Συνέντευξη
στον Δαμιανό Αθανασίου
Σε έναν πρώτο απολογισμό του έργου του στο Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, προχωρεί σήμερα σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνέντευξη του στη «δημοκρατική» ο κ. Νεκτάριος Σαντορινιός.
Ο υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής απαριθμεί μια προς μια τις πρωτοβουλίες που ανέλαβε και τις πολιτικές που ασκεί από την ανάληψη των καθηκόντων του, ενώ παράλληλα αναφέρεται διεξοδικά στους στόχους του για το αμέσως επόμενο διάστημα.
Στην ίδια συνέντευξη ο κ. Σαντορινιός αποτιμά τα οφέλη της επίσκεψης του Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας στη χώρα μας ενώ εκφράζει την αισιοδοξία του για τα αποτελέσματα της τρίτης αξιολόγησης εκτιμώντας μάλιστα ότι η χώρα θα κατορθώσει να βγεί από τα Μνημόνια τον Αύγουστο του 2018.
Aναλυτικά η συνέντευξη του υφυπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Νεκτάριου Σαντορινιού
• Κύριε υπουργέ, πώς αποτιμάτε την επίσκεψη Μακρόν στη χώρα μας; Πιστεύετε ότι πράγματι μπορεί να υπάρξει έμπρακτη στήριξη από τις γαλλικές εταιρείες στην ανάπτυξη της χώρας, όπως ακούστηκε πολλές φορές τις δυο τελευταίες μέρες;
Η επίσκεψη Μακρόν θεωρώ ότι ήταν βαρύνουσας σημασίας. Από τη μια πλευρά, το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας επέλεξε, σε σύντομο χρονικό διάστημα από την εκλογή του, να έρθει στη χώρα μας και να εκφράσει από εδώ την πάγια θέση του για την Ευρώπη της αλληλεγγύης και της ενιαίας ευρωπαϊκής ταυτότητας, νομίζω ότι στέλνει πολλαπλά μηνύματα, σε πολλούς αποδέκτες και είναι πρόδηλη της στάσης που θα κρατήσει η γαλλική πλευρά στη προσπάθεια για αλλαγή των ενδο-ευρωπαϊκών ισορροπιών.
Επίσης κρίνω ως ιδιαίτερα σημαντικό το μήνυμα που έστειλε στο ΔΝΤ, το οποίο και κάλεσε να μην εφευρίσκει διαρκώς νέα προαπαιτούμενα αλλά και την αναφορά στην αναγκαιότητα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, δυο ζητήματα που ταλανίζουν την διαπραγματευτική πορεία μας και στα οποία φάνηκε ότι έχουμε έναν ισχυρό σύμμαχο.
Από την άλλη, ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας δεν ήρθε μόνος στην Ελλάδα. Συνοδευόταν από αξιοσέβαστο αριθμό επενδυτών και εκπροσώπων μεγάλων, νεοφυών και σύγχρονων εταιρειών, οι οποίες έχουν ήδη δείξει ενδιαφέρον για τη χώρα μας και τις ευκαιρίες επενδύσεων που μπορεί να προσφέρει. Οι διμερείς συμφωνίες για επενδύσεις που υπεγράφησαν, αλλά και το Σύμφωνο συνεργασίας Ελλάδας- BpiFrance, για τη δημιουργία αναπτυξιακής τράπεζας στη χώρα μας, δημιουργούν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για ένα σχέδιο ενίσχυσης της αναπτυξιακής προσπάθειας της ελληνικής κυβέρνησης.
• Πιστεύετε ότι θα υπάρξει εμπλοκή στην τρίτη αξιολόγηση; Οι μέχρι τώρα προθέσεις των θεσμών δεν διαφαίνονται συμβιβαστικές. Ανησυχείτε που η Ελλάδα έχει τόσα ανοιχτά μέτωπα, ενώ οι γερμανικές εκλογές είναι προ των πυλών;
Έχει φτάσει πια να γίνει εθιμοτυπία: κάθε αξιολόγηση ξεκινά με αρνητικούς οιωνούς, δηλώσεις βαρύγδουπες και αποτρεπτικές και τελικά η διαπραγματευτική ομάδα της Κυβέρνησης καταφέρνει όχι μόνο να ολοκληρώσει τα προαπαιτούμενα, όχι μόνο να αποφύγει τις απαιτήσεις των σκληρών νέο- φιλελεύθερων της Ευρώπης αλλά κάθε φορά, στο τέλος των συμφωνιών γίνεται και ένα θετικό βήμα για την πορεία ανάπτυξης της χώρας. Οπότε και αυτή τη φορά δηλώνω ότι έχω αμέριστη εμπιστοσύνη στο επιτελείο του Υπουργείου Οικονομικών και στα λοιπά εμπλεκόμενα Υπουργεία. Στόχος μας είναι ο Αύγουστος του 2018, τότε που η χώρα θα βγει από τα Μνημόνια και θα μπορεί να σχηματίσει την δική της αυτοδύναμη πορεία.
Η τρίτη αξιολόγηση περιλαμβάνει το «κλείσιμο» κάποιων τελευταίων προαπαιτούμενων που περιλαμβάνονται στην Συμφωνία του 2015, ενώ αρκετά από αυτά έχουν να κάνουν με τις επενδύσεις και όχι με απαιτήσεις που επηρεάζουν τα πλατιά κοινωνικά στρώματα. Όπως και να έχει, εγώ προσωπικά δεν ανησυχώ. Θεωρώ ότι θα ολοκληρωθεί μέσα σε εύλογο χρόνο και με επιτυχία. Το γεγονός δε ότι επίκεινται οι γερμανικές εκλογές και ότι αρκετές δηλώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων δείχνουν δυσφορία για τη στάση του ΔΝΤ στα ευρωπαϊκά πράγματα, με χαροποιεί γιατί θα είναι μια ευκαιρία να διαπραγματευτούμε σε ένα λιγότερο «στημένο τραπέζι», απ’ ότι συνήθως.
• Πολύ συχνά αναφέρετε σε ομιλίες σας ότι αν δεν λυθούν τα προβλήματα της ύδρευσης, των σκουπιδιών, των λυμάτων και της ενέργειας στα νησιά, δεν μπορούμε να μιλάμε για ευκαιρία ανάπτυξης των νησιών. Εσείς τι έχετε κάνει μέχρι τώρα για αυτά; Είναι αρκετά για να μπορούν τα νησιά να ελπίζουν σε καλύτερες συνθήκες ανάπτυξης;
Δεν είναι μόνο ότι το επαναλαμβάνω συχνά, αλλά το πιστεύω ακράδαντα και ασκώ πολιτική- από το πόστο που μου έχει ανατεθεί- προς αυτή την κατεύθυνση.
Για την υδροδότηση των νησιών έχουν γίνει μεγάλα βήματα. Σκοπός μου όταν ανέλαβα τον Νοέμβριο ήταν να μπορούμε να πούμε με στοιχεία, πως μέσα σε ένα χρόνο το καραβάκι που μοιράζει νερό στα άνυδρα νησιά του Αιγαίου θα μειώσει τα ταξίδια του- αν όχι να τα έχει εξαλείψει- μέχρι το επόμενο καλοκαίρι. Μέχρι στιγμής και με στόχο να ολοκληρωθεί η εγκατάσταση και λειτουργία δικτύου μονάδων αφαλάτωσης σε όλα τα άνυδρα νησιά, εμείς θέσαμε σε λειτουργία την αφαλάτωση σε Πάτμο, Αρκιούς, Καστελόριζο, συνεχίζουμε σε Κατάπολα Αμοργού, Λειψούς, Αγαθονήσι. Μέσω διαφόρων άλλων προγραμμάτων, νερό επαρκές και πόσιμο θα υπάρχει σε Ψέριμο Τέλενδο, Λέρο, Δονούσα, Κουφονήσι και Θηρασιά. Επίσης, φροντίσαμε για την ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τις αφαλατώσεις, με την πρόνοια για εγκατάσταση φορητών μονάδων που θα αντιμετωπίζουν άμεσα τις ανάγκες των νησιών. Αν σκεφτεί κανείς ότι το ΥΝΑΝΠ πληρώνει, μέχρι στιγμής, 4 εκ περίπου ετησίως για τη μεταφορά νερού, χωρίς οι τοπικές κοινωνίες να έχουν νερό πόσιμο, ικανό να καλύψει τις ανάγκες τους, και καμία σοβαρή και οργανωμένη προσπάθεια δεν είχε γίνει μέχρι τώρα για να δοθεί μια ολοκληρωμένη λύση, μπορείτε να κρίνετε την θετική επίδραση που έχουν αυτά τα έργα στα νησιά, στον νησιώτη και στο Δημόσιο. Η ενεργειακή αυτονομία των νησιών είναι αρκετά μεγάλο θέμα που αξίζει της προσοχής μας και που θα προσφέρει εκτίναξη των αναπτυξιακών δυνατοτήτων των νησιών μας. Αυτό που πρώτη φορά, εφαρμόζεται στην Ελλάδα είναι οι ενεργειακές κοινότητες. Με νόμο που θα ψηφιστεί το Σεπτέμβρη, δίνεται η δυνατότητα σε ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού και σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου να δημιουργήσουν συνεταιρισμούς, ώστε να αυτοπαράγουν το ρεύμα που χρειάζονται, μέσω της χρήσης διαφόρων πηγών ενέργειας, όπως ανανεώσιμες ή εναλλακτικές. Με αυτό τον τρόπο θα προστατευτεί το νησιωτικό περιβάλλον και θα μειωθεί το κόστος ενέργειας των νησιών. Οι ενεργειακές κοινότητες θα έχουν, εν είδει κινήτρων, προτεραιότητα σε αδειοδότηση και χρηματοδότηση από ειδικά κονδύλια της Ε.Ε.
Το πρόβλημα της διαχείρισης απορριμμάτων και λυμάτων στα νησιά είναι κυρίως χωροταξικό και βασίζεται κατά πολύ στην εφαρμογή ολοκληρωμένων και σύγχρονών λύσεων που πρέπει να εφαρμοστούν σε μικρής έκτασης νησιά. Σαν υφυπουργός αρμόδιος για θέματα Νησιωτικότητας έχω ήδη εκκινήσει συζητήσεις με το Υπουργείο Περιβάλλοντος, την Γ.Γ Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, ώστε να σχεδιάσουμε και να προτείνουμε στην τοπική αυτοδιοίκηση ολοκληρωμένες λύσεις που θα μπορούσαν να εφαρμόσουν. Οι προτάσεις μας θα κινούνται στους άξονες που θέτει ο εθνικός σχεδιασμός διαχείρισης, οι ευρωπαϊκές επιταγές για διαλογή στην πηγή, αλλά θα περιλαμβάνουν και υλοποιήσιμες σκέψεις για τη χρηματοδότησή τους και για το ενεργειακό κέρδος που μπορεί να έχουν οι τοπικές κοινωνίες από τέτοιου είδους λύσεις.
• Κάνοντας έναν απολογισμού του μέχρι τώρα έργου σας, σε ποια σημεία είστε ικανοποιημένος από την πρόοδο που έχετε καλύψει και σε ποια υπολείπεστε; Ποιοι είναι οι άμεσοι στόχοι σας για τα νησιά;
Το χαρτοφυλάκιο που ανέλαβα ήταν νέο και μέχρι τώρα δεν είχε υπάρξει ολοκληρωμένη Νησιωτική Πολιτική που να συνοδεύεται από κάποιο θεσμικό αντιπρόσωπο, κυβερνητικού επιπέδου. Το φορτίο είναι βαρύ, το υπογράμμισα άλλωστε από την πρώτη στιγμή. Τα νησιά μας είχαν αφεθεί στο έλεος υποσχέσεων και μεμονωμένων πολιτικών παρεμβάσεων που συνήθως γίνονταν λίγο πριν τις εκλογές. Αυτή η Κυβέρνηση, από την πρώτη στιγμή αντιλήφθηκε ότι η νησιωτική χώρα χρειάζεται υποβοήθηση και στήριξη γιατί αυτό είναι το δίκαιο για τους νησιώτες μας.
Η αντιμετώπιση της έλλειψης υδροδότησης, όπως εξήγησα, ήταν μια από τις πρώτες προτεραιότητες και σε αυτό το θέμα έχουμε κάνει μεγάλη πρόοδο. Από νωρίς, επίσης, κατανοήσαμε το πρόβλημα της χαμηλής ή και καθόλου στελέχωσης των τεχνικών υπηρεσιών των νησιών, γεγονός που απέτρεπε τους Δήμους να καταθέσουν προτάσεις για έργα που τα νησιά είχαν ανάγκη. Έτσι κινηθήκαμε σε δυο επίπεδα: πρώτον, σε συνεργασία με τα Υπουργεία Εσωτερικών, Υποδομών και Οικονομίας, μέσω της ΜΟΔ και της ΕΕΤΑΑ, φτιάξαμε ένα πλέγμα στήριξης των μικρών νησιωτικών Δήμων που συνδράμει στις προσπάθειές τους από τη φάση σχεδιασμού ενός έργου, την ολοκλήρωση των μελετών που χρειάζεται, την ωρίμανσή του μέχρι και την υλοποίησή του. Ακόμη, μέσω της Γ.Γ. Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, πραγματοποιούμε με τους Δήμους προγραμματικές συμβάσεις που παραχωρούν τεχνικό προσωπικό της Γραμματείας ώστε να βοηθήσουν τις τεχνικές υπηρεσίες των νησιών να καταθέσουν προτάσεις για έργα. Αναφορικά δε με την πορεία υλοποίησης του ειδικού αναπτυξιακού Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, ύψους 50εκ ευρώ, εμείς είμαστε δίπλα στους Δήμους για να τους βοηθήσουμε στην υποβολή των τεχνικών τους δελτίων
• Για τη διασύνδεση των νησιών τι έχει γίνει συνολικά;
Στο κομμάτι της ακτοπλοΐας και για τα προβλήματα σύνδεσης που αντιμετώπιζαν τα νησιά θεωρώ ότι τη φετινή χρονιά πραγματοποιήθηκε σημαντική πρόοδος. Αρχικά προσπαθήσαμε να αντιμετωπίσουμε άμεσα και με γρήγορα αντανακλαστικά τα όποια προβλήματα παρουσιάστηκαν κατά την τρέχουσα περίοδο και, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων, αρκετά νησιά βίωσαν τα θετικά αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας είτε με προσθήκη πλοίων σε γραμμές, είτε με ενίσχυση δρομολογίων. Επιπλέον, μέσα από μια μεγάλου όγκου εργασία που αναλάβαμε, καταγράψαμε τις ανάγκες όλων των νησιών σε επιπλέον δρομολόγια, προτάσεις για διαφορετικό τόπο ελλιμενισμού των πλοίων, προτάσεις για αναβάθμιση του στόλου που προσεγγίζει κάποιους προορισμούς αλλά βασικά καταγράψαμε τις καθημερινές ανάγκες των μικρών νησιών για δρομολόγια που θα τους προσφέρουν καλύτερη πρόσβαση στα κοινωνικά αγαθά και τις δημόσιες υπηρεσίες που δεν προσφέρονται στον τόπο τους. Με το σχεδιασμό της νέας δρομολογιακής περιόδου που τώρα είναι σε εξέλιξη, έχουμε ενσωματώσει αυτές τις προτάσεις οι οποίες θα έχουν θετικό αντίκτυπο στην καθημερινότητα του νησιώτη αλλά και στην ενίσχυση της τουριστικής κίνησης των νησιών. Τέλος, μέσα από την επιτροπή, που έχει δημιουργηθεί και είναι σε εξέλιξη, για την αναθεώρηση του αναχρονιστικού και ελλιπούς πλέον νομοθετικού πλαισίου του 2932/2001 που διέπει την ακτοπλοΐα, πιστεύουμε ότι θα έχουμε σύντομα απτές προτάσεις που θα αναβαθμίσουν τις συνδέσεις και θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη των τόπων μας. Ιδιαίτερα σημαντικό, δε, για τα νησιά πρόκειται να είναι το νομοσχέδιο για τα υδατοδρόμια που άμεσα έρχεται στη Βουλή προς ψήφιση και στο οποίο το Ναυτιλίας έχει βάλει τη σφραγίδα του.
• Οι πολίτες όμως είδαν άμεση αλλαγή στην καθημερινότητα τους;
Η δική μου απάντηση είναι ναι. Αλλά μάλλον δεν έχει ιδιαίτερη σημασία αυτό που λέω εγώ αλλά οι ίδιοι οι νησιώτες, τους οποίους συναντώ πολύ συχνά και συνομιλώ μαζί τους. Το γεγονός ότι 47 νησιά και 15.000 νοικοκυριά τους θα απολαύσουν δωρεάν ίντερνετ και δορυφορικό τηλεοπτικό σήμα, είναι μικρό πράγμα, αφήστε με να πιστεύω το αντίθετο. Για πρώτη φορά προσφέρονται στους νησιώτες τα μέσα ώστε να έχουν ίσες δυνατότητες στο επιχειρείν, στην ενημέρωση και στη πλήρη πρόσβαση στην εποχή της πληροφορίας. Το γεγονός ότι ενισχύθηκαν οι περιφερειακές δομές υγείας των νησιών με γιατρούς υπηρεσίας ή στρατιωτικούς γιατρούς, είναι κάτι το οποίο είχαν χρόνια να δουν οι νησιώτες μας. Στην Ψέριμο και στους Αρκιούς, δεν είχε πατήσει πόδι γιατρού για χρόνια, και τώρα πάει έστω και μια φορά τη βδομάδα, κίνηση όχι συμβολική μόνο αλλά και βαθιά ουσιαστική, όπως με ενημέρωσαν πρόσφατα στους Αρκιούς. Οι νομοθετικές πρωτοβουλίες για στήριξη από τους Δήμους των γιατρών και εκπαιδευτικών που πρόκειται να στελεχώσουν τις δομές Υγείας των νησιών, αναφορικά με την σίτιση και τη στέγασή τους, είναι μια απτή απάντηση στα άδεια κέντρα υγείας και αγροτικά ιατρεία των νησιών μας. Επίσης, μόλις προχθές ανακοινώσαμε, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και τις ακτοπλοϊκές εταιρείες, ότι επιδοτείται το 50% της μετακίνησης των αναπληρωτών εκπαιδευτικών στο τόπο διορισμού τους, έτσι ώστε και φέτος τα νησιά μας να είναι γεμάτα από δασκάλους και καθηγητές.
Τέλος, η άμεση αντιμετώπιση των αναγκών των νησιωτών νομίζω ότι φάνηκε ξεκάθαρα στην έκτακτη κατάσταση που προήλθε μετά τον ισχυρό σεισμό στην Κω. Άμεσα, χωρίς καμία κωλυσιεργία αντιμετωπίστηκαν τα προβλήματα σύνδεσης του νησιού που προκλήθηκαν από την καθίζηση του κρηπιδώματος του λιμανιού. Πιο συγκεκριμένα, μέσα σε λίγες ώρες μετά το σεισμό αποκαταστάθηκε η ακτοπλοϊκή σύνδεση του νησιού μέσω του λιμανιού της Κεφάλου . Το δε λιμάνι της Κω ήταν έτοιμο και σε λειτουργία μέσα χρόνο ρεκόρ- ανήκουστο υπό άλλες συνθήκες και με άλλες ηγεσίες στα αρμόδια Υπουργεία.
• Και οι στόχοι σας από δω και πέρα;
Έχω πει πολλές φορές ότι σκοπός μου δεν είναι τα κενά λόγια, ούτε οι υποσχέσεις στον αέρα. Μου αρέσει να κινούμαι πάνω σε ρεαλιστικές βάσεις και να πορεύομαι με μικρά βήματα. Ο βασικός στόχος που έχουμε θέσει, και αποτελεί και εξαγγελία του Πρωθυπουργού από τη Νίσυρο, είναι η προσπάθεια για την εισαγωγή αντισταθμιστικών μέτρων, αντιμετωπίζοντας την παρούσα κατάσταση κατάργησης των ειδικών συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά. Αυτά τα μέτρα θα περιλαμβάνουν φορολογικές ελαφρύνσεις για τους νησιώτες, θα έχουν εισοδηματικά κριτήρια και θα στοχεύουν στη μέση και φτωχή οικογένεια που έχει να αντιμετωπίσει στον καθημερινό αγώνα επιβίωσης και τις αρνητικές συνέπειες της Νησιωτικότητας. Σε αυτό το σημείο, όμως θέλω να καταστήσω σαφές ότι οι προσπάθειές μας για επαναφορά των ειδικών συντελεστών ΦΠΑ δεν έχουν σταματήσει και ούτε θα σταματήσουν. Όλα τα παραπάνω, ο χρόνος εφαρμογής τους και ο χρόνος υλοποίησής τους εξαρτώνται άμεσα από τα δημοσιονομικά της χώρας και την χαλάρωση της εποπτείας- μια κατάσταση που βρήκαμε και παλεύουμε να ανατρέψουμε. Τέλος, στους άμεσους στόχους του Υπουργείου και ειδικά του χαρτοφυλακίου μου είναι να ολοκληρωθεί το εθνικό σχέδιο για τη Νησιωτικότητα που περιλαμβάνει την καταγραφή των αρμοδιοτήτων οι οποίες είναι διάσπαρτες, τη χαρτογράφηση και ομαδοποίηση των δομικών αναγκών των νησιών και τις θεσμικές αλλαγές που απαιτούνται για την ενίσχυση μιας αποδοτικής νησιωτικής πολιτικής. Σε αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα όλη αυτή η προσπάθεια θα οδηγήσει σε οριζόντιες παρεμβάσεις και δράσεις με πολλαπλάσια αποτελέσματα για το μέλλον των νησιών μας.
