Γράφει ο Μαντικός Β. Μιχαήλ (*), σμήναρχος ε.α, MSc
Σύμφωνα με το άρθρο 18, περί οργάνωσης και λειτουργίας των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Κέντρων Πολιτικής Προστασίας (Π.Ε.ΚΕ.Π.Π) του νομοσχεδίου που ψηφίστηκε πρόσφατα από την ελληνική βουλή, για τον καθορισμό του Εθνικού Μηχανισμού Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου θα πρέπει να διαθέσει κατάλληλο χώρο με την απαιτούμενη τηλεπικοινωνιακή και υλικοτεχνική υποδομή, ώστε να διασφαλίζεται η επικοινωνία με την πληγείσα περιοχή, τους επιχειρησιακούς φορείς, τα κατά τόπους Συντονιστικά Όργανα και το Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας (Σ.Ο.Π.Π) της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Ως εκ τούτου, για τη δημιουργία του Π.Ε.ΚΕ.Π.Π θα πρέπει να ληφθούν υπόψη – τουλάχιστον- τα εξής:
Επιβιωσημότητα
Είναι πολύ σημαντικό το Π.Ε.ΚΕ.Π.Π να παραμένει επιχειρησιακά ενεργό κατά τη διάρκεια οποιασδήποτε έκτακτης ανάγκης. Εφόσον απαιτηθεί να μεταφερθούν οι δραστηριότητες του Π.Ε.ΚΕ.Π.Π σε άλλο χώρο χωρίς τις ίδιες επιχειρησιακές δυνατότητες και τεχνολογικό εξοπλισμό, αυτό θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην αποτελεσματική και αποδοτική ανταπόκρισή του. Επομένως για λόγους επιβιωσημότητας του Π.Ε.ΚΕ.Π.Π, η χωροθέτησή του θα πρέπει να στηρίζεται σε αρκετούς παράγοντες όπως, διαθεσιμότητα χώρου, πολιτική απόφαση, προσβασιμότητα και εγγύτητα σε δυνητικούς κινδύνους – φυσικούς ή τεχνολογικούς ή άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες που μπορούν να προκαλέσουν απώλειες ζωής ή τραυματισμούς, ζημιές σε περιουσίες, κοινωνικές και οικονομικές διαταραχές ή περιβαλλοντική υποβάθμιση. Θα πρέπει να διαχωρίζεται από οδούς ταχείας κυκλοφορίας, σιδηροδρομικές γραμμές, αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίου- καυσίμων, περιοχές αποθήκευσης και διαχείρισης επικίνδυνων υλικών και άλλα παρόμοια (εφόσον υπάρχουν τέτοια). Το Π.Ε.ΚΕ.Π.Π δε θα πρέπει να βρίσκεται σε περιοχή που κινδυνεύει από πλημμυρικά φαινόμενα, από τσουνάμι ή από ανεμοστρόβιλους. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να κατασκευαστεί με τρόπο που θα το καθιστά ικανό να αντέξει, λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα, εξετάζοντας την διακινδύνευση της περιοχής, π.χ εάν υπάρχει διακινδύνευση από σεισμό θα πρέπει να επικεντρωθούμε στην αντισεισμική θωράκισή του ή εάν το κτήριο βρίσκεται σε ζώνη με πλημμυρικά φαινόμενα θα πρέπει να υπάρχει επάρκεια σε αμμόσακους και επάρκεια σε αντλίες, προκειμένου να μπορεί να γίνει έγκαιρη και γρήγορη απομάκρυνση υδάτων. Επίσης, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία του προσωπικού που θα στελεχώσει τις υπηρεσίες του, καθώς και στον ασφαλή και επαρκή εξαερισμό του κτηρίου.
Εφεδρεικότητα
Η ύπαρξη εφεδρειών συμβαδίζει με την επιβιωσημότητα. Η επιβιωσημότητα του Π.Ε.ΚΕ.Π.Π είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ύπαρξη εφεδρικών συστημάτων. Δυστυχώς, λόγω του κόστους των εφεδρικών συστημάτων, συχνά παραλείπεται ή υποβιβάζεται η αξία τους. Για παράδειγμα η ύπαρξη εφεδρικού ηλεκτροπαραγωγού ζεύγους για το εφεδρικό ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος, θεωρείται πλεονάζον. Όμως, η εμπειρία έχει δείξει ότι εάν είναι κάτι που σίγουρα θα σε εκθέσει, αυτό είναι η αποτυχία των γεννητριών.
Άλλα συστήματα εφεδρείας που θα πρέπει να εστιάσουμε είναι τα συστήματα θέρμανσης, ψύξης και για 7-10 ημέρες σε πόσιμο νερό, τρόφιμα, καύσιμα κλπ. Παράλληλα, επειδή είμαστε αναμφίβολα εξαρτώμενοι από την τεχνολογία και με δεδομένο ότι για να λειτουργήσουν αυτά, απαιτείται να ψύχονται κατάλληλα γεγονός που απαιτεί την ύπαρξη των απαραίτητων ψυκτικών διατάξεων, ενώ θα πρέπει η υποστήριξη του ηλεκτρολογικού φορτίου να υπερκαλύπτεται.
Φυσικά, θα πρέπει να έχει ορισθεί και κατάλληλος χώρος ο οποίος θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εφεδρικό Π.Ε.ΚΕ.Π.Π , σε περίπτωση καταστροφής του βασικού.
Επικοινωνίες
Απαιτούνται πολλαπλά συστήματα τηλεπικοινωνιών. Το να διαθέτεις ποικιλία τηλεπικοινωνιακών συστημάτων είναι εξαιρετικά σημαντικό. Όπως, ενσύρματα δίκτυα, δορυφορικά τηλέφωνα, κινητή τηλεφωνία, διαδίκτυο και πολλαπλά ραδιοσυστήματα, τα
οποία είναι άκρως απαραίτητα για να υποστηριχθούν οι επιχειρήσεις και να διασφαλισθεί η επικοινωνία μεταξύ των εμπλεκομένων. Ομάδες ραδιοερασιτεχνών προσφέρουν συνδέσεις εδώ και δεκαετίες κατά τη διάρκεια καταστροφών και εξακολουθούν να αξιοποιούνται ως εφεδρικά συστήματα. Θα πρέπει επίσης, να έχουμε συνεχώς υπόψη ότι, τα συστήματα τηλεπικοινωνιών πρέπει να είναι ευέλικτα και ανοιχτής αρχιτεκτονικής, αφού η τεχνολογία εξελίσσεται με μεγάλους ρυθμούς.
Ασφάλεια
Ο έλεγχος πρόσβασης με τη μορφή συσκευών ανάγνωσης καρτών, περίφραξη, ελεγχόμενη πύλη, σημεία ελέγχου ασφαλείας και βιομετρικών συσκευών, είναι μερικά από τα μέτρα που ενδέχεται να είναι κατάλληλα. Οι κάμερες είναι οικονομικά αποδοτικά μέτρα για τον έλεγχο της πρόσβασης και λειτουργούν ως αποτρεπτικός παράγοντας, ενώ διευκολύνουν τις επιθεωρήσεις των εγκαταστάσεων.
Η τοποθέτηση εμποδίων – μπάρες και τσιμεντένια εμπόδια- στην πύλη εισόδου- εξόδου θα διασφαλίσουν από τυχόν βίαιη είσοδο οχημάτων με μεγάλη ταχύτητα.
Το Π.Ε.ΚΕ.Π.Π δεν είναι πιθανώς πρωταρχικός στόχος για τρομοκρατική ενέργεια, αλλά θα μπορούσε να είναι εξαιρετικός δευτερεύων στόχος.
Βέβαια, όλα τα παραπάνω αποτελούν μόνο τα βασικά στοιχεία της εγκατάστασης του Π.Ε.ΚΕ.Π.Π , ενώ πληθώρα άλλων παραγόντων επιδρούν στην αποτελεσματική και αποδοτική λειτουργία του και απαιτείται να ληφθούν υπόψη, τόσο κατά τον σχεδιασμό του, όσο και κατά τη λειτουργία του.
Όσον αφορά τη λειτουργία τους και γενικά την εφαρμογή του ψηφισθέντος νομοσχεδίου, σημείωσα στη συνάντηση με τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας κ. Χαραδαλιά Νικόλαο- μεταξύ άλλων- τα ακόλουθα στοιχεία που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη, υπό το πρίσμα της νησιωτικότητας, κατά την έκδοση των κανονιστικών πράξεων εφαρμογής του , έπειτα από αίτημα του Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου κ. Χατζημάρκου Γιώργου:
· Λειτουργία Π.Ε.Σ.Ο.Π.Π και Τ.Ε.Σ.Ο.Π.Π ([1] συμμετοχή κοινών προσώπων λόγω νησιωτικότητας και έλλειψη σε μερικές περιπτώσεις [2] Ύπαρξη -Σύρος και Ρόδος Π.Ε.Σ.Ο.Π.Π – Τ.Ε.Σ.Ο.Π.Π – Π.Ε.ΚΕ.Π.Π)
· Κατάλληλοι χώροι, εξοπλισμός & εγκαταστάσεις Π.Ε.Σ.Ο.Π.Π , Τ.Ε.Σ.Ο.Π.Π και Π.Ε.ΚΕ.Π.Π
· Ασύρματη συχνότητα επικοινωνίας μεταξύ Π.Ε.Σ.Ο.Π.Π , Τ.Ε.Σ.Ο.Π.Π, Π.Ε.ΚΕ.Π.Π και εμπλεκομένων στο πεδίο
· 24 ωρη λειτουργία (πόροι, υποστελέχωση, νησιωτικότητα) και δυσκολία μεταφοράς υλικών και μέσων, καθώς και ανθρώπινου δυναμικού δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση
· Συνδυασμός πολιτικής προστασίας και παλλαϊκής άμυνας
· Πιστοποίηση και εκπαίδευση εθελοντικών ομάδων (νησιωτικτότητα)
· Μετανάστευση (π.χ περίπτωση Ομαδικής Απομάκρυνσης Πληθυσμού)
· Κυρώσεις μη συμμετοχής εμπλεκομένων σε Π.Ε.Σ.Ο.Π.Π , Τ.Ε.Σ.Ο.Π.Π και Π.Ε.ΚΕ.Π.Π
για τα οποία έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Σε κάθε περίπτωση, η δημιουργία και η λειτουργία του Π.Ε.ΚΕ.Π.Π στη Ρόδο, σίγουρα αναβαθμίζει την Πολιτική Προστασία στην τόσο ευαίσθητη περιοχή μας.
Μαντικός Β. Μιχαήλ (*), σμήναρχος ε.α, MSc
(*) Παράλληλες ιδιότητες:
– Σύμβουλος Δημάρχου Δήμου Ρόδου επί θεμάτων Πολιτικής Προστασίας
– Σύμβουλος Τοπικής Κοινότητας Ρόδου
– Αιρετό μέλος της ΝΟ.Δ.Ε Δωδεκανήσου της ΝΔ, υπεύθυνος στρατηγικού σχεδιασμού και επικοινωνίας
– Συγγραφέας
