Οι φετινές Πανελλαδικές Εξετάσεις για τα ημερήσια και εσπερινά γενικά λύκεια ξεκινούν την Παρασκευή 8 Ιουνίου και τελειώνουν την Τρίτη 19 Ιουνίου. Οι εξετάσεις στα ειδικά μαθήματα θα διεξαχθούν από Παρασκευή 22 Ιουνίου μέχρι και το Σάββατο 30 Ιουνίου. Οι σημαντικότερες αλλαγές σε σχέση με το 2017 είναι:
Α) Καταργείται το 4ο Επιστημονικό Πεδίο Επιστημών Εκπαίδευσης και η πρόσβαση σε αυτές τις Σχολές θα είναι δυνατή από τα άλλα Επιστημονικά Πεδία (εκτός από το 3ο Πεδίο).Έτσι δε θα εξετάζονται τα μαθήματα Μαθηματικά και Στοιχεία Στατιστικής, καθώς και η Ιστορία Γενικής Παιδείας στα οποία εξετάζονταν πέρυσι κάποιοι υποψήφιοι για να εισαχθούν στις σχολές αυτές.
Β) Το 5ο Επιστημονικό Πεδίο μετονομάζεται σε 4ο Επιστημονικό Πεδίο Σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής.
Γ) Έχουμε την ίδρυση ενός νέου Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής που προέρχεται από την συγχώνευση των ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά που εντάσσονται σε αυτό.
Όπως ορίζει πλέον ο νόμος, το νέο Πανεπιστήμιο θα έχει 26 τμήματα, τα οποία θα περιλαμβάνονται στις πέντε σχολές του: α) Κοινωνικές, Διοικητικές και Οικονομικές Επιστήμες, β) Επιστήμες Μηχανικού, γ) Επιστήμες Τροφίμων, δ) Επιστήμες Υγείας και Πρόνοιας και ε) Καλλιτεχνικές Σπουδές.
Ειδικότερα, η Σχολή Διοικητικών, Οικονομικών & Κοινωνικών Επιστημών θα περιλαμβάνει τα τμήματα α) Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης, β) Διοίκησης Επιχειρήσεων, γ) Διοίκησης Τουρισμού, δ) Κοινωνικής Εργασίας, ε) Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, καθώς επίσης και το τμήμα Προσχολικής Αγωγής.
Η Σχολή Μηχανικών θα συγκροτείται από τα τμήματα: α) Ηλεκτρολόγων και Ηλεκτρονικών Μηχανικών, β) Μηχανικών Βιοϊατρικής, γ) Μηχανικών Βιομηχανικής Σχεδίασης και Παραγωγής, δ) Μηχανικών Πληροφορικής και Υπολογιστών, ε) Μηχανικών Τοπογραφίας & Γεωπληροφορικής, στ) Μηχανολόγων Μηχανικών, ζ) Ναυπηγών Μηχανικών και η) Πολιτικών Μηχανικών.
Η Σχολή Επιστημών Τροφίμων θα συμπεριλαμβάνει τα τμήματα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων και Επιστημών Οίνου, Αμπέλου & Ποτών.
Η Σχολή Επιστημών Υγείας θα συγκροτείται από τα τμήματα: α) Βιοϊατρικών Επιστημών, β) Δημόσιας και Κοινοτικής Υγείας, γ) Εργοθεραπείας, δ) Μαιευτικής, ε) Νοσηλευτικής και ζ) Φυσικοθεραπείας.
Τέλος, η Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών και Πολιτισμού του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, θα περιλαμβάνει τα τμήματα: α) Γραφιστικής και Οπτικής Επικοινωνίας, β) Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής, γ) Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης, και δ) Φωτογραφίας & Οπτικοακουστικών Τεχνών.
Ένα πλήρη οδηγό με το τι πρέπει να προσέξουν περισσότερο οι υποψήφιοι στις επαναλήψεις τους παρουσιάζουν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ».
Νεοελληνική γλώσσα
· Το κεφάλαιο «Η πειθώ» και ειδικότερα τους τρόπους και τα μέσα πειθούς, τα είδη των συλλογισμών, τη διαδικασία της αξιολόγησης των επιχειρημάτων και των τεκμηρίων, καθώς επίσης και τις μορφές πειθούς (στη διαφήμιση, στον πολιτικό λόγο και στον επιστημονικό λόγο). Ιδιαίτερη προσοχή να δοθεί στον λεκτικό πληθωρισμό, στις τεχνικές και στον σκοπό του σε διάφορα είδη λόγου, αλλά και στη διαδικασία ανασκευής επιχειρήματος.
· Το κεφάλαιο «Το δοκίμιο» τόσο όσον αφορά τα χαρακτηριστικά του (π.χ. υποκειμενισμός, βιωματικότητα, έμμεση διδαχή) όσο και συγκριτικά με τα υπόλοιπα γραμματειακά είδη (άρθρο, επιφυλλίδα, επιστημονικός λόγος, ομιλία, επιστολή, ημερολόγιο). Αναφορικά με το δοκίμιο οι υποψήφιοι πρέπει να είναι σε θέση να διακρίνουν το είδος του δοκιμίου ανάλογα με την οργάνωσή του (αποδεικτικό ή στοχαστικό/ λογοτεχνικό), καθώς και στοιχεία της γλώσσας και της σύνταξης του δοκιμίου, όπως οι λόγιες λέξεις και εκφράσεις, τα στοιχεία προφορικότητας, οι λαϊκές εκφράσεις, η πολύπλοκη σύνταξη κλπ.
· Το κεφάλαιο «Δίκαιος λόγος και άδικος λόγος», η μελέτη του οποίου βοηθά τον υποψήφιο να εξοικειωθεί με τα χαρακτηριστικά της γλώσσας της ελευθερίας και της εξουσίας αντίστοιχα. Έτσι, θα είναι σε θέση να διακρίνει πότε ο λόγος στοχεύει στην πειθώ/ στην ανύψωση του πνεύματος και πότε στην παραπλάνησή ή/ και στην προπαγάνδα.
· Το κεφάλαιο «Διαβάζω και γράφω» το οποίο περιλαμβάνει πρακτικές οδηγίες για τη διαδικασία ανάγνωσης και κατανόησης του κειμένου, την κατάρτιση διαγράμματος, αλλά και τον έλεγχο του γραπτού ως προς το περιεχόμενο, τη διάρθρωση των σκέψεων/ την αρχιτεκτονική του κειμένου (αλληλουχία, συνοχή, συνεκτικότητα) και τη χρήση της γλώσσας. Να δοθεί επίσης προσοχή στην ενότητα για τους τρόπους ανάπτυξης παραγράφου.
· Πέρα απ’ αυτά οι υποψήφιοι πρέπει να εντοπίζουν και να ερμηνεύουν φαινόμενα σχετικά με τη γλώσσα, το ύφος και τη σύνταξη του κειμένου (πολλά από τα οποία έχουν διδαχθεί σε προηγούμενες τάξεις), όπως οι λειτουργίες της γλώσσας, το ειδικό λεξιλόγιο, τα σημεία στίξης, η ενεργητική και η παθητική σύνταξη, η λειτουργία των ρηματικών προσώπων/ των χρόνων/ των εγκλίσεων, ο μακρόπερίοδος ή όχι λόγος, η λειτουργία των σχημάτων λόγου, ο ρηματικός και ο ονοματικός λόγος κλπ.
Συμβουλεύουμε, επίσης, τους υποψηφίους να μην σταματήσουν να γράφουν περιλήψεις μέχρι τις εξετάσεις, γιατί όσο περισσότερο εξασκούνται τόσο περισσότερο εξοικειώνονται με το περιεχόμενο, τη γλώσσα και τη σύνταξη διαφόρων ειδών κειμένων. Η περίληψη είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς βαθμολογείται με 25 μονάδες και συνεπώς μια καλή βαθμολογία στην περίληψη αποτελεί προϋπόθεση για μια υψηλή βαθμολογία στο σύνολο του γραπτού. Αναφορικά με την επανάληψη των θεμάτων προτείνουμε την καλή μελέτη των θεματικών ενοτήτων του σχολικού βιβλίου και των θεματικών κύκλων, σε συνδυασμό με τις αντίστοιχες ενότητες που περιέχονται στα βιβλία της Α’ και της Β’ Λυκείου (π.χ. μπορούμε να διαβάσουμε τη «μαζοποίηση», που είναι θέμα της Γ’ λυκείου, συνδυαστικά με θέματα της Α’ λυκείου όπως η «μόδα», τα «πρότυπα», οι «νέοι»). Τέλος, οι υποψήφιοι δεν πρέπει να παραλείπουν να γράφουν τακτικά εκθέσεις σε διαφορετικό επικοινωνιακό πλαίσιο (π.χ. επιστολή, ομιλία, άρθρο, δοκίμιο), ώστε να εξασκούνται στη χρήση των τεχνικών του λόγου και στην αλλαγή γλωσσικών και υφολογικών επιπέδων που απαιτούνται σε κάθε επικοινωνιακή περίσταση.
Βιολογία Γενικής Παιδείας
Κατά την επανάληψη του μαθήματος χρειάζεται οι μαθητές να προσέξουν τα εξής:
Στο πρώτο κεφάλαιο θα πρέπει να έχουν κατανοήσει πλήρως τους μηχανισμούς της ανοσοβιολογικής απόκρισης και να ασχοληθούν με ασκήσεις διαγραμμάτων. Η θεωρία που περιλαμβάνεται στο κεφάλαιο έχει αρκετά μεγάλη έκταση, οπότε χρειάζεται να την κατανοήσουν και να την μάθουν άψογα.
Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζει ποικιλία θεμάτων, πολλά από τα οποία συνδυάζονται μεταξύ τους, οπότε χρειάζεται να δώσουν ιδιαίτερη σημασία στους πιθανούς συνδυασμούς ερωτήσεων από τα διάφορα μέρη του κεφαλαίου. Επίσης, είναι απαραίτητη η εξάσκηση σε όλα τα είδη των ασκήσεων, όπου χρειάζεται να προσέξουν την παρουσίαση της επίλυσης και την επαρκή αιτιολόγηση. Ιδιαίτερη προσοχή να δώσουν στις εικόνες και στα διαγράμματα των βιογεωχημικών κύκλων.
Το τρίτο κεφάλαιο περιλαμβάνει αρκετή θεωρία και είναι σημαντικό να έχουν κατανοήσει κάθε τμήμα του κεφαλαίου, προκειμένου να είναι σε θέση να απαντήσουν συνδυαστικές ερωτήσεις. Τα φυλογενετικά δένδρα κάποιες φορές δυσκολεύουν τους μαθητές, γι’αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη εξάσκηση σε αυτά. Κατά την περιγραφή της εξέλιξης του ανθρώπου, να προσέξουν τα χαρακτηριστικά των διαφόρων είδών, αφού μπορεί να χρειαστεί να τα συγκρίνουν.
Σε γενικές γραμμές, κατά την επανάληψη πρέπει να ασχοληθούν οι μαθητές με την ομαδοποίηση των γνώσεων που έχουν αποκτήσει, ώστε να μπορούν να αποδώσουν στις συνδυαστικές ερωτήσεις και να βεβαιωθούν ότι μπορούν να λύσουν ασκήσεις από όλα τα κεφάλαια.
Αρχαία προσανατολισμού
Τα αρχαία ελληνικά είναι μάθημα αυξημένης βαρύτητας για τους υποψήφιους των ανθρωπιστικών σπουδών και αποτελούν πολύπλευρο αντικείμενο διδασκαλίας.
Διδαγμένο κείμενο
Στο διδαγμένο κείμενο το οποίο βαθμολογείται με άριστα το 60 καθώς οι υπόλοιπες 40 μονάδες συμπληρώνονται από το αδίδακτο οι μαθητές μελετούν κείμενα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Ο Φιλοσοφικός λόγος απαιτεί κατάλληλη προετοιμασία για την συμμετοχή των μαθητών στις εισαγωγικές εξετάσεις και οι υποψήφιοι οφείλουν να δώσουν ιδιαίτερη βαρύτητα στο κείμενο και συγκεκριμένα στην άριστη γνώση της μετάφρασης η οποία αποτελεί βασική προϋπόθεση για την κατανόησή του, στα ερμηνευτικά σχόλια του σχολικού εγχειριδίου που πλαισιώνουν το αρχαίο κείμενο και στις προσωπικές τους σημειώσεις από τις οποίες θα αντλήσουν ιδέες ώστε να απαντήσουν στις ερμηνευτικές ερωτήσεις. Ταυτόχρονα η σε βάθος μελέτη της εισαγωγής και των λεξιλογικών σχολίων βοηθούν τον υποψήφιο να ανταποκριθεί συνολικά στις απαιτήσεις του μαθήματος.
Ενδεικτικά λοιπόν για κάθε έργο οι απαραίτητες γνώσεις είναι οι εξής:
-Πλάτωνας-Πρωταγόρας: Οι υποψήφιοι οφείλουν να μελετήσουν καλά όλα τα σχόλια του σχολικού εγχειριδίου (π.χ εντεχνος σοφία, θείας μετέσχε μοίρας), να κατανοήσουν τη θέση των συνομιλητών γύρω από το θέμα της πολιτικής αρετής, να είναι σε θέση να εντοπίζουν σοφιστικές αντιλήψεις (π.χ αγνωστικισμός, κατάργηση φυλετικών διακρίσεων), κοσμολογικές θεωρίες (π.χ θεωρίες Παρμενίδη, Εμπεδοκλή), να γνωρίζουν τις θέσεις των σοφιστών γύρω από τον τρόπο δημιουργίας της γλώσσας, της δημιουργίας των πόλεων ή τις απόψεις περί ποινής και να τις συγκρίνουν με άλλες θεωρίες ή απόψεις. Ταυτόχρονα να εντοπίζουν επιχειρήματα και να τα αξιολογούν
-Πολιτεία: Οφείλουν να είναι σε θέση να αναλύουν και να ερμηνεύουν την αλληγορία του σπηλαίου, να παρουσιάζουν τις απόψεις Σωκράτη για το ποιοι είναι ακατάλληλοι για τη διακυβέρνηση της ιδανικής πολιτείας και για ποιους λόγους αλλά και ποιοι οφείλουν να αναλάβουν την εξουσία. Ορισμός του Αγαθού και λέξεις που το χαρακτηρίζουν. Τέλος να γνωρίζουν απόψεις των συνομιλητών για τον εξαναγκασμό των φιλοσόφων και να τις αξιολογούν, να παρουσιάζουν το σκοπό το νόμου αλλά και τις λειτουργίες και τα μέσα που έχει στη διάθεσή του.
Αριστοτέλης
-Ηθικά Νικομάχεια: Να εντοπίζουν συλλογισμούς και να αναγνωρίζουν τη συλλογιστική πορεία του Αριστοτέλη στην προσπάθεια του να αποδείξει για παράδειγμα ότι η ηθική αρετή δεν είναι έμφυτη, ότι προκύπτει από τον εθισμό και την επανάληψη όμοιων ενεργειών και είναι μεσότητα. Να κατανοήσουν τη σχέση ηθικής αρετής με τα συναισθήματα και τις πράξεις, την έννοια της μεσότητας και τέλος να βρίσκουν τρόπους πειθούς και να είναι σε θέση να ορίζουν πλήρως την αρετή σύμφωνα με στοιχεία του κειμένου
-Πολιτικά: Απαραίτητο είναι οι υποψήφιοι να απαντούν σε ερωτήσεις σχετικά με τον τρόπο δημιουργίας των πρώτων κοινωνικών οντοτήτων και της πόλης που αποτελεί την τελείωσή τους, να δίνουν τον ορισμό του πολίτη, της πόλης και των πολιτευμάτων. Έπειτα να κατηγοριοποιούν τα πολιτεύματα, να εντοπίζουν την αθροιστική θεωρία και να αναλύουν τα είδη της δημοκρατίας. Τέλος να γνωρίζουν τη σχέση παιδείας και πολιτικής, τους προβληματισμούς που διατυπώνονταν την εποχή του σχετικά με τον χαρακτήρα, το περιεχόμενο και τους στόχους της παιδείας και τις απόψεις του Αριστοτέλη πάνω σε αυτά τα ζητήματα.
Αδίδακτο κείμενο
Το αδίδακτο κείμενο αποτελεί ένα δύσκολο εγχείρημα για το μαθητή που βαθμολογείται με 40 μονάδες. Τις πρώτες 20 μονάδες ο μαθητής τις αντλεί από τη μετάφραση, ενώ 10 μονάδες του δίνουν οι ασκήσεις γραμματικής και 10 μονάδες η σύνταξη λέξεων του κειμένου καθώς και διάφορα άλλα συντακτικά φαινόμενα στα οποία θα κληθεί να απαντήσει. Βασική προϋπόθεση για την όσο το δυνατό καλύτερη ανταπόκρισή του στις απαιτήσεις του κειμένου είναι η γνώση ενός ευρύτερου λεξιλογίου της αρχαίας ελληνικής, καθώς και η ικανοποιητική διαχείριση της γραμματικής και του συντακτικού. Η γραμματική, συντακτική και σημασιολογική λειτουργία της κάθε λέξης θα βοηθήσει τον μαθητή να αποκρυπτογραφήσει σωστά το νόημα του κειμένου.
Ολοκληρώνοντας την ύλη του ο μαθητής θα πρέπει να διασφαλίσει την ικανοποιητική γνώση και συγκεκριμένων συντακτικών φαινομένων όπως: η ανάλυση και σύμπτυξη μετοχών, τα ρηματικά επίθετα σε –τεος και –τος, η μετατροπή από την ενεργητική στη παθητική φωνή και το αντίστροφο, η έλξη του αναφορικού και φυσικά η μετατροπή από τον ευθύ στον πλάγιο λόγο καθώς και οι εξαρτημένοι υποθετικοί λόγοι.
Τέλος, θα πρέπει ο μαθητής να έχει διασφαλίσει την επεξεργασία όλων των ειδών των κειμένων: ρητορικών, φιλοσοφικών και ιστοριογραφικών, γνωρίζοντας ταυτόχρονα και κάποια βασικά χαρακτηριστικά για τους εκπροσώπους των αντίστοιχων ειδών.
Ιστορία Προσανατολισμού
Οδηγίες επανάληψης
Οι υποψήφιοι κατά τη διάρκεια της επανάληψης πρέπει αρχικά να έχουν κάνει πολύ καλή αποστήθιση των ενοτήτων του βιβλίου. Παράλληλα με το διάβασμα κάθε κεφαλαίου:
Ø προσέχουν τους τίτλους και τους πλαγιότιτλους, καθώς περιέχουν λέξεις-κλειδιά του περιεχομένου των ενοτήτων, ώστε να μπορούν να απαντήσουν σε αντίστοιχες ερωτήσεις.
Ø ξεχωρίζουν τους ιστορικούς όρους που αναφέρονται σε κάθε ενότητα, ώστε να είναι σε θέση να τους αποδώσουν αυτόνομα από την παράγραφο στην οποία εντάσσονται. Πρέπει να δώσουν προσοχή και στους όρους που επεξηγούνται στο γλωσσάρι του σχολικού βιβλίου.
Ø οργανώνουν χρονολογικούς πίνακες, ώστε να κατανοήσουν την ιστορική συνέχεια των πληροφοριών που αναφέρονται σε κάθε κεφάλαιο.
Πιο αναλυτικά, ανά κεφάλαιο:
Κεφάλαιο 1: Από την αγροτική οικονομία στην αστικοποίηση
· Κατανοούν την εξέλιξη κάθε τομέα της οικονομίας και τις οικονομικές συνθήκες στην Ελλάδα ανά χρονική περίοδο.
· Προσέχουν ότι ο ιστορικός όρος Τανζιμάτ επεξηγείται και στο παράθεμα του σχολικού βιβλίου.
· Προσέχουν πληροφορίες που συνδυάζονται από διαφορετικά σημεία του κεφαλαίου, όπως π.χ. τα τραπεζικά συστήματα (Εθνική Τράπεζα-Τράπεζα της Ελλάδος), τα δημόσια έργα του 19ου αιώνα με τις επενδύσεις τον 20ο αιώνα, τα δάνεια του 19ου αιώνα με τον ιδιόμορφο δανεισμό του 20ού αιώνα, η αγροτική μεταρρύθμιση του 1870-1871 με εκείνες του 1907 και 1917, γενικότερα η παρουσία των Ελλήνων ομογενών στην ελληνική οικονομία και οι επιδράσεις που άσκησαν σε αυτή.
Κεφάλαιο 2: Η διαμόρφωση και η λειτουργία των πολιτικών κομμάτων
· Προσέχουν ότι υπάρχουν έννοιες που αναλύονται σε παραθέματα, όπως το κράτος δικαίου, ο Κριμαϊκός πόλεμος και η υπόθεση Πατσίφικο. Επίσης η Συνθήκη των Σεβρών συμπληρώνεται στο κεφάλαιο του προσφυγικού.
· Θα πρέπει να μπορούν ανά χρονική περίοδο να διακρίνουν ποιες κομματικές παρατάξεις υπάρχουν και ποιος είναι ο βασιλιάς της Ελλάδας.
· Θα πρέπει να ξέρουν το πολιτικό πρόγραμμα και τις βασικές θέσεις κάθε κόμματος που αναφέρεται στο κεφάλαιο και να εντοπίζουν ομοιότητες και διαφορές μεταξύ τους.
Κεφάλαιο 3: Το προσφυγικό ζήτημα στην Ελλάδα
· Διαβάζουν τις δύο εισαγωγές των προσφυγικών ρευμάτων (19ος και 20ος αιώνας).
· Προσέχουν τα προσφυγικά ρεύματα του 20ου αιώνα καθώς βρίσκονται σε διαφορετικά σημεία του κεφαλαίου και συγκεκριμένα από ποιες περιοχές προήλθαν και κάτω από ποιες συνθήκες.
· Γνωρίζουν όλους τους οργανισμούς που ασχολήθηκαν με την περίθαλψη, αποκατάσταση και παλιννόστηση των προσφύγων.
· Γνωρίζουν τις συνθήκες-συμβάσεις-συμφωνίες και το περιεχόμενό τους.
· Προσέχουν ότι για το Υπουργείο Περιθάλψεως και την ΕΑΠ αναφέρονται πληροφορίες σε διαφορετικά σημεία του κεφαλαίου.
Κεφάλαιο 4: Το κρητικό ζήτημα από διπλωματικό άποψη
· Τα γεγονότα του κεφαλαίου είναι σε απόλυτη χρονολογική σειρά και οι υποψήφιοι πρέπει να είναι σε θέση να απαντούν σε ερώτηση που αφορά συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
· Προσέχουν πώς ήταν οργανωμένη η Κρητική Πολιτεία πριν και μετά την επανάσταση στο Θέρισο.
· Ξεχωρίζουν τις αιτίες της επανάστασης στο Θέρισο και τις αντιδράσεις που προκάλεσε.
· Κατανοούν ποια γεγονότα επηρέασαν την εξέλιξη του κρητικού ζητήματος.
Γενικότερα, οι υποψήφιοι πρέπει να μπορούν να κάνουν συσχετισμούς γεγονότων και ενεργειών που αναφέρονται σε διαφορετικά κεφάλαια της ύλης, όπως π.χ. η σχέση των δύο πρώτων κεφαλαίων (οι πολιτικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα), η επιρροή που άσκησαν οι πρόσφυγες στην οικονομία, βιομηχανία (συσχετισμός 1ου και 3ου κεφαλαίου), αλλά και να μπορούν να συνδυάζουν όλα τα γεγονότα που αφορούν τα κεφάλαια της ύλης ανά συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Λατινικά Προσανατολισμού
Το μάθημα των Λατινικών περιλαμβάνει 22 ενότητες στις οποίες εξετάζεται ο μαθητής. Οι ενότητες αυτές καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ύλης (γραμματικής και συντακτικού). Απαιτείται η άριστη γνώση της μετάφρασης, η οποία βαθμολογείται με 40 μονάδες, ενώ οι ασκήσεις γραμματικής βαθμολογούνται με 30 μονάδες και του συντακτικού με άλλες 30 μονάδες. Ο μαθητής θα πρέπει να έχει διαβάσει άριστα τη θεωρία που περιλαμβάνεται σε κάθε ενότητα των σχολικών εγχειριδίων που ανήκουν στην εξεταζόμενη ύλη, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί επιτυχώς σε ό,τι του ζητηθεί. Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δοθεί σε συγκεκριμένα συντακτικά φαινόμενα όπως:
-η μετατροπή από την ενεργητική σύνταξη στην παθητική και το αντίστροφο
-η αυτοπάθεια: αναγνώριση του φαινομένου και κλίση σε όλα τα πρόσωπα η κτήση με αυτοπάθεια και η κτήση χωρίς αυτοπάθεια
-η απαρεμφατική σύνταξη
-η απαρεμφατική σύνταξη με άρση Λατινισμού
-η ανάλυση και σύμπτυξη μετοχής
-η ανάλυση ομοιόπτωτου σε δευτερεύουσα πρόταση
-οι ισοδύναμες εκφράσεις
-η σύνταξη του debeo+απαρέμφατο και η μετατροπή στην παθητική περιφραστική συζυγία
-η απαγόρευση
-η μετατροπή του υποθετικού λόγου στα υπόλοιπα είδη
-η συντακτική λειτουργία του τόπου και του χρόνου
Όλα αυτά είναι ορισμένα από τα βασικά συντακτικά φαινόμενα στα οποία ενδέχεται να εξεταστεί ο μαθητής και στα οποία θα πρέπει να είναι άριστα προετοιμασμένος, έχοντας βέβαια ως απαραίτητη προϋπόθεση τη γνώση του λεξιλογίου και της γραμματικής των αντίστοιχων ενοτήτων των σχολικών εγχειριδίων.
Μαθηματικά
Βασικός κανόνας: Ποτέ μη «παπαγαλίζετε» λυμένες ασκήσεις. Μάθετε να τις κατανοείτε.
«Δεν έχεις πλήρη κατανόηση για κάτι αν δε μπορείς να το εξηγήσεις και στη γιαγιά σου».
Άλμπερτ Αϊνστάιν
Σπουδαίες επισημάνσεις:
1. Όταν έχουμε συνάρτηση το πρώτο που κάνουμε είναι να βρούμε το πεδίο ορισμού.
2. Σε ένα όριο εντοπίζουμε πρώτα το είδος της απροσδιοριστίας.
3. Για μονοτονία και ακρότατα μελετάμε το πρόσημο της πρώτης παραγώγου. Για κυρτότητα και σημεία καμπής μελετάμε το πρόσημο της δεύτερης παραγώγου.
4. Στην επίλυση της εξίσωσης f'(x) = g'(x), x Α προσέχουμε το Α να είναι διάστημα. Σε Ένωση διαστημάτων θέλουμε διαφορετικά c για κάθε διάστημα.
5. Για να εφαρμόσουμε το θεώρημα Fermat πρέπει το ακρότατο να είναι εσωτερικό του πεδίου ορισμού.
6. Η παραγωγίσιμη συνάρτηση είναι και συνεχής, το αντίστροφο δεν ισχύει. Η συνεχής συνάρτηση είναι και ολοκληρώσιμη.
7. Μια ανίσωση δεν μπορούμε να την παραγωγίσουμε, μπορούμε όμως να την ολοκληρώσουμε.(άσκηση 10, γενικές ασκήσεις σχολικού βιβλίου σελίδα: 353)
8. Το ολικό ακρότατο είναι και τοπικό. Ένα τοπικό ελάχιστο μπορεί να είναι μεγαλύτερο από ένα τοπικό μέγιστο.
9. Σε μια εξίσωση με ολοκλήρωμα πρέπει να απομονώνουμε το ολοκλήρωμα και μετά να παραγωγίζουμε. Η σχέση που θα προκύψει δεν πρέπει να έχει ολοκλήρωμα.
10. Όταν μας δίνουν δεδομένη ανίσωση το πρώτο που σκεφτόμαστε είναι το θεώρημα Fermat. Σε ανίσωση που δεν περιέχει ισότητα δεν εφαρμόζουμε θεώρημα Fermat. Είτε την χρησιμοποιούμε για να βρούμε πρόσημο, είτε την ολοκληρώνουμε.
11. Τις κατακόρυφες ασύμπτωτες τις ψάχνουμε στα ανοικτά διαστήματα του πεδίου ορισμού. Τις οριζόντιες – πλάγιες ασύμπτωτες τις ψάχνουμε στο άπειρο.
12. Στην εύρεση αντίστροφης συνάρτησης δεν ξεχνάμε τους περιορισμούς του ψ, όταν διαιρούμε, λογαριθμούμε, υψώνουμε σε άρτια δύναμη, βάζουμε ρίζες.
13. Για την εύρεση του εμβαδού χωρίου από μια ή δυο συναρτήσεις f, g ΔΕΝ ξεχνούμε το πρόσημο της f ή της διαφοράς f-g στο διάστημα που ορίζεται.
Φυσική Προσανατολισμού
Αξιόλογες παρατηρήσεις· Κεφάλαιο πρώτο: Οι μαθητές πρέπει να προσδιορίζουν τα χαρακτηριστικά μεγέθη της AAT (Α, ω, φ0) και να την περιγράφουν με βάση την κινηματική, δυναμική και ενεργειακή προσέγγιση (προσοχή, στην φ0, την διάκριση Fελ και Fεπ στο σύστημα μάζας-ελατηρίου, αναγκαίο το σχήμα). Στις φθίνουσες προσέξτε τα μεγέθη που μειώνονται εκθετικά με το χρόνο καθώς και ότι δεν ισχύει η ΑΔΕΤ, ενώ στις εξαναγκασμένες προσέξτε το συντονισμό (f = f0 και Α = max). Στην σύνθεση ταλαντώσεων η αρχή της επαλληλίας ισχύει ΜΟΝΟ για τα διανυσματικά μεγέθη, ενώ οι σύνθετες ταλαντώσεις διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: στις απλές αρμονικές που προκύπτουν από τη σύνθεση δύο ΑΑΤ της ίδιας συχνότητας και οι μη αρμονικές που προκύπτουν από τη σύνθεση δύο ΑΑΤ με παραπλήσιες συχνότητες οπότε εμφανίζονται διακροτήματα με συχνότητα f = |f1-f2|.
· Κεφάλαιο δεύτερο: Οι μαθητές πρέπει να διατυπώνουν τις εξισώσεις ταλάντωσης του τρέχοντος κύματος (προσοχή uδ ≠ uταλ ). Να περιγράφουν τη συμβολή δυο κυμάτων και να προσδιορίσουν τις υπερβολές ενίσχυσης και απόσβεσης(προσοχή στις συνθήκες ενίσχυσης και απόσβεσης). Να μελετούν τη δημιουργία στάσιμου κύματος και να προσδιορίσουν τις θέσεις των δεσμών και των κοιλιών(προσοχή στις αποστάσεις μεταξύ δεσμών και κοιλιών). Να σχεδιάζουν τα στιγμιότυπα τρέχοντος και στάσιμου κύματος. (ακολουθήστε τη μεθοδολογία).
· Κεφάλαιο τρίτο: Οι μαθητές πρέπει να γνωρίζουν ότι:
1) Όταν ένα ιδανικό ρευστό ισορροπεί εφαρμόζουμε την αρχή του Pascal και την θεμελιώδη εξίσωση της υδροστατικής μεταξύ δυο σημείων του ρευστού.
2) Όταν ένα ιδανικό ρευστό βρίσκεται σε μόνιμη και στρωτή ροή εφαρμόζουμε την εξίσωση συνέχειας και την εξίσωση Bernoulli κατά μήκος της ίδιας ρευματικής γραμμής (προσοχή στις εφαρμογές της εξίσωσης Bernoulli).
3) Όταν το ρευστό είναι πραγματικό ασκούνται σε αυτό δυνάμεις τριβής. Η εσωτερική τριβή μέσα σ’ ένα ρευστό ονομάζεται ιξώδες.
· Κεφάλαιο τέταρτο: Οι μαθητές πρέπει να μπορούν να μελετήσουν την κύλιση χωρίς ολίσθηση (προσοχή στη σχέση αk = u2/r, η ταχύτητα είναι η γραμμική) τη ροπή δύναμης (προσοχή στις δυνάμεις που έχουν μηδενική ροπή) τις συνθήκες ισορροπίας στερεού σώματος (ΣF = 0 και Στ = 0), το θεώρημα του Steiner για τη ροπή αδράνειας καθώς και το Θ.Ν.Σ.Κ (προσοχή στη διερεύνηση Στ = I αγων, και την εφαρμογή της σε συστήματα σωμάτων) Τέλος πρέπει να υπολογίζετε και να διερευνάτε τη στροφορμή (L = I ω) και τη διατήρηση της.
· Κεφάλαιο πέμπτο: Οι μαθητές πρέπει να διακρίνουν και να μελετούν τις κατηγορίες των κρούσεων καθώς επίσης και το φαινόμενο Doppler. Μην ξεχνάτε ότι η Α.Δ.Ο ισχύει πάντα (και σε άξονες, χ΄χ, ψ΄ψ). Όταν έχουμε πλαστική κρούση ή έκρηξη και ελατήριο η Θ.Ι αλλάζει όταν το ελατήριο ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ οριζόντιο. Το φαινόμενο Doppler είναι αποτέλεσμα της σχετικής κίνησης της πηγής (S) και του παρατηρητή (A). Όταν πλησιάζουν η fΑ > fS ενώ όταν απομακρύνονται fΑ< fS .
Χημεία Προσανατολισμού
Τα σημεία στα οποία πρέπει να εστιάσουν τη προσοχή τους οι μαθητές της Γ’ Λυκείου στη Χημεία Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών είναι τα εξής:
Κεφάλαιο 1ο: Η έννοια του αριθμού οξείδωσης και η αναγνώριση του οξειδωτικού και του αναγωγικού σώματος σε μια αντίδραση οξειδοαναγωγής. Θα πρέπει να μπορούν να συμπληρώσουν τα προϊόντα και τους συντελεστές στα τρία παραδείγματα του σχολικού βιβλίου που είναι εντός ύλης, καθώς και στις αντιδράσεις οξείδωσης αλκοολών, αλδευδών, οξέων που βρίσκονται στο τελευταίο κεφάλαιο.
Θα πρέπει να μπορούν να συμπληρώσουν συντελεστές σε οποιαδήποτε άλλη αντίδραση οξειδοαναγωγής και να λύσουν απλά προβλήματα οξειδοαναγωγής.
Τα προβλήματα οξειδοαναγωγής είναι στοιχειομετρικά ως επι το πλείστον προβλήματα, οπότε ακολουθείται η μεθοδολογία επίλυσης προβλημάτων στοιχειομετρίας.
Κεφάλαιο 2ο: Η έννοια ΔΗ στην εξώθερμη και στην ενδόθερμη αντίδραση.
Κεφάλαιο 3ο: Οι προϋποθέσεις για την ύπαρξη αποτελεσματικής σύγκρουσης, η έννοια της ενέργειας ενεργοποίησης και τα διαγράμματα της ενέργειας κατά τη διάρκεια μιας ενδόθερμης ή εξώθερμης αντίδρασης.
Είναι σημαντικό να έχουν κατανοήσει την έννοια της ταχύτητας αντίδρασης και να μπορούν να λύσουν προβλήματα χημικής κινητικής που στηρίζονται στον ορισμό της ταχύτητας αντίδρασης.
Θα πρέπει, επίσης να μπορούν να «διαβάσουν» τις γραφικές παραστάσεις συγκέντρωσης αντιδρώντων και προϊόντων συναρτήσει του χρόνου και να αντλούν ότι πληροφορίες χρειάζονται από αυτές για επίλυση προβλημάτων ή ερωτημάτων κρίσεως.
Κεφάλαιο 4ο: Θα πρέπει οι μαθητές να έχουν κατανοήσει το πότε επιτυγχάνεται χημική ισορροπία και τι εννοούμε με την έννοια απόδοσης της αντίδρασης. Είναι πολύ σημαντικό να ασχοληθούν και να λύσουν πολλά ερωτήματα που σχετίζονται με τους παράγοντες ισορροπίας και την αρχή Le Chatelier. Είναι απαραίτητο να καταλαβαίνο0υν πως μετατοπίζεται η ισορροπία και τι σημαίνει αυτή η μετατόπιση για την απόδοση της αντίδρασης τη συγκέντρωση αντιδρώντων και προϊόντων, την πίεση κ.λ.π.
Θα πρέπει να μπορούν να λύσουν ασκήσεις όπου ένα σύστημα ξεκινά από μια αρχική κατάσταση και καταλήγει σε χημική ισορροπία, προβλήματα που συνδέονται με την εύρεση της κατεύθυνσης προς την οποία πραγματοποιείται η αντίδραση, πως συνδέεται με την ενδόθερμη και την εξώθερμη αντίδραση.
Κεφάλαιο 5ο: Στο κεφάλαιο της ιοντικής ισορροπίας έχει μεγάλη σημασία να κατανοήσουμε τι είναι τα οξέα και τι οι βάσεις σύμφωνα με τη θεωρία των Bronsted-Lowry, πότε είναι ασθενή και πότε ισχυρά. Κατόπιν, να γνωρίζουν και να καταλαβαίνουν την έννοια του pH και να μπορούν να λύνουν προβλήματα εύρεσης του σε διαλύματα μιας ουσίας (οξέος-βάσεως ή άλατος) καθώς και 2 ή παραπάνω ουσιών που αντιδρούν ή δεν αντιδρούν μεταξύ τους. Ιδιαίτερη προσοχή στη επίδραση κοινού ιόντος και τις συνέπειες που έχει στο βαθμό ιοντισμού και στην ιοντική ισορροπία γενικότερα. Προσοχή και στα ρυθμιστικά διαλύματα καθώς και στην ογκομέτρηση (κυρίως στις καμπύλες ογκομέτρησης από τις οποίες μπορούμε να αντλήσουμε πολλά δεδομένα)
Κεφάλαιο 6ο: Σημαντική είναι η ηλεκτρονική δομή του ατόμου και η σύνδεσή της με την κατάταξη των στοιχείων στο Περιοδικό Πίνακα, καθώς και με τα θεμελειώδη χαρακτηριστικά του ατόμου όπως η ατομική ακτίνα και η ενέργεια ιοντισμού. Καλό, είναι να προσέξουν τη αντιστροφή στα 3d, 4s και τι σημαίνει αυτή, καθώς και τις εξαιρέσεις 2He: 1s2 ευγενές αέριο, 24Cr, 79Cu.
Κεφάλαιο 7ο: Στο τελευταίο κεφάλαιο, είναι απαραίτητο οι μαθητές να γνωρίζουν παρά πολύ καλά όλεςτις αντιδράσεις δίνοντας έμφαση σε όλες όσες χρησιμοποιούνται για τη διάκριση και τη ταυτοποίηση οργανικών ουσιών. Θα πρέπει να κάνουν μεγάλη εξάσκηση και πολλές επαναλήψεις στις αντιδράσεις ώστε να μπορούν να θυμούνται όχι μόνο τα προϊόντα αλλά και λεπτομέρειες όπως ιζήματα, αέρια, χρώματα κ.λ.π.
Τέλος, θα πρέπει να λύσουν και πολλά προβλήματα οργανικής (τα οποία είναι κυρίως στοιχειομετρικά προβλήματα) και να δώσουν έμφαση στα προβλήματα με μίγματα οργανικών ενώσεων.
Βιολογία Προσανατολισμού
Κατά την επανάληψη του μαθήματος χρειάζεται οι μαθητές να προσέξουν τα εξής:
Στο πρώτο κεφάλαιο θα πρέπει να έχουν κατανοήσει πλήρως τον μηχανισμό δημιουργίας φωσφοδιεστερικού δεσμού και την εναλλαγή των μορφών του DNA των ευκαρυωτικών κυττάρων κατά τη διάρκεια του κυτταρικού κύκλου.
Στο δεύτερο κεφάλαιο χρειάζεται να δώσουν ιδιαίτερη σημασία στις εικόνες που περιγράφουν την αντιγραφή, μεταγραφή και μετάφραση της γενετικής πληροφορίας, αφού περιλαμβάνουν στοιχεία που λείπουν από το κείμενο. Επίσης, το κεφάλαιο της ρύθμισης της γονιδιακής έκφρασης πρέπει να είναι πλήρως κατανοητό. Οι ασκήσεις του κεφαλαίου παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία, οπότε χρειάζεται αρκετή εξάσκηση.
Στο τέταρτο κεφάλαιο είναι απαραίτητο να έχουν αντιληφθεί την ιδιαιτερότητα κάθε τεχνικής και τις διαφορές της από τις υπόλοιπες. Χρειάζεται εξάσκηση στην επίλυση ασκήσεων με τοποθέτηση των τμημάτων DNA σε φορείς κλωνοποίησης, όσον αφορά στον τρόπο που γίνεται η σύνδεση.
Το πέμπτο κεφάλαιο χαρακτηρίζεται από πληθώρα ασκήσεων, οπότε καλό θα ήταν, αφού έχουν κατανοήσει πλήρως την θεωρία, να ασχολήθουν με συνδυαστικές ασκήσεις, τόσο μεταξύ των τύπων του κεφαλαίου, όσο και με άλλα κεφάλαια.
Το έκτο κεφάλαιο περιλαμβάνει αρκετή θεωρία, με πολλά διαφορετικά πεδία, οπότε η εμπέδωσή της πρέπει να είναι στόχος της επανάληψης. Επιπλέον, επειδή οι ασκήσεις του κεφαλαίου προσφέρονται για συνδυασμό με όλα τα υπόλοιπα κεφάλαια, είναι σημαντική η εξάσκηση σε πιο περίπλοκες ασκήσεις σε σχέση με αυτές που πιθανώς επίλυσαν αρχικά.
Στο έβδομο κεφάλαιο είναι απαραίτητη η εξάσκηση με διαγράμματα για τους διάφορους τύπους καλλιέργειας. Επειδή είναι μικρή η έκταση της θεωρίας που περιλαμβάνει, χρειάζεται να προσέξουν να μην το ¨υποτιμήσουν¨.
Το όγδοο κεφάλαιο είναι αρκετά απαιτητικό όσον αφορά στη θεωρία που περιλαμβάνει, οπότε είναι σημαντική η κατανόηση των τεχνικών που παρουσιάζονται και η σύνδεσή τους με τις τεχνικές που αναλύθηκαν στο τέταρτο και έβδομο κεφάλαιο.
Στο ένατο κεφάλαιο επίσης αναλύονται τεχνικές, τις οποίες πρέπει να τις έχουν διαχωρίσει πλήρως, ώστε σε ερωτήσεις κρίσεως σχετικά με κάποιο επιθυμητό προϊόν, να μπορούν να επιλέξουν την κατάλληλη διαδικασία και να είναι σε θέση να την περιγράψουν.
Σε γενικές γραμμές, κατά την επανάληψη πρέπει να καλυφθούν τυχόν κενά που έχουν προκύψει στη διάρκεια της χρονιάς, να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις εικόνες που περιλαμβάνονται στην ύλη και να ασχοληθούν οι μαθητές με την ομαδοποίηση των γνώσεων που έχουν αποκτήσει, ώστε να μπορούν να αποδώσουν στις συνδυαστικές ερωτήσεις.
Ανάπτυξη Εφαρμογών σε προγραμματιστικό περιβάλλον
Δομημένος προγραμματισμός: 1. Δομή ακολουθίας, 2, Δομή επιλογής, 3. Δομή επανάληψης.
Χρήσεις του mod για έναν αριθµό Χ
· X Άρτιος αν Χ mod 2 = 0
· X Περιττός αν Χ mod 2 ≠ 0
· X Πολλαπλάσιο του α αν Χ mod α = 0
· Τελευταίο ψηφίο του Χ αν Χ mod 10
Δομή ακολουθίας, Χρησιμοποιείται σε ΑΠΛΑ προβλήματα όπου εκτελούνται όλες οι εντολές σειριακά (δεν παραλείπετε καμία εντολή!)
Δομή επιλογής, Τρία ΑΝ
· Απλό ΑΝ, Σύνθετο ΑΝ, Πολλαπλό ΑΝ, (κώδικας και διαγράμματα ροής).
· Κλιμακωτή χρέωση
Δομή επανάληψης, Τρεις δομές επανάληψης
· ΟΣΟ, ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ, ΓΙΑ (κώδικας και 4 διαγράμματα)
· Ποια δομή χρησιμοποιούμε και για τι ?
· Μετατροπή και αντικατάσταση δομών
Πίνακες Μονοδιάστατοι
· Διάβασμα πίνακα, εύρεση αθροίσματος, Μέσου όρου, Max, Min, Θέσης_max, Θέσης_Min
· Σειριακή αναζήτηση στοιχείου σε πίνακα (προσοχή στις παραλλαγές του αλγορίθμου),
· Δυαδική αναζήτηση
· Ταξινόμηση πίνακα (Φυσαλίδας) (προσοχή στις παραλλαγές του αλγορίθμου)
· Ταξινόμηση ευθείας επιλογής
· Συγχώνευση πινάκων,
· Διαχωρισμός πίνακα
· Παράλληλοι πίνακες
Πίνακες ΔΥΟ διαστάσεων
· Αθροίσματα πίνακα (Σ_Row, Σ_Col, Σ),
· μέσοι όροι πίνακα (ΜΟ_Row, ΜΟ_Col, ΓΜΟ)
· Max, Min Όλου του Πίνακα,
· Max, Min συγκεκριμένης γραμμής,
· Max, Min συγκεκριμένης στήλης,
· Σειριακή Αναζήτηση σε δισδιάστατο
· Φυσαλίδα σε συγκεκριμένη γραμμή ή όλων των γραμμών δυσδιάστατου πίνακα
Υποπρογράμματα
· Ορισμός και κλήση Διαδικασίας, ορισμός και κλήση Συνάρτησης
· Μετατροπή Συνάρτησης σε Διαδικασία και το αντίστροφο
· ΠΡΟΣΟΧΗ: Μία συνάρτηση είναι δυνατόν να εκφραστεί µέσω µίας διαδικασίας ενώ το αντίστροφο δεν είναι πάντοτε δυνατό
Γενικές συμβουλές
Στις ασκήσεις κατανόησης (θέμα 1ο και 2ο )ρίχνουμε μεγάλο βάρος ,όχι μόνο επειδή πιάνουν περισσότερες μονάδες , αλλά και επειδή το κάθε είδος άσκησης μπορεί να μην είναι τόσο απλό όσο φαίνεται. Κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να λάβουμε όλες τις παραμέτρους.
Αρχές Οικονομικής Θεωρίας
Γενικά οι μαθητές πρέπει να εξοικειωθούν με τους τύπους, τα διαγράμματα, τις βασικές οικονομικές έννοιες, την οικονομική ερμηνεία των αποτελεσμάτων και να αποστηθίσουν τη θεωρία. Επιπλέον όμως: Στο πρώτο κεφάλαιο, οι μαθητές εξασκούνται στις εφαρμογές του τύπου του Κόστους Ευκαιρίας, στην κατασκευή της Καμπύλης Παραγωγικών Δυνατοτήτων και στην οικονομική τους ερμηνεία.
Στο δεύτερο κεφάλαιο, αφού διαχωρίσουν τις έννοιες της ζήτησης και της ζητούμενης ποσότητας, πρέπει να μάθουν να υπολογίζουν την ελαστικότητα ως προς την τιμή και ως προς το εισόδημα, τοξοειδή ελαστικότητα ζήτησης, να κατασκευάζουν τις καμπύλες ζήτησης (προσοχή στην καμπύλη ζήτησης, όταν είναι ευθεία και όταν είναι ισοσκελής υπερβολή), να εξηγούν τη σχέση της συνολικής δαπάνης με την ελαστικότητα ζήτησης, να χαρακτηρίζουν ένα αγαθό ανάλογα με την εισοδηματική ελαστικότητα και να εξηγούν την επίδραση των προσδιοριστικών παραγόντων της ζήτησης θεωρητικά και διαγραμματικά. Προσοχή στις ταυτόχρονες μεταβολές ζήτησης και ζητούμενης ποσότητας. Μεγάλη έμφαση στη διαγραμματική παρουσίαση των μεγεθών.
Στο τρίτο κεφάλαιο μαθαίνουν την έννοια, τον ορισμό, τον μαθηματικό τύπο, την οικονομική ερμηνεία και την καμπύλη του κάθε στοιχείου παραγωγής και κόστους. Πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα τις πράξεις στις ασκήσεις.
Στο τέταρτο κεφάλαιο, προσέχουν τη διαφορά προσφοράς και προσφερόμενης ποσότητας, εξασκούνται με τον υπολογισμό και την ερμηνεία της ελαστικότητας προσφοράς σημείου και τόξου, μαθαίνουν να κατασκευάζουν τις καμπύλες προσφοράς και κατανοούν την επίδραση των προσδιοριστικών παραγόντων της προσφοράς θεωρητικά και διαγραμματικά. Προσοχή στην ταυτόχρονη μεταβολή προσφοράς και προσφερόμενης ποσότητας, στη διαγραμματική παρουσίαση των μεγεθών και στις ακραίες μορφές ελαστικότητας προσφοράς.
Τέλος, στο πέμπτο κεφάλαιο πρέπει να μάθουν να προσδιορίζουν το σημείο ισορροπίας και να μελετούν τις μεταβολές της τιμής και ποσότητας ισορροπίας θεωρητικά, αλγεβρικά και διαγραμματικά. Επίσης πρέπει να είναι σε θέση να υπολογίσουν ελλείμματα ή πλεονάσματα. Προσοχή στην επιβολή ανώτατης και κατώτατης τιμής από το κράτος.
