Μπορεί η νέα ελληνική κυβέρνηση να ικανοποιήσει και τους ψηφοφόρους και τους πιστωτές της; διερωτάται το Economist.
Ο Αλέξης Τσίπρας και το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ δούλεψαν επί έναν χρόνο και πλέον, ως αντιπολίτευση, για την προετοιμασία της στρατηγικής τους πλατφόρμας. Ανατέθηκε σε πάνω από 80 επιτροπές να παράγουν συγκεκριμένες προτάσεις για την μεταρρύθμιση ποικίλων κλάδων της ελληνικής οικονομίας. Όμως η προετοιμασία για την εξουσία είναι ένα πράγμα και η άσκηση της εξουσίας είναι άλλο πράγμα –και πολύ διαφορετικό, όταν η χώρα βρίσκεται σε τόσο βαθιά τρύπα όσο η Ελλάδα.
Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, αν εφαρμοστεί πλήρως, θα προκαλέσει κάθετη μείωση στα έσοδα και μεγάλη αύξηση στις κοινωνικές δαπάνες. Ήδη όμως οι Έλληνες σταμάτησαν να πληρώνουν φόρους πριν τις εκλογές και ο προϋπολογισμός ίσως έχει βγει εκτός στόχων μέχρι τα τέλη Μαρτίου. Όλα αυτά έχουν κακό αντίκτυπο στους πιστωτές της Ελλάδας, που με το πρόγραμμα διάσωσης των 245 δισ. ευρώ περίμεναν λιτότητα και μεταρρυθμίσεις, όχι δαπάνες και πισωγυρίσματα. Κι αν δεν βρεθεί κάποια λύσει σύντομα, θα έλθει η απειλή νέας ελληνικής στάσης πληρωμών τον Μάρτιο που λήγουν δάνεια προς το ΔΝΤ.
Η ρίζα του προβλήματος είναι απλή: Η Ελλάδα δεν έχει αρκετά έσοδα να πληρώσει τους λογαριασμούς της. Η οικονομία έχει συρρικνωθεί δραματικά, οι τιμές ακινήτων και τα εισοδήματα έχουν βουλιάξει και η ανεργία μαστίζει. Η οικονομική της κατάρρευση παραλληλίζεται με τις επιπτώσεις του πολέμου στην Λιβύη.
Τα πακέτα διάσωσης που έλαβε η χώρα το 2010 και 2012 βοήθησαν να μετατεθούν τα χρέη σε νέους πιστωτές αλλά, παρά τις ζημίες που υπέστησαν ορισμένοι ιδιώτες πιστωτές, δεν βοήθησαν ώστε να μειωθούν. Οι νέοι πιστωτές υπήρξαν γενναιόδωροι, παραχωρώντας μειώσεις επιτοκίων, αλλά και απαιτητικοί καθώς επέβαλαν προϋποθέσεις στην ελληνική οικονομία, που περιλαμβάνουν μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις, απολύσεις και ιδιωτικοποιήσεις βαρύτιμων εθνικών περιουσιακών στοιχείων.
Οπότε και ήλθε η ρήξη, γιατί η Ελλάδα θέλει να κρατήσει τα χαμηλά επιτόκια, αλλά δεν αντέχει τις προϋποθέσεις, και η νέα υφυπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε ήδη μέτρα για καταργήσεις και απαλλαγές φόρων, που ανέρχονται, σύμφωνα με το Economist στα περίπου 8 δισ. ευρώ.
Για να ισορροπήσει την κατάσταση, ο κ. Τσίπρας εναποθέτει τις ελπίδες του στην πάταξη της φοροδιαφυγής. Ακόμη όμως κι αν εφαρμοστούν όλα τα μέτρα πάταξης του λαθρεμπορίου και της φορο-αποφυγής δύσκολα θα μπορέσουν να συγκεντρωθούν άμεσα τα απαραίτητα κεφάλαια και θα συνεχίσουν να λείπουν 4 δισ. ευρώ.
Καθώς πολλά από τα κυβερνητικά σχέδια δεν «κολλάνε» ο κ. Τσίπρας έχει ήδη σηματοδοτήσει την πρόθεσή του να συμβιβαστεί και στο πλαίσιο αυτό παρουσίασε στις 9 Φεβρουαρίου ένα πρόγραμμα 4 σημείων.
Οι πιστωτές της Ελλάδας έχουν κι εκείνοι από την πλευρά τους κάποια περιθώρια υποχωρήσεων. Παρά τα χαμηλά επιτόκια που χρεώνουν, τα δάνειά τους είναι κερδοφόρα, καθώς οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μπορούν να δανειστούν σε χαμηλότερα επίπεδα. Θα μπορούσαν να τα μειώσουν σε ένα «ουδέτερο» επίπεδο, επεκτείνοντας και τις διάρκειας και εξοικονομώντας 17% του ΑΕΠ για την ελληνική οικονομία.
Όμως και η ελληνική κυβέρνηση θα χρειαστεί να προσφέρει πολύ περισσότερα, αλλά ο κ. Τσίπρας θα πρέπει να έχει κατά νου δυο βασικούς συντελεστές. Ο ένας είναι η ακρο-αριστερή πλατφόρμα του ΣΥΡΙΖΑ, που ανθίσταται σθεναρά στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων. Ο άλλος είναι οι ίδιοι οι ψηφοφόροι του, που έχουν νοιώσει να τονώνονται με την δυναμική αναμέτρηση της κυβέρνησης με την υπόλοιπη Ευρώπη. «Ότι κι αν γίνει στην συνέχεια, ο ΣΥΡΙΖΑ μας έδωσε πίσω την αξιοπρέπειά μας,» σχολιάζει Αθηναία συνταξιούχος στον Economist.
