Συνέντευξη στη
Νεκταρία Μπίλλη
Στο Ευρωπαικό Συμβούλιο θα δοθεί πολύ σκληρή μάχη. Σήμερα πάμε σε μια κορυφαία Σύνοδο με την πλειοψηφία των χωρών δίπλα μας. Μετράμε ήδη 13 χώρες στο μέτωπο, υπέρ των κυρώσεων. Το μεγάλο σημερινό άγχος της Τουρκίας, μετά την Ευρώπη, είναι οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις, ενόψει της νέας κυβέρνησης Μπάιντεν. Γι’ αυτό σπεύδουν από νωρίς, με τις δηλώσεις Ακάρ, να δείξουν πνεύμα και διάθεση συνδιαλλαγής και συμβιβασμού: Για την Ελλάδα, τα πάντα είναι αξιοποιήσιμα και ενδεχόμενα προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα εθνικά συμφέροντα αναφέρει ο Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και βουλευτής ΝΔ Βορείου Τομέα Αθηνών Δημήτρης Καιρίδης.
• Κύριε καθηγητά ένα δύσκολο μπραντ ντε φερ σχετικά με το ζήτημα των κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας, αναμένεται να διεξαχθεί στην προσεχή Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Τι αναμένει η Ελλάδα αναφορικά με το μείζον αυτό θέμα;
Πράγματι στο Ευρωπαικό Συμβούλιο θα δοθεί πολύ σκληρή μάχη. Η Ελλάδα έχει θέσει στο τραπέζι όλο το φάσμα περιορισμών, μέτρων και κυρώσεων που πρέπει να επιβληθούν στην Τουρκία για την μέχρι τώρα προκλητική, παραβατική και πειρατική της συμπεριφορά. Οι κυρώσεις σε πρόσωπα, εταιρείες, ο κατάλογος των οικονομικών μέτρων και το έμπαργκο των όπλων προς την Τουρκία αποτελούν το συνολικό πλαίσιο, το οποίο θα επιδιώξει η Ελλάδα με τους συμμάχους της. Το κυριότερο όλων όμως είναι, πέρα από την αξιολόγηση του κάθε επιμέρους μέτρου, να σταλεί το μήνυμα στην Τουρκία: Ότι η Ευρώπη, με ηθική αξιοπρέπεια, με στρατηγική αυτονομία και με γεωπολιτική ισχύ, έχει πάρει τις αποφάσεις της και απαντά στην τουρκική επιθετικότητα και παραβατικότητα. Και ότι θα κλιμακώσει την απάντηση της, όσο δεν αλλάζει στάση η Τουρκία.
• Η κατάσταση στις ευρωτουρκικές σχέσεις δεν έχει βελτιωθεί καθόλου σε σχέση με την τελευταία φορά που οι 27 ασχολήθηκαν με το ζήτημα στο προηγούμενο ευρωπαϊκό συμβούλιο. Το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε προσφάτως υπέρ των κυρώσεων σηματοδοτεί κάτι;
Οι ευρωτουρκικές σχέσεις όχι μόνο δεν έχουν βελτιωθεί αλλά επιδεινώνονται ραγδαία. Και όχι μόνο λόγω Ελλάδας και Κύπρου. Δείτε, το σοβαρό φαινόμενο της ισλαμικής τρομοκρατίας. Η ευρωτουρκική κρίση είναι πλέον αντιληπτή σε όλη την Ευρώπη και αυτό εξέφρασε με το ψήφισμα του, το Ευρωπαικό Κοινοβούλιο. Σ’ αυτό το σημείο, πρέπει να τονίσουμε την μεγάλη προσπάθεια της Ελλάδας να μετατρέψει τις ελληνοτουρκικές διαφορές σε ευρωτουρκικές. Δεν ήταν εύκολο και σίγουρο αλλά το πετύχαμε. Σήμερα πάμε σε μια κορυφαία Σύνοδο με την πλειοψηφία των χωρών δίπλα μας. Μετράμε ήδη 13 χώρες στο μέτωπο, υπερ των κυρώσεων. Αυτό είναι αποτέλεσμα μιας μεγάλης και επιτυχημένης διπλωματικής πολιτικής της χώρας.
• Ο Τούρκος πρόεδρος παρουσιάζει μια διττή συμπεριφορά: Από τη μια εμφανίζεται διαλλακτικός ενόψει της Συνόδου Κορυφής αποσύροντας το ερευνητικό πλοίο ORUC REIS, ενώ από την άλλη εκδίδει NAVTEX για άσκηση εντός του τουρκολιβυκού μνημονίου νοτιοανατολικά της Κρήτης. Πώς να εκλάβουμε τις ενέργειες αυτές σε συνδυασμό και με τις εμπρηστικές δηλώσεις του λίγες ημέρες πριν τη σύνοδο;
Η Τουρκία και ο ίδιος ο Ερντογάν, αντιλαμβάνεται ότι όσο περνάει ο χρόνος η Ευρώπη αφυπνίζεται και αντιδρά σε ό,τι αφορά τον συνολικό νεοθωμανικό κίνδυνο. Γι’ αυτό χρησιμοποιεί κάθε τρόπο και μέθοδο είτε της συνδιαλλαγής είτε της απειλής προκειμένου ν’ ανακόψει αυτή την αύξανόμενη ευρωπαϊκή συνειδητοποίηση απέναντι στην επιθετικότητά του. Κυρίως όμως στοχεύει με αυτή την διπλή- εναλλασσόμενη πολιτική να διασπάσει το ευρωπαικό μέτωπο και κυρίως τον γαλλογερμανικό πυρήνα του, προκειμένου να οδηγήσει σε αμηχανία και αναποφασιστικότητα την ευρωπαική πολιτική. Δεν θα τα καταφέρει και αυτό θα φανεί και το διήμερο που έρχεται αλλά και το επόμενο διάστημα που θα τρέξουν οι ευρωτουρκικές σχέσεις.
• Παράλληλα ήθελα να σχολιάσετε και τις εμπρηστικές δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου για τον Εμμανουέλ Μακρόν, όπως «ότι ελπίζει η Γαλλία να τον πολλαπλές στοχεύσεις ξεφορτωθεί σύντομα» και ότι αποτελεί «βάρος» Αυτά υποδηλώνουν εκνευρισμό; Είναι ικανά να επηρεάσουν τις χώρες που είναι ευνοϊκές απέναντι του;
Οι εμπρηστικές δηλώσεις κατά του Μακρόν προσωπικά εξυπηρετούν πολλαπλές στοχεύσεις: Πρώτον, επιχειρεί σταθερά την διάσπαση του ευρωπαικού μετώπου και της ατμομηχανής του, που είναι ο γαλλογερμανικός άξονας. Δεύτερον, επιχειρεί την συσπείρωση του ευρύτερου μουσουλμανικού κόσμου, καθότι ο Μακρόν πρωτοστατεί εναντίον του θρησκευτικού εξτρεμισμού. Τρίτον, σημαδεύει την Γαλλία διότι συγκρούεται γεωπολιτικά απευθείας με την τουρκική πολιτική στη Α. Μεσόγειο και στα μέτωπα με Ελλάδα και Κύπρο. Τέταρτον, ο Ερντογάν θεωρεί ότι ο πρόεδρος Μακρόν είναι «ο αδύναμος κρίκος» λόγω της εσωτερικής αμφισβήτησης των κίτρινων γιλέκων για να πετύχει την αντιδυτική-αντιευρωπαική-μουσουλμανική εσωτερικά συσπείρωση των Τούρκων. Και, τέταρτον, ο Ατατούρκ ήταν «Γάλλος» στην αντίληψή του για το κοσμικό τουρκικό κράτος και η επίθεση στον Μακρόν είναι επίθεση και στον Κεμαλισμό.
• Οι ΗΠΑ ασκούν ασφυκτική πίεση στην Τουρκία όπως έγινε γνωστό για τον αμυντικό προϋπολογισμό του 2021 προβλέπει την επιβολή κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας για την απόκτηση του ρωσικού συστήματος S-400. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό στην πράξη;
Το μεγάλο σημερινό άγχος της Τουρκίας, μετά την Ευρώπη, είναι οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις, ενόψει της νέας κυβέρνησης Μπάιντεν. Γι’ αυτό σπεύδουν από νωρίς, με τις δηλώσεις Ακάρ, να δείξουν πνεύμα και διάθεση συνδιαλλαγής και συμβιβασμού. Από την άλλη, οι Αμερικάνοι με την αυστηρή διατύπωση για επιβολή κυρώσεων εντός 30 ημερών που γνωστοποιήθηκε στον αμυντικό προυπολογισμό του 2021 δείχνουν αποφασισμένοι να πάνε σε επανατοποθέτηση των σχέσεων από την χαλαρή αντιμετώπιση Τραμπ. Να πάνε σε οριοθέτηση και ξεκαθάρισμα των σχέσεων της Τουρκίας με τους ρωσικούς εξοπλισμούς. Είναι κρισιμότατο θέμα που θα παίξει καθοριστικό ρόλο και στα θέματα του ΝΑΤΟ αλλά και σ’αυτά των ελληνουτουρκικών διαφορών.
• Μήπως τελικά και σε περίπτωση που τα αποτελέσματα της Συνόδου δεν είναι τα προσδοκόμενα, ήρθε η ώρα η Ελλάδα να αρχίσει να μελετά το θέμα για ενδεχόμενο βέτο;
Για την Ελλάδα, τα πάντα είναι αξιοποιήσιμα και ενδεχόμενα προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα εθνικά συμφέροντα. Από εκεί και πέρα, είναι θέμα τακτικής και στρατηγικής αξιολόγησης τι συμφέρει μια χώρα σ’ ένα σύνθετο πεδίο διαπραγματεύσεων, όπως είναι αυτό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα ουσιαστικά ξεκίνησε μόνη της μαζί με την Κύπρο και τώρα συμφωνεί με την πολιτική της έναντι της Τουρκίας η συντριπτική πλειοψηφία της ΕΕ. Χρειάζεται να έχεις δίκιο, σωστή πολιτική, κόπο και πειθώ διότι η υπόθεση με την Τουρκία δεν είναι αγώνας ταχύτητας αλλά μαραθώνιος.
• Η Τουρκία προτείνει και επιδιώκει διάλογο από μηδενική βάση. Πόσο αυτό δυσκολεύει την Ελλάδα έναντι των Ευρωπαίων;
Η Ευρωπαϊκή ‘Ενωση έχει τοποθετηθεί επισήμως σε προηγούμενο χρόνο ότι οι ελληνοτουρκικές διαφορές αφορούν το θέμα των θαλασσίων ζωνών. Γι’ αυτό ακριβώς υπήρχαν και οι σχετικές τουρκικές αντιδράσεις περί μεροληψίας υπέρ των Ελλήνων:
Για την Ελλάδα, τα πάντα είναι αξιοποιήσιμα και ενδεχόμενα προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα εθνικά συμφέροντα. Η Τουρκία είναι αυτή που τον φοβάται, γι’αυτό προβάλλει ως δικό της πλεονέκτημα και επιχειρεί να εφαρμόσει, την πρακτική της στρατιωτικοποίησης για να οδηγηθούμε σε διπλωματικό εξαναγκασμό.
