Μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου στη Βουλή, ανοίγει ο δρόμος για να ξεκινήσουν από το 2025 τη λειτουργία τους τα πρώτα παραρτήματα. Τουλάχιστον 10 πανεπιστήμια από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη έχουν έρθει σε επαφή με το υπουργείο Παιδείας και διερευνούν τις επόμενες κινήσεις τους. Οι όροι και οι προϋποθέσεις για να πάρουν άδεια λειτουργίας ανώτατες σχολές από το εξωτερικό. Τι θα ισχύσει για το διδακτικό προσωπικό και τους φοιτητές.
Διπλή «απόβαση» από ξένα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα ετοιμάζεται στη χώρα μας, μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για τα μη κρατικά πανεπιστήμια από τη Βουλή. Η πρώτη «απόβαση» βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, καθώς μεγάλα και φημισμένα ιδρύματα του εξωτερικού έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη διοργάνωση κοινών μεταπτυχιακών προγραμμάτων με ελληνικά πανεπιστήμια, ενώ για τη δεύτερη «απόβαση» ετοιμάζονται ήδη μεγάλα πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής ενόψει της έναρξης της ισχύος του νόμου για την εγκατάσταση των παραρτημάτων, δηλαδή το ακαδημαϊκό έτος 2025.
Στο πλαίσιο αυτό, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι με τον νέο νόμο θεσμοθετούνται και χρηματοδοτούνται κοινά προγράμματα ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων με 60 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Για τα προγράμματα αυτά υπάρχει ήδη μεγάλο ενδιαφέρον και δρομολογούνται ήδη συνεργασίες ανάμεσα σε ελληνικά και αμερικανικά κυρίως πανεπιστήμια.
Ενδεικτικά, το φημισμένο Πανεπιστήμιο Yale ετοιμάζει κοινά μεταπτυχιακά με το ΕΚΠΑ και το Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης με το ΕΜΠ, ενώ ενδιαφέρον για κοινά μεταπτυχιακά με ελληνικά πανεπιστήμια έχουν εκδηλώσει ακόμα το Purdue University από την Ιντιάνα (το τρίτο δημόσιο πανεπιστήμιο των ΗΠΑ στη σχετική κατάταξη) αλλά και το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, το περίφημο UCLA. Σύμφωνα με πληροφορίες από πηγές του υπουργείου Παιδείας, αρκετά ακόμη αμερικανικά, αγγλικά και γαλλικά πανεπιστήμια ετοιμάζονται να καταθέσουν προτάσεις για τη χρηματοδότηση κοινών μεταπτυχιακών από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Εκδήλωσαν ενδιαφέρον
Η δεύτερη «απόβαση» θα αφορά την εγκατάσταση παραρτημάτων ήδη λειτουργούντων πανεπιστημίων με έδρα στο εξωτερικό, όπως προβλέπεται από τον νόμο που ψηφίστηκε από τη Βουλή την περασμένη Παρασκευή. Ηδη, από τις αρχές του χρόνου, περισσότερα από 10 πανεπιστήμια της Ευρώπης και των ΗΠΑ έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη λειτουργία παραρτήματος στην Ελλάδα. Το ενδιαφέρον αυτό έχει ήδη εκδηλωθεί προς το υπουργείο Παιδείας και τον υπουργό Κυριάκο Πιερρακάκη, ο οποίος όμως δεν δημοσιοποιεί για ποια ιδρύματα πρόκειται, καθώς δεσμεύεται από ρήτρες εμπιστευτικότητας.
Είναι γνωστό, πάντως, και ήδη το έχει γράψει η «R», πως το ίδρυμα που έχει ήδη αποφασίσει να ιδρύσει παράρτημα στην Ελλάδα είναι το πασίγνωστο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Οι Γάλλοι περίμεναν να ολοκληρωθεί η νομοθετική διαδικασία και τώρα αναμένεται να προχωρήσουν με την κατάθεση της σχετικής αίτησης προς το υπουργείο Παιδείας. Από τις συζητήσεις και τις ενημερώσεις που έχουν κάνει οι Γάλλοι στις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας προκύπτει πως ο φορέας που θα αναλάβει να υλοποιήσει το παράρτημα της Σορβόννης στη χώρα μας θα είναι το Γαλλικό Ινστιτούτο, που, όπως και το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, είναι δημόσιο γαλλικό ίδρυμα. Το μη κρατικό πανεπιστήμιο που θα δημιουργηθεί θα είναι γαλλόφωνο και θα εγκατασταθεί εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το Γαλλικό Ινστιτούτο, επί της οδού Σίνα. Το δημόσιο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης δεν είναι «πρωτάρης» σε αυτή τη διαδικασία, αφού λειτουργεί ήδη από το 2006 ένα παράρτημα στο Αμπου Ντάμπι, την πρωτεύουσα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Το υπουργείο Παιδείας δεν έχει δώσει στοιχεία, καθώς δεσμεύεται από τις ρήτρες εμπιστευτικότητας, πληροφορίες ωστόσο θέλουν και ένα δεύτερο διάσημο ξένο πανεπιστήμιο να εξετάζει το ενδεχόμενο να προχωρήσει στην ίδρυση παραρτήματος στη χώρα μας. Πρόκειται για το αμερικανικό ιδιωτικό Πανεπιστήμιο Johns Hopkins με έδρα τη Βαλτιμόρη, το οποίο ήδη λειτουργεί και ένα παράρτημα στην Μπολόνια της Ιταλίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο σχεδιασμός εδώ προβλέπει τη δημιουργία παραρτήματος με μία μόνο σχολή, την Ιατρική, που θα προμηθεύει την Ευρώπη με γιατρούς.
Η δημιουργία μη κρατικού πανεπιστημίου με μόνο μία σχολή επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση από τον νόμο που ψηφίστηκε την Παρασκευή. Ενώ για τα παραρτήματα ισχύει πως, για να λάβουν την άδεια, θα πρέπει να αποτελούνται τουλάχιστον από τρεις σχολές με τουλάχιστον ένα πρόγραμμα σπουδών για την καθεμία από αυτές, στο άρθρο 142 του νομοσχεδίου αναφέρεται ότι «εξαιρετικά και εφόσον το μητρικό ίδρυμα καταλαμβάνει μία από τις πρώτες 20 θέσεις σε αναγνωρισμένη διεθνώς παγκόσμια κατάταξη πανεπιστημίων, το παράρτημά του δύναται να αποτελείται από μία κατ’ ελάχιστον σχολή με ένα τουλάχιστον πρόγραμμα κύκλου σπουδών». Το Johns Hopkins βρίσκεται μέσα σε αυτή τη λίστα και, μάλιστα, ψηλά στην κατάταξη.
Ενδιαφέρον για να ανοίξει ένα παράρτημα στην Ελλάδα έχει εκδηλώσει και το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, αλλά, σύμφωνα με πληροφορίες της «R», και ένα μεγάλο βρετανικό πανεπιστήμιο. Ιδιαίτερο ρόλο σε όλες αυτές τις κινήσεις και τις βολιδοσκοπήσεις παίζουν, σύμφωνα με πληροφορίες, Ελληνες καθηγητές των πανεπιστημίων που εξετάζουν το ενδεχόμενο να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους για την ίδρυση παραρτημάτων στην Ελλάδα. Αυτοί είναι που παρακολουθούν στενά την εξέλιξη της νομοθεσίας στην Ελλάδα και, συνήθως, μετά από δική τους πρόταση οι Αρχές των πανεπιστημίων στα οποία εργάζονται δρομολογούν τις διαδικασίες που οδηγούν στην εκδήλωση ενδιαφέροντος.
Τα παραρτήματα στο εξωτερικό δεν είναι κάτι άγνωστο στον διεθνή πανεπιστημιακό χώρο. Εγνωσμένου κύρους αμερικανικά και βρετανικά πανεπιστήμια ήδη λειτουργούν παραρτήματα στο εξωτερικό (τα βρετανικά δημόσια πανεπιστήμια του Νότιγχαμ και του Σαουθάμπτον -σε Μαλαισία και Κίνα- και μια σειρά από αμερικανικά πανεπιστήμια, ανάμεσά τους τα φημισμένα ιδιωτικά Rochester, St Johns, Duke, Webster και Yale).
Οι όροι και οι προϋποθέσεις για να δοθεί άδεια λειτουργίας
Ο νόμος τίθεται σε ισχύ από το ακαδημαϊκό έτος 2025, κάτι που σημαίνει ότι τα πρώτα παραρτήματα θα λειτουργήσουν από τον Σεπτέμβριο της επόμενης χρονιάς
Η ταχύτητα την οποία θα επιδείξει το Συμβούλιο της Επικρατείας είναι ο παράγοντας που θα καθορίσει το χρονοδιάγραμμα για την εγκατάσταση παραρτημάτων μη κερδοσκοπικών, μη κρατικών πανεπιστημίων στη χώρα, σε περίπτωση που ο νόμος κριθεί συνταγματικός.
Η κυβέρνηση γνωρίζει ότι, μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου από τη Βουλή την περασμένη Παρασκευή, θα υπάρξουν άμεσα προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας, οι οποίες θα καταγγέλλουν την αντισυνταγματικότητα του νομοσχεδίου. Το παραδέχθηκε και ο ίδιος ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης, όταν κατά τη συνεδρίαση στη Βουλή εκτίμησε ότι η τύχη του νομοσχεδίου θα κριθεί στα ανώτατα διοικητικά δικαστήρια της χώρας.
Η εκτίμηση δικαστικών κύκλων είναι πως το Συμβούλιο της Επικρατείας θα μπορούσε με ταχεία διαδικασία να προχωρήσει σε έκδοση απόφασης εντός κάποιων μηνών (ενδεχομένως και τον προσεχή Σεπτέμβριο), αναλόγως του χαρακτήρα της προσφυγής και των ζητημάτων που θα κληθεί το δικαστήριο να ερευνήσει.
Αν η εκτίμηση για απόφαση εντός μηνών επιβεβαιωθεί, τότε εντός του 2025 θα μπορούσαν να εγκατασταθούν στη χώρα τα πρώτα παραρτήματα μη κρατικών πανεπιστημίων. Ο νόμος τίθεται σε ισχύ από το ακαδημαϊκό έτος 2025, κάτι που σημαίνει ότι τα πρώτα παραρτήματα θα λειτουργήσουν από τον Σεπτέμβριο του έτους αυτού.
Σε κάθε περίπτωση, ο μεγάλος στόχος της κυβέρνησης είναι η αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος, η οποία θα ορίσει και το τελικό πλαίσιο στην ανώτατη εκπαίδευση. Το ανακοίνωσε επί της ουσίας και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τη Βουλή την Παρασκευή, λέγοντας ότι, ούτως ή άλλως, θα δρομολογηθεί η αναθεώρηση του άρθρου16 και όσοι διαφωνούν μένουν υποστηρικτές της καθήλωσης και, κυρίως, θιασώτες της αδράνειας.
Η συζήτηση για τη Συνταγματική Αναθεώρηση μπορεί να ανοίξει από τον Ιανουάριο του 2025 και έπειτα, οπότε και συμπληρώνεται η πενταετία από την προηγούμενη Αναθεώρηση, μετατρέποντας την παρούσα Βουλή σε προτείνουσα. Προκειμένου να ολοκληρωθεί η Αναθεώρηση, θα πρέπει να μεσολαβήσουν εκλογές και να υπάρξει και νέα ψηφοφορία στην επόμενη Βουλή, την αναθεωρητική.
Ο μεγάλος στόχος δεν είναι άλλος από το 180, τον αριθμό ψήφων δηλαδή που θα πρέπει να επιτευχθεί είτε στην προτείνουσα είτε στην αναθεωρητική Βουλή προκειμένου να αναθεωρηθεί το όποιο άρθρο. Με αυτά τα δεδομένα, αν δεν προκληθούν πρόωρες εκλογές, η Αναθεώρηση εκτιμάται ότι θα μπορούσε να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2027.
Στην ομιλία του την Παρασκευή, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε λόγο για μια ριζική τομή στην ελληνική εκπαίδευση και για μια γενναία μεταρρύθμιση ανάπτυξης αλλά και κοινωνικής δικαιοσύνης. Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι με το νομοσχέδιο πρωτίστως ενισχύεται το δημόσιο πανεπιστήμιο, ταυτόχρονα, όμως, διαμορφώνεται το πλαίσιο ώστε, επιτέλους, στη χώρα μας να λειτουργήσουν μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά ιδρύματα, ενώ η πρωτοβουλία φιλοδοξεί να εντάξει την Ελλάδα στον διεθνή εκπαιδευτικό χάρτη ως ένα δυναμικό εκπαιδευτικό κέντρο στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Το νομοσχέδιο θεσπίζει αυστηρά κριτήρια για την ίδρυση και τη λειτουργία παραρτημάτων ξένων αναγνωρισμένων πανεπιστημίων στη χώρα μας, τα οποία θα λειτουργούν με τη μορφή του Νομικού Προσώπου Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ) και θα είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, μια απαραίτητη προϋπόθεση για να εγκρίνει τη σχετική νομοθεσία το ΣτΕ. Μια δεύτερη δικλείδα ασφαλείας για να «περάσει» το νομοσχέδιο από το ΣτΕ είναι και η ελάχιστη βάση εισαγωγής που απαιτείται από τους υποψήφιους φοιτητές στα ιδρύματα αυτά, κάτι που σημαίνει και πως όσοι αποφασίσουν να σπουδάσουν θα πρέπει να δώσουν πανελλήνιες εξετάσεις ή να έχουν IB.
Κανόνες
O υπουργός Παιδείας υπογράμμισε στις παρεμβάσεις του πως ο νόμος έχει στέρεη συνταγματική βάση και προσέθεσε πως με αυτή την πρωτοβουλία η κυβέρνηση θεσπίζει κανόνες και το πλαίσιο για το άναρχο τοπίο της μεταλυκειακής εκπαίδευσης, στο οποίο είχε συρθεί από ευρωπαϊκές αποφάσεις, και ανακτά έτσι την κυριαρχία στο τοπίο αυτό. Ο νόμος ορίζει πολύ αυστηρές προϋποθέσεις για την ίδρυση και τη λειτουργία των μη κρατικών πανεπιστημίων, τις αυστηρότερες στην Ευρώπη.
Το ελάχιστο κόστος για την ίδρυση ενός τέτοιου παραρτήματος ανέρχεται σε 2 εκατ. ευρώ, το οποίο αναλύεται σε κόστος 500.000 ευρώ για καθεμία από τις τρεις σχολές που υποχρεωτικά θα ιδρύσει το «μητρικό» ΑΕΙ σε συνεργασία με το ελληνικό πανεπιστημιακό ίδρυμα και 500.000 ευρώ για την υποβολή της αίτησης άδειας λειτουργίας. Η υποχρέωση αυτή μειώνεται κατά 50% αν το παράρτημα εγκατασταθεί στην περιφέρεια. Κάθε ίδρυμα υποχρεούται να έχει διδακτικό προσωπικό, τα μέλη του οποίου σε ποσοστό 80% θα πρέπει να είναι κάτοχοι διδακτορικού σε θέμα συναφές με το αντικείμενο της διδασκαλίας και να είναι εγκεκριμένα από το μητρικό ίδρυμα. Ο αριθμός τους δεν μπορεί να είναι κατώτερος των 30 για ίδρυμα τριών σχολών με προβλεπόμενο όριο διδασκαλίας τις 12 ώρες εβδομαδιαίως, ενώ δεν θα επιτρέπεται η παράλληλη απασχόληση του διδακτικού προσωπικού των δημόσιων πανεπιστημίων στα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά ιδρύματα. Ο νόμος θέτει αυστηρές προϋποθέσεις τόσο για τα προγράμματα σπουδών όσο και για τις υλικοτεχνικές υποδομές των ιδρυμάτων και τα υποχρεώνει να ασκούν έρευνα και να χορηγούν το 10% των θέσεών τους σε υποτροφίες.
Πηγή Realnews
Των Π. ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΥ, Γ. ΛΥΚΟΥΡΕΝΤΖΟΥ – ΠΗΓΗ:
