Το 2020 εν μέσω των περιοριστικών μέτρων της πανδημίας και των απανωτών lock down, ο αριθμός των ψηφιακών νομάδων εκτινάχθηκε στα ύψη. Μετακινήθηκαν εκατομμύρια εργαζόμενοι για να δουλέψουν σε άλλες χώρες, αφήνοντας πίσω όχι μόνο τα γραφεία τους αλλά και τις πατρίδες τους.
Η επιστροφή στην κανονικότητα, όχι μόνο δεν περιόρισε την κοινότητα των ψηφιακών νομάδων αλλά αποτέλεσε αφορμή για διεύρυνσή της με την Ελλάδα να βρίσκεται ψηλά στις προτιμήσεις τους.
Ο εμπνευστής της διαδικτυακής ομάδας «Digital Nomads in Greece» Φώτης Τσακίρογλου που αριθμεί περίπου 20.000 μέλη τα οποία συνεχώς αυξάνονται, στη συνέντευξή του στη «δημοκρατική» αναφέρεται στην αφορμή για τη δημιουργία της ομάδας που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον νομάδων από όλο τον κόσμο, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν επιλέγοντας τη χώρα μας για remote working, τα ζητήματα που τους απασχολούν αλλά μιλά και για τη δική του εμπειρία ως ψηφιακός νομάς.
• Κύριε Τσακίρογλου, να ξεκινήσουμε την συνέντευξη ρωτώντας σας αρχικά πώς γεννήθηκε η ιδέα για τη δημιουργία της διαδικτυακής ομάδας «Digital nomads in Greece».
Η αφορμή ήταν μια Αμερικανίδα, νεαρή γραφίστρια, η οποία ως μέλος σε μια ομάδα που έχουν δημιουργήσει κάποιοι Άγγλοι για την Κεφαλονιά, ρωτούσε αν υπάρχει αντίστοιχη ομάδα ώστε να πάρει πληροφορίες για το πώς θα μετακομίσει και θα ζήσει στο νησί για λίγους μήνες, δουλεύοντας απομακρυσμένα. Ψάχνοντας για λίγο διαπίστωσα ότι δεν υπάρχει και σκέφτηκα να δημιουργήσω την ομάδα έχοντας ως βάση αρκετούς φίλους, γνωστούς, συναδέλφους, ανθρώπους που δουλεύουν απομακρυσμένα και θα μπορούσαν να βοηθήσουν. Βέβαια, από τους 5-10 φίλους, η σελίδα άρχισε να μεγαλώνει μέχρι τα σχεδόν 20.000 μέλη που έχει σήμερα. Ένας αριθμός που αποτελείται από ενεργά μέλη με πραγματικό ενδιαφέρουν αφού η ομάδα είναι κλειστή και τα μέλη ελέγχονται πριν γίνει δεκτό το αίτημά τους.
• Στα δύο σχεδόν χρόνια λειτουργίας της, αριθμεί περισσότερα από 20.000 μέλη εντός και εκτός Ελλάδας, όπως είπατε, που συνεχώς αυξάνονται. Αυτό πού οφείλεται;
Η απομακρυσμένη εργασία έγινε μια κοινή πρακτική για πολλούς εργαζόμενους στην εποχή της πανδημίας. Ωστόσο, αποτελεί ψευδαίσθηση ότι είναι μια πρακτική που δημιουργήθηκε επί covid. Οι επαγγελματίες που δουλεύουν απομακρυσμένα, υπήρχαν και πριν τον Covid και αυξάνονται συνεχώς. Η κοινότητά τους δε, αποτελεί μια παγκόσμια δεξαμενή η οποία όσο η κοινωνία ψηφιοποιείται, τόσο θα αυξάνεται.
• Ποια είναι τα βασικά ζητούμενα των μελών της ομάδας;
Το κυριότερο ζήτημα είναι η εξασφάλιση της αντίστοιχης visa. Η ηλεκτρονική visa είναι μια διαδικασία που ταλαιπωρεί τους περισσότερους και δυστυχώς είναι μια πρώτη επαφή, αποτρεπτική συχνά, με την ελληνική γραφειοκρατία. Άλλο ένα ζητούμενο είναι η σύνδεση στο δίκτυο. Από μια απλή αναζήτηση στην ομάδα θα διαπιστώσει κανείς ότι οι υποδομές μας είναι πίσω, σχετικά με τις χώρες τους. Η σύνδεση με το διαδίκτυο είναι συνήθως σταθερότερη στις μεγάλες πόλεις, αλλά στις μικρότερες και καθώς και στην περιφέρεια είναι πολύ χαμηλού επιπέδου. Ακόμη ένα ζήτημα που τους απασχολεί είναι η υγεία και η περίθαλψη. Δυστυχώς, πολλά μέλη της ομάδας αποχώρησαν για αυτούς τους λόγους. Τα δημόσια νοσοκομεία και η απελπιστική κατάσταση στην οποία βρίσκονται είναι ένας ακόμη αποτρεπτικός παράγοντας. Συγκεκριμένα, απορούν πώς το τουριστικό μας προϊόν είναι τόσο ακριβό, όταν τέτοιου είδους υποδομές είναι τόσο υποβαθμισμένες. Από εκεί και πέρα, αν και παραλληλίσαμε τους ψηφιακούς νομάδες με τους τουρίστες, μπορεί να μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά ωστόσο έχουν κάποιες διαφορές. Συγκεκριμένα βασικό ζητούμενο για τους ψηφιακούς νομάδες είναι να ζήσουν από κοντά την κουλτούρα των Ελλήνων. Για παράδειγμα την ελληνική κουζίνα θέλουν να την ζήσουν. Δεν θέλουν απλώς να επισκεφτούν ένα εστιατόριο. Θέλουν να μαγειρέψουν τα φαγητά μας, όπως τα μαγειρεύουμε στο σπίτι μας, στα οικογενειακά τραπέζια. Θέλουν να κάνουν φίλους στην Ελλάδα, θέλουν να γνωρίσουν από κοντά οικογένειες και να συναναστραφούν. Ένα άλλο βασικό ζητούμενο είναι να μάθουν τις συνήθειές μας, τα έθιμά μας. Ακόμη θυμάμαι μια Αγγλίδα, που απορούσε στο γκρουπ, τι είναι η φάτνη και πού την βάζουμε σε σχέση με το Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Η Ελλάδα βλέπετε, για τους Ευρωπαίους και Αμερικανούς συγκεκριμένα, είναι ένας προορισμός με χρώμα ανατολής, λίγο εξωτικός, αλλά ταυτόχρονα οικείος σαν την δικιά τους πατρίδα.
• Ποιο είναι αυτό που θα λέγατε ότι δυσκολεύει περισσότερο τους digital nomads στην Ελλάδα αλλά και τι είναι αυτό που τους ελκύει.
Τους ελκύει σίγουρα ο καιρός και τα τοπία. Επίσης η κουλτούρα και η κουζίνα. Τους ελκύει γενικά ό,τι ελκύει και τους περισσότερους τουρίστες. Γι’αυτό εξάλλου, δυστυχώς βλέπουν συνήθως την Ελλάδα ως προσωρινό προορισμό και όχι ως μονιμότερο. Τους δυσκολεύουν οι μεταφορές και το κόστος, ειδικά για να διαλέξουν ένα νησί για να εγκατασταθούν και να ταξιδέψουν σε όλα τα κοντινά νησιά. Τους δυσκολεύει επίσης η εγκληματικότητα στην Αθήνα. Για παράδειγμα, πριν λίγες μέρες ένα μέλος της ομάδας έπεσε θύμα ληστείας στο κέντρο της Αθήνας με το τοπικό ΑΤ, να μην βοηθάει καθόλου. Πραγματικά τα σχόλια των υπόλοιπων από κάτω θα ήταν ένα καλό μάθημα για τους υπεύθυνους.
• Λαμβάνοντας υπ΄όψιν ότι είστε και εσείς ψηφιακός νομάς που μοιράζει τον χρόνο του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, θα θέλαμε να μας μιλήσετε για την εμπειρία σας. Πότε ξεκινήσατε να εργάζεστε στο εξωτερικό και υπό ποιες συνθήκες;
Ξεκίνησα να εργάζομαι με βάση το Ην.Βασίλειο το 2017. Είχα εξαρχής την δυνατότητα να δουλεύω απομακρυσμένα επομένως ταξίδεψα αρκετά στην Ελλάδα την πρώτη χρονιά. Οι συνθήκες σίγουρα είναι πολύ διαφορετικές. Οι εργασιακές συνθήκες είναι πολύ διαφορετικές, πιστεύω λίγο πολύ γνωρίζουμε όλοι, ωστόσο, όσον αφορά στο προκείμενο είναι πολύ πιο ελαστικές οι εταιρείες. Περισσότερο τους ενδιαφέρει «να βγει η δουλειά» για να το πούμε απλά, παρά για όλα τα τριγύρω που μας απασχολούν στην Ελλάδα. Αυτό δίνει την δυνατότητα στον επαγγελματία να μπορέσει να ασχοληθεί αποκλειστικά με το αντικείμενό του, να οργανώσει τον χρόνο του και να έχει μια ισορροπημένη ζωή.
• Τι έχετε αποκομίσει μέχρι σήμερα από αυτή την εμπειρία;
Το εντυπωσιακό είναι το πόσο αγαπούν την Αθήνα. Προσωπικά γεννημένος στην Αθήνα, την λατρεύω. Ωστόσο πάντα πίστευα ότι είναι μια ζούγκλα και ενδεχομένως, η εξάρτησή μου από αυτήν, τις γειτονιές της και την μυρωδιά της, να είναι αποτέλεσμα κάποιας υποβόσκουσας ψυχικής νόσου. Όταν αντιλήφθηκα πόσο πολύ αρέσει σε ξένους που έρχονται να ζήσουν και να δουλέψουν σε αυτή ένιωσα μεγάλη έκπληξη. Κατάλαβα ότι ίσως μας μεγάλωσαν και μας έμαθαν να αδικούμε κάποια πράγματα για την πατρίδα μας. Το εντυπωσιακό είναι ότι μπορούν να ζήσουν μια διαφορετική κουλτούρα, μια λίγο εξωτική εμπειρία, λίγο χρώμα ανατολής χωρίς να απομακρυνθούν από την δική τους κουλτούρα. Για παράδειγμα, και η Κωνσταντινούπολη είναι ένας προορισμός με πολύ διαφορετική κουλτούρα που μπορούν να βιώσουν τη ζωή στην ανατολή, αλλά παύει να είναι Ευρώπη. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Το αμέσως επόμενο εντυπωσιακό είναι ότι ενώ οι νομάδες συνήθως είναι μοναχικοί ταξιδιώτες που ζουν μόνοι και ταξιδεύουν, ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της κοινότητας είναι οικογένειες, που έχουν μετακινηθεί με τα παιδιά τους. Ειδικά αγγλόφωνοι και Ιταλοί που βρίσκουν σχολεία στη γλώσσα τους. Επίσης εντυπωσιακό είναι και το μεγάλο εύρος των επαγγελμάτων και ικανοτήτων. Αρχικά και έχοντας την προκατάληψη του δικού μου επαγγέλματος, μιας και είμαι μηχανικός λογισμικού, πίστευα ότι απαιτείται υψηλό επίπεδο μόρφωσης, δεξιοτήτων και εξειδίκευσης για να δουλέψει κάποιος remote. Ωστόσο, πάλι μέσω της ομάδας, εντυπωσιάστηκα από την μεγάλη γκάμα επαγγελμάτων που δίνουν την ευκαιρία για αυτό τον τρόπο ζωής.
• Ποιο θα λέγατε ότι είναι το κοινό στοιχείο, αυτό που ενώνει τους ψηφιακούς νομάδες ανά τον κόσμο;
Το κοινό στοιχείο είναι η αγάπη για τα ταξίδια και η εξασφάλιση ενός ισορροπημένου τρόπου ζωής ανάμεσα στην επαγγελματική σταδιοδρομία και ενός υγιούς τρόπου ζωής. Κάποιοι έχουν ως στόχο να ταξιδέψουν και να δουν όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες, ενώ άλλοι προσβλέπουν σε μόνιμη εγκατάσταση.
• Ποια θα πρέπει να είναι τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν στην Ελλάδα για την ενίσχυση αυτή της τάσης η οποία πρέπει να πούμε ότι αναπτύσσει μεγάλη δυναμική παγκοσμίως.
Αρχικά θα πρέπει να απλοποιηθεί η διαδικασία έκδοσης της συγκεκριμένης visa, καθώς και να επανεκτιμηθούν οι όροι και η διάρκεια. Το επόμενο βήμα είναι οι υποδομές και η ασφάλεια. Θα το σκεφτεί πολύ κάποιος να διαλέξει την Ελλάδα ως βάση με την κατάσταση που βρίσκονται τα δημόσια νοσοκομεία για παράδειγμα. Κανείς δεν θα φέρει την οικογένειά του εδώ αν δεν μπορεί να της εξασφαλίσει ένα βασικό επίπεδο περίθαλψης και ασφάλειας. Επίσης θα πρέπει να προβλεφθεί και η πρόσβαση των ίδιων και της οικογένειάς τους στη δημόσια περίθαλψη. Προς το παρόν, θεωρούνται σχεδόν ανασφάλιστοι
