Συνέντευξη
στην Πέγκυ Ντόκου
Για όλους και για όλα μιλάει σήμερα στην «δ» ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Δωδώνης (πρώην Ζακύνθου) κ. Χρυστόστομος Συνετός. Με σημείο αιχμής τις σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους και κυρίως τις σχέσεις αυτής της κυβέρνησης με την Εκκλησία, που βρίσκονται επί ξυρού ακμής τον τελευταίο καιρό για τον τρόπο διδασκαλίας των θρησκευτικών στα σχολεία, ο κ. Χρυστόστομος εξηγεί την θέση της Εκκλησίας της Ελλάδος, τασσόμενος υπέρ του Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Ιερώνυμου. Ακόμη, μιλάει για το…. αιώνιο ζήτημα του ‘διαχωρισμού’ Εκκλησίας – Κράτους, όπου απαιτείται ειλικρινής διάλογος από όλες τις πλευρές, ενώ ξεκαθαρίζει την θέση του για ό,τι σημειώθηκε στην Πανορθόδοξη Σύνοδο, όπου δεν συμμετείχαν κάποιες Εκκλησίες. Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Δωδώνης μιλάει ακόμη για την αρωγή της Εκκλησίας στο προσφυγικό καθώς και για τον προκυνηματικό τουρισμό, όντας πρόεδρος του Γραφείου Προσκυνηματικών Περιηγήσεων της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Σεβασμιότατε, θα ήθελα να ξεκινήσουμε με τις τελευταίες εξελίξεις ανάμεσα στην κυβέρνηση και στην Εκκλησία. Τελικά, εκτιμάτε ότι αυτή η ένταση έχει πολιτικούς στόχους;
Κοιτάξτε, έχω ξεκάθαρη θέση την οποία έχω εκφράσει κατ’ επανάληψη. Οσάκις μια κυβέρνηση έχει προβλήματα εσωτερικά, «ρίχνει» λίγο Εκκλησία ούτως ώστε να υπάρξει μια εκτόνωση. Αλλά η Εκκλησία, δεν μπορεί να συνεχίσει να είναι το ‘μπαλάκι’ ή ο σάκος του μποξ για να ξεθυμαίνει ο καθένας! Κι αναλόγως, αντιδρά. Ακόμη κι ένας ήρεμος άνθρωπος, όπως είναι ο Αρχιεπίσκοπος ο οποίος συγκρατεί λίγο τα πράγματα, δεν μπορεί παρά να συμφωνήσει και με κάποιους οι οποίοι έχουν πιο σκληρή γραμμή στην Ιεραρχία.
• Πάντως είναι γεγονός ότι αυτή η κυβέρνηση δεν έχει και τόσο εκκλησιολογική κατεύθυνση. Οι άνθρωποι δηλώνουν ότι είναι άθεοι και ίσως γι’ αυτό δεν είναι θετικά διακείμενοι προς την Εκκλησία.
Έχετε δίκιο, αλλά είναι προτιμότερο να δηλώνει κανείς ότι είναι άθεος ή δεν σέβεται την Εκκλησία, παρά κάποιος άλλος που λέει ότι την σέβεται και δεν το κάνει! Είναι καλύτερα να ξέρεις δηλαδή τον αντίπαλό σου, τι πρεσβεύει. Σας λέγω ότι το ίδιο συμβαίνει και με άλλες πολιτικές παρατάξεις. Ούτως ή άλλως οι πολιτικοί όταν έχουν ένα πρόβλημα στρέφονται προς την Εκκλησία…. Πόσες φορές έχει γίνει αυτό….
• Προφανώς εννοείτε ότι αυτό έχει γίνει κατ’ επανάληψη από την περίοδο της μεταπολίτευσης και μετά…
Και προ της μεταπολίτευσης!
• Αυτός ο περίφημος διαχωρισμός Εκκλησίας – Κράτους, τι είναι τελικά κατά την άποψή σας; Είναι μια συζήτηση που μπορεί να ανοίξει σε σοβαρή βάση και τι ακριβώς θέλει η εκάστοτε κυβέρνηση να δείξει κάθε φορά που το θέτει;
Συνταγματικά, είναι ξεκάθαρο ότι η Εκκλησία και το Κράτος έχουν διακριτούς ρόλους. Στην ουσία όμως, η Εκκλησία δεν έχει καμία ελευθερία και ό,τι αποφασίσει το Κράτος με τους νόμους του. Θέλετε να σας πω ένα παράδειγμα; Για να κάνουμε κάποιον παπά, για να τον διορίσουμε, για να μετατεθεί ο παπάς, θα πρέπει να το προβλέπει ο Νόμος. Το θέμα είναι λοιπόν, θα δεχτεί κάποια κυβέρνηση να μας δώσει την ελευθερία μας;
• Ωστόσο, η Εκκλησία την θέλει αυτή την ελευθερία;
Εδώ διίστανται οι γνώμες και μέσα από έναν διάλογο ελευθερίας και δημοκρατίας μπορεί να βρεθεί μια κοινή συνισταμένη -δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Είναι εκείνοι οι οποίοι φοβούνται ότι θα σταματήσει ο…. χωροφύλακας να τους κυβερνάει. Αυτά τα έχω πει και στην Ιεραρχία, επί Χριστοδούλου. Γι αυτό τα λέω και πάλι. Επομένως, όπερ έδει δείξαι. Τα ίδια έλεγε ο Καραμανλής προ της Χούντας, τα ίδια μετά, τα ίδια ο Ανδρέας κ.ο.κ.
• Θα ήθελα να περάσουμε στο θέμα της διδασκαλίας των θρησκευτικών όπως τουλάχιστον το επικαλείται ο κ. Φίλης, σε τι πρέπει να αλλάξει κατά την άποψή σας; Και το μάθημα της θρησκειολογίας σε τι θα βοηθήσει όσον αφορά την εκπαίδευση των παιδιών;
Θα σας φέρω ένα παράδειγμα: το νομοθέτημα αναφέρει αναφορικά με την προοπτική μιας αλλαγής ότι για τους Καθολικούς θα καλείται Ρωμαιοκαθολικός δάσκαλος, για τους Εβραίους θα καλείται η Ισραηλιτική Κοινότητα να διορίσει τον δικό της Ραβίνο, για τους μουσουλμάνους τους δικούς τους. Γιατί, λοιπόν, δεν ερωτάται η Ορθόδοξη Εκκλησία που είναι και η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της Ελλάδος;
• Βεβαίως, παραμένει και η επίσημη θρησκεία…
Πέραν τούτου υπάρχει και διάταξη στο Σύνταγμα που λέει τα εξής: «Η Παιδεία έχει Ελληνοχριστιανικό προσδιορισμό».
• Ν’ αλλάξουμε θέμα. Να σας ρωτήσω για την Πανορθόδοξη Σύνοδο. Πολλοί εξέφρασαν φόβους ακόμη και για…. ‘σχίσμα’. Πώς προδιαγράφεται το μέλλον τόσο για τις διορθόδοξες σχέσεις όσο και για τον διάλογο;
Σε όλες τις μεγάλες Συνόδους υπήρχαν και κάποιες διαφοροποιήσεις. Το θετικό σε μία Σύνοδο είναι ο διάλογος. Είναι εκείνος που έξω βάλλει τον φόβον. Καταθέτει ο καθένας τις απόψεις του και η γνώμη των πλειόνων πράττει. Αυτό είναι αξίωμα των Οικουμενικών Συνόδων από της αρχής της Αποστολικής Συνόδου έως σήμερα. Επομένως, ο καθένας μπορεί να έχει τις δικές του απόψεις για το δικό του… βίτσιο.
• Ναι, αλλά από εδώ και στο εξής πώς θα είναι τα πράγματα, εφόσον κάποιοι δεν συμμετείχαν;
Κοιτάξτε, αυτό που σας είπα είναι αξίωμα. Δεν σημαίνει ότι επειδή κάποιος δεν πήγε, δεν έχει την υποχρέωση να εφαρμόσει αυτά τα οποία αποφάσισε η Εκκλησία….
• Για να περάσουμε στα κοινωνικά ζητήματα. Μόλις ξέσπασε η κοινωνική κρίση και το προσφυγικό, ζητήθηκε άμεσα η βοήθεια της Εκκλησίας.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Εκκλησία είναι ένας θεσμός ‘ανθρώπινος’ που θυμάται πάντοτε τα λόγια του Χριστού. Ήμουν νηστικός και μου δώσατε φαγητό. Διψούσα και μου δώσατε νερό. Ήμουν ξένος και με μαζέψατε. Ήμουν στο νοσοκομείο και ήρθατε’. Αυτή είναι η πεμπτουσία του Χριστιανισμού. Η αγάπη προς πάσα κατεύθυνση. Εγώ είμαι από την Ζάκυνθο και ο Δεσπότης του οποίου το όνομα φέρω, έσωσε Εβραίους από το Νταχάου. Ο Δεσπότης Χρυσόστομος εξορίστηκε από τους Ιταλούς και όταν του έστελναν στην Κατοχή φαγητό, το έστελνε στις φυλακές, όπου ήταν μέσα κομουνιστές οι οποίοι είχαν συλληφθεί στον αγώνα για την απελευθέρωση της Ελλάδος. Αυτό είναι και το μήνυμα του Χριστιανισμού. Η αγάπη προς αλλήλους. Εμάς μας καλεί ο Χριστός να αγαπάμε και τον εχθρό μας και τον αντίπαλό μας και τον κάθε άνθρωπο. Κι αυτό τηρεί η Εκκλησία.
• Γνωρίζουμε ότι ασχολείστε επί μακρόν με τον τομέα των θρησκευτικών περιηγήσεων. Υπάρχει ενδιαφέρον για την ανάδειξη αυτού του είδους εναλλακτικής μορφής τουρισμού και τελικά, οφελεί τους προσκυνηματικούς τόπους της χώρας μας;
Εμείς πάμε και σε χώρες όπου απαγορεύεται οποιαδήποτε θρησκευτική εκδήλωση έκφρασης. Συναντούμε τουρ οπερέιτορς και κάνουμε επισκέψεις σε χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και η Κίνα. Εμείς μιλάμε για τον ήλιο μας, την θάλασσα, τον πολιτισμό μας και τα μνημεία μας. Μέσα σε αυτά υπάγονται και τα μοναστήρια και οι εκκλησίες που έχουν μια ιστορία αιώνων. Η βαριά βιομηχανία μας -κι εσείς οι Ροδίτες το ξέρετε καλύτερα όπως κι εμείς οι Ζακυνθινοί, είναι ο τουρισμός. Αν μπορούμε να συμβάλουμε ο καθένας με τον τρόπο του να το κάνουμε. Εμείς λαμβάνουμε μέρος σε όλες τις διεθνείς τουριστικές εκθέσεις, μοιράζουμε υλικό από εκείνο το οποίο μας στέλνουν οι Μητροπόλεις και συμβάλλουμε όλοι μαζί. Η προσπάθεια συνεχίζεται!
