Επί τρεις ημέρες, 6-8 Ιουνίου, στο Μόναχο, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα επιδόθηκε σε ασκήσεις αλληλεγγύης και εσωτερικού ντοπαρίσματος. Οι «Study Days» του ΕΛΚ, οι ημέρες επιμόρφωσης των μελών του, πραγματοποιούνται μία φορά τον χρόνο. Εφέτος όμως συνέπεσαν με μια κρίσιμη συγκυρία: Εναν χρόνο από τις ευρωεκλογές, με την Ιταλία και την Ισπανία στην άκρη του γκρεμού, την Ελλάδα να προσπαθεί αγκομαχώντας να περάσει στη μεταμνημονιακή εποχή και την άνοδο του δεξιόστροφου στον Βορρά και του αριστερόστροφου λαϊκισμού στον Νότο, η μεγαλύτερη πολιτική οικογένεια της Ευρώπης βρίσκεται ενώπιον σημαντικών αποφάσεων. Αν οι ηγέτες της θα έχουν τη γενναιότητα να τις λάβουν είναι ένα ερώτημα χωρίς εύκολη απάντηση, ιδίως όταν το ΕΛΚ εξέθεσε την Ανγκελα Μέρκελ σε «ανάκριση» από τα μέλη και τους ευρωβουλευτές του, αλλά ο Μάνφρεντ Βέμπερ, ο οποίος συντόνιζε τα δύσκολα πάνελ, έσπρωχνε κάτω από το χαλί όλα τα δύσκολα θέματα με κορυφαίο, τον ελέφαντα στο δωμάτιο, την κατάσταση στην Ιταλία.
ΗΙταλία ήταν το ιδανικό άλλοθι για να εκφράσουν τα μέλη του ΕΛΚ την έκδηλη ανησυχία τους για την άνοδο των λαϊκιστών και την υποχώρηση των δικών τους δυνάμεων σχεδόν σε όλη την Ευρώπη. Στα μάτια τους ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν ήταν απλώς ο αρχηγός της αντιπολίτευσης στην Ελλάδα, αλλά ένας δικός τους που αντιστάθηκε στο κύμα του λαϊκισμού και βρίσκεται πλέον στα πρόθυρα της εξουσίας. Η ΝΔ στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να αυξήσει κατά έναν τους ευρωβουλευτές του ΕΛΚ, η συμβολική αξία της νίκης της όμως θεωρείται μεγάλης βαρύτητας από την ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά – και αυτό φάνηκε σε μια ανύποπτη στιγμή.
Η δεξίωση
Την Τετάρτη το βράδυ, στο τέλος της πρώτης ημέρας των συζητήσεων, ο νεοεκλεγείς πρωθυπουργός της Βαυαρίας Μάρκους Σέντερ παρέθεσε δεξίωση στους συμμετέχοντες στο συνέδριο, στον οίκο των βαυαρών μοναρχών Βίτελσμπαχ, από τον οποίο προερχόταν και ο βασιλιάς Οθωνας της Ελλάδας. Το παλάτι, που είναι το μεγαλύτερο εντός αστικού ιστού στη Γερμανία, έχει μετατραπεί σε μουσείο και η αρχαιότερη αίθουσά του, το μακρόστενο ημικυκλικό δωμάτιο με τα δεκαεπτά θολωτά παράθυρα, καλυμμένο από το πάτωμα ως το ταβάνι με τοιχογραφίες, το οποίο κατασκευάστηκε στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα για να στεγάσει τη συλλογή αρχαιοτήτων του δούκα Αλβέρτου Ε’, επελέγη για τη δεξίωση του ΕΛΚ.
Ούτε αυτή η μεγαλοπρεπής αίθουσα δεν κατάφερε να αποσπάσει την προσοχή των μελών του ΕΛΚ που αφοσιώθηκαν με πάθος στις βαυαρικές λιχουδιές και στις δημόσιες σχέσεις. Δύο ήταν οι πολιτικοί που συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον των παρευρισκομένων και ήταν αμφότεροι απόντες από τη δεξίωση. Ο καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς, το παιδί – θαύμα της συντηρητικής Ευρώπης, και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στον οποίο οι συνάδελφοί του έψαχναν, όπως φάνηκε από τις ερωτήσεις που έκαναν στην ευρωβουλευτή και εκπρόσωπο Τύπου της ΝΔ Μαρία Σπυράκη, κάποια μαγική συνταγή επιτυχίας.
Αυτή δεν μπόρεσε να την προσφέρει ούτε η κυρία Μέρκελ, η οποία στην ομιλία της κάθε άλλο παρά ωραιοποίησε την κατάσταση. «Πρέπει να μείνουμε ενωμένοι. Κανένας μας, ούτε η Γερμανία, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό από τις ΗΠΑ και την Κίνα. Η εποχή που η Ευρώπη μπορούσε να στηριχθεί στους φίλους της έχει πια περάσει» επισήμανε. Αν η Ευρώπη θέλει να παραμείνει «παγκόσμιος παίκτης στη διεθνή σκηνή, πρέπει να συμπεριφέρεται ανάλογα» είπε και έθεσε στις κορυφαίες προτεραιότητες την άμυνα και την ασφάλεια, προτείνοντας την ανάπτυξη Ευρωπαϊκής Δύναμης Επέμβασης, η οποία δεν θα λειτουργεί ανταγωνιστικά στο ΝΑΤΟ, στενότερη συνεργασία των μυστικών υπηρεσιών, κοινή πανευρωπαϊκή εκπαίδευση των ιμάμηδων.
Υπηρεσία Ασύλου
Επίσης πρότεινε να δημιουργηθεί ενιαία Υπηρεσία Ασύλου στην ΕΕ – «αν δεν καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση του Μεταναστευτικού, θα ανατραπούν βασικές παράμετροι του συστήματος» είπε -, να αυξηθεί ο αριθμός της FRONTEX για να φυλάσσονται καλύτερα τα σύνορα και να φτιαχτεί ένα «σχέδιο Μάρσαλ» για την Αφρική ώστε να αντιμετωπιστούν επί τόπου οι αιτίες της μετανάστευσης. Να μετεξελιχθεί ο ESM σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, να μειωθεί ο αριθμός των επιτρόπων – ένα θέμα το οποίο έχει προκαλέσει μεγάλη αντιπαράθεση στις Βρυξέλλες καθώς μειώνονται οι πιθανότητες των μικρών κρατών να έχουν τον δικό τους εκπρόσωπο στην Κομισιόν. Και ζήτησε να ψηφιστεί ο νέος κοινοτικός προϋπολογισμός 2021-2027 πριν από τις ευρωεκλογές του 2019.
Η κυρία Μέρκελ, φορώντας ένα κόκκινο σακάκι, με ύφος ύψιστης συντροφικότητας, δέχθηκε υπομονετικά τις ερωτήσεις των μελών του ΕΛΚ τις οποίες σημείωνε μεθοδικά σε μια κόλλα χαρτί που είχε ακουμπήσει στο πόδι της. Ολα πάνω της μετέδιδαν το μήνυμα ότι οι ευρωπαίοι πολιτικοί θα πρέπει να αντιμετωπίσουν κατάματα τα προβλήματά τους και να διεκδικήσουν μια άλλη θέση στη διεθνή σκακιέρα. Το έδαφος που άφησε πίσω της ήταν πρόσφορο για να ακουστούν νέες – ακόμα και ριζοσπαστικές – ιδέες και για να βγουν στην επιφάνεια αντιπαραθέσεις που σε παλαιότερες εποχές θα ήταν εκτός πρωτοκόλλου.
Η αλλαγή κλίματος βοήθησε όσους προσήλθαν στη συγκέντρωση του ΕΛΚ με οργανωμένη ατζέντα και ο κ. Μητσοτάκης ήταν ένας από αυτούς, όπως φάνηκε στη συνάντησή του με τον αρμόδιο επίτροπο για τον Προϋπολογισμό Γκίντερ Ετιγκερ. Ο πρόεδρος της ΝΔ θεωρεί ότι ο νέος προϋπολογισμός της ΕΕ δίνει ευκαιρίες στην Ελλάδα να διεκδικήσει κονδύλια για την αντιμετώπιση του Μεταναστευτικού, να εκμεταλλευτεί την αύξηση του προσωπικού της FRONTEX από 1.500 σε 10.000 άτομα ώστε να φυλάσσονται πιο αποτελεσματικά τα ελληνικά και κατ’ επέκταση τα ευρωπαϊκά σύνορα, ζητώντας να ληφθούν άμεσα οι αποφάσεις και όχι το 2027. Επιπλέον, εξήγησε στον κ. Ετιγκερ την ιδέα του να συνδεθούν τα ελληνικά ερευνητικά κέντρα με αντίστοιχα ευρωπαϊκά προκειμένου να αυξηθεί η χρηματοδότηση για την έρευνα και την καινοτομία στη χώρα μας.
Η πρόκληση του λαϊκισμού
Η ομιλία του κ. Μητσοτάκη στο ΕΛΚ διήρκεσε ακριβώς 14 λεπτά. Αναφέρθηκε στην πρόκληση που συνιστά ο λαϊκισμός για τις παραδοσιακές πολιτικές οικογένειες της Ευρώπης και είπε ότι αν η ελληνική εμπειρία μπορεί να προσφέρει ορισμένα μαθήματα, αυτά είναι ότι ο λαϊκισμός επιφέρει σημαντική οικονομική ζημιά και υπονόμευση των θεσμών. Πρότεινε ακόμα να αμφισβητηθούν οι κατεστημένες αντιλήψεις στο εσωτερικό των κεντροδεξιών κομμάτων, να μην παρουσιάζονται ως εκπρόσωποι του κατεστημένου – «αυτό σημαίνει νέα πρόσωπα, νέες πολιτικές, νέες μέθοδοι» τόνισε. Ο κ. Μητσοτάκης ζήτησε να αντιμετωπιστεί το θέμα του χρέους με θαρραλέο τρόπο για να σταλεί ένα σήμα στις διεθνείς αγορές κεφαλαίων ότι η Ελλάδα μπορεί πραγματικά να δανείζεται από αυτές με ασφάλεια και με λογικό επιτόκιο και η χώρα μας να δεσμευτεί ότι θα συνεχίσει τη μεταρρυθμιστική προσπάθεια. «Να κάνετε τη ρύθμιση του χρέους για την Ελλάδα, όχι για τον κ. Τσίπρα» προέτρεψε τους ακροατές του. Επίσης, επισήμανε ότι η συμφωνία για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα είναι ασφυκτική για την ελληνική οικονομία, προσθέτοντας ότι αυτό είναι το τίμημα της αναξιοπιστίας του Αλέξη Τσίπρα που πληρώνει η χώρα. Η πρότασή του για μείωση των φόρων συνάντησε την κατανόηση των μελών του ΕΛΚ.
Συμβιβασμός με τα Σκόπια αλλά με προϋποθέσεις
Ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε ότι για το Μακεδονικό έχει εξηγήσει εγκαίρως τη θέση της ΝΔ στο ΕΛΚ και στις εσωτερικές συζητήσεις ζήτησε να γίνει σεβαστή η ευαισθησία που έχει η κοινή γνώμη στην Ελλάδα για το θέμα αυτό. Ο κ. Κουρτς, η χώρα του οποίου αναλαμβάνει την προεδρία της ΕΕ για τους επόμενους έξι μήνες, έθεσε την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ στις προτεραιότητές του και σημείωσε ότι η Τουρκία απομακρύνεται από τις ευρωπαϊκές αξίες. «Δεν συμφωνούμε όλοι με όλα» ήταν το σχόλιο του προέδρου της ΝΔ, ο οποίος είπε στους συναδέλφους του του ΕΛΚ ότι ο ίδιος είναι έτοιμος να προχωρήσει σε συμβιβασμό για το όνομα της πΓΔΜ, αρκεί να τηρούνται οι προϋποθέσεις που έθεσε. Τόνισε επίσης ότι δεν μπορεί να γίνει καθ’ οιονδήποτε τρόπο δεκτή η αναγνώριση «μακεδονικής εθνότητας» και «μακεδονικής γλώσσας» και ότι η κυβέρνηση κρατά στο απόλυτο σκοτάδι την αντιπολίτευση σχετικά με τη διαπραγμάτευση. Λίγο αργότερα οι δηλώσεις του σλοβάκου ευρωβουλευτή Εντουαρντ Κούκαν, που εμφάνιζαν τον πρόεδρο της ΝΔ «να μην είναι εντελώς αρνητικός σε ό,τι αφορά την επίλυση του θέματος της ονομασίας», προκάλεσαν σφοδρή αντιπαράθεση της Πειραιώς με το Μέγαρο Μαξίμου. «Εγινε συνήθεια στον Κυριάκο Μητσοτάκη, όσον αφορά τη διαπραγμάτευση με την πΓΔΜ, να εμφανίζεται ως δόκτωρ Τζέκιλ στο εξωτερικό και ως μίστερ Χάιντ στο εσωτερικό. Αναρωτιόμαστε αν πρόκειται μόνο για επιπολαιότητα και υποκρισία ή για μόνιμο σταθερό χαμαιλεοντισμό». Η αντίδραση της ΝΔ ήταν έντονη.
«Ο κ. Μητσοτάκης στον διάλογο που είχε με ευρωβουλευτές του ΕΛΚ στο Μόναχο επανέλαβε τις γνωστές και πάγιες θεσεις της ΝΔ σε σχέση με τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις. Υπογράμμισε συγκεκριμένα ότι αναγκαίες προϋποθέσεις για να υπάρξει οποιοσδήποτε συμβιβασμός είναι η αλλαγή του Συντάγματος των Σκοπίων με την απάλειψη καθε αλυτρωτικής αναφοράς και η υιοθέτηση μιας ονομασίας που θα χρησιμοποιείται έναντι όλων και για κάθε χρήση (erga omnes).
Ο πρόεδρος της ΝΔ είπε επίσης ότι κατά την άποψή του οι δίαυλοι επικοινωνίας με την Τουρκία θα πρέπει να παραμείνουν ανοιχτοί. Περισσότερο από όσα είπε μέτρησαν οι εντυπώσεις που άφησε πίσω του. «Είναι ένας πολιτικός με πεποιθήσεις» σχολίαζε μετά τη συζήτηση η α’ αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάριαν Μακ Γκίνες σε πηγαδάκι με συναδέλφους της, αλλά και ο πρόεδρος της ΝΔ δεν έπαυε να τονίζει τη σημασία τού να ανήκει στη μεγάλη οικογένεια του ΕΛΚ και να μην είναι «περιφερόμενος επισκέπτης σε διάφορες κοινοβουλευτικές ομάδες», ρίχνοντας το καρφί του για τον κ. Τσίπρα. Ο κ. Μητσοτάκης απηύθυνε κάλεσμα για επενδύσεις στην Ελλάδα, εξηγώντας ότι ο μέσος όρος επενδύσεων στη χώρα μας είναι το 11% του ΑΕΠ ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος αγγίζει το 20% και ότι για να καλυφθεί το κενό απαιτούνται περίπου 100 δισ. ευρώ. Ερωτήσεις δέχθηκε και για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα, για τις παρεμβάσεις της κυβέρνησης στη Δικαιοσύνη, στους θεσμούς και στα μέσα ενημέρωσης, γεγονός ιδιαίτερα προβληματικό για την εικόνα της Ελλάδα στο εξωτερικό.
Ο πρόεδρος της ΝΔ θα συνεχίσει τις παρεμβάσεις του για τις επενδύσεις και για το ζήτημα του χρέους. Στις 27 Ιουνίου, πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, θα βρίσκεται στο Βερολίνο για συναντήσεις με υπουργούς, μεταξύ των οποίων ο υπουργός Οικονομικών Ολαφ Σολτς.
