Με ολοκληρωμένο σχέδιο και διαδικασίες fast track επιδιώκουν για πρώτη φορά να αντιμετωπίσουν κυβέρνηση και δανειστές την λαίλαπα των κόκκινων επιχειρηματικών, στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.
Στόχος είναι να ανακοπεί ο ρυθμός αύξησης των NPLs στις τράπεζες αλλά και να εισπραχθεί ένα μεγάλο μέρος από τα σημερινά καθυστερούμενα ή προβληματικά δάνεια, είτε μέσω νέων ρυθμίσεων σε δανειολήπτες και επιχειρήσεις, είτε μέσω του εντοπισμού των στρατηγικών κακοπληρωτών, είτε της αναδιάρθρωσης ολόκληρων κλάδων και της εκκαθάρισης-εκποίησης εταιρειών.
Στην προσπάθεια αυτή που φαίνεται να έχει χρονοδιάγραμμα λιγότερο των δύο ετών, επιστρατεύεται κάθε διαθέσιμος μηχανισμός όπως η Τράπεζα της Ελλάδας, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδιωτικού χρέους, οι νόμοι “Κατσέλη” για τα νοικοκυριά και “Δένδια” για τις επιχειρήσεις οι οποίοι θα υποστούν βαθύ λίφτινγκ, ενώ δημιουργούνται νέοι όπως -η προαναγγελθείσα- Αρχή Πιστοποίησης Φερεγγυότητας των δανειοληπτών, το επάγγελμα των “διαχειριστών αφερεγγυότητας” κ.ά. Ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας που αλλάζει τα δεδομένα των πλειστηριασμών υπέρ των τραπεζών καθώς και ο υφιστάμενος Κώδικας Δεοντολογίας της ΤτΕ με τα πρότυπα για τις ρυθμίσεις δανείων των νοικοκυριών θα διαδραματίσουν επίσης κομβικό ρόλο στο νέο πλαίσιο διαχείρισης των δανείων, ενώ από το 2017 θα “κουμπώσουν” στο σύστημα και οι αλλαγές στον νέο Πτωχευτικό Κώδικα.
Η ενεργητική διαχείριση των κόκκινων δανείων περνά πλέον σε πρώτο πλάνο από τις τράπεζες. Από το μνημόνιο δεν προκύπτει δημιουργία ειδικού κεντρικού φορέα τύπου Asset Management Company ή Βad Bank, όπως επεδίωκε αρχικά η κυβέρνηση, ωστόσο προβλέπεται η σύσταση νέων εταιρειών που θα παρέχουν υπηρεσίες διαχείρισης επισφαλειών. Δεν αποκλείεται να υιοθετηθεί τελικά το μοντέλο της σύστασης κοινών εταιρειών μεταξύ τραπεζών και εξειδικευμένων εταιρειών, όπως έχουν ήδη κάνει η Alpha Bank με την ισπανική Aktua Soluciones Financieras η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη εταιρεία διαχείρισης κόκκινων δανείων στη διαλυμένη από τους πλειστηριασμούς και τα χρέη αγορά της Ισπανίας.
Ειδική μέριμνα σε ό,τι αφορά την προστασία από πλειστηριασμούς, κατασχέσεις κλπ, θα υπάρχει μόνο για τις κοινωνικά ευπαθείς ομάδες και τα νοικοκυριά που αποδεδειγμένα δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις αποπληρωμές των δανείων τους. Επί της ουσίας το εργαλείο για την προστασία αυτών των κατηγοριών θα παραμείνει ο Νόμος Κατσέλη ο οποίος εντούτοις θα αποκτήσει αυστηρότερο πλαίσιο και νέα κριτήρια ώστε να μην δίνει δυνατότητα –όπως σήμερα- να εκμεταλλεύονται τις διατάξεις του και οι κακοπληρωτές. Στο πλαίσιο αυτό προωθούνται μεταξύ άλλων αλλαγές όπως η θέσπιση κριτηρίων για τον διαχωρισμό μεταξύ καλόπιστων και κακόπιστων οφειλετών, η αξιοποίηση των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ για τις “εύλογες δαπάνες διαβίωσης” προκειμένου να αποτελούν κριτήριο για τις δικαστικές αποφάσεις, η δημιουργία ειδικών τμημάτων στα Ειρηνοδικεία με αποκλειστική αρμοδιότητα τις υποθέσεις του νόμου για την επιτάχυνση των δικών, κ.ά.
Με βάση το αυστηρό χρονοδιάγραμμα του νέου μνημονίου οι διαδικασίες υλοποίησης του σχεδίου αντιμετώπισης των κόκκινων δανείων έχουν ως εξής:
-Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2015 οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να έχουν εντοπίσει τους μεγαλοοφειλέτες του δημοσίου και των τραπεζών και να ξεχωρίσουν οι “βιώσιμες” επιχειρήσεις από τις μη βιώσιμες.
-Μέχρι το Μάρτιο του 2016 θα πρέπει να έχει δημιουργηθεί το θεσμικό πλαίσιο για τη δυνατότητα άμεσης εκκαθάρισης και πλειστηριασμού όλων των μη βιώσιμων περιπτώσεων και μέχρι το τέλος του 2016 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η εκκαθάριση της αγοράς από τέτοιες περιπτώσεις.
Σημειώνεται ότι σχετικό πλαίσιο καθορίζεται ήδη από τον λεγόμενο νόμο Δένδια (Ν. 4307/2014) ο οποίος θα υποστεί τροποποιήσεις. Σε αυτόν προβλέπεται για τις μεν μικρομεσαίες επιχειρήσεις – επαγγελματίες με τζίρο έως 2,5 εκατ. ευρώ ότι μπορούν να επιτύχουν ρυθμίσεις δανείων και διαγραφές έως 500.000 ευρώ σε συνάρτηση με την προσωπική περιουσία του οφειλέτη και των εγγυητών, εφόσον έχει προηγηθεί ρύθμιση με τα ασφαλιστικά ταμεία και την εφορία. Για τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις ο νόμος Δένδια δίνει τη δυνατότητα ταχείας εκκαθάρισης των μη βιώσιμων επιχειρήσεων με πρωτοβουλία των πιστωτών. Πιστωτές (τράπεζες και λοιποί) που κατέχουν το 40% των οφειλών έχουν το δικαίωμα να υποβάλλουν αίτημα για τον διορισμό ειδικού διαχειριστή στο Μονομελές Πρωτοδικείο με σκοπό την προκήρυξη πλειοδοτικού διαγωνισμού για την εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας. Οι διαδικασίες προβλέπεται ότι διαρκούν ένα χρόνο.
– Μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου του 2016 θα πρέπει η ΤτΕ σε συνεργασία με πιστωτικά ιδρύματα να καθορίσει συγκεκριμένους στόχους για τη ρύθμιση δανείων, πλειστηριασμών, ύψος επισφαλειών κλπ.
– Από τον Ιούνιο του 2016, οι τράπεζες θα υποχρεούνται να ενημερώνουν ανά τρίμηνο την ΤτΕ για τη συνολική εικόνα σε σχέση με τους στόχους. Παράλληλα, το ΤΧΣ θα εμπλακεί άμεσα στο θέμα των επιχειρηματικών δανείων, και θα πρέπει να παρουσιάσει σχέδιο για την επιτάχυνση των αναδιαρθρώσεων μεγάλων επιχειρήσεων ή ακόμα και ολόκληρων κλάδων.
– Έως τα τέλη Μαρτίου του 2016 η ΤτΕ θα πρέπει να αναθεωρήσει τον Κώδικα Δεοντολογίας που θα περιλαμβάνει οδηγίες για ομαδικές αναδιαρθρώσεις δανείων.
– Μέχρι τα τέλη Ιουνίου του 2017 θα πρέπει να γίνει η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του πτωχευτικού κώδικα, ενώ μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου του 2016 να έχει εισαχθεί ένα πρόγραμμα αξιολόγησης των ΔΣ των τραπεζών. Το ίδιο θα πρέπει να έχει γίνει και για το ΤΧΣ μέχρι τα τέλη Ιουνίου του 2016.
Βασίλης Γεώργας capital.gr
