Αννα Αχιολά: Μετέτρεψε τη Μεσαιωνική Πόλη σε μια ονειρεμένη Παραμυθούπολη

Oταν η Αννα Αχιολά ως παιδί «ζωντάνευε» εικόνες από παραμύθια και θρύλους που εκτυλίσσονταν πίσω από τα τείχη της Μεσαιωνικής Πόλης, δεν μπορούσε να σκεφτεί ότι η φαντασία της θα την πήγαινε τόσο μακριά που ως ενήλικη θα ζούσε το δικό της παραμύθι…
Το Μεσαιωνικό Φεστιβάλ της Ρόδου, χάρις στην αγάπη και στην επιμονή της Αννας που δεν εγκατέλειψε ποτέ τα όνειρα του παιδιού που κουβαλά μέσα της, μετέτρεψε την Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου σε μια ονειρεμένη παραμυθούπολη με σκηνές βγαλμένες από άλλες εποχές, δίνοντας στο χώρο την μεγαλοπρέπεια που του αρμόζει.
Από το 2006 μέχρι σήμερα η φήμη του Μεσαιωνικού Φεστιβάλ της Ρόδου ταξίδεψε στα πέρατα του κόσμου. Κι όπως κάθε παραμύθι έχει τους καλούς και τους κακούς, τους γενναίους και τους δράκους, έτσι και η ιστορία της Αννας Αχιολά από την σύλληψη της ιδέας μέχρι την υλοποίησή της, πέρασε από 40 κύματα…
Στη συνέντευξή της σήμερα στη «δημοκρατική», η Αννα αφηγείται το δικό της παραμύθι, για τη διαδρομή των 15 ετών του Μεσαιωνικού Φεστιβάλ, τις δυσκολίες, τη δικαίωση, την αναγνώριση αλλά και την προσδοκία όταν η ιστορία φτάσει στο τέλος της να «ζήσουν αυτοί καλά… και το Φεστιβάλ να φτάσει τόσο ψηλά όσο του αξίζει».

• Μετά από αρκετό καιρό, το Μεσαιωνικό Ρόδο, έκανε την επανεμφάνισή του με το παραμύθι της “Ροδοδαφνούσας” και μάλιστα το κοινό της Ρόδου ανταποκρίθηκε με ιδιαίτερη θέρμη. Πώς ήταν η επαφή με το κοινό μετά από αρκετό καιρό;
Πράγματι, από τον Μάιο του 2019 που έγινε και το τελευταίο φεστιβάλ, είχαμε έπειτα από 1,5 χρόνο την ευκαιρία να παρουσιάσουμε τη «Ροδοδαφνούσα». Βέβαια, όπως είναι λογικό, προσαρμοστήκαμε στα δεδομένα της περιόδου, η εκδήλωση είχε άλλη μορφή, τηρώντας όλα τα προβλεπόμενα μέτρα και δεν θύμιζε τη γνώριμη μορφή του Φεστιβάλ, ωστόσο ο κόσμος αγκάλιασε την εκδήλωση και ανταποκρίθηκε στο κάλεσμά μας.
• Φάνηκε πάντως πως έλειψε από το κοινό, αυτού του είδους η διασκέδαση.
Ναι και αυτό δεν φάνηκε μόνο από την δική μας εκδήλωση, αλλά από τις διάφορες εκδηλώσεις που διοργανώνονται και υπάρχει μεγάλη προσέλευση, διότι πλέον ο κόσμος είχε αγανακτήσει από την παρατεταμένη κλεισούρα.

• Να μιλήσουμε λοιπόν για τη «Ροδοδαφνούσα»…
Η «Ροδοδαφνούσα», γράφτηκε το 2016, από μια έμπνευση που είχα να συνδυάσω ιστορίες του Μεσαίωνα με έναν μύθο, ώστε να γίνει ένα ευχάριστο μεν παραμύθι το οποίο όμως θα μεταφέρει και ιστορική πληροφορία στους θεατές. Έτσι, ενώ η ιστορία αγάπης που υπάρχει μέσα είναι ουσιαστικά μυθοπλασία, η αρχή της ιστορίας μας ξεκινάει με την πρώτη μεγάλη πολιορκία της Ρόδου από τους Οθωμανούς και τον θρύλο που υπάρχει για την Παναγιά η οποία εμφανίστηκε πάνω στα τείχη, έγινε το θαύμα και σώθηκε η Ρόδος… Μετά εξελίσσεται όλη η ιστορία του έρωτα και της αγάπης και κλείνει με μια άλλη μεγάλη σημαντική στιγμή στην ιστορία της Ρόδου και ολόκληρης της Ευρώπης, το “θανατικό”. Έτσι λέγανε στη Ρόδο την πανδημία της πανούκλας του 15ου αιώνα η οποία πήρε μαζί της τουλάχιστον το 1/3 του πληθυσμού, όπως και στην Ευρώπη.
• Η συγκυρία πάντως παρουσίασης της «Ροδοδαφνούσας» ίσως να δικαιώνει τη θεωρία ότι η ιστορία κάνει κύκλους, με αφορμή και την σημερινή πανδημία…
Ναι, πράγματι. Το 2016 που έγραψα το παραμύθι, ούτε καν μου περνούσε από το μυαλό ότι θα ζήσουμε κι εμείς μια πανδημία, βεβαίως όχι τόσο τραγική όσο του Μεσαίωνα. Η φύση της νόσου σήμερα δεν έχει καμία σχέση με αυτή του λεγόμενου «Μαύρου Θανάτου», ωστόσο υπάρχουν κάποια κοινά στοιχεία όπως για παράδειγμα η καραντίνα που και τότε ήταν μια λύση ανάσχεσης, η κακή ψυχολογία του κόσμου αν και σήμερα γνωρίζουμε περί τίνος πρόκειται. Τότε δεν είχαν ιδέα, φαντάζονταν διάφορα όπως για παράδειγμα ότι είναι η κατάρα των Εβραίων, ότι είναι η κατάρα των γατών και διάφορες άλλες θεωρίες.
• Η ιστορία της «Ροδοδαφνούσας», εντάσσεται στις ενδιαφέρουσες ιστορίες του Μεσαιωνικού Φεστιβάλ της Ρόδου το οποίο πόσα χρόνια ζωής μετρά;
Το 2006 κάναμε την πρώτη μας διοργάνωση. Φέτος είναι η 14η χρονιά, η 14η έκδοση του Φεστιβάλ, δεδομένου ότι το 2020 δεν κάναμε εκδηλώσεις λόγω της πανδημίας.

• Άννα, επειδή εσύ είσαι η εμπνεύστρια, η δημιουργός, η ψυχή του Μεσαιωνικού Φεστιβάλ της Ρόδου το οποίο έχει προσλάβει όχι μόνο πανελλαδικό αλλά και διεθνή χαρακτήρα, θέλω να σε ρωτήσω πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να ξεκινάει η υλοποίηση ενός τόσο μεγάλου Φεστιβάλ σε μια περιφερειακή πόλη.
Είναι δύσκολο, είναι πολύ δύσκολο. Για εμένα όμως ήταν έρωτας. Αυτή την ιδέα την ερωτεύτηκα, δεν την αγάπησα απλώς. Όταν αγαπάς διατηρείς τη λογική, όταν είσαι ερωτευμένος, χάνεις τη λογική σου. Ειδικά τα πρώτα χρόνια, ήταν τρελός έρωτας, ήταν κεραυνοβόλος και γι’ αυτό άντεξε… Ευνόησε ιδιαίτερα το γεγονός ότι όταν ξεκίνησε το Φεστιβάλ, η πολιτιστική δράση στη Ρόδο είχε βαλτώσει εκείνο το διάστημα. Ίσως είχε να κάνει με το γεγονός ότι επί πολλά χρόνια οι ίδιοι άνθρωποι διαχειρίζονταν τον πολιτισμό και κάπου είχαν κουραστεί, δεν διοργανώνονταν πολλά δρώμενα. Οπότε όταν έγινε το Μεσαιωνικό Φεστιβάλ, το 2006, υπήρχε μια ανέλπιστη προσέλευση. Το είχαμε διοργανώσει υπό τη μορφή καρναβαλιού αρχικά, ήταν η περίοδος των Απόκρεων τότε, ώστε ο κόσμος να εξοικειωθεί πιο εύκολα. Είχαμε ζητήσει από τον κόσμο να έρθει ντυμένος με μεσαιωνικά κοστούμια… Βεβαίως είδαμε και Ινδιάνους, μπαλαρίνες, κολομπίνες! Αλλά έγινε ένας χαμός γιατί ο κόσμος διψούσε για πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Τότε δεν γίνονταν στην πόλη ούτε τα Χριστούγεννα εκδηλώσεις, ούτε τις Απόκριες, με αποτέλεσμα να ανταποκριθεί η τοπική κοινωνία και να πλημμυρίσει από κόσμο η Μεσαιωνική Πόλη. Αυτό ήταν ένα δυνατό boost από την άποψη ότι το αγκάλιασε αμέσως ο κόσμος.

Από την άλλη, είχαμε πάρα πολλά εμπόδια, πάρα πολλές δυσκολίες κυρίως από τους τοπικούς άρχοντες και από υπηρεσιακούς παράγοντες…
Ήταν ένα είδος το οποίο έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή του όχι μόνο στη Ρόδο αλλά σε ολόκληρη την Ελλάδα. Αυτό από μόνο του δημιουργούσε αυξημένες ανάγκες στον προϋπολογισμό, διότι έπρεπε να κατασκευαστούν από το μηδέν, κοστούμια, σκηνικά, να βρεθούν καλλιτέχνες του είδους που δεν υπήρχαν στην Ελλάδα κι έπρεπε να φέρουμε από το εξωτερικό. Έπρεπε να βρούμε μεγάλες χορηγίες… Και δεν είχαμε “άκρες”, ούτε μπάρμπα στην Κορώνη. Επιπλέον μπορώ να πω ότι κάποιοι το είδαν και το αντιμετώπισαν ανταγωνιστικά… Θυμάμαι πριν γίνει η πρώτη εκδήλωση, ότι είχα πάει να συζητήσω με τις τοπικές αρχές και ένας αντιδήμαρχος μου είπε “πού πας να περπατήσεις ξυπόλυτη στα αγκάθια;” και είπα από μέσα μου “μα καλά, τι λέει αυτός;
.Ένα Φεστιβάλ θέλουμε να κάνουμε”, κι όμως είχε απόλυτο δίκιο. Αργότερα κατάλαβα τι εννοούσε. Όμως ήταν έρωτας, το πίστεψα πάρα πολύ, ήταν ένα μεγάλο πάθος και γι’ αυτό άντεξε και τόσα χρόνια…
• Φαντάζομαι ότι η περίοδος της πανδημίας και η αναγκαστική παύση στη δράση, “γέννησε” καινούρια πλάνα και σχέδια για το Μεσαιωνικό Φεστιβάλ της Ρόδου.
Ναι, για να είμαι ειλικρινής είχαμε ανάγκη από μια παύση. Είχαμε δουλέψει πολλά χρόνια με φουλ τις μηχανές κι επειδή μετά την οικονομική κρίση του 2010, έχουν περιοριστεί πολύ και τα κονδύλια και οι χορηγοί, για κάποια χρόνια αναγκαστήκαμε να αναπαράγουμε το ίδιο πράγμα, κάτι που δεν συνάδει με τον ουσιαστικό σκοπό του Φεστιβάλ που είναι να κάνει παραγωγή πολιτισμού, να δημιουργεί καινούργια πράγματα, να εμπλουτίζει και να ανανεώνει τις ομάδες του, να συμβάλλει στη διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και να δίνει ιστορικές πληροφορίες για την εποχή του Μεσαίωνα, μέσα από ψυχαγωγικές δραστηριότητες, στον κόσμο… Η παύση αυτή μάς έδωσε την ευκαιρία να αναδιοργανωθούμε και να επανέλθουμε με νέες ιδέες και περισσότερη διάθεση.

• Εσύ αυτή την αγάπη για εκείνη την περίοδο, του Μεσαίωνα, πώς την καλλιέργησες, από πού προέκυψε;
-Το πώς ξεκίνησε μέσα μου αυτή η αγάπη και το ενδιαφέρον για τον Μεσαίωνα, δεν το έχω προσδιορίσει ακριβώς, μπορώ να σου πω όμως ότι το είχα μάλλον από παιδί μέσα μου. Πιστεύω ότι ίσως έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι από μικρή που έβλεπα αυτά τα τείχη φανταζόμουν να ζωντανεύουν σκηνές και ιστορίες πίσω από αυτά. Ειδικά στην εποχή που ήμασταν εμείς παιδιά, δεν είχαμε πάρα πολλές εικόνες, δεν είχαμε πολλά ερεθίσματα. Δηλαδή βλέπαμε ΕΡΤ, ΥΕΝΕΔ και τα υπόλοιπα τα φανταζόμασταν! Κι επειδή δεν έμενα στην Μεσαιωνική Πόλη, παρότι ήταν το όνειρό μου, για εμένα εκεί μέσα ήταν και σαν ένας άλλος τόπος, δεν τον είχα απομυθοποιήσει τον χώρο. Εκείνη την εποχή, στην Μεσαιωνική Πόλη δεν υπήρχαν κέντρα διασκέδασης, δεν πηγαίναμε συχνά. Οπότε στα δικά μου μάτια φάνταζε ως ένα Μυθικό Κάστρο, μου δημιουργούσε έντονες εικόνες. Και ίσως για αυτό το λόγο να με ιντρίγκαρε τόσο πολύ αυτή η ιστορική περίοδος. Κάποια στιγμή λοιπόν, όταν επέστρεψα στη Ρόδο έπειτα από τις σπουδές μου, είχα την ανάγκη να κάνω κάτι δημιουργικό. Έτσι μου “καρφώθηκε” η ιδέα ενός Μεσαιωνικού Φεστιβάλ, ένα βράδυ του Ιουλίου το 2004.

• Eξελίχθηκε όπως το φανταζόσουν;
Ως προς την έκταση της φήμης του στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν, έχει πάει πολύ καλά, δεδομένου ότι εμείς δε διαθέτουμε κονδύλια να το διαφημίσουμε. Η μεγαλύτερη διαφήμιση έχει γίνει από τους ίδιους τους επισκέπτες και απ’ ό,τι μέσα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε εμείς χωρίς κόστος, όπως τα Δελτία Τύπου, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κ.α. Ωστόσο πρέπει να πω ότι στον αρχικό σχεδιασμό, στόχο είχαμε να εκτυλίσσεται σε μεγαλύτερο εύρος εντός των τειχών και να υπάρχει μεγαλύτερη συμμετοχή από τους καταστηματάρχες κυρίως, υπό την έννοια ότι θα μπορούσαν κι εκείνοι να συμμετέχουν, να ντύνονται με μεσαιωνικά κοστούμια, να γίνουν μέρος του Φεστιβάλ και να διοργανώνονται δράσεις σε διάφορα σημεία της Μεσαιωνικής Πόλης… Για πολλά χρόνια το Φεστιβάλ γινόταν σε διαφορετικές πλατείες αλλά αργότερα το μεταφέραμε στην Τάφρο προκειμένου να επιλύσουμε με τον τρόπο αυτό τα διάφορα προβλήματα που ανέκυπταν. Θα πρέπει πάντως να πούμε ότι, μέχρι να πάρει σάρκα και οστά το Μεσαιωνικό Φεστιβάλ, πολύς κόσμος πίστευε ότι τα κάστρα της Ρόδου τα έκτισαν Ενετοί Ιππότες και άλλα ανυπόστατα. Έτσι, από την αρχή της ίδρυσής του τα μέλη του το Μεσαιωνικού Ρόδου, ένιωσαν την ανάγκη να οργανώσουν σεμινάρια, ξεναγήσεις και εργαστήρια, ανοιχτά για την τοπική κοινωνία με σκοπό τη γνωριμία με την πολιτιστική κληρονομιά και την ιστορία μας.

Ως Σύλλογος έχουμε δουλέψει επίσης πολύ με την Α’ βάθμια εκπαίδευση, γιατί σημαντικό για εμάς ήταν να γνωρίσουν οι μαθητές την ιστορία του τόπου μας. Έχουν υλοποιηθεί πολλά projects, μέσα από επιμορφωτικά προγράμματα για εκπαιδευτικούς που πραγματοποιήσαμε, σε συνεργασία με τα σχολεία της περιοχής μας, με αποτέλεσμα να διαχυθεί στην κοινωνία αυτή η πλευρά της ιστορίας μέσω των μαθητών κι αυτό για εμάς είναι ένας βασικός στόχος που επετεύχθη. Το Φεστιβάλ λοιπόν, έγινε ένα κίνητρο για να γνωρίσουμε αυτή την πτυχή της ιστορίας μας που μέχρι πρότινος ήταν σχεδόν αθέατη, παραγκωνισμένη θα έλεγα. Κακώς αναφέρεται αυτή ως η περίοδος των κατακτητών, εμείς δεν κάναμε το Φεστιβάλ για να προβάλουμε τους Ιππότες αλλά για να αναδείξουμε μια ιστορική περίοδο η οποία περιελάμβανε έναν σημαντικό πολιτισμό ο οποίος σε όλες του τις εκφάνσεις μάλιστα ήταν ανόθευτος ακόμα από οθωμανικά στοιχεία.
• Τα επόμενα σχέδια τι περιλαμβάνουν για το Μεσαιωνικό Φεστιβάλ της Ρόδου;
Το 2022, είναι μια επετειακή χρονιά για τη Ρόδο, δεδομένου ότι συμπληρώνονται 500 χρόνια από την αποχώρηση του Τάγματος των Ιπποτών, γεγονός που σηματοδοτεί μια δραματική αλλαγή στα δεδομένα του πολιτισμού και στην κοινωνία της Ρόδου. Πρόκειται για μια τεράστια μετάβαση αφού είναι η χρονιά που φεύγοντας οι Ιππότες πλέον οι ντόπιοι γίνονται ξένοι στον τόπο τους, δεδομένου ότι κλείνει γι’ αυτούς η Μεσαιωνική Πόλη. Με τη δύση του ήλιου, έπρεπε να βγαίνουν από τις πύλες που έκλειναν, γιατί δεν επιτρεπόταν να ζουν μέσα στην πόλη και βεβαίως αυτό σημαίνει ότι ήταν εκτεθειμένοι στις επιδρομές από πειρατές και άλλους εχθρούς, αφού δεν μπορούσαν να ζουν πλέον εντός των τειχών. Έτσι, αλλάζουν πολλά δεδομένα στην καθημερινότητά τους και γενικότερα στον πολιτισμό και στην ιστορία της Ρόδου. Γι’ αυτό, το 2022, σκεφτόμαστε να υλοποιήσουμε δράσεις που θα αφορούν στην αποχώρηση του Τάγματος των Ιπποτών και έχουμε συζητήσει με τον πρόεδρο του ΔΟΠΑΡ, κ. Αλ. Κολιάδη, για να διευρύνουμε το Μεσαιωνικό Φεστιβάλ και έχουμε ήδη την σύμφωνη γνώμη του, με την ελπίδα να καταφέρουμε να το προβάλουμε και στο εξωτερικό και να προσελκύσουμε περισσότερο κόσμο. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Οθωμανοί, υπήρξαν απειλή και για την υπόλοιπη Ευρώπη. Η Ρόδος ήταν το προπύργιό της που έπεσε. Αν είχε πέσει και η Βιέννη τότε, όταν ο Σουλεϊμάν, μετά από τη Ρόδο επεδίωξε να την κατακτήσει, δεν ξέρουμε ποια θα ήταν η έκβαση της ιστορίας… Καθώς λοιπόν οι Ευρωπαίοι έφτασαν πολύ κοντά στα πρόθυρα της Οθωμανικής κατοχής, θεωρείται μια μεγάλη ιστορική στιγμή για την Ευρώπη αλλά και για το ίδιο το Τάγμα, διότι από εκεί και πέρα αλλάζει ο ρους και της δικής του ιστορίας. Ευελπιστώ λοιπόν να υπάρξει μια σημαντική στήριξη του νέου μας εγχειρήματος σε ένα ευρύτερο επίπεδο.

Το Μεσαιωνικό «είδος» εξακολουθεί να είναι πολύ περιορισμένο στην Ελλάδα, δεν είναι εύκολο να δημιουργήσεις καινούρια πράγματα με ό,τι υπάρχει εδώ στη χώρα. Μέχρι το 2010 το Φεστιβάλ είχε διεθνή χαρακτήρα, μετά περιορίστηκαν πολύ τα κονδύλια και οι χορηγίες, λόγω της οικονομικής κρίσης, κι έτσι κάναμε ό,τι μπορούσαμε βασιζόμενοι στις δικές μας δυνάμεις κυρίως. Ο διεθνής χαρακτήρας όμως συμβάλλει στην μεγαλύτερη προβολή της διοργάνωσης άρα και του νησιού υπό ένα διαφορετικό πρίσμα, αυτό του πολιτισμού, ώστε να γίνει γνωστό και για ακόμα έναν λόγο, πέρα από τους γνωστούς για τους οποίους προσελκύει επισκέπτες. Υπάρχει τεράστιο πεδίο δράσης για να ενισχυθεί, μέσω του Μεσαιωνικού Φεστιβάλ, ο πολιτιστικός τουρισμός, σε μια περίοδο μάλιστα εκτός σεζόν που το νησί τον έχει ανάγκη. Υπάρχει κόσμος που ταξιδεύει για να παρακολουθήσει τέτοιες εκδηλώσεις όχι μόνο από την Ευρώπη αλλά και από Αμερική, Αυστραλία, Καναδά, Ισραήλ. Μάλιστα, ο Ελεύθερος Τύπος πρότεινε τη Ρόδο ως τον καλύτερο τουριστικό – πολιτιστικό προορισμό της Ελλάδας για το μήνα Μάιο, εξαιτίας της διοργάνωσης του Μεσαιωνικού Φεστιβάλ, για δύο συνεχόμενες χρονιές (2008, 2009), η Sunday Times και η Telegraph μάς έχουν συμπεριλάβει στα 10 καλύτερα φεστιβάλ της Ελλάδας ενώ το Μεσαιωνικό Φεστιβάλ είναι το πιο προβεβλημένο, τηλεοπτικά, πολιτιστικό γεγονός της Ρόδου.

• Κλείνοντας την συνέντευξη θα ήθελα να μας πεις ποιο είναι το όραμά σου για το Μεσαιωνικό Φεστιβάλ.
Το όραμά μου είναι από την αρχή το ίδιο και μέχρι στιγμής δεν έχει επιτευχθεί. Θα ήθελα να το αγκαλιάσει περισσότερο η τοπική αυτοδιοίκηση, να το στηρίξει ουσιαστικά, ώστε να μπορέσει το Μεσαιωνικό Φεστιβάλ της Ρόδου, το μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα, να αναδειχτεί σε ένα από τα πιο σημαντικά φεστιβάλ της Ευρώπης, να γίνει «κοινό κτήμα» της τοπικής κοινωνίας, όπου θα συμμετέχουν όλοι, ο καθένας με τον τρόπο του, ώστε να απογειωθεί και να αποτελέσει σημείο αναφοράς για το νησί μας, προβάλλοντας την τόσο ξεχωριστή πολιτιστική μας κληρονομιά.

Φωτογραφίες: Herb Jung, Παναγιώτης Λαμπριανίδης, Νίκος Πασχαλέρης, Sasa Blagojevic, Γιάννης Μαρκαντώνης