Παλιά γνώριμη, καλή φίλη της Ρόδου και με μακρά πείρα στην πολιτική, η κυρία Ρόδη Κράτσα είναι σήμερα περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων. Διετέλεσε ευρωβουλευτής και παραμένει στις επάλξεις για κάθε ζήτημα που αφορά στην εξωτερική μας πολιτική, τα προβλήματα των νησιωτικών περιοχών, αλλά και στα θέματα της νησιωτικότητας.
Σήμερα μιλάει στη «δημοκρατική» σε μια συνέντευξη “εφ’ όλης της ύλης”.
• Κυρία Κράτσα, με την μακρά πείρα που έχετε στην πολιτική αλλά και την παρουσία σας στην Ευρωβουλή και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, έχετε επισημάνει τη σημασία που έχει για την Ελλάδα η ειρήνη και η ανάπτυξη στα Δυτικά Βαλκάνια -πόσω μάλλον τα νησιά μας. Θα ήθελα το σχόλιό σας.
Για την ασφάλεια και την ευημερία μας έχουμε ανάγκη την ειρήνη παντού στον κόσμο, πόσω μάλλον στην γειτονιά μας. Εκτός από την Τουρκία και την Μέση Ανατολή που αποτελούν για εμάς πληγές ανασφάλειας και ποικίλων κινδύνων, τα Δυτικά Βαλκάνια είναι επίσης μια περιοχή κρίσιμη για την σταθερότητα στην χώρα μας και στην Ευρώπη ευρύτερα.
Η πρόσφατη όμως Διάσκεψη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την ομάδα των Δυτικών Βαλκανίων, ανέδειξε την σημασία αυτής της σχέσης, ανέδειξε όμως κατά την άποψή μου και την έλλειψη κοινής βούλησης και σταθερής γραμμής των Ευρωπαίων για την ενταξιακή πορεία των Δυτικών Βαλκανίων και το χρονοδιάγραμμά της.
Αυτή η κατάσταση αφήνει περιθώρια για χαλαρότητα στις μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό των χωρών αυτών, περιθώρια για παρεμβάσεις της Τουρκίας και της Ρωσίας. Για την χώρα μας έχει μεγάλη σημασία να προωθηθεί η ενταξιακή τους πορεία προωθώντας την δημοκρατία, το κράτος δικαίου, την εφαρμογή των ευρωπαϊκών αρχών για καλή γειτονία και κοινή εξωτερική πολιτική.
Συμμετέχουν ήδη σε φόρα και οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Ένωση για την Μεσόγειο και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος στον αγώνα μας απέναντι στην κλιματική αλλαγή. Είναι σημαντικό αυτό για την προετοιμασία ενός κοινού δρόμου!
Στα Ιόνια νησιά λόγω και της γειτνίασής μας, παρακολουθούμε αυτές τις εξελίξεις. Για το επόμενο διάστημα προετοιμάζω μια ημερίδα με το θέμα αυτό, αναλύοντας όλες τις διαστάσεις και τις προοπτικές του ζητήματος. Διατηρούμε από την πλευρά μας επίσης καλές σχέσεις σε ανθρώπινο επίπεδο και συνεργασίες στο πλαίσιο του διασυνοριακού προγράμματος Interreg Ελλάδα-Αλβανία.
• Ως περιφερειάρχης νησιωτικής περιοχής, θα θέλαμε να μας μιλήσετε για τα κοινά ζητήματα που αντιμετωπίζουν τα νησιά. Π.χ. η διαχείριση των απορριμμάτων, το νερό, τα έργα υποδομής. Πρόσφατα ανακοινώθηκε και το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027. Κατά την άποψή μας, μπορούν οι περιφέρειες να παίξουν σοβαρό ρόλο στην ανάπτυξη της χώρας μας;
Όλα τα νησιά δεν είναι ίδια αλλά όλα έχουν ως κοινά χαρακτηριστικά, τα διαρθρωτικά προβλήματα της απόστασης από την στεριά, το υψηλό κόστος μεταφοράς, την περιορισμένη αγορά εργασίας και της οικονομικής δραστηριότητας, όπως και την εποχικότητα. Αυτά δεν αντιμετωπίζονται εύκολα.
Το νέο ΕΣΠΑ είναι ήδη εδώ με αυξημένους πόρους κατά 30% για τις Περιφέρειες και με πολλές ευκαιρίες για την σύγχρονη ανάπτυξη με όλες τις νέες διαστάσεις της όπως η ψηφιακή και πράσινη μετάβαση. Η διαχείριση απορριμμάτων, μια μεγάλη προσπάθεια που γίνεται με τους νέους διαβαθμιδικούς ΦοΔΣΑ στο Ιόνιο και το Νότιο Αιγαίο θα χρηματοδοτηθεί από το νέο ΕΣΠΑ στην πιο εξελιγμένη της μορφή.
Στις υποδομές, κυρίως στην οδοποιία, έχουμε λιγότερες δυνατότητες χρηματοδότησης αλλά διαθέτουμε και την πηγή των Δημοσίων Επενδύσεων (το νέο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης) και το Ταμείο Ανάκαμψης που χρηματοδοτεί τα έργα οδικής Ασφάλειας και τα λιμενικά έργα. Η δυνατή Ελλάδα χρειάζεται δυνατές Περιφέρειες και ισόρροπη ανάπτυξη.
• Εδώ και πολλά χρόνια, μιλάμε για “νησιωτικότητα”. Πώς μπορεί αυτό να εφαρμοστεί στην πράξη για το καλό των νησιών μας;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα σε νησί. Ως ευρωβουλευτής ήμουν επί 15 χρόνια μέλος της Διακομματικής Ομάδας για τα “νησιά της Ευρώπης” η οποία λειτούργησε σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, τα Επιμελητήρια και την κοινωνία των πολιτών, υπέρ της θεσμικής κατοχύρωσης της νησιωτικότητας στο ευρωπαϊκό δίκαιο και της ολοκληρωμένης στρατηγικής υπέρ των νησιών.
Καταφέραμε να εισαχθεί στην Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης το άρθρο 174 που αναφέρεται στα προβλήματα των μειονεκτούντων περιοχών όπως τα νησιά (όχι μόνο τα απομακρυσμένα υπερπόντια νησιά).
Σήμερα είμαι περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων, μιας χαρισματικής περιοχής προικισμένης από την φύση και την ιστορία. Ζω όμως και διαχειρίζομαι τις δύσκολες προκλήσεις για τα νησιά αυτά.
Η “νησιωτικότητα” μπήκε στο λεξιλόγιό μας, όπως λέτε. Έχουμε Υπουργείο που φέρει αυτή την ονομασία, έχουμε και σχετικό άρθρο στο Σύνταγμά μας (άρθρο 101) και ακόμα η νησιωτικότητα δεν είναι οριζόντια πολιτική, δηλαδή δεν εντάσσεται σε όλα τα θέματα π.χ. ειδικά κίνητρα για να έλθουν στα νησιά μας γιατροί ή οι δημόσιοι υπάλληλοι, εξομάλυνση του μεγάλου μεταφορικού κόστους ή επίσης το μειωμένο ΦΠΑ σε όλα τα νησιά ή διευκόλυνση μετακινήσεων και επικοινωνίας. Οι νησιωτικές Περιφέρειες δεν διαθέτουν ταχύπλοα ή ελικόπτερα για τις αναγκαίες μετακινήσεις της Περιφερειακής Αρχής και των έκτακτων αναγκών. Αντιμετωπίζονται όπως οι στεριανές. Και άλλα παρόμοια μπορώ να σας αναφέρω, τόσο στην καθημερινότητα όλων μας, όσο και στις αναπτυξιακές προοπτικές.
• Τι αποκομίσατε από την επίσκεψη στο Στρασβούργο τον προηγούμενο μήνα όπου ήσασταν η μόνη περιφερειάρχης από την Ελλάδα;
Η συνάντηση αυτή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο χαρακτηρίστηκε ως ιστορική και ελπίζω ότι θα αποτελέσει την αρχή μιας νέας πολιτικής για τα νησιά μας. Ενώσαμε την φωνή και τις δεσμεύσεις μας για μια ολοκληρωμένη πολιτική υπέρ των νησιών μας τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και εθνικό επίπεδο, επικεφαλής Περιφερειών, ευρωβουλευτές και η ίδια η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Τα κύρια σημεία που υποστήριξα είναι ότι η νησιωτική πολιτική της Ε.Ε., όπως και των κρατών-μελών, είναι ατελής. Απαιτείται αξιολόγηση των μέτρων που έχουν αποσπασματικά εφαρμοσθεί υπέρ των κρατών και λήψη άλλων στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης πολιτικής, η οποία μεταξύ άλλων πρέπει να περιλαμβάνει:
Ευέλικτη προσέγγιση για την αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων με επιδοτήσεις, όπου αξιολογηθεί απαραίτητο για την αντιμετώπιση ειδικών προβλημάτων, όπως και δημιουργία «ομάδας νησιά» για ειδικό καθεστώς των κρατικών ενισχύσεων υπέρ των νησιών και ειδική φορολογία και άλλες θετικές διακρίσεις
Συλλογή στατιστικών στοιχείων που θα επιτρέψουν την εκπόνηση στοχευμένων πολιτικών υπέρ των νησιών
Οριζόντια εφαρμογή της νησιωτικότητας σε όλες τις στρατηγικές και πολιτικές, τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε εθνικό επίπεδο
Δημιουργία ειδικού χρηματοδοτικού εργαλείου και στρατηγικής για τα νησιά
Θα συνεχίσουμε βέβαια την προσπάθεια μέσα από τα ευρωπαϊκά όργανα και πιστεύω ότι η χώρα μας, κυβέρνηση και αυτοδιοίκηση θα παίξει ρόλο δυναμικό, ως μια κατ΄ εξοχήν νησιωτική περιοχή με ποικίλα ζητήματα.
• Η ενεργειακή αυτονομία των ευρωπαϊκών χωρών είναι ψηλά στην ατζέντα των χωρών μελών και της Ε.Ε. Πώς εκτιμάτε ότι θα εξελιχθούν αυτά τα καυτά ζητήματα ως πρέσβης της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας για το Κλίμα;
Η ενεργειακή επάρκεια και αυτονομία μας αναδείχθηκε ως μείζον θέμα εν μέσω του ρωσο-ουκρανικού πολέμου αλλά οι ρίζες της είναι βαθύτερες.
Συνδέονται με την κλιματική αλλαγή και την ανάγκη για την παραγωγή καθαρής ενέργειας, για την υγεία μας, για την επιβράδυνση της κλιματικής αλλαγής και της αύξησης της θερμοκρασίας και βέβαια για την απεξάρτηση από τον επικίνδυνο ρώσο προμηθευτή φυσικού αερίου και άλλους πιθανόν απρόβλεπτους παράγοντες.
Σήμερα λοιπόν βρισκόμαστε στο κρίσιμο μομέντουμ που δεν πρέπει να χάσουμε. Η χώρα μας και όλα τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης χάραξαν κοινή πορεία και στόχους, όπως και πολιτικές για την διευκόλυνση επενδύσεων παραγωγής καθαρής ενέργειας, εξοικονόμησης ενέργειας σε όλα τα επίπεδα, μορφές κυκλικής οικονομίας και πράσινων νησιών. Ένα μεγάλο κοινό χρηματοδοτικό πακέτο της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 300 δις ευρώ έρχεται να αντιμετωπίσει τις τεράστιες ανάγκες με συμπληρωματική και έξυπνη χρήση των διαφόρων πόρων. Αυτό αφορά και στις Περιφέρειες και στον κάθε πολίτη.
• Η τουρκική προκλητικότητα βρίσκεται επίσης ψηλά στα ευρωπαϊκά και διεθνή ζητήματα. Ποιες είναι οι προβλέψεις σας;
Η τουρκική προκλητικότητα και επιθετικότητα σε όλα τα επίπεδα είναι διαχρονική και γνωστή. Η σημερινή κυβέρνηση με την κατάλληλα διπλωματία κατάφερε να την αναδείξει ως ένα ευρωπαϊκό και διεθνές ζήτημα κινδύνου ασφάλειας και σταθερότητας και να πείσει παράλληλα για την αξιοπιστία της χώρας μας ως εταίρου στην ειρήνη και στην νομιμότητα, αποφασισμένου για αξιόμαχη αμυντική ικανότητα και υπεράσπιση των δικαιωμάτων της, όπως και της γεωπολιτικής αναβάθμισής της ως ενεργειακού κόμβου.
Η Τουρκία είναι κοινώς “στριμωγμένη” από αυτό το διπλωματικό και γεωπολιτικό προβάδισμα της Ελλάδας αλλά και από την εσωτερική οικονομικο-κοινωνική σοβαρή κρίση της. Δεν έχει περιθώρια επικίνδυνων κινήσεων αναθεωρητισμού, αλλά εμείς φυσικά δεν εφησυχάζουμε καθόλου.
Είσαστε ως ακρίτες στην πρώτη γραμμή αυτής της εθνικής υπόθεσης. Είμαστε δίπλα σας με αλληλεγγύη και ευγνωμοσύνη.
• Σας συνδέουν παλιοί δεσμοί με την Ρόδο. Τι σημαίνει αυτό σήμερα για εσάς;
Η Ρόδος είναι κομμάτι της ζωής μου. Συνδέεται με σημαντικές στιγμές της ευρωπαϊκής μου δράσης. Το ανοιχτό πνεύμα, το κοσμοπολίτικο περιβάλλον της, προσέφεραν φιλοξενία και υποστήριξη σε πρωτοβουλίες και θεσμούς που αναδείκνυαν και τιμούσαν το έργο των γυναικών για μια ανθρώπινη, δημοκρατική Ευρώπη.
Στην Ρόδο έγινε το 1988 η συγκέντρωση γυναικών από τα 12 κράτη της Ενωμένης Ευρώπης και απενεμήθη το Βραβείο “Γυναίκα της Ευρώπης”. Εκεί δημιουργήθηκε το Club της Ρόδου, εκεί επιστρέψαμε δύο φορές για να γιορτάσουμε τις ευρωπαϊκές επετείους μας. Μια αναμνηστική πλάκα κοντά στο “Ακταίον” τα θυμίζει όλα αυτά.
Κάποιες από τις σημαντικές ευρωπαίες γυναίκες εκείνης της εποχής έφυγαν από την ζωή παίρνοντας μαζί τους την ξεχωριστή ανάμνηση της Ρόδου, άλλες με ρωτούν σήμερα, πότε θα ξαναπάμε στην Ρόδο!
Με τον περιφερειάρχη Γιώργο Χατζημάρκο συνεργαζόμαστε στενά στο πλαίσιο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος, αλλά και με τους βουλευτές μιλάμε συχνά για τα κοινά μας ζητήματα και μαθαίνω τα ιδιαίτερα νέα σας. Είμαστε μακριά γεωγραφικά αλλά κοντά στην επικοινωνία.
Πρότεινα στον περιφερειάρχη σας να δημιουργήσουμε μια γέφυρα διαλόγου και επικοινωνίας μεταξύ Κέρκυρας και Ρόδου. Τα δύο αυτά νησιά έχουν πολλά κοινά στοιχεία. Είναι ναυαρχίδες του ελληνικού τουρισμού με διεθνή brand names
. Έχουν δύο κέντρα πόλεων ενταγμένα στην παγκόσμια κληρονομιά της Unesco και συμβολίζουν τα δύο άκρα της χώρας σε Ανατολή και Δύση σε σημαντικές γεωπολιτικές θέσεις. Έχουν πολλά να πουν και να σχεδιάσουν μαζί.
