Καθήκοντα συμβούλου του Πρωθυπουργού για θέματα ενέργειας, κλίματος, περιβάλλοντος και κυκλικής οικονομίας, ανέλαβε πρόσφατα, ο συμπατριώτης μας, κ. Γιώργος Κρεμλής, κατόπιν απόφασης του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Ο κ. Κρεμλής είναι Διευθυντής ε.τ. της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εντεταλμένος για θέματα κυκλικής οικονομίας και νησιωτικότητας. Υπηρετεί στο περιβαλλοντικό και κοινωνικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου.
Είναι επίσης Πρόεδρος του Bureau της Σύμβασης Espoo και του Πρωτοκόλλου SEA, συμβάσεις της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη που διασφαλίζουν πως οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις έργων μελετώνται ενδελεχώς στα πρώτα στάδια σχεδιασμού κι ότι υπάρχει συντονισμός μεταξύ των εμπλεκομένων. Θα προεδρεύσει στη Διάσκεψη των Μερών το Δεκέμβριο του 2020.
Έχει μακρά σταδιοδρομία σε υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και σε κρατικούς φορείς, με έμφαση στην περιβαλλοντική πολιτική. Έχει διδάξει σε Πανεπιστήμια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό κι έχει συγγράψει βιβλία και πολυάριθμα άρθρα και μελέτες, που έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξενόγλωσσα έντυπα.
Διετέλεσε από το 1981 στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Νομικός Σύμβουλος στην κεντρική Νομική Υπηρεσία της ΕΕ καθώς και Προϊστάμενος Διοικητικών Μονάδων της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος, όπως της Νομικής Υπηρεσίας, της Περιβαλλοντικής Διακυβέρνησης, της Πολιτικής Συνοχής και Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων καθώς και της Εφαρμογής της Κοινοτικής Νομοθεσίας, της Πολιτικής Συνοχής και του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Διετέλεσε Διευθυντής ad interim της Διεύθυνσης Εφαρμογής της Κοινοτικής Νομοθεσίας, Διακυβέρνησης και Ευρωπαϊκού Εξαμήνου καθώς και Εκτελών χρέη Διευθυντής της Διεύθυνσης Νομικών Υποθέσεων και Συνοχής.
Άσκησε επίσης καθήκοντα επικεφαλής Μονάδας για θέματα συμμόρφωσης και εφαρμογής του περιβαλλοντικού κεκτημένου, διασφάλισης της ενσωμάτωσης των περιβαλλοντικών απαιτήσεων στο σύνολο των πολιτικών της ΕΕ, ιδίως στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και αξιολόγησης των συγχρηματοδοτούμενων έργων της ΕΕ καθώς και εφαρμογής των οδηγιών EIA/SEA (Environmental Impact Assessment/Strategic Environmental Assessment) για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, την Σύμβαση Espoo και το Πρωτόκολλο SEA. Παράλληλα είχε την ευθύνη για την περιβαλλοντική ενσωμάτωση στα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Ενέργειας και Μεταφορών.
Διετέλεσε Πρόεδρος των Δικτύων κρατικών εμπειρογνωμόνων: ΕΝΕΑ (European Network of Environmental Authorities) και EIA/SEA. Διετέλεσε επίσης Συμπρόεδρος του διακρατικού ευρωπαϊκού δικτύου περιβάλλοντος IMPEL (Implementation network: Environmental Law), Εκπρόσωπος της ΕΕ στο Παγκόσμιο δίκτυο περιβάλλοντος INECE, καθώς και Μέλος του ΔΣ του ΕΚΠΠΑ (Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης).
Είναι Επίτιμος Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Δικαίου του Περιβάλλοντος, της οποίας και υπήρξε ιδρυτικός πρόεδρος. Διετέλεσε επίσης μέλος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας.
Είναι μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και δικηγόρος στον Άρειο Πάγο από το 1995. Έχει διατελέσει επίσης Επιστημονικός ερευνητής του Κέντρου Διεθνούς & Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου στη Θεσσαλονίκη και, κατά την περίοδο μεταξύ 1991 και 1993, στην Ελλάδα, διετέλεσε Σύμβουλος του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας, Εθνικός Συντονιστής σε θέματα εσωτερικής αγοράς, Μέλος της Επιτροπής Ανταγωνισμού, Συντονιστής της Επιτροπής για θέματα ΕΟΚ παρά τω Πρωθυπουργώ (επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη), καθώς και Γενικός Γραμματέας σχέσεων με Ευρωπαϊκές Κοινότητες και Διεθνείς Οργανισμούς στο ΥΠΕΘΟ.
• Κύριε Κρεμλή, μετά την μάχη για την Ευρωβουλή, οριστήκατε σύμβουλος του πρωθυπουργού. Μιλήστε μας για τα νέα σας καθήκοντα και πού θα επικεντρωθείτε;
Ο πρωθυπουργός μου ανέθεσε καθήκοντα συμβούλου του για θέματα ενέργειας, κλίματος, περιβάλλοντος και κυκλικής οικονομίας. Τον ευχαριστώ για την τιμή και την εμπιστοσύνη. Είναι θέματα που κυριαρχούν στην παγκόσμια – κλιματική αλλαγή – αλλά και στην ευρωπαϊκή ατζέντα και που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την αειφόρο ανάπτυξη της Χώρας μας, την ποιότητα της ζωής μας και βέβαια και για το τουριστικό μας προϊόν. Η νησιωτικότητα είναι παρούσα σε όλα τα παραπάνω θέματα και θα είναι στο επίκεντρο των ενδιαφερόντων μου μια που τα νησιά ειναι ευάλωτα στην κλιματική αλλαγή και χρειάζονται, λόγω των ιδιαιτεροτήτων τους, στοχευμένες στρατηγικές κυκλικής οικονομίας.
Ο Πρωθυπουργός έχει ιδιαίτερη ευαισθησία σε όλα τα παραπάνω θέματα, έχει βάλει τον πήχυ ψηλά και τα αναδεικνύει με υψηλή τεχνογνωσία και πειθώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε όλα τα διεθνή fora.
• Ασχοληθήκατε ιδιαίτερα με τη νησιωτικότητα. Τι περιθώρια υπάρχουν μέσα από τα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία για την περίφημη ανάπτυξη και σε ποιους κλάδους;
Η νησιωτικότητα έχει ιδιαίτερες αναφορές σε δυο κεφαλαία της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) – στο κεφάλαιο της Πολιτικής Συνοχής και στο κεφάλαιο των Διευρωπαϊκών Δικτύων – ενώ είναι παράλληλα και συνταγματική επιταγή. Πρέπει να την αναδείξουμε ακόμη περισσότερο, τόσο στο πλαίσιο της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027, όσο και με πρωτοβουλίες που η Κυβέρνηση μας λόγω του αυξημένου κύρους της στην Ευρώπη μπορεί να αναλάβει. Μπορούμε να ζητήσουμε την εκπόνηση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για τα νησιά, κατά το πρότυπο της στρατηγικής που υπάρχει για τις υπερπόντιες περιφέρειες, τα ευρωπαϊκά δηλαδή νησιά των ωκεανών. Αν μελετήσει κανείς τη στρατηγική αυτή θα διαπιστώσει ότι τα προβλήματα της νησιωτικότητας που περιγράφει είναι τα ίδια με τα δικά μας. Στη λογική αυτή οι λύσεις και τα μέτρα στήριξης για τα νησιά μας θα πρέπει να είναι τα ίδια ή τουλάχιστον παρεμφερή.
Μπορούμε να προτείνουμε ρήτρα νησιωτικότητας σε όλα τα νομοθετήματα της ΕΕ αλλά και στα εθνικά νομοθετικά και κανονιστικά μέτρα, ώστε καταρχάς να αναλύονται και κατά δεύτερο να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητας των νησιών και τα αυξημένα κόστη που αυτές συνεπάγονται και να προβλέπονται ειδικές ρυθμίσεις ή παρεκκλίσεις.
Το μεταφορικό ισοδύναμο – ένα θετικό μέτρο – μπορεί να βελτιωθεί, να προβλεφθεί με ειδική ανακοίνωση της Επιτροπής ευελιξία στις κρατικές ενισχύσεις και να διαπραγματευτούμε στο πλαίσιο του νέου υπό σύσταση Ταμείου της ΕΕ, Just Transition Fund, την ένταξη της νησιωτικότητας αλλά και των ορεινών και ημιορεινών όγκων σε αυτό. Το Ταμείο αυτό θα στηρίζει καταρχήν περιφέρειες σε ενεργειακή μετάβαση (απεξάρτηση από τον άνθρακα/λιγνίτη) και στο πλαίσιο αυτό θα μπορούσαμε να εντάξουμε και τα νησιά που δεν έχουν ενεργειακή αυτάρκεια, εξαρτώνται από συμβατικούς ενεργειακούς πόρους που είναι ρυπογόνοι και είναι ευάλωτα στην κλιματική αλλαγή.
Η αναφορά στα Διευρωπαϊκά δίκτυα μπορεί να λειτουργήσει συνδυαστικά και να βοηθήσει στο πλαίσιο και του χρηματοδοτικού οργάνου Connecting Europe Facility. Σημειωτέον ότι στην τελευταία Γενική Συνέλευση της CPMR στο Παλέρμο, Διάσκεψης των Παράκτιων Περιφερειών της Ευρώπης, υποστηρίχθηκε η πρόταση της ένταξης των νησιών και των παράκτιων περιφερειών στο Just Transition Fund.
Η στρατηγική για τα νησιά – αν αποφασισθεί – θα αναδείξει και άλλα θέματα και λύσεις για τα νησιά που περιστοιχίζουν την ηπειρωτική Ευρώπη. Εξάλλου, μια στρατηγική συμμαχία με την Κύπρο και τη Μάλτα, τα δυο κράτη νησιά για τα οποία υπάρχει δήλωση στη ΣΛΕΕ, οτι εξομοιώνονται με νησιά, θα υποστηρίξει το αίτημα καθοριστικά.
• Όντας γνώστης σε θέματα κυκλικής οικονομίας θα ήθελα να μας μιλήσετε γι αυτό. Είναι πράγματι ένας τομέας στον οποίο η Ευρώπη, δίδει ιδιαίτερο βάρος;
Η κυκλική οικονομία είναι μια από τις κυρίαρχες προτεραιότητες της ΕΕ. Ενσωματώνεται σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ για να τις κάνει κυκλικές και να μειώσει έτσι το περιβαλλοντικό και το κλιματικό τους αποτύπωμα. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να προωθήσουμε την «κυκλική γεωργία», τον «κυκλικό τουρισμό» την «κυκλική ενεργεια» κ.ο.κ.
Στόχος της ειναι η ορθολογική διαχείριση και εκμετάλλευση των πόρων του πλανήτη, η προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η ηλεκτροκίνηση, η οικοκαινοτομία, η ανακύκλωση και γενικότερα η διαχείριση των αποβλήτων ως πρώτων υλών και δευτερογενών προϊόντων και η επαναχρησιμοποίηση του επεξεργασμένου νερού – των λυμάτων δηλαδή – των ΚΕΛ.
Στη νέα προγραμματική περιοδο θα διατεθούν κατά προτεραιότητα κονδύλια για την κυκλική οικονομία που υποστηρίζεται και από άλλα προγράμματα της ΕΕ – Interreg, Horizon 2020, LIFE, Cosme αλλά και από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων, ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει δημιουργήσει ειδική πλατφόρμα για την κυκλική οικονομία.
Θα πρέπει να εκπονηθούν στρατηγικές κυκλικής οικονομίας για όλες τις περιφέρειες της Χώρας και για κάποια μεγάλα νησιά, ώστε να εξειδικευτούν οι στόχοι και τα μέτρα υλοποίησής της λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητές τους.
• Είναι γνωστό πως το θέμα που απασχολεί την παγκόσμια κοινή γνώμη είναι η κλιματική αλλαγή. Τι μπορούμε να κάνουμε γι αυτό στην Ελλάδα και ειδικά στα νησιά μας;
Η Μεσόγειος και ειδικότερα τα νησιά μας είναι ευάλωτα στην κλιματική αλλαγή. Ήδη η θερμοκρασία στη Μεσόγειο έχει αυξηθεί κατά ένα βαθμό Κελσίου, ενώ ο στόχος το 2030 είναι να μην έχουμε γενικότερα αύξηση πάνω απο 1,5%.
Η εμπέδωση της κυκλικής οικονομίας θα εχει ευνοϊκά αποτελέσματα στο κλίμα, μια που η ΕΕ θέλει να τη διευρύνει διεθνώς ως το νέο παγκόσμιο οικονομικό μοντέλο.
Παράλληλα οι περιφέρειές μας και κατά περίπτωση κάποια νησιά πρέπει να εκπονήσουν σχέδια προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή που θα «κουμπώνουν» με τα σχέδια κυκλικής οικονομίας τους.
•Τα Διακυβεύματα ΕΙΔΙΚΑ για την Ρόδο:
Διάβρωση των ακτών
Να εκπονηθεί σχέδιο αφού προκηρυχθεί προηγουμένως μελέτη που μπορεί να χρηματοδοτηθεί από την τεχνική βοήθεια με πόρους της ΕΕ για ολοκληρωμένες παρεμβάσεις που πρέπει να σέβονται το περιβάλλον και που μπορεί να λειτουργήσουν θετικά και για το θαλάσσιο οικοσύστημα, Ποσειδωνία, φυσικοί ύφαλοι κλπ
Αξιοποίηση της λυματολάσπης ως πόρου από τον οποίο μπορεί να παραχθεί ενέργεια και κομπόστ
Αναβάθμιση του βιολογικού και χρησιμοποίηση ΑΠΕ για τη λειτουργία του
Προώθηση των ΑΠΕ στο νησί
Στήριξη πρωτοβουλιών βιομάζας και βιορευστών στα ξενοδοχεία – με κίνητρα – για να αξιοποιήσουν τα απόβλητα τροφίμων τους και στα σούπερ μάρκετ για να αξιοποιήσουν τα ληγμένα τρόφιμα. Μπορεί να παραχθεί βιοαέριο και καλής ποιότητας κομπόστ που χρειάζονται στο νησί.
Στήριξη σύγχρονων μεθόδων διαλογής των ανακυκλώσιμων στην πηγή ώστε να είναι καθαρά και να αξιοποιούνται άμεσα ως προϊόντα, πρώτες ύλες.
