Η ομιλία του βουλευτή Δωδεκανήσου Δημήτρη Γάκη στην Ολομέλεια της Βουλής στη συζήτηση επί του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών για το Πρόγραμμα «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι», τη Τετάρτη 11 Ιουλίου 2018.
Η ομιλία του βουλευτή Δωδεκανήσου:
«ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΑΚΗΣ: Η τοπική αυτοδιοίκηση υπήρξε ανέκαθεν ένας χώρος τον οποίο πίστευε η Αριστερά και τον οποίο υπηρέτησε με συνέπεια, όραμα, αφοσίωση, αποτελεσματικότητα εδώ και δεκαετίες. Είναι ένας θεσμός που έχει βαθιές ρίζες στην ιστορία του Ελληνισμού και για αιώνες στήριζε τα προνόμια του λαού στην υγεία, την παιδεία και την πολιτική εκπροσώπηση.
Στις σημερινές συνθήκες θεωρούμε ότι η ενίσχυση της περιφερειακής αποκέντρωσης αποτελεί όχι μόνο ένα ώριμο αίτημα των καιρών –και σε ευρωπαϊκό επίπεδο- για εμβάθυνση της Δημοκρατίας, αλλά και επίσης, μια σύγχρονη αναπτυξιακή πρόκληση για την καλύτερη, πιο ευέλικτη, πιο αποτελεσματική και αποδοτική λειτουργία των θεσμών σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό εν τέλει επίπεδο.
Στο πλαίσιο αυτό, το σημερινό νομοσχέδιο έρχεται να δώσει απαντήσεις σε προβλήματα που από καιρό είχαμε εντοπίσει στον «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ», να δώσει λύσεις, να διορθώσει στρεβλώσεις και να δημιουργήσει νέες προοπτικές, με ριζικές και όχι επιφανειακές μεταρρυθμίσεις, προχωρώντας εναρμονισμένα με τις χωρικές και δημογραφικές ιδιαιτερότητες της χώρας.
Θα ήθελα να αναφερθώ ιδιαίτερα σε ορισμένα σημεία του νομοσχεδίου. Αρχικά, ένα αίτημα πολλών δεκαετιών του αυτοδιοικητικού κινήματος αλλά και της ίδιας της ΚΕΔΚΕ ήταν η θέσπιση της απλής αναλογικής για τις αυτοδιοικητικές εκλογές και τώρα γίνεται πράξη για πρώτη φορά και είναι προσβλητικό για την ίδια τη δομή και την ουσία της απλής αναλογικής να χαρακτηρίζεται σαν «σάλτσα» σήμερα εδώ μέσα. Δεν πρόκειται μόνο για μια ιστορική τομή προς τον εκδημοκρατισμό του πλαισίου της Αυτοδιοίκησης. Η απλή αναλογική, παρά τις αιτιάσεις της Αντιπολίτευσης και των κατεστημένων συμφερόντων, δεν είναι μόνο δίκαιη, είναι επιπλέον λειτουργική και αναγκαία για την ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, γιατί σε μια εποχή σημαντικών προκλήσεων όπου απαιτούνται ριζικές τομές είναι αναγκαίες όσο ποτέ οι κατά το δυνατόν ευρύτερες συναινέσεις.
Από αυτήν την άποψη, λοιπόν, η απλή αναλογική δεν αποτελεί παράγοντα ακυβερνησίας, όπως θέλουν να την αποκαλούν η Αξιωματική Αντιπολίτευση και τα άλλα κόμματα, αλλά αντίθετα παράγοντα σταθερότητας και ουσιαστικής Δημοκρατίας. Προϋποθέτει και επιβάλλει ουσιαστικές και διαφανείς συνεργασίες, προγραμματικές συγκλίσεις, δημιουργικές συνθέσεις.
Δεύτερον, με το σημερινό νομοσχέδιο για πρώτη φορά θεσπίζεται η διενέργεια δημοψηφισμάτων για σημαντικά τοπικά ζητήματα. Ο πολίτης γίνεται ο τελικός κριτής. Ένας πολίτης ενεργός και ενήμερος, που καλείται να πάρει αποφάσεις, να ενημερωθεί και να γνωρίζει.
Έχουμε εμπιστοσύνη στη γνώμη των πολιτών, όταν καλούνται να πάρουν αποφάσεις για θέματα που τους αφορούν, και πιστεύουμε ότι ο νέος θεσμός των δημοψηφισμάτων θα κινητοποιήσει το ενδιαφέρον και τη συμμετοχή τους, θα ανοίξει συζητήσεις, θα τροφοδοτήσει προβληματισμούς, θα παράγει πολιτικές λύσεις σε τοπικό επίπεδο.
Τρίτον, θέλουμε δήμους αποτελεσματικούς και οικονομικά βιώσιμους. Αυτή η σημαντική πτυχή του νομοσχεδίου αφορά την ίδια τη λειτουργία των ΟΤΑ και συγκεκριμένα, το πλαίσιο των αρμοδιοτήτων για τη δυνατότητα της αποτελεσματικής απάντησης σε τοπικά προβλήματα αφ’ ενός και τη συμβολή τους στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών μέσα από την αναγνώριση των χωρικών, δημογραφικών και οικονομικών αναγκών και την εκμετάλλευση αντίστοιχα των ιδιαίτερων δυνατοτήτων αφ’ ετέρου. Θέλουμε δήμους που υπηρετούν τους δημότες, κάνοντας τη ζωή τους ευκολότερη, αλλά και ΟΤΑ που συμβάλουν στην οικονομική ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών, στη συνολική ανάκαμψη της χώρας.
Σε αυτό το πλαίσιο είναι σημαντική η κατηγοριοποίηση των δήμων που προβλέπει το νέο νομοσχέδιο, θεσπίζοντας μια σειρά κριτηρίων: πληθυσμιακών, κοινωνικοοικονομικών, χωρικών για τη διαδικασία κατανομής εσόδων που εγγράφονται στον προϋπολογισμό των δημοσίων επενδύσεων και τον τοπικό προϋπολογισμό.
Η νησιωτικότητα και η ορεινότητα, η χωρική έκταση, τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, τα επίπεδα ανεργίας, η ποιότητα των υπαρχουσών υποδομών λαμβάνονται υπ’ όψη στην κατανομή των πόρων με στόχο την άρση των ανισοτήτων.
Στόχος μας είναι να εργαστούμε προς αυτήν την κατεύθυνση, ενισχύοντας παράλληλα την αυτονομία μέσα από μια σειρά θεσμικών μέτρων που επιτρέπουν να δίνονται λύσεις κατά το δυνατόν από τους ίδιους τους ΟΤΑ, στους οποίους εκχωρούνται σημαντικές αρμοδιότητες που αφορούν, για παράδειγμα όχι μόνο την αποκομιδή και διαχείριση των απορριμμάτων, αλλά και την ενεργειακή τους επάρκεια, την αφαλάτωση – πολύ σημαντικό για τα νησιά, τις εταιρείες κοινής ωφέλειας.
Για παράδειγμα, για τα μικρά νησιά προβλέπεται η δυνατότητα σύστασης μονομετοχικής ανώνυμης εταιρείας για τη λειτουργία πρατηρίου υγρών καυσίμων. Μείωση του ενεργειακού κόστους και κοινωνικός έλεγχος με στόχο την ενεργειακή επάρκεια είναι τα αναμενόμενα οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες. Πρόκειται για μια σημαντική τομή, που θα αποτρέψει την εκροή πόρων και θα τονώσει παράλληλα τις τοπικές οικονομίες.
Προωθούμε, επίσης, την ενδοδημοτική και ενδοπεριφερειακή αποκέντρωση των αρμοδιοτήτων, που θα καταστήσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους πολίτες περισσότερο ευέλικτες και αποτελεσματικές, όπως είναι οι συνδυασμένες μεταφορές, μια σημαντική παρέμβαση για την άρση της απομόνωσης των νησιωτικών περιοχών.
Τέλος, θα ήθελα να κάνω μια σύντομη αναφορά στη διαδικασία κατάρτισης του προϋπολογισμού που προβλέπει το νομοσχέδιο. Καθιερώνεται για πρώτη φορά ο συμμετοχικός προϋπολογισμός, που αποτελεί μια επιπλέον έμπρακτη επιβεβαίωση ότι ο νέος χάρτης της αυτοδιοίκησης έχει στόχο τον ριζικό εκδημοκρατισμό – απέναντι στον αυταρχισμό, με την αλλαγή της αρχής του ενός ανδρός με ευρείες συναινέσεις. Μέσα από ουσιαστικό διάλογο και συλλογική εξεύρεση λύσεων.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ελπίζουμε ότι με τις νέες ρυθμίσεις οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα αποτελέσουν εργαστήρια δημοκρατίας και συμμετοχής, θα κερδίσουν το στοίχημα της εμπιστοσύνης των πολιτών και θα γίνουν αυτό που πραγματικά τους αρμόζει, όχημα ουσιαστικής αυτοδιοίκησης, που θα στέκεται δίπλα στον πολίτη και στα προβλήματά του. Θα συνδιαμορφώνουν τις λύσεις στα τοπικά προβλήματα, δίνοντας ταυτόχρονα ώθηση στη συνολική εθνική προσπάθεια για μια ισόρροπη, δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη.
Είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε στη διαμόρφωση μιας νέας αρχιτεκτονικής της αυτοδιοίκησης, που θα ενισχύσει την προσπάθειά μας στη παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, όπως ακριβώς έκανε ο Κλεισθένης για να κερδίσει τη μάχη – και μας το μεταφέρει ο Ηρόδοτος στις Ιστορίες του: Παίρνοντας με τις μεταρρυθμίσεις που προτείνουμε με το μέρος μας τον λαό.
***
Για την τροπολογία που αφορά τα κριτήρια επιλογής των μη αιρετών μελών στο Υπηρεσιακό Συμβούλιο της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου
Ζητάω από τον Υπουργό να κάνει δεκτή την τροπολογία που κατάθεσα σχετικά με την τροποποίηση των διατάξεων του άρθρου 51 του ν. 4407/16 στο σημείο που αφορά την απαλοιφή του κριτηρίου της υπηρεσίας στην έδρα της Περιφέρειας σαν κριτήριο επιλογής για τα μη αιρετά μέλη στα υπηρεσιακά συμβούλια. Η τροπολογία στοχεύει στην ισότιμη δυνατότητα εκπροσώπησης των εργαζομένων στο υπηρεσιακό συμβούλιο της Περιφέρειας, ανεξάρτητα από τη γεωγραφική κατανομή των υπηρεσιών. Ταυτόχρονα, η προτεινόμενη τροπολογία, συμβάλλει ουσιαστικά στη βέλτιστη λειτουργία του υπηρεσιακού συμβουλίου και στην επί της ουσίας άρση των όποιων ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων προκαλούσε η μη εκπροσώπηση εργαζομένων στο υπηρεσιακό συμβούλιο από υπηρεσίες της περιφέρειας που λειτουργούν εκτός της έδρας της περιφέρειας. Αυτό συμβαίνει, π.χ. στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, όπου οι αιρετοί υποχρεωτικά πρέπει να είναι υπάλληλοι που εργάζονται στη Σύρο (έδρα της Περιφέρειας), αποκλείοντας τους συναδέλφους τους από τη Ρόδο, όπου υπηρετεί περίπου το 60% του ανθρώπινου δυναμικού της Περιφέρειας».
