«Η πανδημία εξακολουθεί να ρίχνει βαριά την σκιά της πάνω από την κανονική λειτουργία της αγοράς», τονίζει σε συνέντευξή του στην «δημοκρατική» ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (και τέως πρόεδρος του ΕΣΡ) κ. Νίκος Μπόνης που δεν κρύβει τον προβληματισμό του για την πορεία της πανδημίας αλλά και για την απροθυμία μεγάλου αριθμού συμπολιτών μας να εμβολιαστούν.
Επίσης μιλάει για το Ταμείο Ανάκαμψης, το πρόγραμμα ΝΗΣΙΔΑ, τον νέο Αναπτυξιακό Νόμο και προβλέπει πως «το προσεχές διάστημα μόνο εύκολο δεν θα είναι για τις επιχειρήσεις και τους απασχολουμένους σε αυτές».
• Κύριε Μπόνη, μετά την κρίση που δημιούργησε η πανδημία του κορωνοϊού η αγορά επιστρέφει στους ρυθμούς της. Θα ήθελα το σχόλιό σας. Πώς καταγράφεται η κίνηση και με το άνοιγμα του τουρισμού και με τις εκπτώσεις που ξεκίνησαν;
Καταρχήν επιτρέψτε μου μια διόρθωση. Η αγορά δεν πρόκειται να επιστρέψει στους συνηθισμένους ρυθμούς της, παρά μόνο όταν αρθούν οι περιορισμοί των ορίων καταναλωτών στα καταστήματα, των πελατών στα εστιατόρια, των τυπικών ή άτυπων προϋποθέσεων για την μετακίνηση του κόσμου κλπ. Η πανδημία λοιπόν, εξακολουθεί να ρίχνει βαριά την σκιά της πάνω από την κανονική λειτουργία της αγοράς και η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας έχει ακόμα δρόμο να διανύσει. Ο μεγαλύτερος προβληματισμός μου έγκειται στην -χωρίς πειστικό λόγο- απροθυμία μεγάλου αριθμού συμπολιτών μας να εμβολιαστούν. Πρέπει όλοι να καταλάβουμε ότι αν δεν βοηθήσουμε ο καθένας ξεχωριστά να εξαλειφθεί αυτή η συνεχιζόμενη υγειονομική κρίση, «κανονικούς» ρυθμούς αγοράς και άρα εξασφαλισμένες συνθήκες λειτουργίας, επιχειρηματικότητας και εργασίας δεν πρόκειται σύντομα να δούμε.
Δεδομένων αυτών, οι εκπτώσεις αλλά και το άνοιγμα του τουρισμού λειτουργούν μέσα σε ένα δεδομένα περιοριστικό πλαίσιο. Η προσέλευση, η ανάγκη να επισκεφτεί κάποιος την αγορά και να ψωνίσει απαιτεί αισιόδοξο ψυχισμό, ο οποίος στην παρούσα φάση εξακολουθεί να συμπιέζεται από την επιφύλαξη, τον φόβο και την αβεβαιότητα για το μέλλον. Αυτοί δεν είναι καλοί παράγοντες για την διαμόρφωση θετικής καταναλωτικής διάθεσης και αναμενόμενα θα επηρεάσουν τόσο την έκβαση των εκπτώσεων όσο και την τουριστική κίνηση γενικότερα.
• H πανδημική κρίση αποτέλεσε μια οριζόντια πρόκληση για όλους. Το Ταμείο Ανάκαμψης και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα βοηθήσουν το εμπόριο και με ποιο τρόπο;
Είναι γεγονός πως ακόμη δεν έχουν αποτυπωθεί οι πραγματικές επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης στην οικονομία και στις επιχειρήσεις και δη στον κλάδο του Εμπορίου. Είναι όμως βέβαιο ότι, το Ταμείο Ανάκαμψης θα δώσει λύσεις και ελπίζουμε πως θα καλύψει ένα μέρος των τεράστιων αναγκών που αντιμετωπίζουν οι εμπορικές επιχειρήσεις. Ωστόσο, θα πρέπει να ολοκληρωθεί ένας στοχευμένος και αποτελεσματικός σχεδιασμός προκειμένου οι πόροι για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την αναβάθμιση των υποδομών των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων να διοχετευθούν σε εκείνους που έχουν νιώσει στο πετσί τους και με τον σκληρότερο τρόπο τις συνέπειες της πανδημίας.
Βασική βέβαια συνιστώσα της επιτυχίας του Ταμείου Ανάκαμψης θα είναι η ανταπόκριση ή όχι του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος, το οποίο θα πρέπει χωρίς χρονοτριβές και ισότιμα να μεταφέρει όσο το δυνατόν περισσότερους πόρους στις ασθμαίνουσες εμπορικές επιχειρήσεις. Συνοψίζοντας, από μόνα τους τα διαθέσιμα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης δεν αρκούν για την ανάκαμψη του εγχώριου επιχειρείν. Χρειάζεται αντικειμενική αναγνώριση των προβλημάτων, θέληση και συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων (Πολιτείας, Τραπεζών, φορέων της οικονομίας και της κοινωνίας), ώστε αφενός να δοθεί χείρα βοηθείας στους εμπόρους που βρίσκονται σε δεινή θέση και αφετέρου τα κονδύλια να μετουσιωθούν σε υπηρεσίες και υποδομές, οι οποίες θα διασφαλίσουν την επιβίωση των επιχειρήσεων σε ένα απαιτητικό διεθνές περιβάλλον.
• Ποια άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία μπορούν να βοηθήσουν το λιανεμπόριο και πώς είδατε την αξιοποίηση του προγράμματος ΝΗΣΙδΑ;
Αδιαμφισβήτητα, το ξέσπασμα της πανδημίας επιδείνωσε το τεράστιο πρόβλημα ρευστότητας των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου. Πρωτοβουλίες της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, όπως το ΤΕΠΙΧ 2 και το Ταμείο Εγγυοδοσίας είχαν μικρό αντίκτυπο στις επιχειρήσεις του κλάδου, εξαιτίας της τεράστιας ζήτησης και των περιορισμένων προς διάθεση πόρων τους. Η ΕΣΕΕ διαπιστώνοντας τη συγκεκριμένη αδυναμία, κατέθεσε πρόταση θέσπισης ενός προγράμματος ενίσχυσης ειδικά για το λιανικό εμπόριο, στα πρότυπα του αντίστοιχου προγράμματος για την εστίαση, τους παιδότοπους και τα γυμναστήρια. Πιστεύω, πως η συγκεκριμένη πρωτοβουλία θα ικανοποιήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τα αιτήματα του εμπορικού κόσμου για άμεση και έμπρακτη παροχή αρωγής από την Πολιτεία. Και αυτό γιατί το συνολικά προβλεπόμενο κεφάλαιο κίνησης ύψους 350 εκ. ευρώ θα διανεμηθεί σε επιχειρήσεις συγκεκριμένων ΚΑΔ λιανικής που έχουν υποστεί δραματική συρρίκνωση των πωλήσεών τους.
Σε ό,τι αφορά τα δικά μας, η επιτυχία του προγράμματος “ΝΗΣΙδΑ” της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου επιβεβαιώνεται από την αθρόα συμμετοχή των ενδιαφερομένων και την πλήρη απορρόφηση των διαθέσιμων πόρων. Ιδιαίτερα δε, ο κλάδος του λιανικού εμπορίου στον οποίο διατέθηκαν οι περισσότεροι πόροι του προγράμματος αναδεικνύεται στον πλέον δυναμικό, όχι μόνο σε επίπεδο περιφέρειας, αλλά στο σύνολο της Επικράτειας. Με αφορμή λοιπόν τη συγκεκριμένη διαπίστωση και την αποδοχή του προγράμματος σε τοπικό επίπεδο, θεωρώ ότι θα αποτελέσει τον κατάλληλο οδηγό για ένα πρόγραμμα επιδότησης/επιχορήγησης μέσω ΕΣΠΑ σε εθνικό επίπεδο. Λαμβάνοντας υπόψη και τον σταδιακό τερματισμό των μέτρων στήριξης, ευελπιστούμε σε μία σύντομη και αποτελεσματική συνεργασία με το Υπουργείο Ανάπτυξης για την υλοποίηση αυτών των στόχων.
• Πώς προβλέπεται να είναι ο φετινός χειμώνας για επιχειρήσεις και απασχολούμενους; Είστε αισιόδοξος;
Δυστυχώς, οι τελευταίες εξελίξεις και η αναπάντεχη έξαρση των κρουσμάτων καθιστούν μετέωρη την οποιαδήποτε πρόβλεψη ακόμη και για το τρέχον καλοκαίρι, πόσω δε μάλλον για τους προσεχείς φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες. Πέραν τούτου όμως και από τη στιγμή που διαπιστώνουμε σταδιακή άρση των μέτρων στήριξης των πληττόμενων επιχειρήσεων, γίνεται αντιληπτό πως το προσεχές διάστημα μόνο εύκολο δεν θα είναι για επιχειρήσεις και τους απασχολουμένους σε αυτές. Ο τζίρος των επιχειρήσεων είναι πολύ δύσκολο έως ακατόρθωτο να επανέλθει στα προ COVID επίπεδα, καθώς η ζήτηση είναι αναιμική και δεν πρόκειται να βελτιωθεί έως ότου επιτευχθεί η πλήρης εξάλειψη της πανδημικής απειλής.
Από την άλλη πλευρά, οι υποχρεώσεις των επιχειρηματιών βαίνουν συνεχώς διογκούμενες, καθώς σε εκείνες που είχαν παγώσει εξαιτίας της εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων, έρχονται να προστεθούν νέες, με τις οφειλές σε Εφορία και Ασφαλιστικά ταμεία να πιέζουν ασφυκτικά. Αντίστοιχα, η εξόφληση των επιταγών και η αποκατάσταση/διατήρηση αρμονικών σχέσεων με τους προμηθευτές σε συνάρτηση με τα στοιβαγμένα στις αποθήκες ή στα ράφια των επιχειρήσεων εμπορεύματα, συνιστούν καίρια προβλήματα που χρήζουν άμεσης επίλυσης. Αν σε όλα τα παραπάνω, προστεθεί και το μείζον ζήτημα της ελλιπούς έως και ανύπαρκτης χρηματοδότησης από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, καταλαβαίνει κανείς πως μέχρι τα τέλη του έτους ο εμπορικός κόσμος αναμένεται να αντιμετωπίσει νέες δύσκολες καταστάσεις. Ελπίζω, πως η συνδρομή του Ταμείου Ανάκαμψης σε συνδυασμό με την αποδοχή της πρότασής μας για ένα στοχευμένο πρόγραμμα του λιανεμπορίου θα συμβάλουν στην κατά το δυνατόν ελάφρυνση των βαρών των εμπόρων και των μικρομεσαίων επιχειρηματιών.
• Πώς μπορούν οι επιχειρήσεις να ωφεληθούν από τον νέο Αναπτυξιακό Νόμο;
Ο υφιστάμενος Αναπτυξιακός νόμος 4399/2016 και το καθεστώς ενίσχυσης των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων δεν περιλαμβάνει το λιανικό εμπόριο μεταξύ των επενδυτικών σχεδίων που μπορούν να τύχουν κρατικής αρωγής, ενώ και το ελάχιστα προβλεπόμενο επενδυτικό όριο/προϋπολογισμός κρίνεται ως ιδιαίτερα υψηλό (100.000 ευρώ). Με άλλα λόγια, το κατεξοχήν εργαλείο ενίσχυσης των πληττόμενων από την υγειονομική κρίση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων αδυνατεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες των εμπόρων, τα οικονομικά μεγέθη των οποίων είναι μικρότερης εμβέλειας από τις απαιτήσεις του νόμου.
Παρ’ όλα αυτά, οι πρόσφατες εξαγγελίες της ηγεσίας του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αναφορικά με τον νέο Αναπτυξιακό Νόμο που εκτιμάται πως θα τεθεί σε εφαρμογή από τις αρχές του 2022 και θα προβλέπει ριζική αναδιάρθρωση του υφιστάμενου πλαισίου, κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Πιστεύω πως οι επικείμενες δομικές αλλαγές θα ανταποκριθούν περισσότερο αποτελεσματικά στις επείγουσες ανάγκες του εμπορικού κόσμου. Σημείο αναφοράς των επιχειρούμενων βελτιώσεων συνιστά η θεματική και όχι η κλαδική στόχευση του υπό διαμόρφωση νόμου, με συνέπεια να διευρύνεται το πεδίο ένταξης των πάσης φύσεως επιχειρήσεων και να αίρεται ο υποκειμενικός χαρακτήρας των κριτηρίων επιλεξιμότητας. Η πλέον σημαντική παράμετρος του νέου καθεστώτος εντοπίζεται στην ευελιξία του να προσαρμόζεται στις ανάγκες του νέου επιχειρηματικού περιβάλλοντος και στα δεδομένα της εκάστοτε πραγματικότητας που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι επιχειρηματίες, όπως αυτή που βιώνουμε σήμερα. Σε κάθε περίπτωση, θα αναμένουμε το νομοθετικό κείμενο που θα δοθεί προς διαβούλευση στους φορείς, επί του οποίου θα τοποθετηθούμε και θα καταθέσουμε τεκμηριωμένες θέσεις και προτάσεις/βελτιωτικές παρεμβάσεις.
N. Mπόνης: «Η πανδημία εξακολουθεί να ρίχνει βαριά την σκιά της πάνω από την κανονική λειτουργία της αγοράς»
