Τη δυνατότητα να συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης και τα ομόφυλα ζευγάρια, που ως τώρα είχαν εξαιρεθεί των σχετικών νομοθετικών ρυθμίσεων δίδει νομοθέτημα που ετοίμασε το υπουργείο Δικαιοσύνης και έδωσε στη δημοσιότητα.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο του υπουργείου το οποίο έρχεται να συμπληρώσει και να εκσυγχρονίσει την ισχύουσα νομοθεσία, στο εξής και τα ομόφυλα ζευγάρια μπορούν να συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης που τους δίδει τη δυνατότητα, πέραν της επισημοποίησης κατά ένα τρόπο της σχέσης τους, να έχουν και περιουσιακά ή κληρονομικά δικαιώματα, εφόσον το επιθυμούν.
Με το νέο νομοθέτημα δεν δίδεται ευθέως η δυνατότητα στα ομόφυλα ζευγάρια της υιοθεσίας παιδιών, μπορούν βεβαίως ως μονογονεικές οικογένειες, ο καθένας από αυτούς να υιοθετήσει και με την μίσχους νομοθεσία, ωστόσο η θεμελίωση περιουσιακών και κληρονομικών δικαιωμάτων είναι εξαιρετικά σημαντική.
Πέραν όμως των ομόφυλων ζευγαριών το νομοθέτημα για το σύμφωνο συμβίωσης που συμπληρώνει την ισχύουσα νομοθεσία μετά από επτά χρόνια και περίπου ενάμιση χρόνο από την καταδίκη της χώρας μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ρυθμίζει με ουσιαστικότερο τρόπο και τις σχέσεις των ετερόφυλων που επιλέγουν το σύμφωνο αντί του γάμου
Ειδικότερα, όπως αναφέρεται και σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Δικαιοσύνης:
«Το σχέδιο αυτό αποτελεί τομή για δυο κυρίως λόγους. Ο ένας είναι η άρση των διακρίσεων σε βάρος συμπολιτών μας λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και η θεσμική αναγνώριση προσωπικών σχέσεων οι οποίες βρίσκονταν ως τώρα σε μια γκρίζα ζώνη θεσμικής άρνησης, σε αντίθεση με τις αρχές της ισότητας, της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας και του σεβασμού της ετερότητας. Ο δεύτερος λόγος είναι η γενικότερη αναβάθμιση του συμφώνου συμβίωσης, καθώς αναγνωρίζονται οι οικογενειακοί δεσμοί μεταξύ των μερών και οι συνέπειές του ενισχύονται».
Οι βασικοί άξονες του νέου νόμου, αναλυτικά είναι :
– Η επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια και η άρση της διάκρισης που είχε εισαγάγει ο προηγούμενος νόμος.
– Η αναγνώριση των οικογενειακών σχέσεων μεταξύ των μερών του συμφώνου. Όπως έχει αποφανθεί το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, οι οικογενειακοί δεσμοί δεν δημιουργούνται μόνο μέσα από το γάμο, αλλά και μέσα από άλλες σχέσεις, αναγνωρισμένες από τον νόμο ή και όχι.
– Η προώθηση της ιδιωτικής αυτονομίας, δηλαδή του σεβασμού της ιδιωτικής βούλησης των μερών. Τα μέρη μπορούν να ρυθμίσουν τις περιουσιακές τους σχέσεις, διατηρώντας σε μεγαλύτερο βαθμό την περιουσιακή τους αυτοτέλεια, εφόσον το επιθυμούν, ακόμη και σε κληρονομικά θέματα. Εάν ωστόσο δεν το επιλέξουν, έχουν πλήρη δικαιώματα, περιουσιακά και κληρονομικά.
– Η ανάγκη προστασίας των οικογενειακών σχέσεων και εμπέδωσης της αρχής της ισότητας στις διαπροσωπικές σχέσεις των μερών. Για παράδειγμα, δεν μπορούν όσοι επιλέγουν το σύμφωνο συμβίωσης, να παραιτηθούν από την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα, έχουν δικαίωμα να διεκδικήσουν διατροφή μετά τη λύση του συμφώνου κ.λπ.
– Ο νέος νόμος επιδιώκει ισορροπία μεταξύ της ιδιωτικής αυτονομίας και της ανάγκης προστασίας των οικογενειακών σχέσεων, με βάση τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης. Πρόκειται μεν για μια σύμβαση, δημιουργούνται ωστόσο οικογενειακές σχέσεις μεταξύ αυτών που την συνάπτουν.
– Αναγνωρίζονται στα μέρη δικαιώματα τα οποία μέχρι σήμερα δεν είχαν, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η απόλαυση της οικογενειακής ζωής, αλλά και ο σεβασμός της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού. Όπως επισημαίνει και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στην πλειονότητα των κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης, τα άτομα που συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης αποκτούν καθεστώς παρόμοιο με αυτό των έγγαμων και πρόσβαση σε πλήθος δικαιωμάτων.
«Η Ελλάδα, αναφέρει το υπουργείο Δικαιοσύνης, με τη θέσπιση του νέου συμφώνου συμβίωσης, θα πάψει να είναι μια από τις τελευταίες χώρες της Ευρώπης στις οποίες τα ομόφυλα άτομα δεν έχουν πρόσβαση σε κάποιο είδος επίσημης αναγνώρισης της σχέσης τους. Πρόκειται για αυτονόητη σύγκλιση της νομοθεσίας με την κοινωνική πραγματικότητα».
