Ακρως αποκαλυπτική των αιτίων που οδήγησαν σε «λουκέτο» την Συνεταιριστική Τράπεζα Δωδεκανήσου είναι η υπ’ αρίθμ. 172/2021 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Δωδεκανήσου με την οποία έγινε τυπικά δεκτή και απορρίφθηκε κατ’ ουσίαν η έφεση που άσκησε ιδρυτικό στέλεχός της, κατά 12 εντεταλμένων της, για την ακύρωση απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Ρόδου, με την οποία απορρίφθηκε αγωγή του με την οποία διεκδικoύσε αποζημίωση από αδικοπραξία αλλά και για ηθική βλάβη.
Η πολυσέλιδη απόφαση του Μονομελούς Εφετείου αναφέρεται ειδικότερα στους λόγους που οδήγησαν την Τράπεζα της Ελλάδος να ανακαλέσει την άδεια της τράπεζας και η δικαστική αυτή κρίση έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Σημειώνεται ότι οι εντεταλμένοι της τράπεζας έχουν απαλλαγεί πλήρως τόσο στο αστικό όσο και στο ποινικό πεδίο των δικαστικών ερευνών που διενεργήθηκαν.
Πιο συγκεκριμένα στην απόφαση τονίζεται ότι η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της Συνεταιριστικής Τράπεζας ξεκίνησε περί τα τέλη του έτους 2009 και παρά τις συστάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, το Δ.Σ. της πρώτης δεν βελτίωσε τα χρηματοοικονομικά της μεγέθη ούτε περιορίστηκε η υποκεφαλαιοποίηση της με το ληφθέν μέτρο της αναστολής εξαγοράς συνεταιριστικών μερίδων.
Ειδικότερα κατά την περίοδο από 31-12-2009 έως 31-12-2012 τα συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια μειώθηκαν κατά 16% και οι καταθέσεις κατά 18%, ενώ παράλληλα διογκώθηκαν τα καθυστερούμενα δάνεια.
Κατά τη χρονική αυτή περίοδο μεγάλος αριθμός συνεταίρων υπέβαλε αιτήσεις τις οποίες έκανε δεκτές το Δ.Σ. προβαίνοντας έτσι από 1-01-2011 έως 31-12-2011 στη ρευστοποίηση 7436 συνεταιριστικών μερίδων, ενώ από 01-01-2012 έως 15-12- 2013 ρευστοποιήθηκαν 1.536 μερίδες αντί του ποσού των 140 ευρώ περίπου για κάθε μία με αποτέλεσμα να αποδυναμωθεί ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας της Τράπεζας, που ήδη υπολείπονταν του τότε ελαχίστου ορίου του 10%.
Επιπροσθέτως η κακή ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου και η αύξηση των καθυστερούμενων και μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτέλεσαν σημαντικό παράγοντα για την υποκεφαλαιοποίηση της Τράπεζας.
Συνέπεια τούτων ήταν η μείωση των Ιδίων Κεφαλαίων και η διαμόρφωση του Δείκτη Κεφαλαιακής Επάρκειας και του Δείκτη Κύριων Στοιχείων Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων (Core Tier 1 Capital) σε επίπεδο κατώτερο του ελάχιστου επιτρεπομένου από το σχετικό θεσμικό πλαίσιο ορίου.
Τονίζεται πως από το έτος 2011 ο Δείκτης Κεφαλαιακής της Επάρκειας διαμορφωνόταν σε 9% (με κατώτερο αποδεκτό όριο το 10%), μετά το α΄ τρίμηνο του 2012 και έως 30-06-2013 ο δείκτης Core Tier 1, διαμορφωνόταν συνεχώς σε επίπεδα σημαντικά κατώτερα του ελάχιστου επιτρεπομένου από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο και δη από 3,7% έως 4,9% έναντι του 9%, η δε βελτίωση που παρουσιάσθηκε με βάση τα υποβληθέντα στοιχεία της 30-09-2013 οφείλετο στην μη σύμφωνη με το θεσμικό πλαίσιο μείωση της ανεπάρκειας των προβλέψεων λόγω εκτεταμένων ρυθμίσεων και στο ό,τι μετά τον επανυπολογισμό της ανεπάρκειας των προβλέψεων, σε συνέχεια των διενεργηθέντων ελέγχων, ο ανωτέρω δείκτης (Core Tier 1) με στοιχεία 30-09-2013 ανήλθε σε 4,49% σύμφωνα με τον έλεγχο της Τράπεζας της Ελλάδος και σε 4,97% σύμφωνα με την ελεγκτική εταιρεία, διαμορφώνοντας έτσι τα απαιτούμενα ποσά για την αποκατάσταση του δείκτη στο όριο του 9% σε περίπου 10,5 εκατομμύρια ευρώ και σε 9,5 εκατομμύρια ευρώ αντιστοίχως.
Ακολούθησε προσπάθεια αύξησης του συνεταιριστικού κεφαλαίου της Τράπεζας κατά τους μήνες Αύγουστο, Οκτώβριο και Νοέμβριο του 2013 εκ της οποίας το αντληθέν ποσό των 5,3 εκατομμυρίων ευρώ (ποσοστό 31% του στόχου των 17 εκατομμυρίων) και πάλι υπολείπετο του τελικού απαιτουμένου των 10,5 εκατομμυρίων ευρώ ενώ σε περίπτωση προσμετρήσεώς του στα ίδια κεφάλαια της Συνεταιριστικής Τράπεζας, ο Δείκτης Κυρίων Στοιχείων των Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων της θα διαμορφωνόταν σε 6,84% (με βάση τα στοιχεία του ελέγχου της Τράπεζας της Ελλάδος) και σε 7,3% (με βάση τα πορίσματα της ελεγκτικής εταιρείας), ποσοστά και πάλι κατώτερα του ορίου του 9%…
Ακολούθησαν εποπτικές ενέργειες της Τράπεζας της Ελλάδος για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που παρουσίασε, ως προς την κεφαλαιακή της επάρκεια, η Συνεταιριστική Τράπεζα Δωδεκανήσου με ανταλλαγή εγγράφων που απηύθυνε η Εποπτική Αρχή στο εν λόγω πιστωτικό ίδρυμα με αντικείμενο τη λήψη των σχετικών αναγκαίων μέτρων και τα αντίστοιχα απαντητικά έγγραφα του τελευταίου καθώς και συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ στελεχών της Τράπεζας της Ελλάδος και της διοίκησης της Συνεταιριστικής Τράπεζας με το ίδιο αντικείμενο.
Στην τελευταία εξ αυτών που πραγματοποιήθηκε στις 06-12-2013 απορρίφθηκε το υποβληθέν από το πιστωτικό ίδρυμα αίτημα παράτασης της προθεσμίας προς εξεύρεση κεφαλαίου για την αποκατάσταση των δεικτών καθότι δεν προσκομίστηκαν καίτοι ζητήθηκαν στοιχεία συγκεκριμένων επενδυτών, όπως ταυτότητα, υπογεγραμμένες δηλώσεις προθέσεων και υπόλοιπα σε καταθετικούς λογαριασμούς των υποψήφιων επενδυτών, προς επίρρωση του αιτήματος.
Το δε υποβληθέν στην Εποπτική Αρχή από 07-12-2013 έγγραφο, που υπογράφεται από τον Πρόεδρο και τον Γενικό Γραμματέα του Διοικητικού Συμβουλίου της Συνεταιριστικής Τράπεζας Δωδεκανήσου καθώς και από τον Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου και τον Πρόεδρο του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου δεν κρίθηκε επαρκές αφού σε αυτό αναφέρεται αορίστως ότι η Συνεταιριστική Τράπεζα έχει έλθει σε επαφή «με αρκετούς επενδυτές» και έχει «την κατ’ αρχήν επιβεβαίωση για την κάλυψη» του απαιτούμενου ποσού για την αποκατάσταση των δεικτών της.
Έγινε δε επίσης σαφές εκ μέρους της Τράπεζας της Ελλάδος ότι δεν μπορεί να εξετασθεί το προταθέν από το πιστωτικό ίδρυμα κατά την ημέρα της συνάντησης σχέδιο ανάκαμψης και σχέδιο συγχώνευσής της με άλλες συνεταιριστικές τράπεζες, η τυχόν εφαρμογή του οποίου θα είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία τραπεζικού οργανισμού με ανεπαρκή ίδια κεφάλαια ενώ επιφυλάχθηκε για την λήψη οριστικής απόφασης έως 8-12-2013.
Υπεβλήθη δε από τη Διεύθυνση Εποπτείας Πιστωτικού Συστήματος της Τράπεζας της Ελλάδος, το από 8-12-2013 σημείωμα που περιείχε εισήγηση για την ανάκληση της άδειας λειτουργίας της Συνεταιριστικής Τράπεζας Δωδεκανήσου.
Η Τράπεζα κατά το τρίτο τρίμηνο του 2013 προέβη σε εκτεταμένες ρυθμίσεις, οι οποίες όμως δεν πληρούσαν τα κριτήρια του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, όπως αποδείχθηκε από σχετικό έλεγχο, με σκοπό την πλασματική μείωση των εποπτικών προβλέψεων και κατ’ επέκταση τη βελτίωση του δείκτη Core Tier 1.
Με την με αριθμό 97/3/8.12.2013 απόφαση της Επιτροπής Πιστωτικών και Ασφαλιστικών Θεμάτων της Τράπεζας της Ελλάδος έγινε δεκτή η άνω εισήγηση και ανακλήθηκε η άδεια του ανωτέρω πιστωτικού ιδρύματος με την επωνυμία «Συνεταιριστική Τράπεζα Δωδεκανήσου Συν. Π.Ε.», τέθηκε το εν λόγω πιστωτικό ίδρυμα σε ειδική εκκαθάριση και διορίσθηκε ειδικός εκκαθαριστής.
