Αισιόδοξος ότι η ελληνική αγορά επιστρέφει στην ‘κανονικότητα’ μετά από 13 σχεδόν χρόνια αλλά υπό άλλες συνθήκες και προϋποθέσεις, εμφανίζεται σε συνέντευξή του στην «δημοκρατική» ο γενικός γραμματέας της ΕΣΕΕ (Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας) κ. Νικόλαος Μπόνης.
Επιπλέον, μιλάει για την Κ2, την εταιρεία που μαζί με την ΠΝΑι και τον Δήμο Ρόδου, προχωρούν σειρά από μεγάλα πρότζεκτς σε συνεργασία με εταιρείες – κολοσσούς όπως η Wolkswagen, η Cisco, η Οnex και η Amazon.
• Κύριε Μπόνη, να ξεκινήσουμε από την κίνηση όπως εξελίχθηκε μετά την περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς και βεβαίως, με την έλευση του νέου έτους. Πώς κινείται η αγορά; Δώστε μας μια εικόνα.
Θα ξεκινήσω με την εικόνα στην ελληνική αγορά. Ερχόμαστε μετά από μια 12ετία που υποφέραμε λόγω της κρίσης του χρέους, της πανδημίας του κορωνοϊού, του πολέμου, της ενεργειακής κρίσης και τώρα του υψηλού πληθωρισμού που όπως ήταν απόλυτα φυσιολογικό, ‘διέλυσε’ τα θεμέλια της οικονομίας μας. Οι επιχειρήσεις στάθηκαν όρθιες με τις χίλιες δυσκολίες που υπήρχαν. Κάποιες από αυτές δεν τα κατάφεραν, κάποιες άλλες έχουν φτάσει σε ένα οριακό σημείο να βγαίνουν από μια δύσκολη περίοδο. Φαίνεται να μην μας επηρεάζει πια ο πόλεμος, η ενεργειακή κρίση να οδεύει προς μια ύφεση –θα έλεγα- αφού δεν ξέρουμε κατά πόσο αυτή η ύφεση που φαίνεται να έρχεται θα συνεχιστεί, ενώ ο πληθωρισμός, φαίνεται να αποκλιμακώνεται αργά αλλά σταθερά –δείχνοντάς μας ότι είδαμε τα χειρότερα.
Η χώρα μας, το 2022 είχε μια πρωτοφανή αύξηση τουριστικού ρεύματος δίνοντάς μας, την αισιοδοξία ότι το 2023 θα είναι από τις καλύτερες χρονιές από την στιγμή που βλέπουμε όλα τα υπόλοιπα να αποκλιμακώνονται. Κι αυτό γιατί, μπορεί η προηγούμενη χρονιά να ήταν πολύ καλή για αρκετές από τις επιχειρήσεις αλλά δεν παύει να ψαλιδίστηκαν όλα τα έσοδα λόγω του ενεργειακού κόστους –και όχι μόνον. Συνεπώς, ερχόμαστε σε μια περίοδο που περιμένουμε ότι οι επιχειρήσεις θα λειτουργήσουν με λογισμένα λειτουργικά κόστη, οπότε μετά από 13 σχεδόν χρόνια, να μπορέσουμε να αρχίσουμε να χαμογελάμε και να αφήνουμε πίσω μας το παρελθόν και τις δύσκολες καταστάσεις, ατενίζοντας το μέλλον για να επενδύσουμε και να αναπτύξουμε περαιτέρω τις επιχειρήσεις μας. Δυστυχώς, για εμάς εξαιρέθηκαν οι επιχειρήσεις –εάν υπολογίσουμε σε ελάχιστο βαθμό τα vouchers που μοίρασε η κυβέρνηση για συγκεκριμένες επιχειρήσεις- οι περισσότερες θα πάρουν πάρα πολύ λίγα ώστε να μπορέσουν να εκσυγχρονιστούν σε ό,τι αφορά στον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Η αγορά, επανέρχεται στην κανονικότητα, αλλά σε μια κανονικότητα που όμως δεν θα είναι αυτή που αφήσαμε το 2010! Θα έχει μια τελείως διαφορετική εικόνα, μια τελείως διαφορετική λειτουργία και ανάγκη κατανάλωσης που μας ξαφνιάζει.
Δυστυχώς, οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν μείνει πολύ πίσω σε κάποιους συγκεκριμένους τομείς (όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός). Γι αυτό και πρέπει να κάνουμε γρήγορα βήματα για να ανακάμψουμε, τόσο στον ψηφιακό μετασχηματισμό, όσο και στην πράσινη ανάπτυξη που θα είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητο για την επόμενη μέρα.
Αισιοδοξούμε λοιπόν, και περιμένουμε ότι το εμπόριο και η επιχειρηματικότητα, με ίδια μέσα –χωρίς κρατικές παρεμβάσεις- θα μπορέσουν να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση. Άλλωστε, εμείς ως ΕΣΕΕ συνδράμουμε ενημερώνοντας τα μέλη μας. Ήδη κάναμε δύο μεγάλα συνέδρια (θα ακολουθήσει ακόμη ένα, τον προσεχή Νοέμβριο) εστιασμένα σε αυτή την μετάβαση των επιχειρήσεων στις νέες συνθήκες, στα νέα δεδομένα που υπάρχουν στην παγκόσμια αγορά. Διότι δεν μιλάμε πια για ελληνικές επιχειρήσεις αλλά για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην παγκόσμια αγορά –κι έτσι πρέπει να το βλέπουμε.
• Οι εμπορικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα, θα μπορέσουν όμως να ανταποκριθούν σε αυτά τα νέα δεδομένα;
Αισιοδοξούμε και νιώθουμε ότι ναι, οι επιχειρήσεις μας μπορούν να ανταποκριθούν. Θα έχουν την πληροφόρηση και τις γνώσεις που χρειάζονται για να μετεξελιχθούν σε αυτό που είναι πια απαραίτητο για τη νέα εποχή. Θα έχουμε και μια καλή τουριστική χρονιά –κάτι που προϋποθέτει ικανοποιητικά κέρδη, καθώς ένα πολύ μεγάλο μέρος των επιχειρήσεων δεν έχει πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα, για πολλούς λόγους. Δυστυχώς, δεν έχουμε όλα τα εργαλεία που χρειαζόμαστε ούτε από το κράτος, ούτε από το τραπεζικό σύστημα γι’ αυτό και χρησιμοποιούμε ένα μέρος από τα κέρδη για την αναγκαία μετάβαση.
Οι μεγάλες επιχειρήσεις, είναι γεγονός πως έχουν πρόσβαση και στα δύο -βασικά- κομμάτια (ψηφιακή μετάβαση έχοντας τα εργαλεία από το Ταμείο Ανάκαμψης και στον τραπεζικό δανεισμό) οπότε είναι πιο εύκολο να λειτουργήσουν.
• Για να δούμε τα του οίκου μας, θα ήθελα να σας ρωτήσω πώς θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα και στην μετάβαση, οι επιχειρήσεις στην δική μας περιοχή δηλαδή, στο Νότιο Αιγαίο –που έχουν και πιο συγκεκριμένο αντικείμενο;
Οι επιχειρήσεις, όχι μόνο στο Νότιο Αιγαίο και όσες βρίσκονται σε τουριστικές περιοχές, είναι σε καλύτερη κατάσταση από τις υπόλοιπες. Κι αυτό διότι και το 2021 κατάφεραν να λειτουργήσουν και να δουλέψουν –λόγω Τουρισμού- αλλά ειδικά το 2022 όπως και το 2019 δούλεψαν πολύ καλύτερα. Συνεπώς, βρίσκονται ένα σκαλί παραπάνω από τις υπόλοιπες επιχειρήσεις οι οποίες δεν έχουν αυτό που λέμε ‘ζεστό χρήμα’ το οποίο έρχεται έξω από τον κλειστό κύκλο της κάθε τοπικής κοινωνίας, δίδοντας υπεραξία σε αυτές τις αγορές πολύ μεγαλύτερη από άλλες αγορές.
• Να περάσουμε στην Κ2. Πρόσφατα συζητήθηκε και στο περιφερειακό συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου και θα ήθελα να σας ρωτήσω, εάν είναι τελικά ένα καλό ‘εργαλείο’ στα χέρια της Περιφέρειας –και όχι μόνον.
Έχει αποδειχθεί ότι είναι καλό εργαλείο, διότι δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι καινοτομίες που έρχονται στην χώρα μας μέσα από την κυβέρνηση με εταιρείες που θέλουν να επενδύσουν κ.λπ. έρχεται σ’ εμάς. Η Κ2 είναι μια εταιρεία η οποία ιδρύθηκε γι’ αυτόν ακριβώς τον σκοπό: δηλαδή για να μπορέσει να τρέξει καινοτομίες και να εφαρμόσει πράγματα που δεν έχουμε στην χώρα μας.
Εμείς ως Κ2 αναλάβαμε μετά από αίτημα που δεχθήκαμε από τον πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη, να τρέξουμε το πολύ μεγάλο έργο της ηλεκτροκίνησης και την υπηρεσία vehicle sharing «AstyGo» στην Αστυπάλαια (και σε όλο τον κόσμο) από τον Όμιλο Volkswagen σε συνεργασία με την εταιρεία και τα συναρμόδια υπουργεία –κυρίως το Μεταφορών που για ό,τι χρειάστηκε έγινε με πάρα πολύ γρήγορους ρυθμούς σε επίπεδο νομοθεσίας- να προχωρήσουμε σε αυτό το εγχείρημα. Καταφέραμε μέσα σε τρεις μήνες από την ημερομηνία που μας ανατέθηκε να το τρέξουμε, το στήσαμε, το νομοθετήσαμε και το λειτουργήσαμε!
Από εκεί και πέρα, η Κ2 σε συνεργασία με την ΠΝΑι και τον Δήμο Ρόδου θα τρέξει και το μεγάλο εγχείρημα μαζί με την TUI, το γνωστό ‘Rhodes Co-Lab’, για την Ρόδο. Είναι τεράστιο έργο, είναι ένας… παγκόσμιος πιλότος και ευελπιστούμε πολύ σύντομα να προχωρήσει.
Επιπλέον, η Κ2 βρίσκεται σε συνεργασία με τον κολοσσό Cisco και την Οnex (μια εταιρεία αμερικανικών συμφερόντων που έχει τα ναυπηγεία της Σύρου και της Ελευσίνας) όπου ίδρυσε στη Σύρο το Κέντρο Έρευνας και Καινοτομίας. Είναι ένα ‘στολίδι’ εκεί που θα μπορεί να πάει οποιοσδήποτε και να μπορέσει να πάρει πάρα πολλές πληροφορίες για ό,τι χρειάζεται και να συνεργαστεί σε αυτό που θα επιλέξει. Σε πρώτη φάση ασχολούμαστε με τη ναυτιλία αλλά αυτό, θα ανοίξει σε όλη την γκάμα των δράσεων. Έχουμε ιδρύσει μια εταιρεία από κοινού, ώστε να είμαστε πρωτοπόροι στην Ελλάδα και σε αυτή την καινοτομία.
Το 4ο πρότζεκτ που βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο είναι το έργο της Νάξου σε συνεργασία με την Amazon! Είναι ένα έργο πολύ προηγμένο με συστήματα διαχείρισης νερού, συστήματα έξυπνης μαρίνας, μέχρι και drones που θα μεταφέρουν φάρμακα σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας.
Όλα αυτά, γίνονται από εδώ, από την Ρόδο, από την εταιρεία Κ2 που στεγάζεται στο Παλαιό Προξενείο στο κέντρο της πόλης, το οποίο διατηρήσαμε σεβόμενοι την ιστορικότητα του χώρου.
Ν. Μπόνης: «Το 2023 θα είναι μία από τις καλύτερες χρονιές!»
