Οι Βρυξέλλες θα προτείνουν την δημιουργία μιας μόνιμης ευρωπαϊκής συνοριακής δύναμης που θα αναλάβει τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων του μπλοκ – ακόμα και αν μια κυβέρνηση διαφωνεί – σε μια κίνηση που αναμφίβολα θα αποτελέσει την μεγαλύτερη μεταβίβαση κυριαρχικών δικαιωμάτων από την εποχή της δημιουργίας του ενιαίου νομίσματος.
Αντιμέτωπη με μια κρίση που έφερε 1,2 εκατ. μετανάστες στην Ευρώπη φέτος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αποκαλύψει την επόμενη εβδομάδα σχέδια για την αντικατάσταση της υπηρεσίας συνόρων Frontex με μια μόνιμη συνοριακή δύναμη και ακτοφυλακή, που θα αναπτύσσονται μετά από έγκριση της Κομισιόν, σύμφωνα με αξιωματούχους της Ε.Ε. και έγγραφα που έχουν δει οι Financial Times.
To σχέδιο αποτελεί μια προσπάθεια της τελευταίας στιγμής για να σωθεί η ζώνη ελεύθερης μετακίνησης του Σένγκεν, εισάγοντας το είδος της ενιαίας συνοριακής φύλαξης που έχουν επανειλημμένα ζητήσει το Παρίσι και το Βερολίνο.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συζητούν την δημιουργία μιας κοινής συνοριακής δύναμης εδώ και πάνω από 15 χρόνια αλλά πάντα δυσκολεύονταν να ξεπεράσουν βαθιές αντιστάσεις στην παράκαμψη της εθνικής κυριαρχίας για την εποπτεία ή τον έλεγχο των συνόρων, μιας από τις βασικές λειτουργίες ενός κυρίαρχου κράτους. Η Ελλάδα για παράδειγμα, μόλις πρόσφατα συμφώνησε να αποδεχτεί τις προσφορές της Ε.Ε. για την αποστολή συνοριακών ομάδων, μετά από μήνες διαφωνιών για την αρμοδιότητα τους.
Οι συστηματικές αδυναμίες στην Σένγκεν έγιναν ορατές από τις μαζικές εισροές μεταναστών την φετινή χρονιά, πολλοί εκ των οποίων δεν είναι καταγεγραμμένοι, στην Ε.Ε. μέσω Ελλάδας και Ιταλίας. Οι ανησυχίες κορυφώθηκαν μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις του περασμένου μήνα στο Παρίσι, όταν αποκαλύφθηκε ότι τουλάχιστον ορισμένοι από τους δράστες ήρθαν στην Ευρώπη από την Συρία μέσω της Ελλάδας.
Ένα από τα πιο επίμαχα στοιχεία της ρύθμισης θα παραδώσει στην Κομισιόν την δύναμη να εγκρίνει την ανάπτυξη σε ένα σύνορο, μετά από σύσταση ενός διοικητικού συμβουλίου της νεοσύστατης Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (EBCG). Αυτό θα ισχύει και για τα μέλη της Σένγκεν που είναι εκτός Ε.Ε., όπως η Νορβηγία. Αν και θα υπάρχει διαβούλευση με τα κράτη μέλη, δεν θα έχουν την δύναμη να ασκήσουν μονομερώς βέτο στην ανάπτυξη της δύναμης.
Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την μεταναστευτική πολιτική της Ε.Ε., δήλωσε: «Η προσφυγική κρίση έχει δείξει τα όρια της υφιστάμενης υπηρεσίας συνόρων, της Fronetx, να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και να καταπολεμήσει την κατάσταση που δημιούργησε η πίεση στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης».
Ο ίδιος είπε ότι η EBCG θα είναι ένας τρόπος να «προστατευτεί και ενισχυθεί η Σένγκεν».
Αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι οι προτάσεις είναι νόμιμες με βάση άρθρο στην συνθήκη της Ε.Ε. που επιτρέπει την «σταδιακή εισαγωγή ενός ενσωματωμένου συστήματος διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων» – μια μορφή διατύπωσης που ορισμένοι διπλωμάτες θεωρούν ότι αποκλείει τον πλήρη κεντρικό έλεγχο των συνοριακών δυνάμεων.
Η Frontex, η υπηρεσία συνόρων της Ε..Ε που θα αντικατασταθεί από την νέα συνοριακή φρουρά, ήταν περιορισμένη από μια εντολή που της επέτρεπε μόνο για να «συντονίζει» την προστασία των συνόρων, αντί να την επιβάλλει η ίδια.
Αυτοί οι περιορισμοί έγιναν προφανείς κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης. Στην εδρεύουσα στη Βαρσοβία υπηρεσία δεν επιτρέπονταν να αγοράσει τον εξοπλισμό της, ούτε να απασχολεί απευθείας τους συνοριοφύλακες. Εξαρτιόταν από τις προσφορές των χωρών – μελών που συχνά δεν υλοποιούνταν.
Επίσης δεν είχε την εντολή να πραγματοποιεί έρευνα και διάσωση, κάτι που παρεμπόδισε σοβαρά τις προσπάθειες να βοηθήσει τους πρόσφυγες στη Μεσόγειο την φετινή χρονιά.
Αν το πλάνο εγκριθεί από τις χώρες-μέλη, η αντικαταστάτρια της Frontex θα έχει μια πληθώρα νέων εξουσιών, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας να προσλαμβάνει και να ελέγχει τους δικούς της συνοριοφύλακες και να αγοράζει εξοπλισμό. Θα της επιτρέπεται επίσης να λειτουργεί (αν ζητηθεί) σε χώρες που δεν είναι μέλη της ΕΕ, όπως η Σερβία και η ΠΓΔΜ που έχουν γίνει χώρες-πέρασμα για ανθρώπους που προσπαθούν να φτάσουν στη Βόρεια Ευρώπη.
Η νέα υπηρεσία θα μπορεί να απελαύνει ανθρώπους που δεν έχουν το δικαίωμα να παραμείνουν στην Ευρώπη, μια δυνατότητα που δεν έχει η Frontex.
Θα μπορεί επίσης να καλεί μια ομάδα συνοριοφυλάκων που θα έχουν δεσμεύσει για λογαριασμό της τα κράτη-μέλη ως εφεδρεία, όπως και τους δικούς της ανθρώπους. Η νέα υπηρεσία συνόρων θα υπόκειται στους εθνικούς νόμους της χώρας-μέλους στην οποία λειτουργεί.
Οι εθνικές πρωτεύουσες θα διατηρήσουν τον καθημερινό έλεγχο των συνόρων τους, αλλά η νέα υπηρεσία θα μπορεί να παρακολουθεί τις προσπάθειές τους και να επεμβαίνει, αν αισθανθεί ότι η προστασία που προσφέρεται δεν είναι επαρκής.
Οσον αφορά τη Μεγάλη Βρετανία, και την Ιρλανδία, έχουν δικαίωμα εξαίρεσης από κάθε μεταναστευτική πολιτικής της ΕΕ και δεν θα εξαναγκαστούν να συμμετέχουν στο σχήμα.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
