«Φθάσαμε στον πάτο από πλευράς δωρεάς οργάνων προς μεταμόσχευση στην Ελλάδα».
Ο νέος πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), γιατρός εντατικολόγος κ. Αντρέας Καραμπίνης, περιγράφει με τα πιο μελανά χρώματα την πορεία των μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας. «Από εκεί που είχαμε επτά δότες οργάνων ανά εκατομμύριο πληθυσμού, σήμερα έχουμε μόνο τέσσερις» τονίζει και προσθέτει: «Αλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν κάνει άλματα. Η Αγγλία έχει προχωρήσει, η δε Ισπανία κατέχει την πρώτη θέση από πλευράς δοτών. Οι Ισπανοί, εκτός από αλτρουιστές, έχουν συνειδητοποιήσει ότι μια μεταμόσχευση κοστίζει λιγότερο, για παράδειγμα, από τον τεχνητό νεφρό».
Τελευταίοι στην Ευρώπη
Τα προβλήματα στον χώρο των μεταμοσχεύσεων είναι αλυσιδωτά και προκύπτουν κυρίως από την έλλειψη βούλησης, οράματος, οργάνωσης και, τέλος, πόρων.
«Θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες. Να τους κάνουμε να καταλάβουν ότι η δωρεά οργάνων είναι η καλύτερη πράξη ζωής μέσα από έναν άδικο θάνατο. Είναι δείγμα γραφής του κοινωνικού πολιτισμού μιας χώρας» σημειώνει ο κ. Καραμπίνης.
Ωστόσο οι γιατροί που ασχολούνται με τις μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα εμφανίζονται απαισιόδοξοι. Θεωρούν ότι οι έλληνες πολιτικοί δεν έχουν δείξει θέληση για την ανάπτυξη των μεταμοσχεύσεων. Αυτός είναι και ο λόγος που η Ελλάδα είναι ουραγός στην Ευρώπη στον τομέα της δωρεάς οργάνων.
Σε αντίθεση με την Ελλάδα, χώρες όπως είναι η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Κροατία, έχουν κάνει άλματα τα τελευταία τρία χρόνια.
Η πρόοδος την οποία έχουν σημειώσει άλλα ευρωπαϊκά κράτη συζητήθηκε στη συνάντηση των αρμοδίων αρχών για τις μεταμοσχεύσεις, που πραγματοποιήθηκε στο τέλος Μαρτίου στις Βρυξέλλες. Οι Βούλγαροι, οι οποίοι συνεργάζονται με τους Γάλλους από το 2012, έχουν εκπαιδεύσει γιατρούς, νοσηλευτές και συντονιστές. «Ξεκίνησαν από πολύ χαμηλά, αλλά κάθε χρόνο αυξάνουν τον αριθμό και των ζώντων και των πτωματικών μεταμοσχεύσεων» αναφέρει γιατρός μεγάλου νοσοκομείου και προσθέτει: «Μέσα σε δύο χρόνια έλεγαν ότι άλλαξαν πέντε υπουργούς Υγείας και τρεις κυβερνήσεις, αλλά το πρόγραμμα συνεχίζεται κανονικά και ανεξάρτητα».
Η δε Κροατία, παρότι έχει τον μισό πληθυσμό από την Ελλάδα, κατέχει πλέον στην Ευρώπη τη δεύτερη θέση, μετά την Ισπανία, με 34 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Οι Κροάτες κάνουν μεταμοσχεύσεις πνεύμονα, όταν στην Ελλάδα δεν παρέχεται αυτή η δυνατότητα και οι πάσχοντες πρέπει να μεταβαίνουν σε κέντρα του εξωτερικού, ενώ το 2014 έκαναν 145 μεταμοσχεύσεις ήπατος. Στην Ελλάδα μεταμοσχεύσεις ήπατος γίνονται μόνο σε ένα κέντρο, στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, αφού η αντίστοιχη μονάδα στην Αθήνα, στο Νοσοκομείο «Λαϊκό», δεν έχει ακόμη τεθεί σε λειτουργία – παρότι πήρε τη σχετική άδεια πριν από περίπου ενάμιση χρόνο – λόγω έλλειψης νοσηλευτικού προσωπικού.
Η «κλειστή» μονάδα στο «Λαϊκό»
Σαν το Γεφύρι της Αρτας έχει καταντήσει η Μονάδα Μεταμοσχεύσεων Ηπατος του Λαϊκού Νοσοκομείου. Η μονάδα, η οποία ανήκει στη Β’ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική του Λαϊκού Νοσοκομείου, τέθηκε σε λειτουργία τον Ιούνιο του 2006. Πήρε προσωρινή άδεια τριών ετών, η οποία όμως δεν ανανεώθηκε. Μπήκε «λουκέτο» το 2009 και ως σήμερα δεν έχει βγει. Ολα αυτά τα χρόνια που η μονάδα είναι κλειστή έχουν χαθεί ανθρώπινες ζωές. Οπως επισημαίνουν οι ειδικοί επιστήμονες, ο ηπατικός ασθενής από την ώρα που θα εγγραφεί σε λίστα πρέπει να υποβληθεί σε μεταμόσχευση προτού κλείσει χρόνος. Δεν μπορεί δηλαδή να περιμένει σε λίστα για πολύ καιρό. Γι’ αυτό πολλοί ηπατικοί ασθενείς δεν φθάνουν καν στην «ώρα της λύτρωσης».
Πριν από περίπου ενάμιση χρόνο, η μονάδα του «Λαϊκού» πήρε άδεια λειτουργίας. Ωστόσο δεν λειτουργεί ακόμη και σήμερα, ελλείψει δέκα νοσηλευτών, με αποτέλεσμα όλο το βάρος να πέφτει στη μία και μοναδική – σε λειτουργία – μονάδα μεταμοσχεύσεων της χώρας, αυτής του Ιπποκρατείου Θεσσαλονίκης. Οι δέκα νοσηλευτές είναι απαραίτητοι προκειμένου να τεθούν σε λειτουργία μία χειρουργική κλίνη μόνο για μεταμοσχεύσεις, μία κλίνη εντατικής θεραπείας επίσης αποκλειστικά για μεταμοσχεύσεις, και νοσηλευτικές κλίνες.
Στο εξωτερικό για μεταμόσχευση πνεύμονα
Πριν από περίπου εννέα χρόνια και για μικρό διάστημα γίνονταν μεταμοσχεύσεις πνεύμονα στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο. Το εγχείρημα «πάγωσε» καθώς παρουσιάστηκαν προβλήματα με την άδεια και οπωσδήποτε την απουσία πνευμονολογικής κλινικής. Ακόμη και σήμερα δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο δεν ενδείκνυται για τη διενέργεια μεταμοσχεύσεων πνεύμονα, καθώς πρόκειται για ειδικό Νοσοκομείο. Δεν είναι γενικό Νοσοκομείο – σημειώνουν οι ειδικοί – που σημαίνει ότι δεν διαθέτει όλες τις ιατρικές ειδικότητες.
Το τραγικό της υπόθεσης όμως είναι ότι δεν αναζητήθηκε και δεν οργανώθηκε από τους αρμοδίους άλλη νοσηλευτική μονάδα για να καλυφθεί το κενό που δημιουργήθηκε από τη στιγμή που έκλεισε η Μονάδα του Ωνασείου. Οι πάσχοντες που χρήζουν μεταμόσχευσης μεταβαίνουν ακόμη και σήμερα στο εξωτερικό. Για κάθε νοσηλεία το Ελληνικό Δημόσιο καταβάλλει περί τα 300.000 ευρώ. Τέλος στην ταλαιπωρία των πασχόντων και στην οικονομική «αιμορραγία» είναι πολύ πιθανόν να μπει ως το τέλος του χρόνου, με τη λειτουργία της μονάδας μεταμοσχεύσεων καρδιάς – πνευμόνων στο Νοσοκομείο «Παπανικολάου» της Θεσσαλονίκης. Η Καρδιοχειρουργική Κλινική του Νοσοκομείου ανακαινίστηκε και έλαβε τη σχετική άδεια.
Την «κάτω βόλτα» έχει πάρει ο ΕΟΜ
Μαζί με τον αριθμό των μοσχευμάτων, «πάτο» έχει πιάσει και ο ΕΟΜ. Το Σαββατοκύριακο πριν από το Πάσχα ο Οργανισμός έμεινε για πρώτη φορά χωρίς εφημερεύοντα συντονιστή. Τι σημαίνει αυτό; Οτι παραλίγο να χαθούν τα πολύτιμα μοσχεύματα που προέκυψαν από δότη στη Θεσσαλονίκη. Τα μοσχεύματα σώθηκαν τελευταία στιγμή, αφού βρέθηκε υπάλληλος για να συντονίσει αυτή την πολύ σημαντική επιχείρηση.
Να σημειωθεί ότι οι ελλείψεις προσωπικού και δη συντονιστών στο ΕΟΜ έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Από οκτώ συντονιστές έχουν μείνει τρεις, εκ των οποίων μόνο ένας μπορεί να κάνει εφημερίες (οι άλλες δύο συντονίστριες έχουν μειωμένο ωράριο λόγω εγκυμοσύνης).
ΜΝΗΜΟΝΙΟ
Στον «πάγο» από την Αυστρία
Η λειτουργία της μονάδας μεταμοσχεύσεων καρδιάς – πνεύμονα στο Νοσοκομείο «Παπανικολάου» είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ. Πέρα από την οικονομική αιμορραγία και την ταλαιπωρία των ασθενών (πρέπει να προκαταβάλουν 40.000 ευρω για την έναρξη της διαδικασίας τα οποία θα πάρουν πίσω αργότερα από το Ταμείο τους), η Αυστρία όπου μεταβαίνουν στην πλειονότητά τους οι έλληνες πάσχοντες έχει βάλει τον εξής όρο στη χώρα μας: η Ελλάδα θα χρωστά στην Αυστρία όσα πνευμονικά μοσχεύματα χρησιμοποιούνται από έλληνες ασθενείς. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να δώσει κατά προτεραιότητα στην Αυστρία το πρώτο διαθέσιμο, χρονικά, μόσχευμα.
Η κατάσταση αυτή έχει προβληματίσει τους αρμοδίους, οι οποίοι φοβούνται ότι, υπό το πρίσμα της σπανιότητας των μοσχευμάτων παγκοσμίως, θα κλείσουν ουσιαστικά οι πόρτες προς την Ελλάδα και από άλλες χώρες, όπως η Γερμανία και η Γαλλία.
Το ΒΗΜΑ
