Αφιξη σε δεκάδες ελληνικά νησιά και δημοφιλείς προορισμούς της ηπειρωτικής χώρας κάνουν τα υδατοδρόμια, μια νέα αγορά με συμπληρωματικό ρόλο στον τομέα των αεροπορικών και των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών που ανοίγει νομοσχέδιο του υπουργείου Υποδομών.
Τα υδροπλάνα, τα οποία έχουν αρχίσει να προσελκύουν Ελληνες και ξένους επενδυτές που καθήλωσε τα προηγούμενα χρόνια η ελληνική γραφειοκρατία, θα αποτελέσουν σημαντικό μοχλό ανάπτυξης και της τουριστικής βιομηχανίας. Σε συνεργασία με την αγορά της κρουαζιέρας, προβλέπεται να αυξήσουν δυναμικά τον τουρισμό στη νησιωτική χώρα, αλλά και να ενισχύσουν τις πτήσεις VIP και τσάρτερ προσφέροντας σημαντικές εναλλακτικές επιλογές ταξιδιού.
Μολονότι το κόστος προβλέπεται να είναι αντίστοιχο των αεροπορικών εισιτηρίων (για παράδειγμα, το δρομολόγιο Πάτρα – Κέρκυρα υπολογίζεται σε 100 ευρώ), ωστόσο τα υδροπλάνα προσφέρουν έναν ασφαλή και γρήγορο τρόπο μετακίνησης, καθώς θα μπορούν χάρη στον αμφίβιο χαρακτήρα τους να χρησιμοποιούν ακόμη και χερσαίες υποδομές (αεροδρόμια όταν οι καιρικές συνθήκες απαγορεύουν την προσθαλάσσωση).
Σύμφωνα με τη γενική γραμματέα του υπουργείου Υποδομών Πέτη Πέρκα, η οποία τους τελευταίους μήνες ανέλαβε την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου, ο ρόλος τους μπορεί να είναι διττός. «Σε περιπτώσεις μικρών και απομακρυσμένων νησιών που στερούνται χερσαίου αεροδρομίου ή ακτοπλοϊκών συνδέσεων, τα υδροπλάνα μπορούν να καλύψουν τη μεταφορική εξυπηρέτηση και να εξασφαλίζουν αδιάλειπτη σύνδεση της νησιωτικής με την ηπειρωτική χώρα».
Το υπουργείο ετοιμάζει τους επόμενους μήνες νέο κανονιστικό πλαίσιο των υδροπλάνων, στο οποίο σχεδιάζεται να μπουν όροι και κανόνες στο πτητικό έργο (!), ενώ μελετάται το «γκρουπάρισμα» των υδατοδρομίων στο πρότυπο των 14 περιφερειακών αεροδρομίων που ανέλαβε η Fraport. Οπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, «θα χρειαστεί να δημιουργηθούν γκρουπ υδατοδρομίων με δυνατούς και εποχικούς προορισμούς προκειμένου το εγχείρημα να είναι βιώσιμο», ενώ κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ότι η Πολιτεία θα μπορούσε να σκεφτεί ακόμη και μιας μορφής επιδότηση για να εξυπηρετήσει απομακρυσμένους περιορισμούς.
Οπως υποστηρίζεται, το κόστος των υδατοδρομίων σε σχέση με την ακτοπλοΐα είναι πολύ πιο ελκυστικό. Σε μελέτη που είχε γίνει στο παρελθόν με σκοπό να δημιουργηθεί ένας «διάδρομος» υδροπλάνων στα Δωδεκάνησα (Χάλκη, Τήλος, Λειψοί προς Κω και Ρόδο) υπολογίστηκε ότι το κόστος ανά δρομολόγιο θα διαμορφωνόταν σε 1.300 ευρώ ανά πτήση υδροπλάνου όταν για το καράβι φτάνει τα 22.500 ευρώ! Σύμφωνα με το υπουργείο, έχουν κατατεθεί μέχρι σήμερα 15 αιτήσεις για ίδρυση και λειτουργία υδατοδρομίων.
Ωστόσο μόνο ένα είναι αδειοδοτημένο (Κέρκυρα), γεγονός που εξηγεί και την αδυναμία δημιουργίας δικτύου υδατοδρομίων που θα άνοιγε φτερά στην αγορά. Πρόκειται για ένα από τα πιο εμπορικά υδατοδρόμια, το οποίο επωφελείται από την ανάπτυξη της κρουαζιέρας στο νησί (650.000 έως 700.000 τον χρόνο), γεγονός που κάνει τους επενδυτές να πιστεύουν ότι είναι δυνατό το break even από την πρώτη χρονιά. Στα υποψήφια λιμάνια προς αδειοδότηση συγκαταλέγονται το Λαύριο, ο Βόλος, το Ρέθυμνο, η Πάτρα, η Αγία Μαρίνα Γραμματικού, η Σκόπελος, η Αλόννησος κ.ά.
Ερχονται οι Κροάτες – Ποιοι είναι οι παίκτες των υδατοδρομίων
Δύο ελληνικές εταιρείες, εκ των οποίων η πρώτη είχε αντίστοιχη δραστηριότητα και στο παρελθόν, συγκαταλέγονται μέχρι στιγμής στα επενδυτικά σχήματα που θα αναπτύξουν στην ελληνική επικράτεια υποδομές υδατοδρομίων. Ενδιαφέρον για αντίστοιχα έργα εμφανίζουν επίσης η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, η οποία σχεδιάζει την ανάπτυξη 26 υδατοδρομίων (ήδη έχουν υποβληθεί αιτήσεις για 13), με project manager τον πρώην πρόεδρο του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου Γιάννη Μπρα. Aκολουθεί η Περιφέρεια Ιόνιων Νήσων για δημιουργία ανάλογων υποδομών σε Κεφαλονιά, Ιθάκη και Μεγανήσι. Αυτό φυσικά δεν εμποδίζει στο μέλλον την εμφάνιση και νέων παικτών, καθώς στελέχη της αγοράς υποστηρίζουν ότι η ανάπτυξη των υδατοδρομίων ανά περιφέρεια σηκώνει από 4 έως 5 επενδυτικά σχήματα.
Για παράδειγμα, από τους πρώτους που θα μπορούσαν να διεισδύσουν άμεσα στην ελληνική αγορά είναι η κροατική European Coastal Airlines (ECA), η οποία μέχρι τα τέλη του μήνα θα έχει ξεκινήσει δρομολόγια και στο Πρίντεζι της Ιταλίας. Ηδη πετάει με τρία υδροπλάνα σε Κροατία, Ανκόνα και Πεσκάρα. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, οι Κροάτες είναι σε προχωρημένες συζητήσεις για τη δημιουργία κοινοπραξίας με την εταιρεία Ελληνικά Υδατοδρόμια που διαχειρίζεται το μοναδικό μέχρι στιγμής αδειοδοτημένο υδατοδρόμιο στην Κέρκυρα, το οποίο αποτελεί joint venture με το Λιμενικό Ταμείο του νησιού. Αυτό καθιστά άμεσα αξιόμαχη την εταιρεία, καθώς η άδεια της εταιρείας Κ2 έχει ανασταλεί προσωρινά για λόγους που σχετίζονται με τη θεσμοθέτηση του νέου πλαισίου ώστε να αποφασιστεί με την ολοκλήρωσή του η μίσθωση ή όχι υδροπλάνων.
Στην Ελληνικά Υδατοδρόμια συμμετέχουν ο ιδρυτής της Τάσος Γκόβας, η ΑΚΤΩΡ Facility Management με 35%, η Κ2 Smart Jets, αεροπορική εταιρεία VIP πτήσεων του κ. Ανδρέα Καροτσιέρη, η Α. Βασιλάκης ΑΕΒΕ, εταιρεία ξυλείας με έδρα το Ηράκλειο, και η Chatziandronis Aerospace &Touristic με έδρα το Μόναχο. Η Ελληνικά Υδατοδρόμια, η οποία λειτουργεί ως σύμβουλος λιμένων και λιμενικών ταμείων, αλλά και ως operator, έχει αναλάβει την αδειοδότηση 30 υδατοδρομίων.
Μέχρι σήμερα η εταιρεία έχει αδειοδοτήσει το πρώτο υδατοδρόμιο, αυτό της Κέρκυρας, ενώ αρκετά ώριμα είναι αυτά των Παξών (είναι προς υπογραφή η σχετική υπουργική απόφαση) και της Πάτρας (εκκρεμεί η επίσκεψη της ειδικής επιτροπής για να εκδοθεί η άδεια), το οποίο όταν υπογραφεί θα δημιουργήσει ένα από τα πιο εμπορικά δρομολόγια: το Κέρκυρα – Πάτρα. Αρκετά προχωρημένο επίσης είναι το υδατοδρόμιο της Ραφήνας, στο οποίο έχει εγκριθεί η περιβαλλοντική μελέτη και έχει τοποθετηθεί ο αναγκαίος εξοπλισμός, ενώ πίσω πάει αυτό του Ρεθύμνου, καθώς το Λιμενικό Ταμείο αναζητά καινούριες πηγές χρηματοδότησης.
Το δεύτερο επενδυτικό σχήμα είναι η Υδροπλάνα Ελλάδας Α.Ε. με τη συμμετοχή κυπριακών εταιρειών και Αμερικανών επενδυτών με επικεφαλής τον κ. Νίκο Χαραλάμπους. Η εταιρεία από το ξεκίνημά της ακολούθησε ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης καθώς προχώρησε σε μισθώσεις χερσαίων χώρων με τη μορφή παραχώρησης από τα λιμενικά ταμεία για να λειτουργήσει ιδιωτικά υδατοδρόμια.
Σήμερα διαθέτει αντίστοιχες συμβάσεις αναλαμβάνοντας όλο το πλέγμα της αδειοδότης και λειτουργίας του υδατοδρομίου αν και με τον νέο νόμο η στατηγική της δοκιμάζεται. «Αν ισχύσει ο νόμος, τότε καταργούνται τα ιδιωτικά υδατοδρόμια από τη στιγμή που προβλέπεται ότι η άδεια ίδρυσης ανήκει μόνο στο Δημόσιο. Αυτό σημαίνει ότι εμείς που έχουμε δαπανήσει από 50 έως 100 χιλιάδες ευρώ για κάθε υδατοδρόμιο για να εγκαταστήσουμε τις αναγκαίες υποδομές οι χώροι αυτοί δεν μας ανήκουν», δηλώνει απογοητευμένος στο «business stories» ο κ. Χαραλάμπους.
Το ερώτημα είναι αν οι λιμενικές αρχές μπορούν να επωμιστούν τόσο μεγάλες επενδύσεις και πόσοι από τους σχεδιασμούς για υδατοδρόμια στα νησιά μπορούν να προχωρήσουν ανεμπόδιστα. Υπολογίζεται ότι το σύνολο των επενδύσεων για την ανάπτυξη χερσαίων και λιμενικών εγκαταστάσεων υδατοδρομίων ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 150.000 ευρώ. Οι φορείς που συμμετείχαν όλο το προηγούμενο διάστημα στη διαβούλευση για την κατάρτιση του θεσμικού πλαισίου υποστηρίζουν ότι είναι σημαντικό να προχωρήσει ο βηματισμός που έχει συμφωνηθεί. Διαφορετικά, θα είναι δύσκολο το εγχείρημα να καταστεί ελκυστικό για τους επενδυτές. Υπενθυμίζεται ότι η απουσία θεσμικού πλαισίου αποθάρρυνε Καναδούς και Αμερικανούς επενδυτές στο παρελθόν, με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί η δραστηριότητα.
Το υπουργείο Υποδομών με καθυστέρηση πολλών μηνών ολοκλήρωσε τις προηγούμενες ημέρες το νέο θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία των υδατοδρομίων, το οποίο αναμένεται να βγει σε διαβούλευση έως τις 9 Σεπτεμβρίου. Ας δούμε αναλυτικά ποιες είναι οι βασικές προβλέψεις του νόμου.
Μόνο το Δημόσιο κάτοχος της άδειας ίδρυσης
Δίνεται η δυνατότητα να εκδίδεται πρώτα η άδεια ίδρυσης υδατοδρομίου και στη συνέχεια η άδεια λειτουργίας. Με τον τρόπο αυτό αντιμετωπίζονται διάφορα πρακτικά προβλήματα, όπως το θέμα στελέχωσης του προσωπικού που θα λειτουργεί το υδατοδρόμιο, καθώς ο ιδιοκτήτης της άδειας ίδρυσης (π.χ. Λιμενικό Ταμείο) θα μπορεί να επιλέξει φορέα (π.χ. εξειδικευμένη εταιρεία) που θα βγάλει την άδεια λειτουργίας και θα διαθέτει το κατάλληλο προσωπικό. Ωστόσο η μεγάλη αλλαγή που φέρνει ο νόμος είναι ότι άδεια ίδρυσης υδατοδρομίου έχει πλέον το Δημόσιο (στον προηγούμενο νόμο επέτρεπε και ιδιώτες). Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, δήμοι και περιφέρειες. Κατ’ εξαίρεση προβλέπεται άδεια ίδρυσης υδατοδρομίου σε ιδιωτικών συμφερόντων εταιρεία εφόσον πρόκειται περί παραχωρησιούχου λιμένα ή κατόχου τουριστικής μαρίνας. Πρόκειται για πρόβλεψη που τροποποιεί σημαντικά το μοντέλο ανάπτυξης των υδατοδρομίων προβάλλοντας εμπόδια σε μερίδα επενδυτών που στήριξαν τη στρατηγική της σε ιδιωτικά υδατοδρόμια.
Αλλάζουν τα παράβολα
Για την εξέταση του αιτήματος αδειοδότησης υδατοδρομίου καταβάλλεται παράβολο ύψους 2.500 ευρώ για την άδεια ίδρυσης και επιπλέον 2.500 ευρώ εφόσον βγαίνει χωριστά η άδεια λειτουργίας. Το 40% του παραβόλου θα εισπράττεται υπέρ του υπουργείου Υποδομών.
Τέλη λειτουργίας υδατοδρομίου
Για κάθε αναχωρούντα επιβάτη από υδατοδρόμιο καταβάλλεται υπέρ του Δημοσίου τέλος ίσο με το 5% του καθαρού ναύλου που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο δρομολόγιο. Το ίδιο ποσό καταβάλλεται για κάθε επιβάτη και στην περίπτωση ολικής ναύλωσης αεροσκάφους ανεξάρτητα από το ποσό που καταβλήθηκε.
Η σημασία των υδάτινων πεδίων
Με το άρθρο 27 του νόμου προβλέπεται η χρήση υδάτινων πεδίων, δηλαδή η δυνατότητα προσθαλάσσωσης ενός υδροπλάνου σε θαλάσσιες περιοχές όπου δεν λειτουργούν υδατοδρόμια. Η συγκεκριμένη πρόβλεψη είναι πολύ σημαντική για τους επενδυτές των υδατοδρομίων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών της αγοράς, υπολογίζεται ότι αποτελεί το 50% της δραστηριότητας των υδροπλάνων. Ο λόγος είναι ότι με τον τρόπο αυτό μπορούν να ικανοποιούν τις απαιτήσεις των πτήσεων τσάρτερ, μεταφέροντας επιβάτες σε προορισμούς της επιλογής τους. Η επίμαχη διάταξη μπήκε και βγήκε πολλές φορές στο σχέδιο νόμου. Πληροφορίες αναφέρουν ότι υπήρξαν σκέψεις να προβλεφθεί στον νόμο το υδάτινο πεδίο μόνο σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
Ωστόσο, κρίθηκε ότι μια αντίστοιχη διατύπωση θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για τη μη εφαρμογή της πρόβλεψης.
Το σχέδιο νόμου προβλέπει τη χρήση των υδάτινων πεδίων υπό τις εξής προϋποθέσεις:
– Το αεροσκάφος να μην προέρχεται από χώρα ή να κατευθύνεται σε χώρα εκτός ελληνικής επικράτειας.
– Ο κυβερνήτης να έχει συγκυβερνήτη και το ταξίδι να γίνεται ημέρα. Επίσης, να έχει ενημερώσει τη λιμενική αρχή τουλάχιστον δύο ώρες πριν από την άφιξή του για την πρόθεση προσέγγισης στην περιοχή δικαιοδοσίας της.
– Η λιμενική αρχή να έχει καθορίσει επακριβώς την περιοχή προσθαλάσσωσης του αεροσκάφους και ο κυβερνήτης να είναι ενημερωμένος για τις ιδιομορφίες και τους κινδύνους που πιθανόν υπάρχουν στη θαλάσσια περιοχή, ώστε να έχει συμμορφωθεί με τους κανονισμούς και τις διατάξεις ασφαλείας πτήσεων και ναυσιπλοΐας.
Χρηματοδότηση επένδυσης υδατοδρομίων
Με βάση τις κυβερνητικές εξαγγελίες τα υδατοδρόμια έχουν προταθεί για να ενταχθούν στο πακέτο Γιούνκερ. Η δημιουργία και λειτουργία υδατοδρομίων μπορεί να υπαχθεί στο πλαίσιο των στρατηγικών επενδύσεων και να αναπτυχθούν μέσω Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
Υπηρεσία αδειοδότησης υδατοδρομίων
Αρμόδια υπηρεσία για την έκδοση της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας υδατοδρομίου είναι το Τμήμα Εναέριων Μεταφορών και Αξιοποίησης Αεροδρομίων (ΤΕΜΑΑ) του υπουργείου Υποδομών. Το εν λόγω τμήμα είναι αρμόδιο, μεταξύ άλλων, για την παραλαβή της αίτησης και των δικαιολογητικών που αποτελούν τον τεχνικό φάκελο, την εξέταση της πληρότητάς του και τη συμπλήρωση των αναγκαίων δικαιολογητικών. Επίσης, τη διαβίβαση αντιγράφου της αίτησης και των δικαιολογητικών, συμπεριλαμβανομένων των εγχειριδίων υδατοδρομίου, στα συναρμόδια υπουργεία και στις αρμόδιες υπηρεσίες.
Εγκριση περιβαλλοντικής αδειοδότησης
Για τη λειτουργία υδατοδρομίου σε λιμένα που διαθέτει έγκριση περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ), ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει αίτηση για τροποποίηση της ΑΕΠΟ του λιμένα προκειμένου να ενσωματωθούν σε αυτήν οι όροι, οι περιορισμοί και οι προϋποθέσεις για την κατασκευή και λειτουργία του υδατοδρομίου. Σε περίπτωση που ο λιμένας δεν διαθέτει περιβαλλοντικούς όρους και ο ενδιαφερόμενος έχει την άδεια αλλά ασκεί και τη διοίκηση τότε υποβάλλεται ΜΠΕ στο σύνολο του λιμένα και του υδατοδρομίου.
Εφόσον ο τελευταίος είναι διαφορετικό νομικό ή φυσικό πρόσωπο από τον φορέα διοίκησης, προβλέπεται να υποβληθεί ξεχωριστή ΜΠΕ μόνο για τη δραστηριότητα του υδατοδρομίου.
Η έκδοση της άδειας
Με την έκδοση της βεβαίωσης αποδοχής φακέλου το ΤΕΜΑΑ ειδοποιεί την Επιτροπή Υδατοδρομίων, η οποία προβαίνει σε επιθεώρηση του υδατοδρομίου εντός 20 εργάσιμων ημερών. Εφόσον εκδοθεί θετικό πόρισμα και υπάρχει περιβαλλοντική αδειοδότηση, οι αρμόδιες υπηρεσίες (ΤΕΜΑΑ) εισηγούνται εντός 7 εργάσιμων ημερών τη σχετική απόφαση για την έκδοση άδειας υδατοδρομίου. Με την έκδοση της απόφασης επιτρέπεται η έναρξη πτήσεων από και προς το αδειοδοτημένο υδατοδρόμιο. Ο φορέας λειτουργίας ενημερώνει το ΤΕΜΑΑ τουλάχιστον 15 ημέρες πριν από την έναρξη πτήσεων και καταθέτει το ασφαλιστήριο συμβόλαιο με έναρξη ισχύος την ημερομηνία κατάθεσης.
Μέτρα ασφαλείας
Για τη μεγαλύτερη ασφάλεια των επιβατών ο νόμος προβλέπει την εγκατάσταση μαγνητικής πύλης (WTMD) για τον έλεγχο ασφαλείας των επιβατών και την ακτινοσκοπική συσκευή (X-ray) αποσκευών και χειραποσκευών. Οι επιθέσεις τρομοκρατίας αλλά και η ανάγκη για ισχυρά μέτρα ασφαλείας αύξησαν και τις απαιτήσεις της ΥΠΑ, γεγονός που κατέστησε χρονοβόρες τις διαδικασίες αδειοδότησης.
newmoney.gr
