Την «τιμητική» τους είχαν και φέτος τα Δωδεκάνησα στην ετήσια έκθεση πεπραγμένων του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (Σ.Ε.Ε.Δ.Δ.).
Η ετήσια έκθεση του Σ.Ε.Ε.Δ.Δ. αποτελεί εκδήλωση των αρχών της διαφάνειας και της λογοδοσίας, από τις οποίες διέπεται η λειτουργία του Σώματος. Έχει ως σκοπό να ενημερώσει τον Υπουργό αλλά και κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη για τη δράση του Σ.Ε.Ε.Δ.Δ. που στοχεύει στον εντοπισμό και την καταπολέμηση φαινομένων διαφθοράς, κακοδιοίκησης και αναποτελεσματικότητας στη Δημόσια Διοίκηση.
Πιο συγκεκριμένα στην πολυσέλιδη έκθεση, περιλαμβάνονται για τα Δωδεκάνησα οι ακόλουθες 2 υποθέσεις:
– Έλεγχος στην Δ/νση Τεχνικών Έργων και Υποδομών, ΥΔΟΜ του Δήμου Ρόδου
Ο έλεγχος διενεργήθηκε κατόπιν καταγγελίας ιδιώτη, που περιήλθε στο Σ.Ε.Ε.Δ.Δ. από το Υπουργείο Οικονομικών και αφορούσε στην τήρηση ή μη: α) των διατάξεων περί μεταγραφής στη μερίδα 210 του Ελληνικού Δημοσίου της συντελεσμένης απαλλοτρίωσης για τη διάνοιξη της Ε.Ο. Ρόδου-Λίνδου από την πρώην Ν.Α. Δωδεκανήσου και των ενεργειών των αρμόδιων υπηρεσιών σε σχέση με την καθαίρεση τυχόν αυθαίρετων κατασκευών επί της απαλλοτριωμένης ζώνης και β) της νομιμότητας κατά την αδειοδότηση κυκλοφοριακών συνδέσεων καταστημάτων στην Ε.Ο. Ρόδου-Λίνδου.
Από τον έλεγχο προέκυψαν τα ακόλουθα:
1. Η αρ. Δ. 6673/9313/19.02.1975 (ΦΕΚ 41Δ/28.02.1975) κ.υ.α. των Υπουργών Οικονομικών και Δημοσίων Έργων που αφορούσε στην πράξη απαλλοτρίωσης, για τη διάνοιξη της Εθνικής οδού Ρόδου-Λίνδου ουδέποτε απεστάλη στην πρώην Κτηματική Υπηρεσία νομού Δωδεκανήσου και πλέον Αυτοτελές Γραφείο Δημόσιας Περιουσίας Δωδεκανήσου της Περιφερειακής Δ/νσης Δημόσιας Περιουσίας Αιγαίου και ως εκ τούτου ουδέποτε μεταγράφηκε στο οικείο υποθηκοφυλακείο, ενώ η ανωτέρω Υπηρεσία δε μερίμνησε διαχρονικά για την έκδοση πρωτοκόλλων διοικητικής αποβολής για τις αυθαίρετες καταπατήσεις και εκμεταλλεύσεις εντός της ανωτέρω ζώνης απαλλοτρίωσης.
2. Η Ανώνυμη Εταιρεία Εκμετάλλευσης & Διαχείρισης Ελληνικών Αυτοκινητοδρόμων (ΤΕΟ ΑΕ) αρμόδια για τον καθορισμό μισθώματος για τη νόμιμη χρήση τμήματος της ζώνης απαλλοτρίωσης για κυκλοφοριακή σύνδεση οιασδήποτε δραστηριότητας με την Ε.Ο. Ρόδου-Λίνδου, καθώς και την επιβολή προστίμου για τυχόν αυθαίρετη χρήση τμήματος αυτής (ζώνης απαλλοτρίωσης), προέβη σε καταγραφή των νόμιμων ενεργών και μη ενεργών κυκλοφοριακών συνδέσεων, καθώς και των αυθαίρετων ενεργών κυκλοφοριακών συνδέσεων με την Ε.Ο. Ρόδου-Λίνδου, με πολύ μεγάλη καθυστέρηση (μόλις το 2013 από το έτος 1989 που της είχε αποδοθεί η αρμοδιότητα) και μέχρι την κατάργησή της (26.3.2014) δεν είχε προβεί στις ενέργειες αρμοδιότητάς της για τον καθορισμό μισθώματος και την επιβολή προστίμων.
3. Ως προς την κυκλοφοριακή σύνδεση της δραστηριότητας ιδιοκτησίας του καταγγέλλοντος (Εμπορικό Κέντρο – Υπεραγορά) με την Ε.Ο. Ρόδου -Λίνδου, το Σ.Ε.Ε.Δ.Δ. κατέληξε ότι είναι επιτρεπτή μόνο μέσω της δημοτικής οδού Γρυπάρη, καθώς το συγκεκριμένο γήπεδο δεν διαθέτει τις απαραίτητες προδιαγραφές (αποστάσεις από κόμβους, σηματοδότες κλπ) για την κατασκευή κυκλοφοριακού κόμβου απευθείας σύνδεσης με την Ε.Ο., επομένως οι αρμόδιες υπηρεσίες νομίμως δεν χορήγησαν στην ανωτέρω δραστηριότητα άδεια κατασκευής κυκλοφοριακού κόμβου.
Κατόπιν των ανωτέρω ζητήθηκε μεταξύ άλλων από τη Δ/νση Τεχνικών Έργων Δωδεκανήσου της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, λόγω αρμοδιότητας, να προβεί άμεσα σε νέα καταγραφή – επικαιροποίηση των νόμιμων και αυθαίρετων κυκλοφοριακών συνδέσεων όλων των παρακείμενων επί της Ε.Ο. Ρόδου – Λίνδου εγκα ταστάσεων.
Μετά τον ανωτέρω έλεγχο στις συμβολές των δημοτικών ή κοινοτικών οδών με την Ε.Ο. να επιβάλλει, όπου απαιτούνται, μέτρα για την ασφάλεια της κυκλοφορίας. Ειδικά για τα κέντρα διασκέδασης, είναι απαραίτητος ο επαρκής ηλεκτροφωτισμός, σήμανση (πινακίδες κλπ) προς αποφυγή ατυχημάτων. Τα μέτρα αυτά πρέπει να επιβάλλονται σε οποιοδήποτε χρόνο διαπιστωθεί η ανάγκη, είτε κατά το χρόνο έκδοσης οικοδομικής άδειας, είτε κατά τη λειτουργία των εγκαταστάσεων, με κοινοποίηση της σχετικής εντολής και στην αρμόδια υπηρεσία για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας, ώστε σε περίπτωση μη συμμόρφωσης να ανακαλείται η άδεια λειτουργίας.
Το Αυτοτελές Γραφείο Δημόσιας Περιουσίας Δωδεκανήσου της Περιφερειακής Δ/νσης Δημόσιας Περιουσίας Αιγαίου, να μεριμνήσει άμεσα για την έκδοση πρωτοκόλλων διοικητικής αποβολής προς όσους έχουν προβεί σε αυθαίρετες καταπατήσεις και εκμεταλλεύσεις εντός της ζώνης απαλλοτρίωσης, με σκοπό την προστασία της Δημόσιας Περιουσίας και την ασφάλεια της κυκλοφορίας.
-Έλεγχος στο Δήμο Κω
Κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας, το Σ.Ε.Ε.Δ.Δ. διενήργησε έλεγχο στον ως άνω Δήμο, με αντικείμενο τη δωρεάν παραχώρηση ακινήτων και τις επιχορηγήσεις που είχαν δοθεί στο πλαίσιο προγραμματικών συμβάσεων κατά την περίοδο 2012 έως 2014 σε «Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις» (Κοιν.Σ.Επ.), κατά τον έλεγχο αυτό διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα:
– Ο Δήμος Κω προέβη στη δωρεάν παραχώρηση της χρήσης δημοτικής περιουσίας (ακινήτων) σε πέντε (5) Κοιν.Σ.Επ. χωρίς τη συνδρομή των προβλεπομένων από τις διατάξεις του άρθρου 185 παρ. 2 του ν. 3463/2006 προϋποθέσεων, καθόσον οι δραστηριότητές τους δεν ήταν αποκλειστικά κοινωφελείς και δεν αποσκοπούσαν στην προαγωγή των τοπικών συμφερόντων, δεδομένου ότι επρόκειτο για νομικά πρόσωπα που διέθεταν εκ του νόμου την εμπορική ιδιότητα, τα δε πραγματοποιούμενα από αυτές έσοδα δεν διατίθεντο αποκλειστικά για την πραγματοποίηση του σκοπού τους αλλά προς επίτευξη κέρδους.
– Μη νόμιμα αποφασίσθηκε η επιχορήγηση δύο (2) Κοιν.Σ.Επ. διότι το αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης αποτελούσε αποκλειστική αρμοδιότητα του Δήμου σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 94, παρ. 1 του ν. 3852/2010 (ΦΕΚ Α΄ 87), όπως αντικαταστάθηκε και προστέθηκε με την περ. α και β της παρ. 10 του άρθρου 44 του ν. 3979/2011 (ΦΕΚ Α΄ 138) και ως εκ τούτου δεν μπορούσε να αποτελεί αντικείμενο προγραμματικής σύμβασης.
Επίσης τα μέρη αποσκοπούσαν στην εξυπηρέτηση διαφορετικών συμφερόντων, διότι ο συμβαλλόμενος Δήμος απέβλεπε στη μέσω της σύμβασης εκπλήρωση της νόμιμης αποστολής του, ενώ ο αντισυμβαλλόμενος ιδιωτικός φορέας επεδίωκε την επίτευξη κέρδους, μέσω του ανταλλάγματος που προβλεπόταν στη σύμβαση για τις παρεχόμενες από αυτόν υπηρεσίες.
Ενόψει των διαπιστώσεων του ελέγχου το Σ.Ε.Ε.Δ.Δ. πρότεινε στο Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας να προβεί σε επανέλεγχο του Μητρώου των Κοιν.Σ.Επ του Δήμου Κω ώστε να διαπιστωθεί εάν τηρούν τις νόμιμες προϋποθέσεις λειτουργίας. Το Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Συνοχής του Υπουργείου Εργασίας απέστειλε στοιχεία για τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις του Δήμου Κω με βάση τα οποία από τις 13 Επιχειρήσεις δύο διεγράφησαν από το Μητρώο του Υπουργείου.
-Ενδιαφέρον παρουσιάζει στα Δωδεκάνησα και ο έλεγχος που διενεργήθηκε στη Γενική Γραμματεία Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής
Κατόπιν παραγγελίας της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Κω, το Σ.Ε.Ε.Δ.Δ. διενήργησε έλεγχο με αντικείμενο τις διαδικασίες ανάθεσης μεταφοράς νερού για την κάλυψη των υδρευτικών αναγκών των άνυδρων νησιών του Αιγαίου, την υλοποίηση των σχετικών συμβάσεων και την αξιοποίηση εναλλακτικών λύσεων υδροδότησης.
Από τον έλεγχο διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα:
1. Ως προς τις διαδικασίες ανάθεσης της μεταφοράς πόσιμου νερού
Κατά τα έτη 2006-2014, η δημόσια δαπάνη για τη μεταφορά νερού στα άνυδρα νησιά του Αιγαίου, ανήλθε συνολικά στο ποσό των 71.299.704,64 ευρώ. Από το έτος 2007 η μεταφορά νερού ανατέθηκε, είτε κατόπιν διαγωνισμών, είτε κατόπιν διαπραγμάτευσης ή και με απευθείας αναθέσεις, στην ίδια εταιρεία, ενώ τα έτη 2005 – 2007, η μεταφορά νερού στα νησιά των Κυκλάδων είχε ανατεθεί κατόπιν διαγωνισμού το 2005 σε εταιρεία ιδίων συμφερόντων και στα νησιά της Δωδεκανήσου κατόπιν διαπραγμάτευσης σε εταιρεία, η οποία παρέσχε τις ανατεθείσες υπηρεσίες με μισθωμένα πλοία από εταιρείες συμφερόντων του αναδόχου για τα νησιά των Κυκλάδων.
Ειδικότερα, για την ανάθεση της μεταφοράς νερού διενεργήθηκαν συνολικά οκτώ διαγωνισμοί κατά τα έτη 2005, 2007, 2009, 2010, 2012, δύο το 2013 και 2014. Με εξαίρεση τους διαγωνισμούς των ετών 2005 (για τα νησιά της Δωδεκανήσου απέβη άγονος) και 2007, οι λοιποί διαγωνισμοί που διενεργήθηκαν από το έτος 2009 έως τον Οκτώβριο του έτους 2014, απέβησαν στο σύνολό τους άγονοι και η αναθέτουσα αρχή προσέφυγε στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης και σε απευθείας αναθέσεις. Σε ορισμένες εκ των ανωτέρω διαδικασιών ανάθεσης (διαγωνισμούς ή διαδικασίες διαπραγμάτευσης), υποβλήθηκαν προσφορές και από άλλες εταιρίες, οι οποίες όμως αποκλείστηκαν διότι οι προσφορές τους δεν συνοδεύονταν από τα απαραίτητα δικαιολογητικά ή η οικονομική τους προσφορά υπερέβαινε κατά πολύ τις καθορισθείσες με τη διακήρυξη μέγιστες τιμές μεταφοράς νερού ανά κυβικό μέτρο και τον προϋπολογισμό της συνολικής δαπάνης.
Παράλληλα, κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα (2009-2014), ελήφθησαν δεκατέσσερις (14) αποφάσεις για την απευθείας ανάθεση της υπηρεσίας στην ίδια εταιρεία, για δύο (2) μήνες του έτους 2009, τέσσερις (4) μήνες του έτους 2010, έξι (6) μήνες του έτους 2013 και εννέα (9) μήνες του έτους 2014.
Η δημόσια δαπάνη εκ των ανωτέρω απευθείας αναθέσεων ανήλθε στο ποσό των 11.672.757,86 ευρώ.
Καθ’ όλη επομένως την ελεγχόμενη περίοδο δεν επετεύχθη διεύρυνση του κύκλου των υποψηφίων στις διαγωνιστικές διαδικασίες, μέσω των οποίων ανατέθηκε η μεταφορά νερού δαπάνης μόνον 29% περίπου του συνόλου των αντίστοιχων δαπανών της δεκαετίας. Ελλείψει δε ανταγωνισμού, δια του μονοπωλιακού καθεστώτος που διαμορφώθηκε, οι τιμές μεταφοράς ανά κυβικό μέτρο νερού υπερδιπλασιάστηκαν κατά το ελεγχθέν χρονικό διάστημα, ειδικότερα από το έτος 2009 έως και το έτος 2014, αφού η επιτευχθείσα σημαντική μείωση των προς μεταφορά ποσοτήτων νερού κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα δεν συνοδεύτηκε από την προσδοκώμενη μείωση της δημόσιας δαπάνης
– Η μεταφορά στα άνυδρα νησιά των ν. Κυκλάδων και Δωδεκανήσου για το χρονικό διάστημα από 12-11-2009 έως 30-11-2009 πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία κατόπιν απευθείας ανάθεσης και χωρίς τη σύναψη σχετικής σύμβασης.
Ως προς την υλοποίηση των Συμβάσεων (έτη 2005 έως 2014)
Στις συμβάσεις που συνήφθησαν κατά το ελεγχθέν χρονικό διάστημα, δεν είχαν οριστεί επακριβώς οι ποσότητες νερού προς μεταφορά. Συνεπεία των ανωτέρω, κατά την υλοποίηση των συμβάσεων, παρουσιάστηκαν σε αρκετές περιπτώσεις σημαντικές υπερβάσεις του οικονομικού αντικειμένου τους.
Ως προς τις παραλαβές νερού διαπιστώθηκαν μεταξύ άλλων τα εξής:
– Δεν υπήρξε μέριμνα για τη μέτρηση των αντλούμενων ποσοτήτων νερού από τις γεωτρήσεις της Καλάθου Ρόδου, που υδροδοτούσαν τα νησιά της Δωδεκανήσου.
– Πλημμελής υπήρξε και ο σχεδιασμός για την οργάνωση και λειτουργία των βοηθητικών επιτροπών, στον οποίο έπρεπε να έχουν ληφθεί υπόψη οι επικρατούσες συνθήκες σε κάθε νησί, προς αποφυγή πλημμελών παραλαβών λόγω αντικειμενικών δυσχερειών.
– Μετά την τοποθέτηση υδρομετρητών στα νησιά από τη ΓΓΑΙΝΠ από το έτος 2009, παρουσιάστηκε σημαντική μείωση των παραλαμβανόμενων ποσοτήτων νερού σε αρκετά νησιά (όπως στη Σύμη και στην Πάτμο), συγκρινόμενες με τις αντίστοιχες περιόδους των προηγουμένων ετών, συνεκτιμωμένων και των ποσοτήτων νερού που ελήφθησαν από άλλες πηγές υδροδότησης.
Ως προς την αξιοποίηση εναλλακτικών λύσεων υδροδότησης
Από το έτος 2004 έως και το έτος 2014, εγκαταστάθηκαν και λειτούργησαν μονάδες αφαλάτωσης στην Τήνο, στη Μήλο, στην Ηρακλειά, στη Σχοινούσα, στη Μεγίστη, στη Σύμη, στη Νίσυρο, στη Σίκινο, στη Φολέγανδρο, στη Θηρασιά, στο Αγαθονήσι, στους Αρκιούς, στη Λέρο, στο Κουφονήσι και στη Χάλκη, ήτοι σε δεκαπέντε (15) νησιά εκ των είκοσι επτά (27), στα οποία είχαν πραγματοποιηθεί μεταφορές νερού με υδροφόρα πλοία, κατά την τελευταία δεκαετία. Επίσης, από το έτος 2009 αξιοποιήθηκε υδρευτικά νερό από το Φράγμα στο «Λιβάδι» της Πάτμου και από το έτος 2010 νερό από το Φράγμα «Βακέτας» της Τήνου.
Τα ανωτέρω έργα έχουν συνεισφέρει σημαντικά στη μείωση των μεταφερόμενων ποσοτήτων νερού με υδροφόρα πλοία, καθώς η μεταφερθείσα ποσότητα νερού στα νησιά το έτος 2013 μειώθηκε κατά 70% περίπου, σε σύγκριση με τις μεταφερθείσες ποσότητες νερού κατά το έτος 2006.
Ωστόσο, σε πέντε νησιά εκ των ανωτέρω δεκαέξι (Ηρακλειά, Μεγίστη, Αγαθονήσι Πάτμο και Λέρο), συνεχιζόταν η μεταφορά ποσοτήτων νερού με υδροφόρα πλοία, γεγονός που δεικνύει ότι με τα έργα που εκτελέστηκαν δεν αντιμετωπίστηκαν πλήρως ή/και αποτελεσματικά τα προβλήματα των εν λόγω νησιών.
