Τη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco, που διατηρείται μέχρι σήμερα ζωντανή και λειτουργική και η οποία αναδεικνύει, μαζί με άλλα μνημεία του νησιού, τη μοναδική πολιτιστική ταυτότητα της Ρόδου, ένα σημαντικό κεφάλαιο συνδεδεμένο με την πλούσια ιστορική της διαδρομή και τις παραδόσεις αιώνων, γνώρισαν επιστήμονες, εμπειρογνώμονες και μέλη των Rotary παγκοσμίως, κατά τη διάρκεια του 6ου Διεθνούς Συνεδρίου της Unesco με θέμα «Πόλεις Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ειρήνης – Βιωσιμότητα και Ιστορικές Πόλεις της UNESCO, προκλήσεις και ευκαιρίες», που πραγματοποιήθηκε από τις 4-6 Απριλίου 2025 υπό την αιγίδα του Διεθνούς Ρόταρυ, στη Βαλέτα της Μάλτας
Η αειφορική προσέγγιση διαχείρισης και προστασίας της ιστορικής μας πόλης και συγκεκριμένα η εισήγηση με τίτλο “Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, υπερτουρισμός και αειφορία”, θέμα με ιδιαίτερη βαρύτητα, που υπενθυμίζουμε απασχόλησε πριν λίγο καιρό τα μέλη του Ροταριανού Ομίλου Ρόδου σε ειδική εκδήλωση, αναπτύχθηκε από την επιστήμονα και εκπρόσωπο του Ομίλου στο συνέδριο Ρεγγίνα Οικονομίδου, ενώπιον εκπροσώπων και ιδρυτικών μελών άλλων των Ροταριανών Ομίλων Πόλεων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ευρώπης.
Ο Ροταριανός Όμιλος Ρόδου, ιδιαίτερα ευαίσθητος σε αυτό το θέμα, προωθεί συγκεκριμένες προτάσεις προς τις τοπικές αρχές για την επίτευξη ισόρροπης σχέσης μεταξύ της τουριστικής ανάπτυξης, της προστασίας του περιβάλλοντος και της διατήρησης του πολιτιστικού πλούτου της Μεσαιωνικής Πόλης.
Όπως ανέφερε δε η κα Οικονομίδου στο συνέδριο της Μάλτας σχετικά με την αειφορία της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου:
«Η αειφόρος ανάπτυξη θα συμβάλλει ώστε η ΜΠ να ενισχύσει τη ταυτότητα της, σε σχέση με την ευαισθητοποίηση για τη προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της, ενθαρρύνοντας τις τοπικές κοινότητες και κυρίως τους νέους να ασχοληθούν με το περιβάλλον
Η αειφορική αντίληψη των επεμβάσεων αποκατάστασης, η Βελτίωση των υποδομών και των δικτύων, η αποσυμφόρηση του συγχρωτισμού εντός των τειχών, πέριξ αυτών και κατά μήκος του ιστορικού παραλιακού μετώπου με ενίσχυση των δημόσιων μεταφορών με ηλεκτρικά οχήματα, πλωτά μέσα μαζικής μεταφοράς και περιφερειακούς χώρους στάθμευσης, η χρήση ήπιων μορφών ενεργείας, η αντιμετώπιση των υψηλών θερμοκρασιών με εφαρμογή ψυχρών υλικών, η μείωση κατάληψης των κοινοχρήστων χώρων, η αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, η αναδιανομή επισκεψημότητας, η ελεγχόμενη κατανομή των επισκεπτών, η έμφαση στην ποιοτική τουριστική εμπειρία, η υποστήριξη της επιχειρηματικής και τοπικής εκπαίδευσης, η δημιουργία νέων θεματικών τουριστικών προϊόντων εναλλακτικού τουρισμού, οι συνεργασίες με αρμοδίους φορείς για την επίτευξη έρευνας και χρηματοδοτήσεων από την ΕΕ, η επικαιροποίηση των κανονιστικών διατάξεων της ΜΠ και η αυστηρή εφαρμογή τους, η προστασία της χρήσης της κατοικίας, η χρήση σύγχρονων εργαλειοθηκών της ΕΕ στη διαδικασία σχεδιασμού διαχείρισης , η χρήση δεδομένων όπως η φέρουσα ικανότητα της Μεσαιωνικής Πόλης, η ανάπτυξη καινοτόμων ψηφιακών εργαλείων (όπως ένα διαδικτυακό γεωγραφικό σύστημα πληροφοριών, που έχει σχεδιαστεί για τη ΜΠ, συλλέγει και αποθηκεύει στοιχεία της επιτόπιας υφιστάμενης κατάστασης), αποτελούν καποια μέτρα βιώσιμης προσέγγισης για τη ΜΠ για την εξισορρόπηση της σχέσης, τουριστική ανάπτυξη – προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς
Από το 1984 έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες για την ανασυγκρότηση της ΜΠ. Ωστόσο, για να διατηρήσει την περίοπτη θέση της στη λίστα του παγκόσμιου πολιτισμού και να διεκδικήσει τη διεξαγωγή στη Ρόδο του 19oυ συνέδριου παγκόσμιας κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ το 2028, 40 χρόνια μετά την κήρυξη της, (όπως αναφέρθηκε πέρσι στο συνέδριο παγκόσμιας κληρονομιάς της unesco στη Cordoba της Ισπανίας από το Δήμαρχο της Ρόδου), θα πρέπει η διαχείριση και προστασία της ως βιώσιμο μνημείο-πόλη παγκόσμιας κληρονομιάς να εισέλθουν σε μια νέα εποχή, που συνεπάγεται ευθύνη στρατηγικής παρακολούθησης και διαχείρισης από τις αρμόδιες Αρχές, σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Η αειφορία, αποτελεί για τη Ρόδο και την Μεσαιωνική Πόλη αδιαμφισβήτητη επιλογή. Ο βιώσιμος τουρισμός με όλα εκείνα που τον συνοδεύουν, θα εγκαινιάσει μια νέα περίοδο αλλαγής, αφού εκφράζει το μέτρο που πρέπει να διέπει τις ανθρώπινες παρεμβάσεις, τόσο στο φυσικό όσο και στο ανθρωπογενές περιβάλλον, και υπό την έννοια αυτή, συνιστά πράγματι επάνοδο στην ιδέα της ισότητας και της δικαιοσύνης. Ο ροδιακός τουρισμός μπορεί και πρέπει να πρωτοπορεί, τόσο στην ποιότητα της εμπειρίας που προσφέρει, όσο και στον τρόπο που σέβεται τους ανθρώπους , το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον » κατέληξε η κα Οικονομίδου.
Στη διατήρηση και ενίσχυση αυτής της κληρονομιάς όλων των πόλεων Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco, αναφέρθηκε στην ομιλία του, κατά την έναρξη του συνεδρίου και ο πρόεδρος Rotary Club Malta κ. Jelle Houtsma Grech υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων:
«Η ζωή και η εργασία για την Παγκόσμια Κληρονομιά είναι προνόμιο. Μας υπενθυμίζει καθημερινά ότι η ανθρωπότητα ήταν ικανή να δημιουργήσει σπουδαία πράγματα. Αυτός ο πλούτος της ιστορίας φέρνει επίσης προκλήσεις και ευθύνες. Πώς διασφαλίζουμε ότι η γύρω κληρονομιά παραμένει διαθέσιμη για τις μελλοντικές γενιές; Πώς προβλέπουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής; Σε τι μπορούμε εμείς ως Ροταριανοί Όμιλοι από πόλεις Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO να συμβάλουμε;»
Το 6ο Διεθνές Συνέδριο της Unesco, υπό την αιγίδα του Διεθνούς Ρόταρυ, με θέμα «Πόλεις Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ειρήνης- Βιωσιμότητα και Ιστορικές Πόλεις της Unesco, προκλήσεις και ευκαιρίες», αποτέλεσε κατά κοινή ομολογία ένα σπουδαίο συνέδριο με αποφάσεις, ενέργειες και συμπεράσματα για την κληρονομιά της ειρήνης, όπως υπογραμμίσθηκε, καθώς κατά τη διάρκεια του εμπειρογνώμονες από πολλούς κλάδους παρουσίασαν το όραμά τους για την υπεύθυνη χρήση της παγκόσμιας κληρονομιάς, με την καθοριστική συμβολή των Ροταριανών Ομίλων οι εκπρόσωποι των οποίων τόνισαν τις δραστηριότητές τους προς όφελος της παγκόσμιας κληρονομιάς.
Το συνέδριο τίμησαν με τη παρουσία τους, ο Δήμαρχος της Μάλτας Mr. Olaf McKay, ο πρεσβευτής της Μάλτας στην UNESCO H.E. Rev. Mgr. Joseph Vella Gauci, και οι πρόεδροι των ροταριανών ομίλων της Μάλτας Jelle Houtsma-Grech, (President Rotary Club Malta), Godfrey Swain, (President Rotary Club La Valette), Marcus Honney, ( President Rotary Club Gozo), ο Mauro Bignami Διοικητής Ιταλίας (2012-2013) και ο Μurat Ardac βοηθός διοικητή Τουρκίας, ενώ μήνυμα απέστειλε o πρόεδρος του ΙCOMOS Ιταλίας Maurizio Di Stefano. Επίσης συμμετείχαν διακεκριμένοι καθηγητές από τα Πανεπιστήμια της Μάλτας , της Στουτγάρδης , της Ρώμης , της Valladolid, καθώς και επιστήμονες που ασχολούνται με την μελέτη και προστασία της πολιτιστικής κληρονομίας από την Ουκρανία, την Ιταλία, την Πολωνία, την Τουρκία, την Ελλάδα, την Βουλγαρία και την Μάλτα.
Παρουσιάστηκαν επίσης ενδιαφέρουσες εισηγήσεις με επίκεντρο την επίτευξη στρατηγικού και ολιστικού σχεδιασμού για τη αειφορία, η οποία λειτουργεί ως καταλύτης για τον ευρύτερο κοινωνικοοικονομικό μετασχηματισμό των πόλεων παγκόσμιας κληρονομιάς.
Διερευνήθηκε αν αυτές οι πόλεις μπορούν να επιτύχουν πραγματική βιωσιμότητα, ενώ αντιμετωπίζουν κρίσιμα ζητήματα όπως π.χ ο υπερτουρισμός, η σχέση μεταξύ διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς και σύγχρονων παρεμβάσεων, της ανεξέλεγκτης εμπορευματοποίησης, των απαιτήσεων για υποδομές και κοινωνικο-χωρικές ανισότητες όπως η οικονομική προσιτότητα (gentrification).
Επισημάνθηκε, πως οι προσπάθειες για βιωσιμότητα προάγουν την τοπική ταυτότητα και ισορροπούν τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς με την ευημερία των τοπικών κοινωνιών. Επίσης υπογραμμίστηκαν, ο ρόλος της διακυβέρνησης, των ρυθμιστικών πλαισίων και της κοινοτικής συμμετοχής στη διαμόρφωση του μέλλοντος των πόλεων πολιτιστικής κληρονομιάς.
Τέλος, παρουσιάστηκαν καινοτόμες προτάσεις και πρακτικές για να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και ζωτικότητα των ιστορικών πόλεων της UNESCO.
