Συνέντευξη
στην Πέγκυ Ντόκου
Ο κ. Γιάννης Μαυρωνάς είναι δικηγόρος Αθηνών, υποψήφιος Διδάκτωρ Νομικής Αθηνών, απόφοιτος της Νομικής Σχολής Αθηνών και κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Σπουδών της Νομικής Αθηνών στο Δημόσιο Δίκαιο, έχοντας μέσα σε αυτά τα πλαίσια παρακολουθήσει μαθήματα Διοικητικού Δικαίου, Συνταγματικού Δικαίου, Δικαίου Δημοσίων Συμβάσων και Δικαίου Περιβάλλοντος. Παράλληλα , επιμορφώνεται διαρκώς στο Φορολογικό Δίκαιο. Έχει ήδη αποκτήσει σημαντική εμπειρία σε δικαστηριακό επίπεδο , έχοντας παρασταθεί σε πλήθος αστικών και διοικητικών υποθέσεων. Παράλληλα, μέσω της παροχής υπηρεσιών του σε πλειάδα εταιρειών εγχώριων και αλλοδαπών, έχει αναπτύξει ικανότητες για παροχή νομικών συμβουλών και γνωμοδοτήσεων σε σύνθετα θέματα που άπτονται του αστικού, εταιρικού, διοικητικού, ποινικού και διεθνούς οικονομικού δικαίου. Προηγουμένως έχει εργαστεί στη Δικηγορική Εταιρεία VASSILOGEORGIS & PARTNERS και στα Δικηγορικό Γραφείο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ. Παράλληλα συνεργάστηκε με την γερμανική εταιρεία νομικής ασφάλισης ARAG S.E., με ειδίκευση σε θέματα δημοσίων υπαλλήλων. Διετέλεσε νομικός σύμβουλος και παραστάτης εφοπλιστικών εταιρειών.
Έχει συγγράψει άρθρα σε εφημερίδες σχετικά με το Δημόσιο, Συνταξιοδοτικό και Αθλητικό Δίκαιο και έχει συμμετάσχει σε πληθώρα σχετικών συνεδρίων και ημερίδων. Με αφορμή την πρόσφατη επίσκεψή του στην Ρόδο, καλεσμένος της Α’ ΕΛΜΕ Δωδεκανήσου, μίλησε στην «δ» για το ασφαλιστικό, το συνταξιοδοτικό και τα εργασιακά μετά την ψήφιση του περίφημου ‘Νόμου Κατρούγκαλου’.
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Κύριε Μαυρωνά, να ξεκινήσουμε με την συζήτηση που κυριαρχεί σε ό,τι αφορά το ασφαλιστικό και το συνταξιοδοτικό. Υπάρχει μια μεγάλη αναστάτωση τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα και φυσικά, η κατάσταση είναι ρευστή καθώς κανένας δεν γνωρίζει τι μας περιμένει από μέρα σε μέρα.
Η κατάσταση στα συνταξιοδοτικά και γενικότερα στο ασφαλιστικό στην Ελλάδα είναι ρευστή εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Σχεδόν από την αρχή της κρίσης, από το 1ο Μνημόνιο που είχαμε τις πρώτες ανατροπές, σε θεμελιωμένα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα. Όλη αυτή η αναταραχή επιτάθηκε με τον τελευταίο νόμο 4387/2016 γνωστό ως «Νόμο Κατρούγκαλου» που αναμόρφωσε το ασφαλιστικό με κύριες αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης. Είχαμε σημαντικές ανατροπές και μειώσεις στα ποσά των συντάξεων, οπότε ο κόσμος είναι αυτή την στιγμή και αναστατωμένος και φοβισμένος γιατί πέρα από τις μειώσεις στις συντάξεις του που θα δει, φοβάται ότι και πέρα από κάποια δικαιώματα τα οποία έχει θεμελιώσει μπορεί ανά πάσα στιγμή να ανατραπούν και να μην μπορέσει να εξασκήσει όταν έρθει η ώρα. Εμείς αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι χρειάζεται πάντα «ψυχραιμία» όταν αντιμετωπίζεις το θέμα της σύνταξής σου. Κατ’ αρχήν πρέπει να αποδεχτούμε ότι οι συντάξεις δεν θα είναι πια όπως παλιά, ότι θα αναγκαστούν σχεδόν όλοι όσοι δεν έχουν βγει ακόμη στην σύνταξη να το σκεφτούν μία και δύο φορές καλύτερα πριν συνταξιοδοτηθούν, γιατί πλέον ο μόνος τρόπος για να διεκδικήσεις μια αξιοπρεπή σύνταξη, μετά τις αλλαγές στα ποσά και μετά τις αλλαγές σε όλα τα θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα, είναι να μείνεις αρκετά χρόνια εργαζόμενος –ακόμη και 40 χρόνια. Και προς Θεού! Όχι πανικός στις επιλογές! Όσα έγιναν, έγιναν, τώρα πάμε να σώσουμε ό,τι μπορούμε.
• Είναι γεγονός πάντως ότι όλη αυτή η παραπληροφόρηση, που έρχεται σαν κύμα τόσο από τα ΜΜΕ όσο και από συναδέλφους σας, έχει δημιουργήσει αυτό τον «πανικό» στον κόσμο. Εσείς πώς το εκλαμβάνετε αυτό;
Κοιτάξτε. Είναι γεγονός πώς στο θέμα γενικότερα του ασφαλιστικού και ειδικότερα των συντάξεων, επειδή είναι κάτι που ‘καίει’ πραγματικά τους ανθρώπους και τους αγχώνει, βρίσκουν έδαφος κάποιες συμπεριφορές και τρόποι πληροφόρησης που είναι «συνθηματικές» ή «δραματικές» τρόπον τινά. Όλοι μας βλέπουμε πηχυαίους τίτλους στις ειδήσεις, στον Τύπο για «ψαλίδι στις συντάξεις» για μεγάλους «χαμένους» για «σφαγή» κ.λπ. Εγώ πάντα επιλέγω να κοιτάζω τα δεδομένα αντικειμενικά. Κάποια πράγματα όπως σας είπα, δεν χωράνε αμφισβήτησης. Έχουμε μειώσεις και ανατροπές δικαιωμάτων, και αυτό είναι γεγονός. Όμως, με μισά λόγια και με εκφράσεις του τύπου «όσοι είστε κοντά στην σύνταξη να φύγετε, τρέξτε να σωθείτε, φύγετε πριν είναι αργά» δεν βγάζουν πουθενά. Ο κόσμος δεν μπορεί να λειτουργεί υπό το καθεστώς πανικού. Και αυτό που λέω πάντα είναι ότι χρειάζεται προσοχή. Στο διαδίκτυο για παράδειγμα, κυκλοφορούν πολλά που είτε γράφονται από ημιμαθείς ανθρώπους, είτε προέρχονται από ελλιπή ενημέρωση, είτε έχουν σκοπιμότητες, τα οποία επηρεάζουν την κοινή γνώμη. Ο καθένας πρέπει να σκεφτεί πολύ σοβαρά πριν αποφασίσει να βγει στην σύνταξη, πριν αποφασίσει να φύγει από την δουλειά του, είτε από την δημόσια υπηρεσία του ή πριν κλείσει την επιχείρησή του. Να σκεφτεί πραγματικά και προσεκτικά: με συμφέρει να βγω τώρα στην σύνταξη; Και αυτό που λέω: μπορεί να πράγματα να είναι δραματικά, αλλά μήπως μπορεί ο καθένας μας να εργαστεί ακόμη περισσότερο; Μήπως μπορεί να προσφέρει ακόμη; Το ότι τα πράγματα δυσκολεύουν συνεχώς, δεν σημαίνει ότι πρέπει να σπεύσουν να βγουν σε σύνταξη. Αυτό που λέω πάντα είναι ότι η σύνταξη είναι απόφαση ζωής. Σκεφτείτε το σοβαρά. Αποδεχτείτε κάποια πράγματα ότι δεν θα έχουμε πια τις συντάξεις που υπήρχαν παλαιότερα και οι νέοι ασφαλισμένοι ενδεχομένως να μην δούν ποτέ την σύνταξη ως παροχή έτσι όπως ήταν κάποτε και όπως την είχαμε στο μυαλό μας παλαιότερα και ότι πρέπει να σκεφτούμε εάν μπορούμε να μείνουμε στην αγορά εργασίας. Η σύνταξη δεν θα μας αναπληρώσει ποτέ το εισόδημα που έχουμε όταν εργαζόμαστε. Προσωπικά, διαφοροποιούμαι σε σχέση με όλες αυτές τις…. ‘δραματικές’ τακτικές και λέω ότι απαιτείται ψυχραιμία και ενημέρωση συστηματικά και από ειδικούς.
• Να αντιστρέψω το ερώτημα: υπάρχει περίπτωση να ανακτήσουμε τα…. χαμένα; Σύμφωνα τουλάχιστον με όσα υπόσχονταν κάποτε κάποιοι ή θα υποσχεθούν στο μέλλον και με βάση τα Μνημόνια που έχουν υπογραφεί;
Θα σας πω κάτι άλλο: η εμπειρία μας, έχει δείξει μέχρι τώρα, πως ο,τιδήποτε συζητάμε κάθε φορά που είναι ν’ αλλάξουν κάποια πράγματα στο ασφαλιστικό και το συνταξιοδοτικό, έχει προκαθοριστεί από τις Μνημονιακές Συμφωνίες. Εκεί καταστρώνεται ένα σχέδιο που κινείται συνήθως σε δημοσιονομικό πλαίσιο ανά τομέα της οικονομίας, από το οποίο δεν μπορούμε να φύγουμε. Ούτε να παρεκκλίνουμε καν. Και βέβαια, όταν έχουμε ένα καινούργιο ασφαλιστικό όπως τώρα με το Νόμο Κατρούγκαλου που αλλάζει εκ βάθρων το σύστημα και αναλαμβάνουμε κάποιες υποχρεώσεις έναντι των δανειστών, είναι δύσκολο όλα αυτά να ανατραπούν. Μόνο προς το πεδίο των μειώσεων μπορούμε να πούμε ότι οδεύουμε. Να σας το πω αλλιώς. Η κρίση δημιούργησε την ανάγκη για το κράτος να βγάζει σιγά – σιγά την… ‘ουρά’ του απ έξω σε ό,τι αφορά την χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος. Κι αυτό είναι δύσκολο πια ν’ αλλάξει. Επίσης, ο ενιαίος φορέας κοινωνικής ασφάλισης που εισήχθη με το νέο ασφαλιστικό, έχει γίνει κατά κύριο λόγο για να υπάρξει και μία ταμειακή ενοποίηση (ταμείων και φορέων ασφάλισης). Οπότε αυτά τα πράγματα που έχουν νομοθετηθεί κι ακόμη δεν έχουν εφαρμοστεί, είναι λίγο δύσκολο και μια άλλη κυβέρνηση να κάνει αλλαγές σε αυτά. Θα περάσει πολύς καιρός ούτως ώστε να περιμένουμε να δούμε μια αύξηση που να προσεγγίζει τα παλιά δεδομένα στις συντάξεις.
• Για να περάσουμε στα εργασιακά, βλέπουμε ότι έχουν αλλάξει οι συνθήκες. Δεν υπάρχουν πια οι συνθήκες εργασίας που επικρατούσαν κάποτε, τα οκτάωρα έχουν μειωθεί σε μερική απασχόληση, η ‘μαύρη’ εργασία οργιάζει και φυσικά δεν υπάρχει αντιστάθμισμα από την στιγμή, που καταρρέει ο ιδιωτικός τομέας.
Δυστυχώς σε περιόδους κρίσης και λιτότητας, οι εργοδότες αντιμετωπίζοντας κι αυτοί πρώτοι απ όλους τα θέματα της οικονομικής συρρίκνωσης το πρώτο που κάνουν για να επιβιώσουν, θα προσπαθήσουν να απαλλαγούν από κάποια εργασιακά βάρη όπως μείωση μισθών, ασφαλιστικές εισφορές κ.λπ. Πάντα θα υπάρχει το αίτημα για ελαστικές μορφές εργασίας, αλλά αυτή την περίοδο σημειώνεται μια πλήρης απορρύθμιση –αν όχι νομική- σίγουρα πραγματική στο πεδίο της εργασίας και είναι λίγο δύσκολο να δούμε βελτίωση σε αυτό το σημείο, διότι το κράτος για να μπορέσει να ανασχέσει τα ταμειακά προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει και για να διατηρήσει τις δημοσιονομικές του δεσμεύσεις, ενισχύει συνεχώς την φορολόγηση. Και δυστυχώς, ενισχύει την φορολόγηση και με έναν δεύτερο τρόπο, δηλαδή και στ πεδίο των εισφορών προς τους αυτοαπασχολούμενους και στους επιχειρηματίες. Καταλαβαίνουμε ότι όσο αυξάνεται το εισόδημα, αυξάνονται οι απαιτήσεις, η φορολογία, οι προκαταβολές και όλα αυτά που δεν επιτρέπουν σε κανέναν να…. σηκώσει κεφάλι. Συνεπώς, εάν κάποιος καταφέρει να έχει έστω και μια μικρή κερδοφορία, δεν θα καταφέρει να την επανεπενδύσει στην δουλειά του ή στην αγορά εργασίας. Κατά την άποψή μου η μόνη λύση είναι να γίνουν ατομικές πρωτοβουλίες νέων επιχειρηματιών, να υπάρξουν νέες ευέλικτες μορφές επιχειρηματικότητας, όπως π.χ. για αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και βέβαια, ο καθένας να σκεφτεί ότι παρά την κρίση να συνεχίζει αργά και σταδιακά. Πλέον, ο εργοδότης – σωτήρας που θα μας εξασφαλίζει έναν καλό μισθό και σταθερό εργασιακό περιβάλλον ιδιαίτερα στον ιδιωτικό τομέα και όλα όσα συνεπάγονταν, έχει χαθεί.
Γ. Μαυρωνάς: «Ο καθένας πρέπει να σκεφθεί πολύ σοβαρά πριν αποφασίσει να βγει στην σύνταξη ή να παραμείνει στη δουλειά του»
