Ο νέος Αμερικανός αντιπρόεδρος Μάικ Πενς διατυμπανίζει ότι η Αγκυρα είναι ο πιο σημαντικός σύμμαχός τους στην περιοχή. «Πρέπει να δούμε τον κόσμο μέσα από το πρίσμα της Τουρκίας και να αναπροσαρμό-σουμε την εξωτερική μας πολιτική, ώστε να αναγνωρίσουμε την Τουρκία ως προτεραιότητα», δηλώνει ο σύμβουλος του Τραμπ σε θέματα ασφαλείας και επικρατέστερος νέος υπουργός Αμυνας, Μάικ Φλιν
Προς… πλήρη αποκατάσταση, αλλά και προς μια πιθανή νέα… περίοδο σύσφιξης, δείχνουν να οδεύουν οι σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας, με την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ να αλλάζει τα δεδομένα ανοίγοντας παράθυρο για μελλοντικές συγκλίσεις.
Ορατά πλέον, τα σημάδια της επαναπροσέγγισης προέρχονται μάλιστα και από τις δύο πλευρές, με τη συμπάθεια στον άξονα Τραμπ – Ερντογάν να διαφαίνεται… αμοιβαία. Μένει να φανεί ποιο θα είναι το αντίκτυπο που η αμερικανοτουρκική επαναπροσέγγιση μπορεί να έχει πάνω στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Προβληματισμός
Η εξέλιξη πάντως (θα έπρεπε να) δημιουργεί εύλογο προβληματισμό, ειδικά εάν συνδυαστεί με τις λοιπές κινήσεις της Τουρκίας: με τις επεμβάσεις σε Συρία και Ιράκ, με τις γκρίζες διεκδικήσεις στο Αιγαίο, με τη σκλήρυνση της στάσης της στο Κυπριακό, με την επιστροφή στον νεο-οθωμανισμό κ.ά.
Για την Αγκυρα, η στόχευση είναι πλέον σαφής. Χωρίς να χάσει χρόνο, το καθεστώς Ερντογάν έσπευσε να υποδεχτεί τον Τραμπ με μια επίθεση φιλίας, προσδοκώντας αλλαγές στην αμερικανική στρατηγική. Θέλει οι ΗΠΑ να αποσύρουν τη στρατιωτική τους στήριξη προς τους Κούρδους της Συρίας, να περιορίσουν τη σφαίρα επιρροής του Ιράν, να αναγνωρίσουν μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων στους Τούρκους σε Συρία και Ιράκ, και να ανταποκριθούν στο τουρκικό αίτημα για έκδοση του ιμάμη Φ. Γκιουλέν, που κατηγορείται από την Αγκυρα ως ο εγκέφαλος του αποτυχημένου πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου.
Σύσσωμη η τουρκική ηγεσία, ο πρόεδρος Ερντογάν, ο πρωθυπουργός Γιλντιρίμ, ο υπουργός Εξωτερικών Τσαβούσογλου, ο υπουργός Δικαιοσύνης Μποζντάγ κ.ά. έσπευσαν το τελευταίο 48ωρο να χαιρετίσουν την έλευση μιας «νέας εποχής» στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας.
Ο Ερντογάν ήταν μάλιστα από τους πρώτους που πήραν τηλέφωνο τον Τραμπ μετά την εκλογή του, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι οι σχέσεις των δύο χωρών θα ενισχυθούν.
Αλλά και από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, τα σημάδια που στέλνει το επιτελείο του Τραμπ προς την Αγκυρα δείχνουν να ανταποκρίνονται στις τουρκικές προσδοκίες. Στενοί συνεργάτες του 45ου προέδρου των ΗΠΑ, όπως ο απόστρατος αντιστράτηγος Μάικλ Φλιν (που θεωρείται φαβορί για το υπουργείο Αμυνας) και ο αντιπρόεδρος Μάικ Πενς, έσπευσαν να πάρουν θέση υπέρ της Τουρκίας. Υπενθυμίζεται δε ότι και ο έτερος στενός συνεργάτης του Τραμπ και πιθανός επόμενος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Νιουτ Γκίνγκριτς, τυγχάνει… μέγας λάτρης του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.
Ο αντιστράτηγος Μάικλ Φλιν, σύμβουλος του Τραμπ σε θέματα ασφαλείας και πιθανός επόμενος υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ, δημοσίευσε άρθρο στην αμερικανική εφημερίδα «The Hill», με ημερομηνία 8 Νοεμβρίου και τίτλο «Η σύμμαχός μας Τουρκία είναι σε κρίση και χρειάζεται τη στήριξή μας».
Σε αυτό, υπογραμμίζει πόσο «σημαντική» είναι η Τουρκία για τα αμερικανικά συμφέροντα, καθώς αποτελεί «πηγή σταθερότητας» αλλά και «τον πιο ισχυρό σύμμαχο των ΗΠΑ ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος». Αποκηρύσσει ως «ανόητη» την αποστασιοποίηση του Ομπάμα από το καθεστώς Ερντογάν και κατηγορεί τους Κλίντον για «φιλικές» σχέσεις με τον Γκιουλέν. «Πρέπει να προσαρμόσουμε την εξωτερική μας πολιτική ώστε να αναγνωρίσουμε την Τουρκία ως προτεραιότητα. Πρέπει να δούμε τον κόσμο μέσα από το πρίσμα της Τουρκίας», καταλήγει ο Αμερικανός αντιστράτηγος, παίρνοντας ρητά θέση υπέρ της έκδοσης του Γκιουλέν στην Τουρκία.
Συμμαχία
Σε ανάλογο πνεύμα, μιλώντας στην τουρκική εφημερίδα «Hurriyet», ο αντιπρόεδρος του Τραμπ, Μάικ Πενς, υπογράμμισε κι αυτός ότι η Τουρκία είναι ο πιο σημαντικός σύμμαχος των ΗΠΑ στην περιοχή, για να συνεχίσει προσθέτοντας ότι η νέα αμερικανική κυβέρνηση θα αποκαταστήσει τους δεσμούς με την Αγκυρα πίσω στο επίπεδο… παλαιών μεγαλείων.
Με δεδομένες τις πάγιες τουρκικές διεκδικήσεις έναντι της χώρας μας, μια αμερικανική λευκή επιταγή προς την Αγκυρα ενδεχομένως να λειτουργούσε υπέρ της τουρκικής προκλητικότητας. Ο Ερντογάν ενδεχομένως να ηρεμήσει εάν ξαναδεί στο πλευρό του τους Αμερικανούς (ειδικά ενάντια στους Κούρδους).
Δεν πρόκειται ωστόσο σε καμία περίπτωση να κάνει πίσω στις βλέψεις του έναντι των γειτόνων, βλέψεις τις οποίες φροντίζει άλλωστε να υπενθυμίζει σε κάθε ευκαιρία.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ ΕΘΝΟΣ
