Η κυρία Ελενα Παναρίτη, «θεσμική οικονομολόγος» όπως η ίδια συστήνεται στο βιογραφικό της, έγινε ευρέως γνωστή στην Ελλάδα όταν ο Γιώργος Παπανδρέου του 2009 την συμπεριέλαβε στην δεύτερη θέση του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ.
Το βαρύ βιογραφικό και οι περγαμηνές της από την Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ ήταν σημαντικές, την εποχή που ο πρώην πρωθυπουργός ευαγγελιζόταν την πράσινη ανάπτυξη και το νέο μοντέλο ανάπτυξης.
Η κυρία Παναρίτη εξελέγη βουλευτής, αλλά μετά την πτώση του Γιώργου Παπανδρέου εξαφανίστηκε – περιπτωσιακά μόνο έκανε αισθητή την παρουσία της με συνεντεύξεις και άρθρα- έτσι όπως είχε εμφανιστεί.
Και αίφνης εμφανίστηκε ξανά «άτυπη» σύμβουλος να συνοδεύει του Γιάνη Βαρουφάκη στις Βρυξέλλες για την «μητέρα των μαχών» στο έκτακτο Eurogroup.
Η κυρία Παναρίτη διαθέτει και εκείνη πολλές ενδιαφέρουσες ιδέες όπως ο φίλος της Γιάνης Βαρουφάκης για το πώς θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί το θέμα του χρέους.
Αν και φαίνεται πως επιστρατεύθηκε όχι για τις ιδέες της αλλά για τις χρήσιμες γνωριμίες της στην Παγκόσμια Τράπεζα και στο ΔΝΤ καθώς ο νέος υπουργός οικονομικών είχε στις Βρυξέλλες το πρώτο του ραντεβού με την Κριστίν Λαγκάρντ.
Η Ελενα Παναρίτη και η άφεση χρέους
Το Μάρτιο του 2014 μαζί με τον νομπελίστα Χρήστο Πισαρίδη σε άρθρο, η κυρία Παναρίτη μίλησε για την «άφεση χρέους» η αλλιώς στη συγχώρεση του χρέους…
«Γίνεται κάθε μέρα της εβδομάδας» είπε με τη σιγουριά του ειδικού και θύμισε ότι εκείνη είχε ταχθεί από το 2009 υπέρ της άφεσης του χρέους.
Η τεχνοκράτης κυρία Παναρίτη είχε προκαλέσει εγκεφαλικά στους συναδέλφους της βουλευτές του ΠΑΣΟΚ όταν δήλωνε « Δεν είναι το θέμα μας να κόψουμε λίγο τους μισθούς και τις συντάξεις. Κι όχι λίγο, πολύ. Το θέμα μας είναι να πάψουμε να έχουμε ελλείμματα».
Μπορεί να ακούγεται παράταιρο αλλά ή ίδια συμμερίζεται απολύτως και την θέση του ΣΥΡΙΖΑ για διαπραγμάτευση με πυγμή.
« Δεν με αφορά η Μέρκελ. Ο ελληνικός λαός ψηφίζει τον έλληνα πρωθυπουργό» ανέφερε σε τηλεοπτική της συνέντευξη και παραμονές των ευρωεκλογών δήλωνε « Ο έλληνας πρωθυπουργός πρέπει να έχει μια ομάδα που να εξετάζει αυτές τις δυνατότητες (για το χρέος), να μην είναι γνωστή, που να οργανώνει αυτό το πράγμα».
Πώς σύστησε το ΠΑΣΟΚ την κ. Παναρίτη
«Το συνολικό έργο της Έλενας Παναρίτη αναγνωρίζεται διεθνώς σαν καλή πρακτική εφαρμογή “θεσμικών οικονομικών”. Είναι ειδική στα ιδιοκτησιακά δικαιώματα και στην αντίστοιχη διαχείριση του δημόσιου τομέα. Τώρα είναι κοινωνικός επιχειρηματίας και επικεφαλής του Panel Group, ένας ειδικός συμβουλευτικός όμιλος που επενδύει σε υποβαθμισμένες περιοχές και παρέχει συμβουλές για τη δημόσια στρατηγική πολιτική και τη μετατροπή και αξιοποίηση, της μη ρευστοποιήσιμης ακίνητης περιουσίας.
Στη σχολή Wharton του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια και στο πλαίσιο της διερεύνησης της αγοράς της ακίνητης περιουσίας ασχολείται ιδιαιτέρως και διδάσκει χρηματοδότηση του οικιστικού τομέα. Επίσης έχει διδάξει και στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins στο τμήμα Ανωτέρων Διεθνών Σπουδών (SAIS) και Insead.
Κατά την διάρκεια της εργασίας της στην Διεθνή Τράπεζα ως οικονομολόγος, πρωτοστάτησε σε σειρά θεσμικών μεταρρυθμίσεων, όπως τη μεταρρύθμιση Δημόσιου Τομέα και των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων στο Περού, εργασία για την οποία της απενεμήθη η διάκριση της καλύτερης πρακτικής πρότασης και καινοτομίας.
Έχει πτυχία από τα Πανεπιστήμια John Hopkins School of Advanced International Studies (SAIS), Insead, Harvard.Έχει πολύ καλές γνώσεις Ισπανικής, Αγγλικής, Γαλλικής, Ιταλικής γλώσσας και τη βασική γνώση της Γερμανικής».
΄Οταν η Αυγή έλεγε «αρπακτικό» την Παναρίτη
Όταν ο Γ. Παπανδρέου έβαλε την κυρία Παναρίτη στο ψηφοδέλτιο της Επικρατείας, στην Αυγή δημοσιεύθηκε ένα άκρως ενδιαφέρον άρθρο με τον τίτλο « Η κατάρα των καλών προθέσεων» που ξεσκόνιζε την εργασία και την παρουσία της κυρίας Παναρίτη στο Περού και κατέληγε « το ερώτημα για την κυρία Παναρίτη παραμένει: Είναι ένας επικίνδυνος αδαής ιδεολόγος ή ένα καλά κρυμμένο αρπακτικό ?».
Ολόκληρο το άρθρο που δημοσίευσε στις 22 Σεπτεμβρίου 2009 η Αυγή:
«Όταν ο κ. Παπαδήμος αρνήθηκε την πρόταση του ΠΑΣΟΚ, η αγορά άρχισε να ανησυχεί. Γι’ αυτό και γρήγορα κυκλοφόρησε το όνομα της Έλενας Παναρίτη, που είχε δουλέψει για τη Διεθνή Τράπεζα και κατέχει τη 2η θέση στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Διεθνής Τράπεζα είναι οι δύο θεσμοί που, στον αναπτυσσόμενο κόσμο, θεωρούνται ελαφρώς πιο ευπρόσδεκτοι από το τέρας της αποκαλύψεως. Οι πολιτικές που πρότειναν και επέβαλαν οδήγησαν αποδεδειγμένα την Αργεντινή στην απόλυτη οικονομική καταστροφή και τη ΝΑ Ασία στη μεγάλη κρίση του 1997. Δεν είναι τυχαίο πως, μετά το 2000, οι περισσότερες χώρες φρόντισαν να απεμπλακούν και από τους δύο. Μέχρι το 2007 οι μοναδικοί μεγάλοι οφειλέτες του ΔΝΤ ήταν η Τουρκία και το Πακιστάν, χώρες στρατηγικά συνδεδεμένες με τις ΗΠΑ.
Το παράδειγμα του Περού
Αλλά, για να μην είμαστε άδικοι με την κυρία Παναρίτη, ακολουθήσαμε το σημείο εκείνο του βιογραφικού της που η ίδια δείχνει να προτιμά. Τη δημιουργία κτηματολογίου και επίσημων τίτλων ιδιοκτησίας στο Περού επί προεδρίας Φουτζιμόρι, δηλαδή στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Η ιδέα προτάθηκε κυρίως από τον οικονομολόγο Ντε Σότο και έλεγε ότι οι φτωχοί που δεν διέθεταν τίτλους ιδιοκτησίας στη γη τους δεν μπορούσαν να αποκτήσουν πρόσβαση σε πιστώσεις από τις τράπεζες και αναγκάζονταν να δανείζονται με υπέρογκα επιτόκια από μη τραπεζικούς τοκογλύφους. Με το να δημιουργήσεις τίτλους ιδιοκτησίας, έλεγε ο Ντε Σότο, θα μετατρέψεις την περιουσία των φτωχών σε εμπορευματικό αγαθό το οποίο θα αξιοποιήσουν.
Και σε αυτό το κομβικό σημείο θα πρέπει να κάνουμε δύο υποθέσεις. Η μία λέει πως η κυρία Παναρίτη πιστεύει ειλικρινά πως το μέτρο αυτό βοηθά στην καταπολέμηση της φτώχειας, όπως ισχυρίζεται και ο τίτλος της στην παγκόσμια τράπεζα. Η άλλη λέει πως γνωρίζει ότι η υπόθεση Ντε Σότο ήταν μια όμορφα διατυπωμένη πρόταση, προκειμένου οι τράπεζες να βάλουν χέρι σε μια τεράστια περιούσια που δεν μπορούσαν να αποτιμήσουν με εμπορευματικούς όρους.
Γνωρίζουμε από τον 19ο αιώνα πως η εισαγωγή εμπορευματικών πρακτικών σε κοινωνικές ομάδες που δεν έχουν τον κατάλληλο εμπορικό πνεύμα οδηγεί με σιγουριά στην καταστροφή αυτών των ανθρώπων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας πρακτικής ήταν η εξαθλίωση των εργατών/πρώην χωρικών στην Αγγλία του 1850, εξαθλίωση που έκανε εντύπωση ακόμη και στους ανθρώπους εκείνης της εποχής. Το ίδιο συνέβη και στις ΗΠΑ στα τέλη του 19ου αιώνα και μάλιστα έχουμε από τότε νόμους που προστατεύουν τους δανειολήπτες από αρπακτικές τραπεζικές τακτικές. Ας μην επεκταθούμε παρακάτω, για όποιον έχει αμφιβολίες η βιβλιογραφία είναι βαριά και γεμάτη παρόμοια παραδείγματα.
Όταν δίνεις ενέχυρα δάνεια σε φτωχούς και όχι ιδιαίτερα μορφωμένους ανθρώπους που δεν μπορούν να τα διαχειριστούν, το αποτέλεσμα είναι πρακτικά ντετερμινιστικό. Οι τράπεζες θα αρπάξουν τις ιδιοκτησίες των φτωχών και οι φτωχοί θα γίνουν ακόμη φτωχότεροι, δημιουργώντας αυτή την ιδιότυπη νέα φεουδαρχία που μας οδηγεί ο νεο-φιλελευθερισμός, των ελάχιστων υπερ-πλούσιων, ανάμεσα σε μια θάλασσα φτωχών.
Θα αναρωτηθήκατε τι έγινε στο Περού μετά τις μεταρρυθμίσεις τις οποίες επιμελήθηκε η κυρία Παναρίτη; Παρά, λοιπόν, την καλή πρόθεση του κ. Ντε Σότο, η δημιουργία τίτλων ιδιοκτησίας δεν ήταν ο καθοριστικός παράγοντας προκειμένου οι φτωχοί να πάρουν δάνεια. Η πρόσβαση των φτωχών σε πιστώσεις αυξήθηκε μεν από το 17% το 1994 στο 37% το 1997, αλλά έπεσε ξανά στο 19% μέχρι το 2000.
Ο λόγος που οι φτωχοί σταμάτησαν να έχουν πρόσβαση σε πιστώσεις παρά του τίτλους ιδιοκτησίας, ήταν το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων που υλοποιήθηκε την ίδια εποχή με την ιδιωτικοποίηση των τραπεζών και άλλων δημόσιων οργανισμών που προσέφεραν πιστώσεις στους φτωχούς. Οι ιδιωτικές τράπεζες θεωρούσαν ασύμφορη την παροχή δανείων έστω και με τους νέους τίτλους ιδιοκτησίας.
Χωρίς να έχω πολλά παραπάνω στοιχεία μέχρι στιγμής, οι φτωχοί του Περού, φαίνεται να σώθηκαν από την ίδια τους τη φτώχεια. Οι τράπεζες τις περισσότερες φορές δεν θεώρησαν πως η αξία του σπιτιού ή του χωραφιού που θα έμπαινε ενέχυρο, ήταν αρκετή για να δικαιολογήσει το ρίσκο και τα έξοδα της διεκδίκησής του σε πιθανή χρεοκοπία του οφειλέτη.
Παρόλα αυτά το ερώτημα για την κυρία Παναρίτη παραμένει: Είναι ένας επικίνδυνος αδαής ιδεολόγος ή ένα καλά κρυμμένο αρπακτικό?». Αυγή, 23 Σεπτέμβρη 2009
Thetoc.gr