Του Γιάννη Μπόζιου
Η παράσταση τελείωσε, την υπόκλιση των ηθοποιών ακολουθεί το έντονο χειροκρότημα του κοινού, το οποίο έχει σηκωθεί από τις θέσεις του. Τα φώτα σιγά σιγά σβήνουν και η αυλαία πέφτει αποκόπτοντας τους θεατές απότομα από την λάμψη που εκπέμπουν οι ηθοποιοί. ‘’Hθοποιός σημαίνει φως’’ όμως γιατί προέκυψε αυτό το σκοτάδι στο θέατρο για το οποίο γίνεται λόγος τις τελευταίες μέρες;..
Οι καταγγελίες για εργασιακό εκφοβισμό, σεξουαλική παρενόχληση και εκβιασμό στον χώρο της τέχνης και ιδιαίτερα του θεάτρου έχουν λάβει την μορφή ενός τσουνάμι, το οποίο τροφοδοτείται καθημερινά με νέες καταγγελίες και μαρτυρίες. Οι καταγγελίες σόκαραν και εξέπληξαν μεγάλο μέρος της κοινωνίας μας και απομυθοποίησαν ανθρώπους, οι οποίοι αποτελούσαν συνώνυμα του θεάτρου και της τέχνης.
Η Σοφία Μπεκατώρου όπως φαίνεται ενέπνευσε με την στάση της και έδωσε το έναυσμα σε ανθρώπους να βγουν δημόσια, είτε μεμονομένα , είτε συσπειρωμένοι σε ομάδες και να μιλήσουν για τραυματικές εμπειρίες που έζησαν από επιφανείς και επιτυχημένους ανθρώπους του χώρου. Η πλειονότητα των παρατηρητών έχει ταχθεί με το μέρος των θυμάτων, παρόλα αυτά δεν έλλειψαν και αυτοί που έσπευσαν να αμφισβητήσουν με ένα έμμεσο τρόπο αυτήν την προσπάθεια, διατυπώνοντας ερωτήματα του τύπου γιατί τώρα; Ή γιατί το ανέχτηκε και δεν αντέδρασε; Η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα δόθηκε λίγο πολύ από τα ίδια τα θύματα και από ανθρώπους που είχαν υποστεί συναφείς εμπειρίες. Αντί όμως να αναλωνόμαστε σε τέτοια ερωτήματα που υποβαθμίζουν αυτήν την γενική προσπάθεια που γίνεται για να επέλθει η δικαιοσύνη, το βασικό ερώτημα που θα έπρεπε να γεννάται, σχετίζεται με το τι μαρτυρούν τα γεγονότα που διαδραματίζονται στο θέατρο για την κοινωνία μας. Οι πράξεις αυτές, δυστυχώς, δεν περιορίζονται στην τέχνη, συμβαίνουν παντού, σε εργασιακούς χώρους, σε εκπαιδευτικά ιδρύματα ακόμη και στον χώρο της οικογένειας. Η αμαύρωση του θεάτρου ως χώρου που χαρακτηρίζεται από τις προαναφερθείσες συμπεριφορές είναι τελείως λανθασμένη και παραπλανητική καθώς τα φαινόμενα αυτά είναι καθολικά και διαχρονικά και χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης.
Είναι καθήκον της πολιτείας να κινητοποιηθεί άμεσα λαμβάνοντας αναγκαία πλέον μέτρα. Η δημιουργία κωδίκων δεοντολογίας στην εργασία και η ένταξη της σεξουαλικής αγωγής στις σχολικές αίθουσες είναι ίσως τα σημαντικότερα εξ αυτών. Τα άτομα που έχουν υποστεί κακοποίηση, πρέπει πρωτίστως να αισθανθούν ασφάλεια για να μπορέσουν να καταγγείλουν τα όσα πέρασαν ή περνούν και όπως φαίνεται αυτή η ασφάλεια δεν υπήρχε. Η έλευση του κινήματος ‘’me too’’ δημιούργησε ένα κλίμα αλληλοκατανόησης και αλληλεγγύης μεταξύ των θυμάτων, δίνοντας το κίνητρο να αναδυθούν στην επιφάνεια με συλλογικό τρόπο περιστατικά που προσβάλλουν την ανθρώπινη υπόσταση και να τιμωρηθούν οι θύτες είτε γνωρίζοντας τις ποινικές συνέπειες των πράξεων τους είτε την κοινωνική αποδοκιμασία.
Αναμφισβήτητα ,λοιπόν, το κίνημα ‘’me too’’ συμβάλει σημαντικά στην προσπάθεια για μείωση των προαναφερθέντων συμπεριφορών, από μόνο του όμως δεν φτάνει. Σε μια εποχή που τα ποσοστά ενδοοικογενειακής βίας είναι υψηλά, ο σχολικός εκφοβισμός και οι σεξουαλικές παρενοχλήσεις πληθαίνουν αυτό που χρειαζόμαστε είναι η αναθεώρηση ορισμένων αξιών και η έμφαση όχι μόνο στην μόρφωση αλλά και στην απόκτηση παιδείας. Το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί από τα θεμέλια, από το σχολείο και την οικογένεια, θα χρειαστούν χρόνια για να δούμε μια ουσιώδη αλλαγή και αυτή θα πρέπει να βασίζεται στον σεβασμό προς τα ανθρώπινα δικαιώματα και στην ηθική καλλιέργεια.
Ο Γιάννης Μπόζιος είναι προπτυχιακός φοιτητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης στο ΕΚΠΑ
Οταν η αυλαία πέφτει
