Το αίτημα για τις γερμανικές αποζημιώσεις μπορεί να προσφέρει συναισθηματική ικανοποίηση στους Έλληνες αλλά περιπλέκει τις διαπραγματεύσεις γράφει στους Financial Times ο Gideon Rachman. Ο συσσωρευμένος θυμός του Βερολίνου, η δυσπιστία απέναντι στην Αθήνα και ο σκόπελος της Bundestag.
Αυτήν την εβδομάδα η Ελλάδα έβαλε τελικά ένα νούμερο στις απαιτήσεις της για τις πολεμικές επανορθώσεις από την Γερμανία – 278,7 δισ. ευρώ ως αποζημίωση για τον θάνατο και την καταστροφή που έσπειραν οι Ναζί κατά την διάρκεια του πολέμου.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η κίνηση αυτή είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην Ελλάδα. Αλλά με την ανάδειξη του θέματος αυτήν την χρονική στιγμή, η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να έχει κάνει ένα εξαιρετικά λανθασμένο υπολογισμό που ενδέχεται να συντείνει στην άτακτη έξοδο από το ευρώ.
Το αίτημα της Ελλάδας για τις πολεμικές αποζημιώσεις γίνεται σε μια χρονική περίοδο όπου η ελληνική κυβέρνηση στερεύει από χρήματα και οι πιστωτές της από υπομονή.
Η χώρα θα χρειαστεί πιθανότατα ένα νέο πακέτο διάσωσης αυτό το καλοκαίρι. Βάζοντας το θέμα των αποζημιώσεων στο τραπέζι, οι Έλληνες μπορεί να νιώθουν πως αποκτούν μεγαλύτερη επιρροή, καθώς και πως μπορεί πράγματι να επιτύχουν μια διαγραφή χρέους αντί για μια επιμήκυνση. Αλλά την ίδια στιγμή έχουν αυξήσει σημαντικά τις πιθανότητες η Γερμανία να αποχωρήσει από όλες τις διαπραγματεύσεις, αφήνοντας την Ελλάδα να χρεοκοπήσει και να αποχωρήσει άτακτα από το ευρώ.
Ακόμα και πριν ανακύψει το ζήτημα των αποζημιώσεων, οι Γερμανοί ήταν ήδη αρκετά ενοχλημένοι με την Ελλάδα. Στο Βερολίνο (από όπου γράφω αυτό το άρθρο), η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ με αρχηγό τον Αλέξη Τσίπρα αντιμετωπίζεται ως χαοτική, αναξιόπιστη, διασπασμένη και ασόβαρη. Η ανάδειξη του ζητήματος των αποζημιώσεων την χρονική αυτή στιγμή απλά επιβεβαιώνει αυτήν την εντύπωση.
Φυσικά, η Γερμανία είναι μια μεγάλη χώρα οπότε υπάρχει μεγάλο φάσμα απόψεων σχετικά με την πιθανότητα καταβολής πολεμικών αποζημιώσεων στην Ελλάδα. Η επίσημη κυβερνητική θέση είναι πως το ζήτημα ρυθμίστηκε με την πληρωμή του 1960 και με τις διπλωματικές συμφωνίες για την ενοποίηση της Γερμανίας μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Στην αριστερά, υπάρχουν ορισμένοι που υποστηρίζουν πως η Γερμανία πρέπει να επανεξετάσει το ζήτημα και να σκεφτεί σοβαρά την καταβολή ενός σημαντικού ποσού. Στην δεξιά, υπάρχουν αυτοί που απορρίπτουν εξολοκλήρου το ζήτημα των ελληνικών απαιτήσεων.
Ένας κυβερνητικός αξιωματούχος με τον οποίο συζήτησα το ζήτημα, υποστήριξε πως η Γερμανία ίσως είναι διατεθειμένη να πληρώσει ένα επιπλέον ποσό για τις αποζημιώσεις. Αλλά η απόφαση πρέπει να βασίζεται σε προσεκτική και συστηματική αξιολόγηση και τα χρήματα θα πρέπει να πάνε σε ίδρυμα για την βοήθεια συγκεκριμένων θυμάτων ή περιοχών που υπέφεραν και όχι απευθείας στον ελληνικό προϋπολογισμό.
Πίσω από τέτοιες συμπεριφορές κρύβεται ένας βαθύτερος θυμός και κυνισμός για το ελληνικό αίτημα. Δεν έχει διαφύγει της προσοχής των Γερμανών ότι η Ελλάδα δεν ανακίνησε το ζήτημα όταν διαπραγματευόταν την είσοδο της στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (όπως λεγόταν τότε) στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ή όταν αγωνιζόταν να κερδίσει την ένταξη της στο ευρώ την δεκαετία του 1990. Ούτε είχε αποτελέσει το όλο θέμα πρόβλημα κατά τις δύο δεκαετίες στις οποίες η Ελλάδα, μαζί με τις φτωχές χώρες της Ε.Ε., έλαβε δισεκατομμύρια ευρώ χρηματοδότησης από την υπόλοιπη Ε.Ε., από τα λεγόμενα διαρθρωτικά ταμεία ή ταμεία συνοχής.
Είναι επίσης εντυπωσιακό ότι το νούμερο που σκέφτηκαν οι Έλληνες – 278 δισ. ευρώ – αντιστοιχεί περίπου με τα 240 δισ. ευρώ που έχουν δανειστεί από τα πακέτα διάσωσης της ευρωζώνης (με ένα μικρό μπουρμπουάρ). Οι Έλληνες επίσης δεν δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον στην διεκδίκηση επιπλέον αποζημιώσεων από την Ιταλία, η οποία είχε καταλάβει ένα μέρος της Ελλάδας τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο – αν και δεν είχε επιδείξει την ίδια βαρβαρότητα με τους Ναζί.
Το θέμα των αποζημιώσεων μπορεί να πάρει άσχημη τροπή τους επόμενους μήνες. Ορισμένοι στο Βερολίνο σημειώνουν πως οι Έλληνες έχουν αναζητήσει πρόσβαση στα ρωσικά αρχεία για την γερμανική κατοχή. Υπάρχει ανησυχία πως στους εορτασμούς του επόμενου μήνα στην Μόσχα για την 70η επέτειο από το τέλος του πολέμου, οι Έλληνες μπορεί να στήσουν ειδικό μνημείο για τις θηριωδίες των Γερμανών στον πόλεμο.
Όλα αυτά μπορούν να προσφέρουν κάποια συναισθηματική ικανοποίηση στην Ελλάδα, μια χώρα που υπέφερε πράγματι πολύ κατά την διάρκεια του πολέμου και τώρα βρίσκεται υπό τρομερή οικονομική πίεση. Αλλά δεν αποτελούν μια έξυπνη διαπραγματευτική στρατηγική.
Οποιοδήποτε νέο πακέτο δανείων στην Ελλάδα θα πρέπει να περάσει από την γερμανική Βουλή. Οι Γερμανοί πολιτικοί θα ήταν εξαιρετικά επιφυλακτικοί να το εγκρίνουν ακόμα και υπό φυσιολογικές συνθήκες. Η σύνδεση του θέματος του χρέους με τις ενοχές των Γερμανών για τον πόλεμο και η ανάδειξη της πιθανότητας να μην αποπληρωθεί ποτέ – γιατί θα έπρεπε να διαγραφεί έναντι των «αποζημιώσεων» – ακούγεται ως μια ενδεχόμενη προαναγγελία θανάτου των προοπτικών έγκρισης του νέου πακέτου δανείων στην Ελλάδα από το Βερολίνο. Και χωρίς νέα δάνεια η Ελλάδα μπορεί να στερεύσει από χρήματα μέσα στους επόμενους μήνες.
Ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, ο Γερμανός αντικαγκελάριος, δεν είπε τίποτα παραπάνω από την αλήθεια όταν αποκάλεσε «βλακώδες» το ελληνικό αίτημα για τις αποζημιώσεις.
euro2day.gr
