Σειρά μέτρων για την αντιμετώπιση του παρεμπορίου στην αγορά της Ρόδου, περιλαμβάνονται σε πολυσέλιδη μελέτη, που συνέταξε ο Εμπορικός Σύλλογος Ρόδου σε συνεργασία με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.
Το παρεμπόριο συνδέεται άμεσα με το πρόβλημα της παραοικονομίας. Είναι η «εμπορική πλευρά» της παραοικονομίας, που υφίσταται το οικονομικό μας σύστημα.
Συνολικά υπολογίζεται ότι το 30% της συνολικής αξίας του εμπορίου που πραγματοποιείται σε ένα χρόνο είναι παράνομο, πράγμα που σημαίνει ότι το ένα στα τρία ευρώ των καταναλωτών κατευθύνεται προς την παράνομη αγορά.
Το παρεμπόριο πρέπει να εξετάζεται όχι ως ένα απομονωμένο φαινόμενο που αρχίζει και τελειώνει με την παραβίαση της συναλλακτικής και φορολογικής νομοθεσίας αλλά ως ένα σύνθετο κοινωνικοοικονομικό φαινόμενο ενσωματωμένο από χρόνια, στη λειτουργία του συστήματος.
Το παρεμπόριο αποτελεί μάστιγα της εποχής μας.
Είναι ένα μείζον οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα που ωθεί σε ραγδαία απαξίωση του προϊόντος, και πλήττει ιδιαίτερα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οδηγώντας σε μία αθέμιτη επίθεση προς την ελληνική επιχειρηματική δραστηριότητα και ωθώντας στο κλείσιμο πολλές ελληνικές επιχειρήσεις.
Με δεδομένο ότι το παρεμπόριο δε καταβάλλει, ούτε φόρους (φόρο εισοδήματος και ΦΠΑ), ούτε τέλη, ούτε δασμούς, ούτε ενοίκια κ.τ.λ., είναι προφανές ότι ανταγωνίζεται αθέμιτα το υγιές εμπόριο, περιορίζει τα κρατικά έσοδα και αποτελεί σοβαρή απειλή για την υγεία και ασφάλεια του καταναλωτή.
Το παρεμπόριο αντιπροσωπεύει το 30% με 40% του συνολικού εμπορίου και αυτό που βλέπει καθημερινά ο πολίτης, δηλαδή τις εικόνες των μαύρων μεταναστών να πωλούν τα εμπορεύματα με αυτοσχέδιους πάγκους. Οι πρακτικές του παρεμπόριου και της παραοικονομίας, οι οποίες ενισχύθηκαν και από την ανεξέλεγκτη είσοδο των οικονομικών μεταναστών, μερίδα των οποίων επέλεξε το εύκολο κέρδος που προσφέρει το παρεμπόριο, οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση, όπου πολλές υγιείς μικρομεσαίες επιχειρήσεις βρίσκονται σε δεινή οικονομική θέση.
Ένας από τους βασικότερους λόγους συνέχισης και επιδείνωσης του φαινομένου της παραοικονομίας, είναι ουσιαστικά η σιωπηρή ανοχή από την πολιτεία, τόσο προς τους μετανάστες από μακρινές χώρες εξαιτίας της οικονομικής δυσχέρειας να τους απελάσει σε περίπτωση που συλληφθούν, όσο και προς διάφορες «κοινωνικά αποκλεισμένες» ομάδες, καθώς πολλοί υποστηρίζουν ότι η παραοικονομία συμβάλλει στη συμπλήρωση του εισοδήματος των εργαζομένων, ορισμένοι από τους οποίους διαφορετικά, θα βρίσκονταν στα όρια της φτώχειας.
Όπως τονίζεται στη μελέτη, η καταπολέμηση του παρεμπορίου είναι κατά βάση θέμα πιστής εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας και κατά συνέπεια της αποτελεσματικής λειτουργίας των αστυνομικών και λοιπών ελεγκτικών οργάνων και της πολιτικής βούλησης «για ουσιαστικούς ελέγχους και επιβολή αυστηρών ποινών τόσο με προληπτικά τόσο και με κατασταλτικά μέτρα».
Ενδεικτικά δράσεις οι οποίες θα μπορούσαν να αναληφθούν ως μέτρα αντιμετώπιση του φαινόμενου του παρεμπορίου αναλύονται παρακάτω ως εξής:
1.Σύσταση Περιφερειακού Συμβουλίου για την αντιμετώπιση του παρεμπορίου
Θα λειτουργήσει ως μέσο για τη διατύπωση προτάσεων που θα έχουν ως σκοπό τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, την απλοποίηση των διαδικασιών κατά την εφαρμογή της φορολογικής και τελωνειακής νομοθεσίας κι την εμπέδωση πνεύματος κοινωνικής δικαιοσύνης.
2. Ρυθμίσεις για τους νέους επιχειρηματίες
Η φορολογική διοίκηση θα πρέπει να δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στη δημιουργία κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης με τους φορολογούμενους και ειδικά με τους νέους επιχειρηματίες. Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει, μέσω των αρχών της ανάλυσης κινδύνου, ότι η ειδική αντιμετώπιση των νέων επιτηδευματιών μέσω της εκπαίδευσης και καθοδήγησης δημιουργεί μεσομακροπρόθεσμα μεγαλύτερα οφέλη (αυξημένη εθελουσία συμμόρφωση κλπ) σε σχέση με το πιθανό βραχυπρόθεσμο κόστος. Επιπλέον, πρέπει να προβλέπεται, για τους παραπάνω επιτηδευματίες και για τις ίδιες διαχειριστικές περιόδους, η μη επιβολή των προβλεπόμενων πρόσθετων φόρων στις περιπτώσεις ανακρίβειας της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος εξαιτίας λανθασμένου προσδιορισμού του καθαρού εισοδήματος, με εξαίρεση συγκεκριμένες περιπτώσεις σοβαρών παραβάσεων.
3.Ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών
Ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών με τη συμμετοχή αντιπροσώπων των εμπλεκόμενων φορέων σε επιτροπές της Τοπική Αυτοδιοίκησης, οι οποίες θα εποπτεύουν και θα ελέγχουν την εφαρμογή του νόμου.
4.Εντατικοποίηση ελέγχων
Εντατικότεροι έλεγχοι των αρμόδιων υπηρεσιών, ΣΔΟΕ, Αστυνομία, Δημοτική Αστυνομία και Αγορανομία για την εισαγωγή και διάθεση προϊόντων που δεν έχουν εχέγγυα ποιότητας και νόμιμης διακίνησης.
Να επισημανθούν, σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς, τα καταστήματα που λειτουργούν χωρίς τις νόμιμες άδειες, ώστε να ελεγχθεί αποτελεσματικότερα η διάθεση της παραγωγής τους και η πιθανή εμπλοκή τους σε πιθανές λαθρεμπορικές και παράνομες δραστηριότητες.
Να επισημανθούν, και να ελεγχθούν συστηματικά, τα εμπορικά και μεταποιητικά καταστήματα των οποίων οι φορείς είναι αλλοδαποί ώστε να καταπολεμηθεί η χρησιμοποίηση θεωρημένων στοιχείων για συναλλαγές ή η διακίνηση λαθραίων προϊόντων.
Να εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι των αρμοδίων οργάνων στους τομείς διακίνησης αγροτικών προϊόντων μέσω των λαϊκών αγορών.
5. Καταγραφή μεταναστών
Καταγραφή μεταναστών διότι το μεγαλύτερο ποσοστό εργάζεται χωρίς ασφάλιση προς όφελος των εργοδοτών και λόγω της αδυναμίας εύρεσης εργασίας καταφεύγουν στο παρεμπόριο με συνέπεια την αύξηση της παραοικονομίας.
6. Κίνητρα για την αποκάλυψη φαινομένων παραβατικής συμπεριφοράς επί φορολογικών υποθέσεων
Να προβλέπεται η παροχή κινήτρων στους φορολογούμενους που αποκαλύπτουν τέτοια φαινόμενα, τα οποία όμως θα πρέπει να έχουν αποδεδειγμένα λάβει χώρα, καθώς στις περιπτώσεις αυτές οι φορολογούμενοι απαλλάσσονται των προστίμων, προσαυξήσεων και ποινικών κυρώσεων για τις παραβάσεις εκείνες που σκοπό είχαν την συγκάλυψη.
7. Δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης
Αποκατάσταση πνεύματος εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ φορολογούμενων
8. Δράσεις επικοινωνίας
Να διαμορφωθεί, μία δυναμική «καμπάνια» ευαισθητοποίησης του κοινού για το παρεμπόριο, αναφερόμενη στους κινδύνους για την εθνική οικονομία και τον καταναλωτή.
Να οργανωθούν ημερίδες, με στόχο την πληρέστερη ενημέρωση εμπόρων και καταναλωτικού κοινού για τις αρνητικές επιπτώσεις του παρεμπορίου.
9. Αρμοδιότητες και ρόλοι
Να αποσαφηνισθεί πλήρως ποια ακριβώς όργανα έχουν την ευθύνη καταπολέμησης του παρεμπορίου και να δοθούν τα αναγκαία μέσα στα όργανα αυτά για την αποτελεσματική άσκηση της αποστολής τους.
10. Μηχανογράφηση
Να μηχανογραφηθεί πλήρως το καθεστώς χορήγησης των αδειών υπαίθριου εμπορίου και εμπορίου στις λαϊκές αγορές, ώστε να περιοριστούν τα φαινόμενα διαπλοκής στον τομέα αυτό και να ελέγχεται καλύτερα η προέλευση των διατιθέμενων ειδών.
11. Διενέργεια πρωτογενούς έρευνας
Να διενεργηθεί μια αναλυτική έρευνα, στην οποία θα καταγράφονται: σε ποιους χώρους εντοπίζονται λαθρεμπορικές δραστηριότητες, ποια προϊόντα αποτελούν συνήθως αντικείμενο σχετικής διαπραγμάτευσης, πόσα άτομα ασχολούνται με αυτές τις δραστηριότητες, ποιοι παράγοντες ευνοούν την ανάπτυξη του παρεμπόριου, ποιες είναι οι ποσότητες των ειδών που διοχετεύονται στην κατανάλωση μέσω του παρεμπόριου και τι κίνδυνος συνεπάγεται αυτό για τον καταναλωτή και τέλος, ποια η σχέση του λαθρεμπορίου και του παρεμπορίου.
Προτείνεται η λήψη σειράς μέτρων για την αντιμετώπιση του παρεμπορίου
