«Ο καλλιτέχνης δεν είναι πολιτικό πρόσωπο και είναι λάθος να εμπλέκεται με τον πολιτική. Πρέπει να κάνει πολιτική μέσα από την τέχνη του. Οι επιλογές του, ο τρόπος που κινείται μέσα στο χώρο, τα κείμενα που διαλέγει, το τελικό κλίμα μιας παράστασης, δείχνουν πως παίρνει θέση απέναντι στην κοινωνία».
Αυτό υπογραμμίζει, σε συνέντευξή του στη «δ», ο καταξιωμένος ηθοποιός κ. Γρηγόρης Βαλτινός που ήρθε στη Ρόδο πριν λίγες ημέρες προκειμένου να λάβει μέρος σε εκδήλωση που οργάνωσε το Διεθνές Κέντρο Λογοτεχνών.
«Τα πράγματα έχουν περάσει σε άλλα χέρια. Δεν μπορούν να ξεφύγουν. Ούτε μπορεί να βρεθεί ένας μεσσίας και να πει πως θα υπάρξει λύση. Ούτε θα πρέπει οι πολιτικοί να εκμεταλλεύονται τους πολίτες και να τους λένε πως θα τους σώσουν αν τους ψηφίσουν. Από τη στιγμή μάλιστα που η Ελλάδα έχει εγκλωβιστεί σε υποχρεώσεις που δεν είναι ικανή να αντεπεξέλθει. Είναι πολύ δύσκολο και εντελώς ουτοπικό να πιστεύουμε πως ένα κόμμα θα μας απελευθερώσει», δηλώνει ο κ. Βαλτινός και προσθέτει πως η κρίση μπορεί να κάνει τους Έλληνες πιο πεισματάρηδες και πιο διεκδικητικούς.
«Να δούμε τα λάθη μας, να γίνουμε πιο πεισματάρηδες και πιο απαιτητικοί από τους πολιτικούς. Να απαιτούμε να εφαρμόζονται οι νόμοι. Να βγαίνουμε στους δρόμους και για άλλα πράγματα και όχι μόνο για την αύξηση του μισθού μας», τονίζει ο κ. Βαλτινός.
Η συνέντευξη του κ. Γρηγόρη Βαλτινού, αναλυτικά:
• Σε συνέντευξή σας στη Ρόδο τονίσατε πως οι τομείς της υγείας και του πολιτισμού μπορούν να λειτουργήσουν ως στηρίγματα για τους πολίτες ώστε να ξεπεράσουν τις δυσκολίες. Γιατί;
Αυτό δεν είναι κάτι πρωτότυπο. Στο παρελθόν οι άνθρωποι ήταν πιο κοντά στη μόρφωση και στον πολιτισμό. Ήταν πιο βαθιά μυημένοι στις αξίες και στην ηθική. Σε ένα αίσθημα ηθικής που πρέπει να διακατέχει όλους μας. Εννοώ την ηθική των αξιών και την ηθική που λέει πως πρέπει να σέβεσαι τον άνθρωπο απέναντί σου και να μην του κάνεις αυτό που δεν θέλεις να σου κάνει εκείνος. Πρέπει να λειτουργείς με ένα συναίσθημα κοινωνικής ευθύνης. Να λειτουργείς με το σύνολο και όχι με τη μονάδα.
• Γιατί οι άνθρωποι απομακρύνθηκαν από όλα αυτά;
Νομίζω πως το σύστημα που έχει επικρατήσει τις τελευταίες δεκαετίες μοιραία θα οδηγούσε τα πράγματα εκεί. Η βάση είναι ο καταναλωτισμός. Είναι η πολτοποίηση του συνόλου των ανθρώπων, η συγκέντρωση του πλούτου σε οκτώ ή δέκα οικογένειες, σε κάθε χώρα, σε κάθε ήπειρο, σε κάθε σύστημα. Όταν ακούτε για τη συνάντηση των οκτώ ή των είκοσι πλουσιότερων κάτι τέτοιο στον κόσμο τι καταλαβαίνετε; Αν δείτε την ιστορία πολλών λαών θα διαπιστώσετε την αποικιοκρατία, τον ιμπεριαλισμό και την εκμετάλλευση. Είναι γνωστό πως με το μεροκάματο δεν μπορεί να μπει κανείς στις ομάδες των ισχυρών. Το σχέδιο είναι πολύ παλιό. Το ίδιο το σύστημα το παράγει. Δεν ξέρω αν πρέπει κανείς να το εξυφάνει, να το σχεδιάσει και να το εκτελέσει. Το ίδιο το σύστημα προστατεύεται και δίνει στην καθημερινότητα του λαού άχρηστες ασχολίες, άχρηστη παιδεία, άχρηστη διασκέδαση και άχρηστα προϊόντα και πρότυπα επιβλαβή για την κοινωνία. Αποτέλεσμα είναι ολόκληροι λαοί να κυνηγούν ένα καρότο.
• Με βάση αυτά που είπατε θεωρείτε πως η Ελλάδα μπορεί να ξεφύγει από αυτό το δρόμο;
Η Ελλάδα έχει οδηγηθεί ήδη εκεί. Δεν χρειάζεται να οδηγηθεί πουθενά αλλού. Είναι εκεί που θα κατέληγε. Εάν θυμηθείτε πώς ζούσαν οι Έλληνες τις τελευταίες δεκαετίες θα μπορούσατε να προβλέψετε και την κατάληξη. Ζούσαν μέσα σε μια ψεύτικη ευημερία με τη στήριξη του πλαστικού χρήματος και ευρισκόμενοι στο κυνήγι της ευκολίας. Δεν υπήρχε καμία επαφή με τη γνώση, τις αξίες, την Παιδεία και την κοινωνική αλληλεγγύη. Δεν υπήρξε κανένα αίσθημα ατομικής ή ομαδικής ευθύνης. Ψήφιζαν τους πολιτικούς που τους εξυπηρετούσαν και οι πολιτικοί τους εξυπηρετούσαν επειδή τους ψήφιζαν.
• Τι δεν θα πρέπει να ψηφίσουν οι πολίτες αν θέλουν να ξεφύγουν από αυτή την κατάσταση;
Τα πράγματα έχουν περάσει σε άλλα χέρια. Δεν μπορούν να ξεφύγουν. Ούτε μπορεί να βρεθεί ένας μεσσίας και να σας πει πως θα υπάρξει λύση. Ούτε θα πρέπει οι πολιτικοί να εκμεταλλεύονται τους πολίτες και να τους λένε πως θα τους σώσουν αν τους ψηφίσουν. Από τη στιγμή μάλιστα που η Ελλάδα έχει εγκλωβιστεί σε υποχρεώσεις που δεν είναι ικανή να αντεπεξέλθει. Είναι πολύ δύσκολο και εντελώς ουτοπικό να πιστεύουμε πως ένα κόμμα θα μας απελευθερώσει.
• Ένας συνασπισμός κομμάτων μπορεί να δώσει λύση;
Ενδεχομένως ένας συνασπισμός κομμάτων μπορεί να δώσει λύση. Νομίζω ότι η μόνη ελπίδα που μπορούμε να έχουμε είναι να ωφεληθούμε όσο γίνεται από αυτή την κρίση. Να δούμε τα λάθη μας, να γίνουμε πιο πεισματάρηδες και πιο απαιτητικοί από τους πολιτικούς. Να απαιτούμε να εφαρμόζονται οι νόμοι. Να βγαίνουμε στους δρόμους και για άλλα πράγματα και όχι μόνο για την αύξηση του μισθού μας. Δεν είναι μόνο η αύξηση του μισθού που θα σώσει εμάς και τη χώρα. Είναι πολλά άλλα πράγματα που έχουν σχέση με την παιδεία, τον πολιτισμό, με την καθημερινότητά μας, με την κοινωνία γενικότερα.
• Μήπως θα πρέπει να σηκωθούμε από τον καναπέ και να ανοίξουμε λίγο τα βιβλία της ιστορίας και να θυμηθούμε τους λόγους που αγωνίζονταν οι πρόγονοί μας;
Μέχρι τώρα εκεί πατάγαμε. Κάποιοι μας είπαν πως έχουμε ένδοξους προγόνους και νομίζαμε πως είμαστε απόγονοί τους. Με αυτή την ταυτότητα πηγαίναμε σε όλο τον κόσμο. Λέγαμε πως είμαστε οι Αρχαίοι Έλληνες. Όλοι οι Έλληνες είναι αναγνωρίσιμοι από μόνοι τους.
• Είστε απογοητευμένος από όσα έχουν γίνει;
Εντελώς.
• Τι γίνεται όμως όταν και οι καλλιτέχνες απογοητεύονται τόσο από την κατάσταση;
Εμείς μέσα στην πικρία και μέσα στην απογοήτευση πρέπει να προσπαθήσουμε να παράξουμε έργο. Ο καλλιτέχνης δεν είναι πολιτικό πρόσωπο και είναι λάθος να εμπλέκεται με τον πολιτική. Πρέπει να κάνει πολιτική μέσα από την τέχνη του. Οι επιλογές του, ο τρόπος που κινείται μέσα στο χώρο,τα κείμενα που διαλέγει, το τελικό κλίμα μιας παράστασης, δείχνουν πως παίρνει θέση απέναντι στην κοινωνία. Δεν αποκλείω να ασχοληθεί ένας καλλιτέχνης με την πολιτική. Απλά πιστεύω πως πρέπει να παραμερίσει την καλλιτεχνική του υπόσταση και να ασχοληθεί με αυτό που επέλεξε.
• Να απαρνηθεί την τέχνη του δηλαδή;
Να απαρνηθεί την τέχνη του. Δεν μπορεί να τα έχει και τα δύο. Δεν χωρούν δυο καρπούζια σε μια μασχάλη.
• Γιατί θεωρείτε πως δεν υπάρχουν ηγέτες;
Η δημιουργία ενός άστρου μπορεί να συμβεί σε μια στιγμή μέσα στο σύμπαν. Για να γίνει αυτό έχει γίνει μεγάλη προεργασία. Πολλές συνθήκες πρέπει να κυριαρχούν για να γεννηθεί ένα άστρο. Το να βγουν καινούργιοι ηγέτες θα πρέπει ή να υπάρχουν στην κοινωνία και να μην έχουν ακόμη αναδειχθεί ή θα πρέπει να περάσουμε πολλά πέτρινα χρόνια και να βιώσουμε το Μεσαίωνα που μας περιμένει μπροστά. Μέσα από αυτή τη διαδικασία ίσως θα αναδειχθούν νέες προσωπικότητες που θα μπορέσουν να βοηθήσουν τον τόπο τους. Χωρίς παιδεία, πολιτισμό και τέχνη, δεν μπορεί να έρθει στην επιφάνεια τίποτε παρά μόνο τεχνοκράτες, που το μόνο που κάνουν είναι να υπηρετούν ένα σύστημα που συνθλίβει τα πάντα. Είναι κατασκευασμένο έτσι το σύστημα για να οδηγεί τον πλούτο σε λίγα χέρια. Μην θεωρήσετε την άποψή μου ως αριστερίστικη. Το σύστημα είναι άδικο ακόμη και για αυτούς που το υπηρετούν.
• Δεν απηχούν την πραγματικότητα τα περί πλεονάσματος;
Όλα αυτά τα περί πλεονάσματος είναι μόνο για τις εκλογές. Πού είναι το πλεόνασμα; Να μας δώσουν και εμάς, που ανεβάζουμε νέα παράσταση σε λίγο καιρό.
• Μπορείτε να μας αναφέρετε κάτι για το νέο έργο;
Είναι πολύ νωρίς ακόμη για να κάνω κάτι τέτοιο.
