Συνέντευξη
στη Μαρία Χονδρογιάννη
«Το 2015 θα είναι άλλο ένα υφεσιακό έτος. Αντί η κυβέρνηση να θέτει στόχους που βασίζονται σε προϋποθέσεις που δεν έχει εξασφαλίσει, θα ήταν προτιμότερο να δίνει λύσεις στα προβλήματα που έχει μπροστά της και να μην προσπαθεί να βγάλει λαγούς από το καπέλο της».
Αυτό δηλώνει μεταξύ άλλων σε συνέντευξή του στη «δ», ο πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας κ. Γιώργος Καββαθάς και επισημαίνει τον κίνδυνο να βάλουν λουκέτο χιλιάδες επιχειρήσεις, γι’ αυτό και ζητά την εφαρμογή πολιτικών που να δίνουν αποτελεσματικές λύσεις στα προβλήματα.
«Σε μια ρευστή οικονομία, με ένα φορολογικό σύστημα που αλλάζει κάθε χρόνο προς το χειρότερο ποιος σοβαρός επιχειρηματίας θα επενδύσει; Η συνεχής αύξηση των φόρων οδηγεί σε λουκέτα, σε αύξηση της ανεργίας, σε συρρίκνωση της οικονομίας», τονίζει ο κ. Καββαθάς.
Σε ερώτηση σχετικά με την κατάργηση των μειωμένων συντελεστών του ΦΠΑ ο κ. Γιώργος Καββαθάς δηλώνει πως ιδιαίτερα για τον κλάδο του τουρισμού και της εστίασης, θα δημιουργηθεί σημαντικό πρόβλημα ανταγωνιστικότητας.
«Η κυβέρνηση πρέπει να αντιληφθεί ότι για τα νησιά μας ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ δεν αποτελούσε προϊόν προνομιακής μεταχείρισης αλλά μέτρο άμβλυνσης τόσο των ανισοτήτων όσο και του υψηλού κόστους μεταφοράς προϊόντων, υπηρεσιών και προσώπων. Άλλωστε μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ υπάρχουν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, χωρίς τόσο έντονα γεωγραφικά χαρακτηριστικά», δηλώνει ο κ. Καββαθάς.
Η συνέντευξή του κ. Γιώργου Καββαθά, αναλυτικά:
• Από την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης στη Βουλή διαπιστώσατε πως θα τεθούν σε εφαρμογή μέτρα που θα βγάλουν την οικονομία από την ύφεση και θα δημιουργήσουν ανάπτυξη ή θα επιδεινωθεί η ύφεση;
Οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης κινήθηκαν πάνω σε τρείς άξονες χρονολογικά προσδιορισμένους και αλληλοεξαρτώμενους:
1. Για το 2015 η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
2. Για το 2016 το άνοιγμα της συζήτησης για την ελάφρυνση του χρέους και η επίτευξη θετικών ρυθμών ανάπτυξης. Αυτό θα διασφαλιστεί τόσο από την επίτευξη συμφωνίας για το χρέος όσο και από την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που θα δημιουργήσουν ένα φιλικό περιβάλλον για την προσέλκυση επενδύσεων.
3. Για το 2017 η συνέχιση των θετικών ρυθμών ανάπτυξης και η έξοδος της χώρας στις αγορές με χαμηλά επιτόκια.
Από τα παραπάνω, το πρώτο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι το τρίτο μνημόνιο θα εφαρμοστεί ως έχει με ελάχιστες ή και καθόλου αλλαγές. Θετική αξιολόγηση σημαίνει πιστή εφαρμογή των συμφωνηθέντων. Άρα η μείωση των συντάξεων και οι αυξήσεις των φόρων είναι προ των πυλών.
Από την άλλη, η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αποκατάσταση της τραπεζικής πίστης και της περαιτέρω χαλάρωσης των capital controls εκτιμώ ότι θα επιτευχθεί. Άλλωστε αποτελεί την αναγκαία συνθήκη για την απρόσκοπτη λειτουργία της οικονομίας και των επιχειρήσεων. Ωστόσο, μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής δεν πιστεύω ότι θα έχουμε κάποια θετική εξέλιξη για τα κόκκινα δάνεια ενώ η πιστωτική επέκταση δεν θα σημειώσει κάποια αξιοσημείωτη θετική μεταβολή. Δυσκολεύομαι να τεκμηριώσω πως οι τράπεζες θα πειστούν να διαγράψουν χρέη, να επιδεινώσουν δηλαδή περαιτέρω τους ήδη χαμηλούς δείκτες κεφαλαιακής τους επάρκειας που απειλούν την βιωσιμότητά τους.
Εφαρμογή του μνημονίου και ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών αποτελούν τις αιρεσιμότητες προκειμένου να ξεκινήσει η συζήτηση για την απομείωση του χρέους με τους δανειστές μας. Τα νέα συνεπώς για τον επιχειρηματικό κόσμο δεν είναι καλά. Το 2015 θα είναι άλλο ένα υφεσιακό έτος. Η παραδοχή αυτή καταγράφεται και στο πρόσφατα κατατεθέν προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού όπου εκτιμά ύφεση για το 2015 της τάξης του -2,3%.
Όσον αφορά στους στόχους της κυβέρνησης για το 2016, δύο είναι οι παρατηρήσεις μου. Η πρώτη αφορά στην έναρξη των συζητήσεων και την επίτευξη συμφωνίας για την απομείωση του χρέους. Εάν επιτευχθεί συμφωνία η κυβέρνηση θα έχει την δυνατότητα να λάβει κάποια θετικά μέτρα ή να απαλείψει κάποια επαχθή. Ωστόσο θεωρώ ότι θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξει κάποια ικανοποιητική συμφωνία εντός του 2016. Το δεύτερο έχει να κάνει με την αντίφαση των προγραμματικών δηλώσεων σε σχέση με το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού όσον αφορά στην ανάπτυξη για το επόμενο έτος. Στις προγραμματικές δηλώσεις αναφέρεται ότι ήδη από το Α’ εξάμηνο του 2016 η οικονομία θα επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Αντίθετα στον προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού εκτιμάται ότι το 2016 θα κλείσει με ύφεση -1,3%. Τι από τα δύο ισχύει;
Τέλος για το 2017 υπάρχει η φιλοδοξία να βγούμε στις αγορές δανειζόμενοι με χαμηλά επιτόκια. Στο προσχέδιο του Κρατικού προϋπολογισμού προβλέπεται ότι στο τέλος του 2016 το δημόσιο χρέος θα φτάσει στο 192,4 % του ΑΕΠ. Κατ’ επαγωγή θεωρώ ότι ο στόχος αυτός είναι υπερβολικά φιλόδοξος για μην πω ανέφικτος. Σε μια οικονομία που ασθμαίνει, με σημαντικά διαθρωτικά προβλήματα, με capital controls, με ανελαστικό δημόσιο τομέα, με εξαιρετικά υψηλή ανεργία και με κυβερνήσεις που το μόνο που ξέρουν να κάνουν καλά είναι να αυξάνουν τους φόρους και τις επιβαρύνσεις, δεν ξέρω ποιος θα τολμήσει να μας δανείσει ή ποιος θα τολμήσει να επενδύσει. Αντί η κυβέρνηση να θέτει στόχους που βασίζονται σε προϋποθέσεις που δεν έχει εξασφαλίσει θα ήταν προτιμότερο να δίνει λύσεις στα προβλήματα που έχει μπροστά της και να μην προσπαθεί να βγάλει λαγούς από το καπέλο της.
• Πιστεύετε πως με την επιβολή φόρων και μόνο μπορεί να ανακάμψει η οικονομία;
Η συνεχής αύξηση των φόρων είναι η εύκολη λύση όταν αδυνατούμε να λάβουμε αποφάσεις που απαιτούν μελέτη, μακροχρόνιο σχεδιασμό και αντίληψη της πραγματικότητας. Το δημόσιο είναι καταχρεωμένο και αναμένει από τον ιδιωτικό τομέα να σηκώσει το κύριο βάρος της ανάπτυξης της οικονομίας. Αυτό για να επιτευχθεί χρειάζεται να διαμορφωθεί ένα φιλικό προς τις επιχειρήσεις περιβάλλον που είναι απαραίτητο και για την προσέλκυση επενδύσεων. Ένας επιχειρηματίας για να επενδύσει και να δημιουργήσει μια επιχείρηση θέλει να ξέρει τι πρέπει να πληρώσει όχι μόνο σήμερα αλλά κυρίως αύριο. Σε μια ρευστή οικονομία, με ένα φορολογικό σύστημα που αλλάζει κάθε χρόνο προς το χειρότερο ποιος σοβαρός επιχειρηματίας θα επενδύσει; Η συνεχής αύξηση των φόρων οδηγεί σε λουκέτα, σε αύξηση της ανεργίας, σε συρρίκνωση της οικονομίας.
• Πώς μπορούν να στηριχθούν οι ελληνικές επιχειρήσεις για να μην καταρρεύσουν εξαιτίας των μέτρων που θα τεθούν σε εφαρμογή καθώς και η αγοραστική δυνατότητα των καταναλωτών έχει περιοριστεί σημαντικά;
Ως άμεσες προτεραιότητες και εντός των ασφυκτικών πλαισίων του μνημονίου προτείνουμε:
• Την επιδότηση του μη μισθολογικού κόστους των επιχειρήσεων με την υποχρέωση της διατήρησης των θέσεων εργασίας. Δεδομένου ότι η ελληνική οικονομία ξαναμπαίνει σε ύφεση η υιοθέτηση της πρότασης αυτής θα βοηθήσει στην ανάσχεση της αύξησης της ανεργίας.
• Συμψηφισμός των οφειλών μεταξύ Δημοσίου και επιχειρήσεων, ιδιαίτερα σε σχέση με τον ΦΠΑ.
• Επαναφορά αφορολόγητου αποθεματικού για επενδύσεις. Η μη φορολόγηση ενός τμήματος των κερδών των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων θα συμβάλλει στην αύξηση των επενδύσεων, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που η πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό είναι απαγορευτική.
• Απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης των επιχειρήσεων με την ίδρυση κέντρων εξυπηρέτησης επιχειρήσεων (one stop shop).
Σε δεύτερη φάση θα πρέπει να επανεξεταστούν οι αυξήσεις των φόρων και ιδιαίτερα του ΦΠΑ. Θα πρέπει το συντομότερο δυνατό τουλάχιστον να επανέλθουν στα προηγούμενα επίπεδα.
• Οι μειωμένοι συντελεστές του ΦΠΑ καταργήθηκαν στη Ρόδο και σε νησιά των Κυκλάδων. Πιστεύετε πως έτσι ενισχύεται η ανταγωνιστικότητα των νησιών;
Για τα νησιά αυτά και ιδιαίτερα για τον κλάδο του τουρισμού και της εστίασης, θα δημιουργηθεί σημαντικό πρόβλημα ανταγωνιστικότητας καθώς οι ανταγωνίστριες χώρες έχουν ΦΠΑ που κυμαίνεται από 6% έως 10% ενώ η γειτονική Τουρκία συζητά την δημιουργία Ειδικών Τουριστικών Ζωνών με μηδενικό ΦΠΑ, γεγονός που τους επιτρέπει να παρέχουν χαμηλότερες τιμές τουριστικών πακέτων.
Η κυβέρνηση πρέπει να αντιληφθεί ότι για τα νησιά μας ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ δεν αποτελούσε προϊόν προνομιακής μεταχείρισης αλλά μέτρο άμβλυνσης τόσο των ανισοτήτων όσο και του υψηλού κόστους μεταφοράς προϊόντων, υπηρεσιών και προσώπων. Άλλωστε μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ υπάρχουν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, χωρίς τόσο έντονα γεωγραφικά χαρακτηριστικά. Στις Κανάριες Νήσους στην Ισπανία και στις περιοχές της λίμνης Λουγκάνο στην Ιταλία υπάρχει μηδενικός ΦΠΑ ενώ στην Κορσική στη Γαλλία υπάρχουν μειωμένοι συντελεστές.
• Την απλούστευση του νόμου για τις στρατηγικές επενδύσεις (fast track) για την προσέλκυση ξένων επενδυτών προανήγγειλε από το βήμα της Βουλής ο υφυπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Μάρδας, επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι θα δοθεί έμφαση σε παράγοντες που δεν απαιτούνται χρήματα ώστε να βελτιωθεί το επενδυτικό κλίμα. Ποια είναι η άποψή σας;
Οι εξαγγελίες του υφυπουργού Εξωτερικών κ. Δημήτρη Μάρδα είχαν το ενδιαφέρον τους. Ωστόσο θα πρέπει να δούμε τον σχέδιο νόμου για τις στρατηγικές επενδύσεις για να μπορέσουμε να κρίνουμε την αποτελεσματικότητα του. Σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να είναι αποσυνδεδεμένο από την επίλυση των διαρθρωτικών προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας.
• Σε καθεστώς συρρίκνωσης και διαρκούς ματαίωσης ή αναστολής των επενδυτικών σχεδίων βρίσκονται οι ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ελλείψει κάθε εξωγενούς θετικής προοπτικής, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα οικονομικού κλίματος που διεξήγαγε το ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ. Πόσες επιχειρήσεις τελικά θα καταφέρουν να επιβιώσουν στη στιγμή που έρχεται και νέα καταιγίδα φόρων;
Άμεσο κίνδυνο κλεισίματος το επόμενο εξάμηνο αντιμετωπίζει το 27,3 % των μικρών επιχειρήσεων. Εκτιμάμε ότι η μείωση επιχειρήσεων το επόμενο εξάμηνο θα είναι 63.000 και θα αφορά κυρίως στις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Σύμφωνα με το σενάριο βάσης του ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ τα πιθανά λουκέτα επιχειρήσεων, που βρίσκονται στο «κόκκινο» συνεπάγονται κίνδυνο απώλειας 138.000 θέσεων συνολικής απασχόλησης (εργοδότες, αυτοαπασχολούμενοι, μισθωτοί). Γενικά τα ευρήματα της έρευνας ήταν απογοητευτικά για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Επειδή όμως η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο τέλος Ιουλίου, την πιο άσχημη δηλαδή περίοδο, θα πρέπει να περιμένουμε λίγους μήνες ακόμα για να αποτιμήσουμε το μέγεθος της ζημιάς.
• Η άρση ορισμένων περιορισμών που είχαν επιβληθεί με τα capital controls βοήθησε τις επιχειρήσεις ή εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα;
Κατ’ αρχάς πρέπει να τονίσουμε ότι οι μικρές επιχειρήσεις ήταν απροετοίμαστες να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις από την επιβολή των capital controls και το κλείσιμο των τραπεζών. Πιο συγκεκριμένα μόνο 1 στις 2 χρησιμοποιούσαν e-banking για τις συναλλαγές τους με πελάτες και προμηθευτές, ενώ 7 στις 10 δεν διέθεταν συσκευές EFT/POS προκειμένου να πραγματοποιούν συναλλαγές με πιστωτικές, χρεωστικές και προπληρωμένες κάρτες. Το τελευταίο διάστημα από τα στοιχεία που συλλέγει το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ φαίνεται ότι έχει βελτιωθεί η κατάσταση όσον αφορά την χρήση e-banking και EFT/POS μηχανημάτων από τις επιχειρήσεις. Γενικά η κατάσταση βελτιώνεται συνεχώς ως αποτέλεσμα της άρσης κάποιων εκ των περιορισμών. Φυσικά υπάρχουν ακόμα προβλήματα, κυρίως καθυστερήσεις στους χρόνους εκτέλεσης κάποιων συναλλαγών, αλλά μπορούμε να πούμε ότι από την έναρξη επιβολής των capital controls η κατάσταση έχει βελτιωθεί σημαντικά. Το κρίσιμο ωστόσο είναι να εξορθολογιστούν οι προμήθειες που χρεώνουν οι τράπεζες τις επιχειρήσεις για τις συναλλαγές με πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες και να διασφαλιστεί το ακατάσχετο των λογαριασμών που συνδέονται με αυτές ώστε να μπορούν οι επιχειρήσεις να λειτουργούν ομαλά. Αυτά τα τονίζουμε το τελευταίο διάστημα σε όλες τις επαφές μας.
