Του Ευάγγελου Κ. Κόττορου*
Δημάρχου Αγαθονησίου
Αγαθονήσι. Το βορειότερο νησί του συμπλέγματος των Δωδεκανήσων. Απέχει από τη Σάμο 17 ν.μ., από τη Ρόδο, πρωτεύουσα του νομού, 100 ν.μ. και από τις μικρασιατικές ακτές 8 ν.μ. Έχει έκταση 14,4 τετραγωνικά χιλιόμετρα και ακτογραμμή 32 χιλιόμετρα. Το Αγαθονήσι έχει σήμερα 150 περίπου κατοίκους (απογραφή 2011, κάτοικοι 185). Εντάσσεται στην προστατευόμενη περιοχή Natura ως καταφύγιο σπάνιων πτηνών.
Το νησί δεν θα το βρει κάποιος στις λίστες των καλύτερων προορισμών και αυτοί που το επιλέγουν για να περάσουν τις διακοπές τους ανήκουν στους ενημερωμένους, γιατί ξέρουν πώς θα τις περάσουν και τι θα βρουν: Μοναδικές φυσικές ομορφιές, φιλόξενους και ανοιχτόκαρδους κατοίκους, παραλίες με πεντακάθαρα, κρυστάλλινα νερά, ήρεμους κολπίσκους, αυθεντικές παραδοσιακές γεύσεις, ήσυχη ζωή με χαλαρούς ρυθμούς, ιδανικό για ήρεμες διακοπές και χαλάρωση.
Το Αγαθονήσι, όπως και κάθε νησί, έχει τις ιδιαιτερότητές του, τις φυσικές ομορφιές του, τη δική του ιστορία, τα αξιοθέατα και τα αρχαιολογικά ευρήματα (που παραμένουν αναξιοποίητα εξαιτίας της αδιαφορίας των αρμόδιων υπηρεσιών), τα ήθη και έθιμα, τις παραδόσεις και τα πανηγύρια του.
Οι κάτοικοι του Αγαθονησίου ασχολούνται με την αλιεία, την κτηνοτροφία, τη γεωργία και ως αλιεργάτες στη μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας που λειτουργεί στο νησί. Τα τελευταία χρόνια, με την ανάπτυξη του τουρισμού, έχει δημιουργηθεί μικρή τουριστική υποδομή και έχουν ανεγερθεί μικρές μονάδες ενοικιαζόμενων δωματίων με 120 κλίνες περίπου.
Μετά το καλοκαίρι, που τελειώνει η τουριστική περίοδος και οι επισκέπτες εγκαταλείπουν το νησί, η ζωή είναι διαφορετική. Ο πληθυσμός μειώνεται, οι ρυθμοί πέφτουν, οι συνθήκες ζωής είναι διαφορετικές και καμιά φορά σκληρές.
Οι μαθητές των σχολείων του νησιού, ελάχιστοι: Ένας στο Νηπιαγωγείο, πέντε στο Δημοτικό, ένας στο Λύκειο.
Το Αγαθονήσι, με τις παρακείμενες νησίδες Νερονήσι, Στρογγυλή, Πίτα, Κατσαγάνι, Κουνελονήσι και Πρασονήσι, αναγνωρίσθηκε ως αυτόνομη κοινότητα το έτος 1955 και από τότε άρχισαν να γίνονται διάφορα έργα υποδομής και ανάπτυξης στο νησί. Από το 2011, με την εφαρμογή της νέας διοικητικής διαίρεσης της χώρας κατά το πρόγραμμα «Καλλικράτης», έγινε δήμος. Ο αγώνας και οι προσπάθειες του δήμου και των κατοίκων για βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης συνεχίζονται και πολλές φορές χωρίς τη στήριξη και τη συμπαράσταση της Πολιτείας. Και αυτό γίνεται διαχρονικά.
Παρά τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και τις προσπάθειες που γίνονται από τη δημοτική αρχή, όχι μόνο να συγκρατηθεί ο πληθυσμός, αλλά να αυξηθεί, δυστυχώς δεν έχει δοθεί διαχρονικά από την εκάστοτε επίσημη Πολιτεία η ανάλογη προσοχή και δεν έχουν ληφθεί τα μέτρα που χρειάζονται.
Από την πολιτεία ζητούν τα αυτονόητα. Όχι ιδιαίτερη μεταχείριση ή παροχή προνομίων. Ισονομία και ισοπολιτεία, για να μην αισθάνονται πολίτες δεύτερης κατηγορίας, όπως αισθάνονται οι κάτοικοι όλων των μικρών νησιών. Έτσι, αναζητώντας διάφορους παράγοντες βελτίωσης συνθηκών διαβίωσης, όπως η εκπαίδευση, οι υποδομές, η υγεία, η ασφάλεια, η στέγαση, τους οποίους σταθμίζουν με την προοπτική που τους δίνεται να επιλέξουν να ζήσουν στο νησί, οι νεότεροι μετακομίζουν σε κεντρικότερες περιοχές ή μεγαλύτερα νησιά.
Υπάρχουν λοιπόν πολλοί παράγοντες που δεν είναι ελκυστικοί και λειτουργούν για πολλούς αποτρεπτικά στην αύξηση του πληθυσμού και την ανάπτυξη του Αγαθονησίου, όπως και των άλλων νησιών του ιδίου και μεγαλύτερου ακόμη μεγέθους, όπως τα φυσικά εμπόδια, που είναι το άγονο έδαφος, το λιγοστό νερό, η γεωμορφολογία τους και η απόσταση.
Ακόμη συντελούν οι οικονομικές ευκαιρίες και οι κοινωνικές συνθήκες, που είναι δυσμενέστερες στα μικρονήσια. Έτσι, λοιπόν, στα μικρά νησιά, ο πληθυσμός μειώνεται, ενώ δεν πρέπει να χάσουν ούτε έναν μόνιμο κάτοικο. Οι καταστάσεις δεν το επιτρέπουν και δεν έχουμε περιθώριο για κάτι τέτοιο.
Αντισταθμιστικά, επομένως, θα λέγαμε, μπορούσε ο ανθρώπινος παράγοντας, η Πολιτεία πρωτίστως και οι κάτοικοι δευτερευόντως, να λειτουργήσει διαφορετικά, να δοθούν κίνητρα και να εφαρμοστούν μέτρα και πολιτικές για τους κατοίκους και τις επιχειρήσεις, όπως:
• Η νησιωτικότητα και το μεταφορικό ισοδύναμο, που τελευταία άρχισαν να εφαρμόζονται πρέπει να ενισχυθούν.
• Η στελέχωση του περιφερειακού ιατρείου, όπως προβλέπεται, από ειδικευμένο γιατρό και το απαραίτητο προσωπικό για καλύτερες ιατρικές υπηρεσίες στους κατοίκους.
• Η επαναφορά των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ.
• Η μείωση του φόρου εισοδήματος, όπως ίσχυε παλαιότερα.
• Μέτρα ενίσχυσης της υπογεννητικότητας για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, ειδικά στα μικρότερα νησιά.
• Παραχώρηση στον Δήμο Αγαθονησίου τεμαχισμένης οικοπεδικής έκτασης 50 στρεμμάτων για στεγαστικές ανάγκες των μόνιμων κατοίκων και ετεροδημοτών που επιθυμούν να εγκατασταθούν στο Αγαθονήσι.
• Ικανοποίηση νόμιμων και δίκαιων αιτημάτων που κατά καιρούς υποβάλλονται από τον Δήμο Αγαθονησίου και από κατοίκους σε διάφορες υπηρεσίες και δυστυχώς δεν απαντώνται, ούτε ικανοποιούνται.
• Κίνητρα για προσέλκυση επενδυτών και επιχειρήσεων.
Η Πολιτεία πολύ καλά κάνει και θωρακίζει αμυντικά τα νησιά μας. Είναι υποχρέωσή της. Το επιβάλλουν λόγοι εθνικοί, κοινωνικοί, δημογραφικοί. Όμως για να παραμείνουν στους βράχους και τα μετερίζια αυτοί που τώρα βρίσκονται και φυλάνε Θερμοπύλες, η Πολιτεία έχει την ίδια υποχρέωση, για τους ίδιους λόγους, να θωρακίσει τα νησιά μας και στην υγεία, στην παιδεία, στην οικονομία, στη συγκοινωνία, παντού.
* Το άρθρο του Ευάγγελου Κόττορου δημοσιεύτηκε στο «ΠΑΡΟΝ».
