την Τετάρτη 12 Σεπτεμβρίου 2018, ώρα 20.00 στη Νέα Πτέρυγα του Νεστορίδειου Μέλαθρου.
Το βιβλίο βασίζεται στην οικογενειακή και μακροχρόνια προσωπική σχέση του με το νησί, μέσω του γάμου του με την Άννα Comino-James, της οικογένειας Κομνηνού. Η ιστορία της Ρόδου ξεδιπλώνεται μέσα από ένα οικογενειακό άλμπουμ του 1935 της συζύγου του και μέσα από τη δύναμη των επιγραφών και συμβόλων, κυρίαρχα στοιχεία στη ματιά του φωτογράφου και συγγραφέα, ο οποίος ταυτόχρονα στοχάζεται για τη σπουδαιότητα του νησιού στην περίπλοκη εθνική και πολιτιστική κληρονομιά των παιδιών και εγγονών του και για το πώς οι ιστορίες και τα γεγονότα που μορφοποίησαν τη ζωή των προγόνων μας επηρεάζουν κι εμάς.
Ένας περίπατος στη σκιά των φαντασμάτων, ένα έργο αισθητικής απόλαυσης και ουσίας, φωτισμένο από την ματιά αυτού του ιδιαίτερου αφηγητή, στοχαστή, φωτογράφου, ερευνητή.
Λίγα λόγια για το βιβλίο από τον ίδιο:
«Πρωτοεπισκέφθηκα τη Ρόδο το 1967, όταν παντρεύτηκα και μπήκα στην οικογένεια με βαθιές ρίζες στο νησί. Εκείνη την εποχή πριν από τον μαζικό τουρισμό και την ανάπτυξη των “all inclusive” διακοπών, όχι μόνο ήταν πολύ διαφορετική η Ρόδος, αλλά δεν με ενδιέφερε και ιδιαίτερα η φωτογραφία. Ωστόσο πέρασε ο καιρός και μετά από σαράντα και χρόνια είχα φωτογραφίσει στην Αγγλία και στην Κούβα και είχα την τύχη να εκθέσω και να εκδώσω εκείνα τα έργα. Οι χώρες εκείνες δεν είναι μικρότερο κομμάτι της κληρονομιάς των εγγονών μου από ότι η Ρόδος. Έτσι με τον καιρό προέκυψε ένα θέμα: γιατί όχι μια συλλογή φωτογραφιών σχετικά με τις ροδίτικες ρίζες τους;
Αλλά η ιδέα και μόνο του να εκδώσω ένα βιβλίο σχετικά με τη Ρόδο, παρουσίαζε κάποιες δυσκολίες. Πρώτα από όλα, υπάρχουν πολλοί καταξιωμένοι Ροδίτες φωτογράφοι και πολλές φωτογραφίες όλων των όψεων του νησιού. Πώς θα μπορούσα εγώ, ένας ξένος, να προσθέσω αποτελεσματικά κάτι, και πιο συγκεκριμένα, τι θα ανακάλυπτα για τον εαυτό μου; Πώς θα δημιουργούσα ένα έργο τέχνης που θα είχε ως αποτέλεσμα κάτι παραπάνω από μια συλλογή από ευχάριστες εικόνες;
Η απάντηση παρουσιάστηκε όταν κοίταξα προσεκτικά φωτογραφίες διατηρημένες σε οικογενειακά άλμπουμ κι άρχισα να τις αντιπαραθέτω με τις δικές μου πρόσφατες εικόνες. Δεν με ενδιέφερε να δημιουργήσω ένα «τότε και τώρα» συγκριτικό έργο – όντως οι πηγές των οικογενειακών άλμπουμ δεν θα το υποστήριζαν αυτό. Αλλά πράγματι παρείχαν κάτι άλλο.
Για παράδειγμα, πιθανώς μια από τις πιο δημοφιλείς θέες στο Μανδράκι δείχνουν τις δύο στήλες με το ελάφι της Ρόδου. Αλλά, όταν κοίταξα καλά τη φωτογραφία μιας νεαρής γυναίκας στο Μανδράκι τη δεκαετία του ’30, ξεχώρισα στην πέρα στήλη όχι ένα ελάφι, αλλά έναν λύκο του Καπιτωλίου. Ήταν θολή, αλλά εδώ υπήρξε ένας ιστορικός σχολιασμός. Και μετά, μια συγκέντρωση ξαδέλφων στις πύλες του Αγίου Πέτρου – μια γνωστή εικόνα, έτσι; Πράγματι, εκτός από το ότι η πέτρινη κατασκευή που βλέπουμε σήμερα έχει αποκατασταθεί μετά την ζημιά που υπέστη στη διάρκεια του πολέμου. Επίσης στο άλμπουμ υπάρχει μια φωτογραφία της Οδού των Ιπποτών και φαίνεται λίγο πολύ όπως είναι στις μέρες μας. Αλλά, φυσικά, το παλάτι των Ιπποτών που βλέπουμε σήμερα δεν είχε κατασκευαστεί ακόμη.
Μια άλλη φωτογραφία έδειχνε τους νέους φίλους να περπατούν προς τη Φιλέρημο, πιθανώς χρησιμοποιώντας τον δρόμο που είχαν κατασκευάσει οι Ιταλοί, τον οποίο εγώ ο ίδιος είχα περπατήσει πολύ πριν κατασκευαστεί ο καινούργιος.
Οπότε έγινε εμφανής ότι υπήρχε περιθώριο να βγάλω φωτογραφίες και να δημιουργήσω το περιεχόμενο χρησιμοποιώντας τις παλιές οικογενειακές φωτογραφίες. Μετά, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις εμφανείς οπτικές διαφορές, θα μπορούσα να γεμίσω τον χώρο ανάμεσα στις φωτογραφίες με δοκίμια και στοχασμούς επάνω στις απόψεις της ιστορίας του νησιού, οι οποίες ήταν καινούργιες για μένα. Περπατώντας στην σκιά των φαντασμάτων, θα μπορούσα επίσης να συλλογιστώ τις οικογένειες και τις φιλίες που έχουν εμπλουτίσει τη ζωή μου.
Εκ των υστέρων, μπορεί να φαίνεται σαν ολοφάνερη στρατηγική, αλλά χρειάστηκε χρόνος για να εξελιχτεί.
Αυτή η προσέγγιση θα εκπλήρωνε επίσης έναν στόχο κοινό σε όλες μου τις φωτογραφίες. Ενώ απολαμβάνω ξεχωριστά την κάθε μία φωτογραφία, με ενδιαφέρει περισσότερο να δημιουργώ σειρές ή σύνολα τα οποία δίνουν κάποιου είδους αφήγηση ή διέγερση για στοχασμό. Η πράξη της φωτογράφισης είναι πράξη ανακάλυψης, αλλά αυτό δεν χρειάζεται να περιορίζεται στο οπτικό. Για εμένα η πράξη της φωτογράφισης είναι πιο αποδοτική, όταν ανοίγει άλλες ευκαιρίες για έρευνα στον πολιτισμό ή στην ιστορία ή στις πολιτικές καταστάσεις».
Ο John Comino James γεννήθηκε στο Somerset το 1943 και ζει στο Oxfordshire από το 1984. Έχει δύο κόρες και τρία εγγόνια.
Παρόλο που κυρίως είναι αυτοδίδακτος φωτογράφος, αναγνωρίζει το όφελος που είχε από εργαστήρια στο “The Photographer’s Place” Derbyshire, όπου συνεργάστηκε με τους John Blakemore, Hamish Fulton, Jo Spencer και Dewi Lewis και από εργαστήρια των Steve Pike, Judy Dater και τον Chris Killip στο Duckspool, Somerset.
Χρησιμοποιώντας ποικιλία μορφών φωτογράφισης, παραμένει πιστός στην παραδοσιακή χρήση του σκοτεινού θαλάμου.
Έργα του έχουν εκτεθεί στις “Hillingdon Borough” Βιβλιοθήκες, στο κολλέγιο του «Σερ» John Cass, στο Λονδίνο, “The Ferry Pool”, στην Οξφόρδη και στο”Radley” Κολλέγιο κι έχουν συμπεριληφθεί σε ομαδικές εκθέσεις στο “The Crompton Derby”, “The Photographers Workshop”, στην Οξφόρδη, στο Σύλλογο Καλών Τεχνών του Δυτικού Oxfordshire, στο Bampton και στο “The Mill”, Banbury.
Οι φωτογραφίες του από το 1989 μέχρι το 1994 στην εβδομαδιαία λαϊκή αγορά στο Thame, Oxfordshire εκτέθηκαν στην έκθεση “Nearly Every Tuesday”/«Σχεδόν Κάθε Τρίτη» και εκδόθηκαν σε βιβλίο το 1994 με την οικονομική υποστήριξη του “CPM International” του Thame. Η έκθεση που συνόδευσε το βιβλίο υποστηρίζεται και κυκλοφορεί από το κοινοτικό Μουσείο του Oxfordshire, στο Woodstock, στη βιβλιοθήκη “Didcot”, στο “The Corn Exchange Newbury” και στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Οξφόρδη.
Ως μέλος της «Φωτογραφία Οξφόρδης» συνείσφερε μια σειρά από πορτραίτα στο «Έργο της Ιστορίας του Yarnton» το 1993.
Το 1989, άρχισε να φωτογραφίζει σε πανηγύρια στο Thame. Από το 1994 μέχρι το 2002 τα έργα του είχαν σχέση με “Travelling Showmen”/«Παραστάσεις Πλανόδιων-Πλανόδιοι δημιουργοί», δείχνοντας όχι μόνο την δημόσια όψη του πανηγυριού αλλά επίσης τους χειμερινούς κοιτώνες των ερμηνευτών και οικογενειακές εκδηλώσεις, όπως γάμους και βαφτίσεις.
Το 1998 επιλογή αυτής της δουλειάς συμπεριλήφθηκε στην έκθεση “FORM & FANTASY: Art and the Fairground”/«ΣΧΗΜΑ & ΦΑΝΤΑΣΙΑ: Η Τέχνη και ο Χώρος του Πανηγυριού», στην Γκαλερί Τέχνης του “Mid-Pennine” στο Burnley. Το 2003 εκδόθηκε βιβλίο με αυτά τα έργα “Fairground Attraction”/«Η Έλξη του Πανηγυριού» (εκδόσεις Dewi Lewis).
To 2006, υπό την αιγίδα των “Truffle Books”, εξέδωσε ένα μικρό βιβλίο για τη ζωή του Tony Spurrett, πλανόδιου δημιουργού, τον οποίο πρωτογνώρισε στο πανηγύρι στο Thame το 1989.
Στην Αβάνα από τον Ιανουάριο του 2002 φωτογράφισε στο Cayo Hueso, Centro Habana. Το 2006, μερικές από αυτές τις φωτογραφίες εκδόθηκαν στο βιβλίο “A Few Streets, A Few People”/«Μερικοί Δρόμοι, Μερικοί Άνθρωποι» (εκδόσεις Dewi Lewis), που κυκλοφόρησε με έκθεση στην Πινακοθήκη Hoopers στο Λονδίνο. Τον Οκτώβριο του 2009 η έκθεση έλαβε μέρος στο Canning House ως συμμετοχή στο “Cultura y Cubania” πρόγραμμα, γιορτάζοντας την Ιστορία της Κούβας στον Μήνα της Μαύρης Ιστορίας.
Από το 2007 μέχρι το 2008, φωτογράφισε στο Thame, Oxfordshire, εστιάζοντας στις όψεις του κέντρου της πόλης, τις οποίες περιέγραψε ένας καταστηματάρχης, οι οποίες κάνουν το Thame μια εμπορική πόλη κι όχι πόλη των σουπερμάρκετ. Η δουλειά αυτή συμπεριλαμβάνει συνεντεύξεις με καταστηματάρχες κι αναφορές στην προσωποποίηση του σήμερα στις αγορές και στα πανηγύρια, τα οποία μαζί με την εκκλησία, οδήγησαν στην ανάπτυξη της πόλης. Το 2009, αυτή η δουλειά εκδόθηκε στο βιβλίο “In a Very English Town”/«Σε μια πολύ Αγγλική Πόλη» (εκδόσεις Dewi Lewis).
Από το 2007 μέχρι το 2009 στην Αβάνα, φωτογράφισε στο ιστορικό Calzada del Diez de Octubre, με αποτέλεσμα το βιβλίο “Fortunate Steps”/«Τυχερά Βήματα» (εκδόσεις Dewi Lewis) και έκθεση στην Galeria 10 de Octubre στην Αβάνα τον Απρίλιο του 2011.
Το 2012, εικόνες από το “A Few Steps, A Few People” κι από το “Fortunate Steps” εκτέθηκαν στο “Wolfson” Κολλέγιο στην Οξφόρδη, και στην Αίθουσα “Bolivar” στο Λονδίνο. Η έκθεση “In Havana: Photographs 2002-2009”/«Στην Αβάνα: Φωτογραφίες 2002-2009» ήταν μέρος του προγράμματος “ALBA HOUSE” γιορτάζοντας τους Ολυμπιακούς αλλά και τους Παρα-Ολυμπιακούς Αγώνες.
Το 2013, το βιβλίο του “HAVANA Intimation of Departure”/«ΑΒΑΝΑ Υπαινιγμοί Αναχώρησης» με φωτογραφίες-ντοκουμέντα αναφερόταν στις πιο ευρείες απόψεις του πολιτισμού της Κούβας, αντλώντας από τα ίδια του τα έργα και βιβλία και αποκαλύπτοντας τη σχέση του με τους ανθρώπους και τα μέρη που φωτογράφιζε.
Στο “A Question of England”/«Θέμα της Αγγλίας» (εκδόσεις Dewi Lewis 2014) εξερευνά πώς το καθημερινό τοπίο των πινακίδων και συμβόλων, από την άκρη του δρόμου στο εμπορικό κέντρο όπου δεν κυκλοφορούν οχήματα, στα αστικά τοπία με ψηλά κτήρια, έχει αλλάξει από το τοπίο των παιδικών του χρόνων, που συμβολίζεται από μια φωτογραφία όπου ο συγγραφέας, ντυμένος με σχολική στολή, στέκεται μπροστά από το πατρικό του σπίτι διακοσμημένο με σημαίες για τους εορτασμούς της ενθρόνισης της Βασίλισσας το 1953.
Από το 2014, οργισμένος με τις επιθέσεις των Ισραηλινών στη Γάζα στη διάρκεια εκείνου του καλοκαιριού, φωτογράφισε εκτεταμένα πολιτικές διαδηλώσεις επί δύο χρόνια, συμπεριλαμβάνοντας τις Γενικές Εκλογές του 2015 και το Δημοψήφισμα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι φωτογραφίες με κείμενο, εκδόθηκαν στο “Shout it loud, Shout it clear”/«Φώναξε το δυνατά, Φώναξε το ξεκάθαρα» (εκδόσεις Dewi Lewis).
Το βιβλίο “The Rhodes Project”/«Το Προτζεκτ/Η Εργασία της Ρόδου» (εκδόσεις Dewi Lewis 2018) αντλεί υλικό από τη βαθιά οικογενειακή και μακροχρόνια προσωπική σχέση του με τη Ρόδο. Οικογενειακές φωτογραφίες παρμένες στη διάρκεια χρόνων (ανάμεσα σε πολέμους) διατηρημένες σε οικογενειακά άλμπουμ, δημιουργούν περιεχόμενο για τις σύγχρονες φωτογραφίες του John Comino-James και για στοχαστικά δοκίμια επηρεασμένα από προσωπικές αναμνήσεις κι από την ιστορία του νησιού.
Πιο πρόσφατη έκδοση του είναι ένα μικρό βιβλιαράκι “Somewhere near you”/«Kάπου κοντά σε σένα» (Truffle Books, 2018) όπου αντιπαραθέτει διαφημίσεις των καινούργιων οικισμών με τη δοκιμασία των άστεγων.
www.johncominojames.co.uk
Το βιβλίο “The Rhodes Project” είναι διαθέσιμο στο Amazon – αλλά υποστηρίξτε τα τοπικά βιβλιοπωλεία κάνοντας παραγγελία. Αντίγραφα με υπογραφή του συγγραφέα είναι διαθέσιμα από τον John Shepherds Close, Kingston Stert, Chinnor Oxon OX39 4NL(comj@clara.co.uk)
