Συνέντευξη
στην Πέγκυ Ντόκου
Την αποκαρδιωτική εικόνα της τοπικής αγοράς περιγράφει σήμερα σε συνέντευξή του στην «δ», με αρκετά μελανά χρώματα, ο κ. Νίκος Παπασταματίου, γενικός γραμματέας του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου. Παράλληλα, μιλάει για τον ρόλο του Επιμελητηρίου, τις προτεραιότητές του και για το… «οικονομικό θαύμα» της Ρόδου, πώς δημιουργήθηκε και πώς υπάρχει ακόμη!
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Κύριε Παπασταματίου, θέλω να ξεκινήσουμε, ζητώντας από εσάς να μας δώσετε την εικόνα της τοπικής αγοράς καθώς έκλεισε ο πρώτος μήνας του νέου έτους.
Πρέπει να καταλάβουμε ότι ακόμη είμαστε στην περίοδο των χειμερινών εκπτώσεων που υποτίθεται ότι θα διαρκέσουν μέχρι το τέλος του Φεβρουαρίου. Αλλά έχοντας καλύψει τον πρώτο μήνα και τις αρχές του δεύτερου μήνα του νέου έτους, είμαστε σε θέση να δώσουμε στοιχεία για την κίνηση της αγοράς σε εκπτωτική περίοδο. Τα αποτελέσματα είναι «τραγικά»: οι διαπιστώσεις μιλούν για μείωση από 30 – 40% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρσι. Δεύτερο στοιχείο, είναι ότι η μεγαλύτερη πτώση καταγράφεται στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις –που δυστυχώς είναι οι τοπικές. Στα υποκαταστήματα πολυεθνικών ή αλυσίδων, η πτώση είναι μικρότερη. Τρίτο στοιχείο, κλάδοι οι οποίοι έχουν υποστεί απλώς μείωση είναι αυτοί της διατροφής και της γρήγορης εστίασης. Η ένδυση, η υπόδηση, η διασκέδαση, τα είδη δώρων και τα παιχνίδια έχουν την μεγαλύτερη πτώση.
• Μετά την περιβόητη «Black Friday» πώς διαμορφώθηκε το σκηνικό;
Μετά την «Black Friday» -η οποία υπήρξε επιτυχής- δεν ξαναήρθε ημέρα για την οποία, οι επιχειρήσεις είπαν ότι είχαν καλές εισπράξεις. Συνεπώς, όλα τα διαθέσιμα, διοχετεύτηκαν είτε εκείνη την ημέρα, είτε σε ανελαστικές δαπάνες, είτε στις οφειλές οι οποίες επίκεινται, όπως φόροι κλ.π.
• Ωστόσο στην Ρόδο, παρουσιάζεται μεγάλη αύξηση των «Franchise». Γιατί οι επιχειρηματίες επιλέγουν αυτό το είδος;
Εγώ θα σας πω ότι η λύση του «Franchising» δεν είναι ούτε πανάκεια αλλά ούτε και αποδιοπομπαία. Εάν η σύμβαση είναι καλή, μπορεί να δώσει αποτελέσματα. Συνήθως οι όροι αυτών των συμβάσεων είναι σκληροί γι’ αυτό και τα αποτελέσματα είναι πενιχρά. Επειδή ωστόσο το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι πάρα πολύ σκληρό και δύσκολο και χρειάζεται συνεχή ανανέωση, μελέτη της αγοράς, προσοχή στο κόστος (που επιτυγχάνεται με την κλίμακα αγορών), ενημέρωση και προσαρμογή στα δεδομένα –κάτι που μπορούν να κάνουν μόνον οι μεγάλες εταιρείες- καθείς θεωρεί, πως καλείται να μπει κάτω από μια «ομπρέλα» έστω και με λιγότερα αποτελέσματα, όποια κι αν είναι αυτά. Βεβαίως, το μεγάλο κομμάτι του «Franchising» είναι στην γρήγορη εστίαση όπου πράγματι οι εθνικές αλυσίδες έχουν κάνει θαύματα, με χαμηλότατα κοστολόγια, προσφέροντας ικανοποιητική ποιότητα. Και μάλιστα, έχει παρατηρηθεί ότι οι πελάτες αυτής της συγκεκριμένης αγοράς, είναι επαναλαμβανόμενοι, δηλαδή σταθεροί.
• Ωστόσο, το «Franchising» σε τοπικό επίπεδο έχει να κάνει και με το κομμάτι της ένδυσης και της υπόδησης –πράγμα που το κάνει πολύ ανταγωνιστικό απέναντι στις ντόπιες επιχειρήσεις. Δεν είναι όμως πάντα και πιο φτηνά αυτά που προσφέρουν.
Θα σας πω ότι το κομμάτι της ένδυσης, εξαρτάται από την ποιότητα που μπορεί να επιτύχει κανείς. Πού οφείλεται άλλωστε η επιτυχία των μεγάλων αλυσίδων στην ένδυση; Στην χαμηλή τιμή η οποία όμως είναι συνάρτηση της αποδεκτής ποιότητας και του καλού σχεδίου. Και όχι μόνον αυτό. Στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται ο πελάτης. Πρέπει να καταλάβουμε όλοι μας, ότι ο πελάτης δεν πάει πια να ψωνίσει στο «κινέζικο» μαγαζί το οποίο έχει μεν χαμηλές τιμές, αλλά προσφέρει χαμηλή ποιότητα με ένα διφορούμενο περιβάλλον. Σε ένα άλλο κατάστημα, το περιβάλλον παίζει ρόλο. Και για να αναλύσουμε για ποιον λόγο ο πελάτης δεν πήγε σε ένα τοπικό κατάστημα: δυστυχώς, η μεγάλη ευχέρεια αγοράς σε κλίμακα που έχουν αυτές οι επιχειρήσεις, η μεγάλη ευχέρεια παραγωγής σε χώρες όπου οι τιμές είναι πάρα πολύ χαμηλές, φέρουν το αποτέλεσμα της πάρα πολύ χαμηλής τιμής. Και βέβαια, το κριτήριο του κόστους στην αγορά, υπερισχύει από οποιαδήποτε πατριωτισμό, φιλική σχέση ή οικογενειακή σχέση –από το τοπικό κατάστημα που βρίσκεται παραπλήσια.
• Να περάσουμε στο Επιμελητήριο Δωδεκανήσου. Είναι ένας ιστορικός θεσμός και έχει εγκαθιδρυθεί στην τοπική κοινωνία. Ποιες είναι οι άμεσες προτεραιότητές σας ως διοίκηση;
Είναι ενθαρρυντικό ότι στις τάξεις της νέας διοίκησης, ήρθαν νέοι άνθρωποι –πράγμα που ήταν σχετικά δύσκολο τις προηγούμενες φορές. Επιπλέον, το Επιμελητήριο Δωδεκανήσου, έχει συμβούλους σε πέντε νησιά. Άρα είναι πλέον ‘δωδεκανησιακός’ ο χαρακτήρας του. Έχει διασπορά στα σωματεία όπως στην μεταποίηση. Π.χ. στους ψυκτικούς, στους ηλεκτρολόγους, στους επισκευαστές αλουμινίων, στα ταξιδιωτικά γραφεία και σε όλους γενικά τους κλάδους της οικονομίας. Άρα λοιπόν, αυτή την στιγμή το Επιμελητήριο Δωδεκανήσου μπορεί να παίρνει μηνύματα από παντού και να αντιδρά αντίστοιχα.
Στις προτεραιότητες μας: η πληροφόρηση της Πολιτείας, η ενημέρωσή της και γενικότερα η τοποθέτηση και προώθηση των προβλημάτων της τοπικής οικονομίας. Αυτός είναι και ο καταστατικός ρόλος των Επιμελητηρίων γενικότερα. Επιπλέον, η ενημέρωση των μελών του σε σχέση με τις προοπτικές της οικονομίας αλλά και σε θέματα που αφορούν την επιχειρηματικότητα ανά κλάδο.
Η συμμετοχή μας σε εκθέσεις. Το Επιμελητήριο Δωδεκανήσου ήταν αυτό που χάραξε την διασύνδεση του Τουρισμού με την Γαστρονομία, προωθώντας έτσι την ανάπτυξη της τοπικής παραγωγής και την διασύνδεσή της με τον Τουρισμό, που είναι το μεγάλο μας όπλο. Μην ξεχνάτε ότι το πρώτο προϊόν ήταν το Aegean Cuisine. Ακολούθησαν όλα τα υπόλοιπα.
• Είστε αισιόδοξος για την επιχειρηματικότητα στα Δωδεκάνησα; Έχει υποστεί πάρα πολλά πλήγματα από όλες τις απόψεις, αλλά ακόμη και εν μέσω εχθρικού περιβάλλοντος, βλέπουμε ότι συνεχίζει να υπάρχει ενδιαφέρον από επιχειρηματίες που θέλουν να «τολμήσουν».
Πράγματι η Ρόδος και η Δωδεκάνησος ήταν μια περιοχή, η οποία πάντα ασχολιόταν με το εμπόριο. Οι αρχαίοι Ρόδιοι, έκαναν εμπόριο. Το σήμα του ΕΒΕΔ με τις τριήρεις είναι το σήμα του ναυτικού των Ροδίων, το οποίο μετέφερε τα προϊόντα που αγόραζαν από την τότε Ένωση (που ήταν η Δωρική Εξάπολις) ενώ είχαν και παραγωγή. Ήταν μια περιοχή που ανέκαθεν αναπτύχθηκε από το εμπόριο της.
Και θα έρθω στο σήμερα που το ειδικό δασμολόγιο που οι κατακτητές Ιταλοί και αργότερα η ελληνική Πολιτεία συνέχισε μέχρι και την δεκαετία του ’80, ήταν ο μοχλός ανάπτυξης της Δωδεκανήσου. Η τεράστια απώλεια που αργότερα συνειδητοποίησε ο επιχειρηματικός κόσμος, ήταν η απώλεια του ειδικού δασμολογίου. Αυτό ήταν η έμπρακτη απόδειξη της νησιωτικότητας και της νησιωτικής πολιτικής.
Δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι οι πρώτες τουριστικές επιχειρήσεις βασίζονταν σε τρεις πηγές χρηματοδότησης: η πρώτη ήταν οι έμποροι (υφασμάτων και ειδών διατροφής), η δεύτερη από το χρήμα που εισέρρευσε από Ρόδιους μετανάστες που επέστρεψαν και η τρίτη οι όποιες αναπτυξιακές πολιτικές και δάνεια που δόθηκαν σε ντόπιους επιχειρηματίες και έφτιαξαν τα πρώτα ξενοδοχεία.
• Και δημιουργήθηκε το «οικονομικό θαύμα» της Ρόδου….
Το οποίο, κανονικά συνεχίζει να υπάρχει! Όταν μιλάμε για μια περιοχή με τόσες ξενοδοχειακές κλίνες, διανυκτερεύσεις, κ.λπ. Όσον αφορά στην επιχειρηματικότητα πιστεύω ότι ο μόνος εχθρός της είναι το ασταθές επιχειρηματικό περιβάλλον. Ειδάλλως δεν θέλει κανένας να επενδύσει είτε ντόπιος είτε ξένος, και ιδίως όταν είναι νεαροί επιχειρηματίες. Η νέα γενιά, δεν προσαρμόζει την θέλησή της για επιχειρηματικότητα μόνο πάνω στο ένστικτο όπως οι παλαιότεροι. Έρχονται με στοιχεία τα οποία δεν είναι δυστυχώς, ενθαρρυντικά. Το ενθαρρυντικό είναι ότι θα υπάρχουν πάντα ευκαιρίες σε νέες τεχνολογίες, εξειδικευμένους τομείς κ.λπ.
• Υπάρχει πάντως μια «έκρηξη» στον τομέα της γρήγορης εστίασης. Για ποιον λόγο γίνεται αυτό;
Νομίζω ότι είναι μια επιλογή που δείχνει εύκολη, αλλά εδράζεται σε σαθρές βάσεις. Έχει λιγότερα κόστη αλλά δεν είναι έτσι στην πραγματικότητα. Είναι ο φτηνός τρόπος προσέλκυσης πελατείας αλλά μεγάλο μέρος αυτών των επιχειρήσεων είναι «θνησιγενές»…
