Τα κέρδη είναι τεράστια, οι κίνδυνοι περιορισμένοι, η ζήτηση ακατάπαυστη: η μεταφορά μεταναστών από την Αφρική προς την Ευρώπη διαμέσου της Μεσογείου, προσελκύει όλα και περισσότερο ισχυρές και συγκροτημένες μαφιόζικες ομάδες, σύμφωνα με ειδικούς και αξιωματούχους.
Ένας ετήσιος κύκλος εργασιών, που εκτιμάται από το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών κατά των Ναρκωτικών και του Εγκλήματος (ONUDC) ότι φθάνει περίπου τα επτά δισεκατομμύρια δολάρια, δεν μπορεί παρά να ενδιαφέρει τους διεθνείς διακινητές, μετατρέποντας επίσης πολέμαρχους, αρχηγούς φυλών ή τοπικών δικτύων σε πλούσιους παράγοντες της διασυνοριακής εγκληματικότητας.
Στην έκθεσή του για το «εμπόριο ανθρώπων» το 2014, ο ONUDC αναφέρει πως «οι διασυνοριακές ροές συνδέονται τον περισσότερο καιρό με το οργανωμένο έγκλημα. Όταν γίνονται περίπλοκες, οι ροές μπορούν πιο εύκολα να υποστηριχθούν από μεγάλες καλά οργανωμένες εγκληματικές ομάδες».
Αν η μεταφορά ανθρώπων χωρίς χαρτιά διαμέσου της Αφρικής ή της Μέσης Ανατολής, στη συνέχεια μέσα από τη Μεσόγειο, ήταν επί μακρόν το έργο εκπαιδευμένων αλιέων, οικογενειών λαθρεμπόρων ή φυλών που διασχίζουν την έρημο, τα ποσά που διακυβεύονται έχουν προσελκύσει πρόσφατα τα πιο μεγάλα ψάρια.
«Πρακτορείο ταξιδιών»
Μέχρι το 2013, οι μετανάστες μάς έλεγαν πως έκαναν το ταξίδι σε στάδια και πως σε κάθε στάδιο άλλαζαν διακινητές και πλήρωναν μία νέα τιμή», εξηγεί στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Αρεζό Μαλακουτί, της συμβουλευτικής υπηρεσίας Altai που εργάζεται κυρίως για το Διεθνές Γραφείο Μετανάστευσης (ΙΟΜ).
«Από το 2014, βλέπουμε όλο και περισσότερους μετανάστες να πληρώνουν για το σύνολο του ταξιδιού, από το σπίτι τους μέχρι τον [τελικό] προορισμό. Μίλησα με Παλαιστίνιους που μου είπαν ότι είχαν κανονίσει το ταξίδι τους σαν να αγόραζαν ένα πακέτο από ταξιδιωτικό πρακτορείο. Αυτό αποδεικνύει πως υπάρχουν δίκτυα που διαχειρίζονται όλο το κύκλωμα, ή τουλάχιστον πως υπάρχει ένας ισχυρός βαθμός συνεργασίας ανάμεσα σε διαφορετικά δίκτυα».
Η μαζική άφιξη στην αγορά μετανάστευσης ανθρώπων χωρίς χαρτιά, σύρων προσφύγων που φεύγουν για να γλιτώσουν από τον πόλεμο και ανήκουν στη μεσαία τάξη, άρα είναι πιο πλούσιοι από τους Αφρικανούς που διώκονται από τη μιζέρια, οδήγησε τους διακινητές να πολλαπλασιάσουν τις προσφορές τους.
«Βλέπει κανείς στα κοινωνικά δίκτυα επιθετικές εκστρατείες δημοσιότητας», προσθέτει ο Αρεζό Μαλακουτί, ο οποίος ολοκληρώνει μία έκθεση για την παράνομη μετανάστευση στη Μεσόγειο. «Υπάρχουν σελίδες στο Facebook με τις τιμές, τον τόπο αναχώρησης όπως ‘ένα σκάφος αναχωρεί αύριο από το τάδε λιμάνι’, την ταρίφα, μαζί με τις επιλογές, τα πακέτα. Πληρώνοντας πιο ακριβά μπορεί να έχετε ένα πιο σίγουρο ταξίδι, με ένα σωσίβιο ή μία θέση στο πάνω κατάστρωμα. Αν είστε στο αμπάρι και το σκάφος βουλιάξει, ο πνιγμός είναι σίγουρος».
Οργανωμένο έγκλημα
Σε έκθεσή της, η μη κυβερνητική οργάνωση Παγκόσμια Πρωτοβουλία κατά του Διασυνοριακού Εγκλήματος, με έδρα τη Γενεύη, γράφει: «Οι διακινητές ήταν μέχρι τώρα ντόπιοι με ορισμένες ικανότητες ή ορισμένες διασυνδέσεις που ενεργούσαν μόνοι τους […], όμως πρόσφατα παρατηρήσαμε πως οι δραστηριότητες αυτές έχουν γίνει πιο πολύπλοκες και είναι όλο και περισσότερο αποτέλεσμα επαγγελματικών δικτύων».
«Η ιστορία της μετανάστευσης, ειδικότερα διαμέσου της Μεσογείου, δείχνει μία προοδευτική επαγγελματοποίηση των διακινητών», προστίθεται στην έκθεση. «Στο εξής, η δράση των διακινητών γίνεται από ‘χειροτεχνία’ επάγγελμα και είναι συχνά ένας συνδυασμός των δύο».
Για τον Τζόελ Μίλμαν, εκπρόσωπο του OIM στη Γενεύη, τα δίκτυα αυτά «έχουν καταφανώς δεσμούς μεταξύ τους, επειδή βλέπουμε για παράδειγμα γυναίκες να διέρχονται από τη Λιβύη τις οποίες ξαναβρίσκουμε στη συνέχεια να απασχολούνται στην πορνεία, στα πεζοδρόμια των ευρωπαϊκών πόλεων».
Η πρόσφατη εξάρθρωση, κυρίως στην Ιταλία, δικτύων διακινητών και η σύλληψη ορισμένων από αυτούς, που προσπαθούσαν να διαχυθούν μέσα στο πλήθος των μεταναστών και να εισέλθουν στην Ευρώπη, μας έκανε να καταλάβουμε καλύτερα ποιοι ήταν οι δράστες αυτής της οργανωμένης εγκληματικότητας.
Έτσι, τον Δεκέμβριο του 2014, η ιταλική Δικαιοσύνη ανακοίνωσε τη σύλληψη 11 προσώπων, όλοι από την Ερυθραία, οι οποίοι είχαν δημιουργήσει ένα μαφιόζικο δίκτυο που λειτουργούσε στην Ιταλία, στη Λιβύη, στην Ερυθραία και σε άλλες χώρες της Βόρειας Αφρικής. Ο επικεφαλής, που ήταν εγκατεστημένος στη Γερμανία, επέβλεπε μία οργάνωση υπεύθυνη για τουλάχιστον 23 ταξίδια προς τις ιταλικές ακτές κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2014. Το έτος εκείνο, περισσότεροι από 170.000 μετανάστες έφθασαν έτσι στην Ιταλία. Κάθε καραβιά, είτε έφθασε στις ακτές είτε όχι, απέφερε δεκάδες χιλιάδες ευρώ στους διακινητές.
Ένα παγκόσμιο δίκτυο
Τον Φεβρουάριο, ένας 34χρονος Σομαλός, ο Μουχάμαντ Ελμί Μουχιντίν, καταδικάστηκε από το κακουργιοδικείο του Ακράγαντα (Σικελία) σε 30 χρόνια κάθειρξη επειδή, στη διάρκεια ενός παράνομου ταξιδιού που είχε ξεκινήσει από τη Σομαλία με τη συνέργεια πολιτοφυλακών και τελείωσε σε μια ιταλική ακτή, είχε βιάσει και χτυπήσει μετανάστες.
Και στο τέλος του 2014 οι υποκλοπές τηλεφωνικών συνδιαλέξεων που πραγματοποίησε η ιταλική αστυνομία τής επέτρεψαν να αναγνωρίσει έναν Αιγύπτιο, τον οποίο χαρακτήρισε «σούπερ αφεντικό» της διακίνησης, ο οποίος από τότε καταζητείται.
Λόγω του χάους που επικρατεί στη Λιβύη, οι λαθρέμποροι, οι διακινητές και οι πολιτοφύλακες έχουν συμμαχήσει ώστε οι δραστηριότητές τους να περάσουν σε ένα στάδιο σχεδόν βιομηχανικό.
«Υπάρχουν σε αυτή τη χώρα κέντρα κράτησης, τα οποία διαχειρίζονται οι πολιτοφυλακές, που πιστεύουμε πως έφθασαν σε αυτή τη θέση έτσι ώστε να έρχονται οι διακινητές και να εξυπηρετούνται, για να δημιουργήσουν μία αγορά», εξηγεί ο Αρεζό Μαλακουτί.
Για τον Αμπντελσαλάμ Αλ-Κουεϊρί, υπεύθυνο για η μάχη κατά της παράνομης μετανάστευσης στο υπουργείο Εσωτερικών της Λιβύης (που δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα), είναι βέβαιο πως «οι διακινητές στη Λιβύη είναι μέλη ενός παγκόσμιου δικτύου».
«Η πλειονότητα είναι Λίβυοι», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο, αλλά υπάρχουν επίσης και άλλων αραβικών εθνικοτήτων. Έχουν ισχυρές διασυνδέσεις στην Ιταλία και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες».
Ο αγώνας εναντίον τέτοιων δικτύων θα είναι μακρύς και δύσκολος, προειδοποιεί ο Αρεζό Μαλακουτί. «Όσο υπάρχει ζήτηση για παράτυπη μετανάστευση, θα υπάρχουν άνθρωποι για να την εκμεταλλεύονται» αναφέρει.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
