Συνέντευξη
στην Πέγκυ Ντόκου
Πρόσφατα είδαμε στις κινηματογραφικές αίθουσες (σημ: προβλήθηκε και στην Ρόδο) την ελληνική ταινία με τίτλο: «Έξοδος: 1826». Πρόκειται για μια ανεξάρτητη παραγωγή από την Θεσσαλονίκη και αφορά την ιστορία 120 αντρών από τη Σαμαρίνα Γρεβενών και τα γύρω χωριά, που έσπευσαν να βοηθήσουν στην Έξοδο του Μεσολογγίου, τον Απρίλιο του 1826. Η ταινία είναι βασισμένη στο δημοτικό μας τραγούδι «Παιδιά της Σαμαρίνας», στα διασωθέντα ιστορικά στοιχεία και στη μυθοπλασία.
46 ολόκληρα χρόνια μετά τον «Παπαφλέσσα» (!) μια ταινία με πρωταγωνιστή την… ‘φουστανέλα’ έρχεται να μας ξυπνήσει θύμησες από την μεγάλη Επανάσταση. Ο σκηνοθέτης κ. Βασίλης Τσικάρας μιλάει σήμερα στην «δ» για τους λόγους που τον ώθησαν να γυρίσει την ταινία εν μέσω δύσκολων συγκυριών σε μια χώρα που πρέπει και θέλει να θυμάται την Ιστορία της.
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Κύριε Τσικάρα, πόσα χρόνια έχει να γυριστεί μία ταινία με θέμα την Ελληνική Επανάσταση του 1821 στην μεγάλη οθόνη;
Ταινία που να σχετίζεται με την Ελληνική Επανάσταση γυρίστηκε και πρόσφατα (Ο Θεός αγαπούσε το χαβιάρι) η οποία όμως αφορούσε την βιογραφία του Βαρβάκη. Θέμα που να αφορά ένα ιστορικό γεγονός για την περίοδο αυτή είχε να γυριστεί περίπου…. 46 χρόνια. Δηλαδή η τελευταία ταινία που γυρίστηκε ήταν ο «Παπαφλέσσας» με τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ. Από το 1971 και μετά, δεν έχει γυριστεί ταινία με ‘φουστανέλα’!
• Πώς αποφασίσατε να επιλέξετε την ιστορία των ‘Παιδιών της Σαμαρίνας’ (με βάση το δημοτικό τραγούδι);
Όλα ξεκινούν από κάπου. Εκείνη την περίοδο έκανα κάποιες εξωτερικές παραγωγές και προσπαθούσα να βρω ιστορικά γεγονότα λιγότερα γνωστά στο ευρύ κοινό. Έκανα μια μεγάλη λίστα και μεταξύ αυτών ήθελα να παρουσιάσω την άγνωστη ιστορία που κρύβει το δημοτικό μας τραγούδι ‘Τα Παιδιά της Σαμαρίνας’. Στην αρχή, με συνεπήρε η ιστορία και όσο περνούσε ο καιρός συνειδητοποίησα ότι δεν ήθελα να γίνει ντοκιμαντέρ. Έχω την αίσθηση ότι τα τελευταία χρόνια κάτι τέτοιο έπρεπε να παρουσιαστεί στην μεγάλη οθόνη.
• Είναι γεγονός πως εδώ και πολλά χρόνια δεν βλέπουμε ταινίες με τέτοια θέματα. Ας μην πάμε πίσω 46 χρόνια στον… ‘Παπαφλέσσα’, μιλάμε για πρόσφατες δεκαετίες. Για ποιους λόγους;
Είναι πολλοί οι λόγοι. Ο πρώτος είναι ο οικονομικός. Δηλαδή, για να γυρίσεις μια ταινία, θέλεις πολλά χρήματα. Ο δεύτερος είναι ο χρόνος της προετοιμασίας μίας τέτοιας ταινίας –πόσοι άνθρωποι πρέπει να εργαστούν ταυτόχρονα και για μεγάλο διάστημα. Άρα σκέφτονται όλοι ότι δεν συμφέρει. Ο τρίτος λόγος, είναι πως υπάρχει ο φόβος πως είναι ένα θέμα ξεπερασμένο και ότι η φουστανέλα είναι… κιτς. Όχι, η φουστανέλα δεν είναι κιτς! Είναι η παράδοσή μας κι αν κάποιοι το έχουν ξεχάσει, ας πάνε μια βόλτα στον Παρθενώνα να δουν τους τουρίστες που αγοράζουν τα τσολιαδάκια!
• Σε κάποιες στιγμές, οι πρωταγωνιστές ομιλούν σε άλλη γλώσσα. Τι ακριβώς συμβαίνει;
Είναι λογικό να σας φαίνεται περίεργο, διότι είναι ‘βλάχικα’. Πολύς κόσμο νομίζει ότι τα ‘βλάχικα’ είναι να αλλοιώνεις τις λέξεις ή έχει μια βαριά προσφορά. Όμως δεν είναι έτσι. ‘Βλάχος’ είναι αυτός που μιλάει την βλαχική διάλεκτο. Αυτή ομιλούν σε μερικές στιγμές.
• Δεν επιλέξατε όμως να δείξετε συμπλοκές και μάχες με τους Τούρκους. Παρακολουθούσαμε την πορεία των Ελλήνων, να προσέχουν τα βήματά τους μην γίνουν αντιληπτοί από τους Τούρκους, υπήρχε πρόβλημα στην επικοινωνία με το Μεσολόγγι και την υπόλοιπη χώρα, δεν ήταν εύκολη η μετάβαση από την μία περιοχή στην άλλη, ενώ δεν γνώριζαν την απόφασή τους ούτε οι οικογένειές τους. Για ποιον λόγο;
Ό,τι βλέπετε έχει την αιτιολογία του. Ήθελα μέσα από έναν λιτό, απέριττο τρόπο να δείξω ότι αυτοί ήταν απλοί άνθρωποι, δεν ήταν υπερ-ήρωες, δεν ήταν ο Σούπερμαν ή ο Σπάιντερμαν! Είχαν τις οικογένειές τους, τις φοβίες τους, μπορεί να είχαν νεογέννητα ή έγκυες γυναίκες και αποφάσισαν ο καθένας με τον δικό του προβληματισμό και παλικαριά, με το δικό του πάθος για ελευθερία, να συνδράμουν τους άλλους Έλληνες που ήταν κλεισμένοι μέσα στο Μεσολόγγι και αργοπέθαιναν. Θα χρησιμοποιήσω μια φράση την οποία είπε πολύ εύστοχα σε συνέντευξή του ο ηθοποιός μας Λεωνίδας Κακούρης: «Ήρωας τελικά, είναι αυτός που φοβάται και ξαφνικά το ζύγι της καρδιάς του, αποφασίζει να υπερνικήσει αυτό το φόβο και να βοηθήσει τους άλλους που τον χρειάζονται». Αυτό για μένα είναι το νόημα της ταινίας.
• Υπήρξε ανταπόκριση από το κοινό; Πήγαν στον κινηματογράφο να δουν την ταινία;
Μία ανεξάρτητη παραγωγή με μια ανεξάρτητη διανομή, αυτό που κάνει η «Έξοδος» σήμερα, είναι ανέλπιστο. Δηλαδή, στους περισσότερους κινηματογράφους της χώρας, έχει μεγάλη προσέλευση και μάλιστα οι ιδιοκτήτες μας λένε ότι στην πιο δύσκολη κινηματογραφική περίοδο που διανύουμε, η ταινία κόβει περισσότερα εισιτήρια από άλλες που είναι χολιγουντιανές κ.λπ. Αυτό δείχνει ότι ο Έλληνας, θέλει να γυρίσει στις ρίζες του, θέλει να δει ταινίες για την ιστορία του.
• Θα την προβάλετε στο εξωτερικό;
Δεχόμαστε προτάσεις για να συμμετέχουμε σε διεθνή φεστιβάλ. Ξεκινάμε με τον υποτιτλισμό της ταινίας και πιστεύω ότι μετά το Πάσχα, θα ξεκινήσουμε να συμμετέχουμε σε διεθνή φεστιβάλ. Θέλουμε να δούμε πώς μας βλέπουν και οι ξένοι, πώς βλέπουν την φουστανέλα και τι εντυπώσεις θα προκαλέσει.
Λίγα λόγια για το έργο
Ο καπετάνιος Μίχος Φλώρος επιστρέφει στη Σαμαρίνα για να πάρει κι άλλους άντρες και να τους οδηγήσει στο Μεσολόγγι συμπληρώνοντας το ήδη υπάρχον σώμα, στη ντάπια του στρατηγού Μακρή. Έτσι, με τη βοήθεια του προσωπικού του φίλου Ηλία Μανάκα κι άλλους 25 άντρες ξεκινούν ένα μακρύ ταξίδι προκειμένου να συναντήσουν στο Μεσολόγγι, τον Ζήση Χατζημάτη και τους υπόλοιπους συμπατριώτες τους. Στις 31 Μαρτίου του 1826 ξεκινά η δύσκολη πορεία τους, μέσα από τα βουνά. Την ίδια ώρα, οι γυναίκες στο χωριό προσπαθούν να μάθουν από την Ελένη Φλώρου, την πραγματική αιτία της ξαφνικής φυγής των αντρών τους. Ο Ιμπραήμ πασάς και ο Τούρκος Φρούραρχος της Άρτας Ν. Σερβάν ετοιμάζουν την τελική επίθεση στο Μεσολόγγι.
