Τουλάχιστον 3.419 μετανάστες έχουν χάσει τη ζωή τους στη Μεσόγειο από τον Ιανουάριο, με τον διάπλου αυτόν να έχει γίνει “η πιο θανάσιμη διαδρομή του κόσμου”, ένας απολογισμός ρεκόρ, ανακοίνωσε σήμερα η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (HCP).
«Καμπανάκι» χτυπά η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες προειδοποίησε στη διεθνή κοινότητα επισημαίνοντας ότι χάνει την προσήλωσή της στη διάσωση ανθρώπινων ζωών. Όπως σημειώνει, στις παράκτιες χώρες και τους περιφερειακούς συνασπισμούς κρατών επικρατεί σύγχυση σχετικά με τους τρόπους ανταπόκρισης στον αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων που πραγματοποιούν επικίνδυνα θαλάσσια ταξίδια, για να μεταναστεύσουν ή να ζητήσουν άσυλο.
Στη Γενεύη συνεχίζονται οι προετοιμασίες για την έναρξη εντός της ημέρας του «Διάλογου του Ύπατου Αρμοστή για το 2014», ενός άτυπου φόρουμ για θέματα πολιτικής, το οποίο φέτος επικεντρώνεται στην προστασία στη θάλασσα. Εν τω μεταξύ, ο ύπατος αρμοστής για τους Πρόσφυγες Αντόνιο Γκουτέρες τόνισε ότι ορισμένες κυβερνήσεις βλέπουν ολοένα περισσότερο την προσπάθεια να κρατήσουν τους ξένους έξω από τα σύνορά τους ως μεγαλύτερη προτεραιότητα από την υποχρέωση τήρησης του θεσμού του ασύλου.
«Αυτό είναι σφάλμα. Είναι ακριβώς η λανθασμένη αντίδραση σε μια εποχή όπου πρωτοφανής αριθμός ανθρώπων επιχειρεί να ξεφύγει από πολέμους» δήλωσε ο κ. Γκουτέρες. «Η ασφάλεια και η διαχείριση της μετανάστευσης απασχολούν όλα τα κράτη, αλλά οι πολιτικές πρέπει να χαράσσονται με τέτοιο τρόπο ώστε οι ανθρώπινες ζωές να μην καταλήξουν να γίνουν παράπλευρες απώλειες».
Επικίνδυνα ταξίδια
Η ίδια η φύση της θαλάσσιας διέλευσης καθιστά δύσκολη την αξιόπιστη σύγκριση με τα δεδομένα προηγούμενων χρόνων. Όμως τα διαθέσιμα στοιχεία οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το 2014 σημειώθηκε καινοφανής αριθμός θαλάσσιων διελεύσεων. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις λιμενικών αρχών, τις πληροφορίες από επιχειρήσεις αποτροπής και άλλες διαδικασίες επιτήρησης, τουλάχιστον 348.000 άνθρωποι πραγματοποίησαν τέτοια επικίνδυνα ταξίδια από τις αρχές Ιανουαρίου σε ολόκληρο τον κόσμο. Ιστορικά, βασική αιτία των θαλάσσιων διελεύσεων ήταν η μετανάστευση. Όμως το 2014 παρουσιάζει αύξηση ο αριθμός των αιτούντων άσυλο που συμμετέχουν σε αυτά τα ταξίδια.
Ο μεγαλύτερος αριθμός αφίξεων δια θαλάσσης σημειώνεται στην Ευρώπη, καθώς συγκρούσεις εκτυλίσσονται στα νότια (Λιβύη), τα ανατολικά (Ουκρανία) και τα νοτιοανατολικά (Συρία / Ιράκ) της Γηραιάς Ηπείρου. Περισσότεροι από 207.000 άνθρωποι, όχι όλοι έχοντες ανάγκη τη διεθνή προστασία, έχουν διασχίσει τη Μεσόγειο από τις αρχές Ιανουαρίου. Ο αριθμός αυτός είναι σχεδόν τριπλάσιος των περίπου 70.000 ανθρώπων (ο μεγαλύτερος μέχρι τότε αριθμός που είχε καταγραφεί), οι οποίοι διέσχισαν τη Μεσόγειο το 2011, όταν ο εμφύλιος πόλεμος στη Λιβύη βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη. Για πρώτη φορά, το 2014, σημαντικό τμήμα (σχεδόν 50% του συνόλου) της τραγικής εξόδου ήταν άνθρωποι από τις λεγόμενες «χώρες προέλευσης προσφύγων» (κυρίως από τη Συρία και την Ερυθραία).
Εκτός από τη Μεσόγειο, υπάρχουν τουλάχιστον τρεις ακόμη μεγάλες θαλάσσιες οδοί, τις οποίες χρησιμοποιούν τόσο οι μετανάστες όσο και οι άνθρωποι που διαφεύγουν από συγκρούσεις ή διώξεις: Στο Κέρας της Αφρικής 82.680 άνθρωποι διέσχισαν τον Κόλπο του Άντεν και την Ερυθρά Θάλασσα από την 1η Ιανουαρίου μέχρι το τέλος Νοεμβρίου, οδεύοντας κυρίως από την Αιθιοπία και τη Σομαλία προς την Υεμένη, και έπειτα τη Σαουδική Αραβία και τις χώρες του Περσικού Κόλπου. Στη Νοτιοανατολική Ασία, υπολογίζεται ότι 54.000 άνθρωποι έχουν πραγματοποιήσει θαλάσσιες διελεύσεις από την αρχή της χρονιάς, αναχωρώντας στην πλειονότητά τους από το Μπαγκλαντές ή τη Μιανμάρ, με κατεύθυνση την Ταϊλάνδη, τη Μαλαισία ή την Ινδονησία. Στην Καραϊβική, τουλάχιστον 4.775 άνθρωποι ταξίδεψαν σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία δια θαλάσσης μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου και της 1ης Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους, με την ελπίδα να ξεφύγουν από τη φτώχεια ή αναζητώντας άσυλο.
Θύματα στις θαλάσσιες διόδους
Κατά τη διάρκεια αυτών των ταξιδιών, πολλοί πεθαίνουν ή πέφτουν θύμα του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος. Η ΥΑ έχει πληροφορίες για 4.272 καταγεγραμμένους θανάτους παγκοσμίως από την αρχή της χρονιάς. Τουλάχιστον 3.419 από αυτούς σημειώθηκαν στη Μεσόγειο – καθιστώντας τη την πλέον θανατηφόρα θαλάσσια δίοδο. Στη Νοτιοανατολική Ασία, εκτιμάται ότι 540 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους επιχειρώντας να διασχίσουν τον κόλπο της Βεγγάλης. Στην Ερυθρά Θάλασσα και στον Κόλπο του Άντεν, τουλάχιστον 242 ζωές είχαν χαθεί μέχρι τις 8 Δεκεμβρίου, ενώ στην Καραϊβική είχαν καταγραφεί 71 νεκροί ή αγνοούμενοι μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου. Εν τω μεταξύ, τα δίκτυα της διακίνησης ανθρώπων αναπτύσσονται ραγδαία, λειτουργώντας με ατιμωρησία σε περιοχές αστάθειας ή σύγκρουσης, μεγιστοποιώντας τα κέρδη τους που βασίζονται στην ανθρώπινη απελπισία.
Σύμφωνα με τον κ. Γκουτέρες, με το να εστιάζουν οι κυβερνήσεις σε μεμονωμένες πλευρές ενός πολυεπίπεδου και διακρατικού προβλήματος (καθώς συχνά αφορά διαδρομές που διασχίζουν πολυάριθμα σύνορα και εκτείνονται σε μήκος χιλιάδων χιλιομέτρων), αντιλαμβάνονται γρήγορα ότι δεν μπορούν να ανακόψουν τη ροή ούτε να κάνουν τους ανθρώπους να σταματήσουν να χάνουν τη ζωή τους κατά το ταξίδι.
«Δεν μπορείς να σταματήσεις μέσω της αποτροπής έναν άνθρωπο που διαφεύγει για να σώσει τη ζωή του, χωρίς να κλιμακώσεις περεταίρω τους κινδύνους» δήλωσε ο κ. Γκουτέρες. «Πρέπει να αντιμετωπιστούν οι πραγματικές αιτίες του προβλήματος. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εξετάσουμε γιατί οι άνθρωποι τρέπονται σε φυγή, τι τους εμποδίζει από το να ζητήσουν άσυλο με ασφαλέστερο τρόπο, καθώς και τι μπορεί να γίνει για την πάταξη των εγκληματικών δικτύων που επωφελούνται από την κατάσταση, προστατεύοντας παράλληλα τα θύματα. Σημαίνει, επίσης, ότι διαθέτουμε κατάλληλα συστήματα για να ανταποκριθούμε στις αφίξεις και να διακρίνουμε τους πραγματικούς πρόσφυγες από εκείνους που δεν είναι πρόσφυγες».
Ο φετινός «Διάλογος του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες» ξεκινά την Τετάρτη και θα συνεχιστεί και την Πέμπτη. Πρόκειται να παρευρεθούν εκπρόσωποι κυβερνήσεων, μη κυβερνητικών οργανώσεων και λιμενικών αρχών, μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, καθώς και επικεφαλείς και αντιπρόσωποι διεθνών οργανισμών που είναι εταίροι της Υ.Α., όπως ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης, το Γραφείο του ΟΗΕ για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
