τον πολιτισμό και την τοπική κοινωνία, στερώντας της και έσοδα που θα της δώσουν ανάσα. Τα ξένα συμφέροντα που διοικούν αυτές τις μονάδες αποφασίζουν να αυξήσουν τα έσοδά τους και να μαραζώσει η τοπική οικονομία. Να μαραζώσει η ταβέρνα, το ψιλικατζίδικο, τον περίπτερο, το μπαρ. Ο τουρίστας δεν έχει καταλάβει. Είτε είναι στην Πορτογαλία, είτε στην Ελλάδα δεν υπάρχει διαφορά. Αυτού του είδους ο τουρίστας του χρόνου θα πάει για διακοπές εκεί που θα αποφασίσει να τον στείλει ο διεθνής ταξιδιωτικός οργανισμός. Ας αποφασίσουμε επιτέλους τι θέλουμε. Θέλουμε να αποφασίζουν οι ξένοι πότε και αν θα έχουμε τουρίστες; Θέλουμε να μας εκβιάζουν για τις τιμές; Ολοι θυμόμαστε τα βρώμικα παιχνίδια των ξένων TOs το 2012 που κατεύθυναν με ψευδείς πληροφορίες τουρίστες σε Μαγιόρκα και Τουρκία, γιατί δήθεν η Κρήτη είχε πολύ κόσμο και θα ταλαιπωρούνταν.
Θέλουμε αύξηση τουριστών ή αύξηση εσόδων; Θέλουμε μαζικό τουρισμό με “βραχιολάκια” ή τουρισμό υψηλού επιπέδου;
Το all inclusive δεν μπορεί να καταργηθεί, αντίθετα μπορεί να εμπλουτιστεί, με όρους που εμείς θα θέσουμε. Αν το δούμε σαν μία επενδυτική υποδομή που θα δημιουργήσει ανάπτυξη στις τοπικές κοινωνίες. Να εμπλουτιστεί με την νέα αντίληψη και φιλοσοφία που θέλει τον τουρίστα να ζει βιωματικά στις διακοπές του, να συμμετέχει σε δραστηριότητες και να μην είναι βιδωμένος σε μία ξαπλώστρα. Η Ελλάδα, είναι ιδανική χώρα γι’αυτό. Οι τουρίστες, οι ταξιδιώτες επιλέγουν προορισμούς ήπιας ανάπτυξης σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά μιας περιοχής. Άρα, μπορούμε μέσα απ‘αυτό να αναπτύξουμε και να αναδείξουμε τον θεματικό τουρισμό, ανάλογα με τα πλεονεκτήματα της κάθε περιοχής. Η χώρα μας διαθέτει το φυσικό περιβάλλον, το πολιτισμό, μικρά και μεγάλα καταλύματα υψηλού επίπεδου που μπορούν να καλύψουν αυτές τις ανάγκες.
Ο άνθρωπος που θα βρίσκεται στο “τιμόνι” του τουρισμού, επιβάλλεται να γνωρίζει το προϊόν, να έχει γρήγορα αντανακλαστικά, να ελίσσεται και να αναγνωρίζει ποια συμφέροντα κρύβονται πίσω από κάθε πρόταση. Να είναι σε θέση να διαμορφώσει ένα περιβάλλον και ένα θεσμικό πλαίσιο που να εμπνέει σιγουριά και εμπιστοσύνη σε όλους, να αναγνωρίζει ποια μέτρα πρέπει να πάρει για την προώθηση των συμφερόντων του κλάδου και όχι για την προώθηση συγκεκριμένων επιχειρηματικών ομίλων. Γιατί κακά τα ψέματα, έχουμε δει πολλές φορές στο παρελθόν φορείς –ευτυχώς μεμονωμένα περιστατικά- να “καπελώνουν” θεσμικούς για την εξυπηρέτηση προσωπικών συμφερόντων.
Ο κλάδος δεν μόνο οι μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες και κάποιοι πρέπει να το συνειδητοποιήσουν αυτό. Την ραχοκοκαλιά του ελληνικού τουρισμού αποτελούν τα χιλιάδες μικρά ξενοδοχεία της χώρας, οι εργαζόμενοι στον τουρισμό, τα εστιατόρια, οι εταιρείες ενοικιάσεως αυτοκινήτων κ.ά συναφή. Τα τελευταία χρόνια οι αποφάσεις αφορούν σε μεγάλο βαθμό μόνο ξενοδοχειακούς ομίλους και ελάχιστα έχουν γίνει για τους μικρομεσαίους του κλάδου. Για τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες του τουρισμού που παλεύουν μόνοι τους και ποτέ δεν ακούγεται η φωνή τους. Κι όμως αυτοί ήταν και είναι που στήριξαν και θα στηρίζουν το θαύμα του ελληνικού τουρισμού.
Για να “σπάσουν” τα στεγανά είναι επιτακτική η ανάγκη ύπαρξης αυτόνομου Υπουργείου Τουρισμού με την άμεση ανάθεση του χαρτοφυλακίου του στον πρωθυπουργό, ώστε να επιτευχθεί η “συλλογική κυβερνητική συνείδηση” καθώς και η σύσταση Συμβούλιου Εκπροσώπων Τουριστικών Κλάδων. Το Συμβούλιο θα συνομιλεί απευθείας με τον Πρωθυπουργό, χωρίς να προωθεί συντεχνιακά ή κλαδικά “συμφέροντα”. Αντίθετα θα αναφέρει πραγματικά προβλήματα της αγοράς και ειδικά ζητήματα του Τουρισμού που πρέπει να αντιμετωπιστούν, καθώς και προτάσεις για την επίλυσή τους. Ο τουρισμός, μία σύνθετη δραστηριότητα είναι ο πρωταγωνιστής και πρέπει να γίνει το κλειδί στα χέρια των κυβερνήσεων για την πολυπόθητη ανάπτυξη της χώρας. Αλλά σε γερές βάσεις. Προχωράμε μπροστά μόνο αν έχουμε διδαχθεί από τα λάθη του παρελθόντος. Οι υγιείς δυνάμεις του τουριστικού κλάδου, που αγωνιούν και αγωνίζονται θα είναι παρούσες με θέσεις, προτάσεις, δράσεις, πρωτοβουλίες σε μία συστράτευση για το βέλτιστο εθνικό αποτέλεσμα. Γιατί ο τουρισμός είναι υπόθεση όλων μας και για να είναι υγιής πρέπει να αλληλοτροφοδοτείται και όχι να μονοπωλείται.
Ο Αλέξης Κοιμήσης, που προέρχεται αμιγώς από τον τουριστικό χώρο, έχει υπηρετήσει την ελληνική τουριστική βιομηχανία από πολλές διευθυντικές θέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει σπουδάσει Hotel Management στην Αγγλία και έχει ζήσει πολλά χρόνια στο Λονδίνο. Κατά τη διάρκεια της διαμονής του στη βρετανική πρωτεύουσα, έχει υπάρξει διευθυντικό στέλεχος στα Ξενοδοχεία Grosvenor House Hotel και Cumberland Hotel, καθώς και σε μεγάλες εταιρίες όπως η Grand Metropolitan Hotel και η Trust House Forties, ενώ έχει προσφέρει τις υπηρεσίες του στον Ελληνικό Τουρισμό και ως διευθυντής ΕΟΤ Αγγλίας. Έχει διατελέσει γενικός γραμματέας του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, ενώ στο διάστημα που κατείχε τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου και γενικού διευθυντή στην ΑΞΕ Αστήρ Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις, η Εταιρία ήταν κερδοφόρα και εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών. Υπήρξε συνεργάτης του Γ.Α. Μαγκάκη και μιλάει τέσσερις γλώσσες, ενώ τα τελευταία χρόνια διετέλεσε γενικός διευθυντής σε μεγάλες ξενοδοχειακές αλυσίδες στην Ελλάδα.
